Phát hành thêm cổ phiếu là gì năm 2024

Thời gian qua, thông tin mà nhà đầu tư (NĐT) thường quan tâm là công ty này hay công ty kia có phát hành cổ phiếu (CP) thưởng hay không? Có phát hành ưu đãi cho cổ đông hiện hữu hay không? Đang có thặng dư vốn lớn hay không? Và nếu câu trả lời là có thì gần như người ta tin rằng giá CP của công ty đó chắc chắn sẽ tăng. Xin được phân tích vấn đề này một cách rõ ràng để NĐT có thể cân nhắc và quyết định đúng đắn trước những thông tin được coi là hấp dẫn như trên.

Trước hết, ta tạm chia việc phát hành thêm CP làm hai loại:

1- Phát hành thêm CP mà không đi kèm với việc tăng nguồn tài chính

Đây là trường hợp công ty không thu tiền thêm từ cổ đông, phát hành CP thưởng từ lợi nhuận giữ lại hoặc từ thặng dư vốn.

Như chúng ta biết: vốn chủ sở hữu của một công ty = vốn điều lệ + lợi nhuận giữ lại + các quỹ trích lập + thặng dư vốn. Trong đó, vốn điều lệ = mệnh giá CP x số lượng CP. Vốn điều lệ có ý nghĩa xác định tỷ lệ sở hữu của các cổ đông đối với công ty tương ứng với số lượng cổ phần mà cổ đông đó nắm giữ. Lợi nhuận giữ lại và lợi nhuận sau thuế được để lại công ty để tái đầu tư. Thặng dư vốn là chênh lệch giữa giá phát hành và mệnh giá của những đợt phát hành vốn trước đây.

Như vậy khi một công ty công bố phát hành CP thưởng lấy từ lợi nhuận giữ lại và từ thặng dư vốn thì đồng nghĩa với việc chuyển một phần hay toàn bộ số dư (kế toán) từ tài khoản thặng dư vốn và lợi nhuận giữ lại sang tài khoản vốn điều lệ. Kết quả của nghiệp vụ này là sự tăng lên của vốn điều lệ (và tăng số lượng CP), giảm số dư kế toán của lợi nhuận giữ lại và thặng dư vốn mà giá trị doanh nghiệp vẫn không thay đổi. Nói cách khác, giá trị của vốn cổ đông không thay đổi, tỷ lệ sở hữu của cổ đông trong doanh nghiệp không thay đổi. Sự thay đổi duy nhất là số lượng CP lưu hành tăng lên. Vậy điều này tác động đến giá thị trường của CP như thế nào? Để có câu trả lời, chúng ta cần xem xét quan hệ cung cầu đối với CP đó và của thị trường chứng khoán nói chung.

Nếu trong thời gian thị trường chứng khoán (TTCK) tăng giá, cầu chứng khoán lớn hơn cung, tức là lượng cầu CP chưa được đáp ứng thì việc tăng số lượng lưu hành của CP làm cho người muốn mua có cơ hội mua hơn và người muốn bán sẵn lòng bán 1 phần trong số CP tăng lên của mình. Kết quả là cầu CP được thỏa mãn, giá CP tăng, điều này đã xảy ra như trước đây. Ngược lại, nếu trong thời điểm cung CP vượt cầu thì việc tăng số lượng CP sẽ càng làm lệch sự mất cân đối cung cầu, hậu quả là giá trị CP không những không tăng mà giảm, tổng giá trị thị trường của 1 cổ đông sẽ giảm sau khi được chia CP thưởng. Đây là chuyện đã xảy ra trong tháng 6 vừa qua đối với CP của SSI, ACB và STB.

Điều cần nhấn mạnh ở đây là việc phát hành CP thưởng không làm thay đổi giá trị kinh tế của công ty phát hành và của cổ đông. Tăng số lượng CP tức là tăng cung mà việc tăng này có làm tăng giá hay giảm giá CP hoàn toàn phụ thuộc vào quan hệ cung cầu đối với CP đó và của thị trường nói chung.

2- Phát hành CP đi kèm với việc tăng nguồn tài chính cho công ty

Trong trường hợp này, công ty thu tiền mua cổ phần từ cổ đông. Vấn đề NĐT cần quan tâm là đánh giá xem liệu công ty sử dụng vốn tăng lên như thế nào? Nếu vốn tăng thêm được sử dụng để mang lại mức sinh lợi cao hơn chi phí vốn (là mức sinh lợi mà nhà đầu tư có thể có được từ những cơ hội đầu tư vào các CP khác) thì giá CP được hy vọng sẽ tăng lên. Ngược lại, nếu công ty sử dụng vốn không hiệu quả hay mang lại mức sinh lợi thấp hơn chi phí vốn thì công ty đó không những không làm gia tăng giá trị cho cổ đông của nó mà còn làm suy giảm giá trị của cổ đông (destroy shareholder value).

Hiện nay, vấn đề đáng ngại là các công ty đua nhau phát hành thu tiền vốn từ cổ đông nhưng mục đích sử dụng vốn, hiệu quả và thời hạn mà hiệu quả đó có thể được duy trì lại không được giải thích, cam kết và chứng minh một cách rành mạch. NĐT quyết định mua CP phát hành thêm vì nghĩ rằng phát hành ưu đãi sẽ kích thích tăng giá mà không đánh giá kỹ càng hiệu quả sử dụng vốn tăng thêm của công ty.

Chúng ta đã quá quen với việc khi một công ty công bố phát hành CP thưởng hoặc phát hành thêm ưu đãi, thì giá CP đó thuờng tăng lên. Nhưng bạn có nghĩ rằng, vào lúc nào đó trường hợp trên sẽ xảy ra ngược lại? Giá trị cổ phiếu khi phát hành”

Giá trị cổ phiếu khi phát hành là giá phát hành cổ phiếu hay mệnh giá của cổ phiếu. Đồng thời là giá trị danh nghĩa mà công ty cổ phần ấn định cho một cổ phiếu, được ghi trên cổ phiếu. Mệnh giá cổ phiếu thường được sử dụng để ghi trong sổ sách kế toán của công ty. Mệnh giá cổ phiếu không có giá trị thực tế với nhà đầu tư khi đã đầu tư.

Mệnh giá (Par Value/Face Value): là giá trị ban đầu của một tài sản được tổ chức phát hành nó ấn định. Đây cũng chính là định nghĩa cho giá trị cổ phiếu khi phát hành.

Giá trị cổ phiếu khi phát hành - Mệnh giá cổ phiếu còn được gọi là giá trị danh nghĩa của cổ phiếu đó. Đây là giá trị mà công ty phát hành cổ phiếu ấn định và ghi rõ ràng trên tờ cổ phiếu. Trên thực tế, mệnh giá của cổ phiếu không liên quan đến giá thị trường của tờ cổ phiếu.

Về cơ bản, cho dù có phát hành thêm cổ phiếu thì vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp không thay đổi. Chỉ có số lượng cổ phiếu sau khi phát hành thêm sẽ gia tăng. Như vậy, mệnh giá của cổ phiếu sẽ bị giảm sau khi phát hành thêm.

Giá trị cổ phiếu khi phát hành có ý nghĩa quan trọng vào thời điểm công ty phát hành cổ phiếu thường lần đầu nhằm huy động vốn thành lập công ty. Mệnh giá thể hiện số tiền tối thiểu mà công ty phải nhận được trên mỗi cổ phiếu mà Công ty phát hành ra. Một số nước thì pháp luật cho phép Công ty cổ phần có thể phát hành cổ phiếu thường không có mệnh giá.

Theo khoản 2 Điều 13 Luật Chứng khoán có quy định: Mệnh giá cổ phiếu, chứng chỉ quỹ chào bán ra công chúng là 10 nghìn đồng. Mệnh giá của trái phiếu chào bán ra công chúng là 100 nghìn đồng và bội số của 100 nghìn đồng.

Nội dung chủ уếu của cổ phiếu có giá trị khi phát hành

• Tên, mã ѕố doanh nghiệp, địa chỉ trụ ѕở chính của công tу;
• Số lượng cổ phần ᴠà loại cổ phần;
• Mệnh giá mỗi cổ phần ᴠà tổng mệnh giá ѕố cổ phần ghi trên cổ phiếu;
• Họ, tên, địa chỉ liên lạc, quốc tịch, ѕố giấу tờ pháp lý của cá nhân đối ᴠới cổ đông là cá nhân; tên, mã ѕố doanh nghiệp hoặc ѕố giấу tờ pháp lý của tổ chức, địa chỉ trụ ѕở chính đối ᴠới cổ đông là tổ chức;
• Chữ ký của người đại diện theo pháp luật của công tу;
• Số đăng ký tại ѕổ đăng ký cổ đông của công tу ᴠà ngàу phát hành cổ phiếu;
• Nội dung khác theo quу định tại các điều 116, 117 ᴠà 118 của Luật nàу đối ᴠới cổ phiếu của cổ phần ưu đãi.

Như ᴠậу, chính công tу cổ phần đã khai ѕinh ra cổ phiếu ᴠà chỉ có công tу cổ phần mới được quуền phát hành cổ phiếu. Còn các cổ đông là người góp ᴠốn cùng công tу hoạt động để tạo ra ᴠốn điều lệ, là người chủ ѕở hữu công tу.

Số lượng cổ phiếu được phép phát hành

Cổ phiếu được phép phát hành, tiếng Anh gọi là authorized stock hay authorized shares hoặc authorized capital stock. Cổ phiếu được phép phát hành là số lượng cổ phiếu tối đa mà một doanh nghiệp được phép phát hành hợp pháp.

Khi một công ty được thành lập, số lượng và giá trị cổ phiếu khi phát hành sẽ quyết định số lượng cổ phiếu tối đa mà nó muốn cung cấp. Nó được gọi là cổ phiếu được phép phát hành. Cổ phiếu khi được phát hành ra công chúng để giao dịch trên thị trường mở có thể bao gồm toàn bộ hoặc một phần trong số cổ phiếu được phép phát hành của công ty.

Quy định về số lượng cổ phiếu được phép phát hành được đặt ra nhằm tránh tình trạng loãng quá mức tỷ lệ sở hữu trong công ty của các cổ đông. Trong thực tế, nhiều công ty không phát hành hết số lượng cổ phiếu được phép.

Ưu nhược điểm khi phát hành cổ phiếu

Ưu điểm phát hành cổ phiếu

• Giúp cho doanh nghiệp tăng thêm vốn tự có của mình, đồng thời không bị ràng buộc bởi nghĩa vụ phải trả lợi tức cố định.
• Khi có tình trạng lạm phát xảy ra thì các loại cổ phiếu thường sẽ có sức hấp dẫn, hiệu quả đầu tư tối ưu hơn khi đem so với các loại cổ phiếu ưu đãi hay trái phiếu khác.
• Cổ phiếu thường là một loại chứng khoán có vốn không kỳ hạn, vì thế công ty không phải lo đến vấn đề khi đến kỳ đáo hạn phải trả nợ.

Nhược điểm khi phát hành cổ phiếu

• Phải san sẻ quyền lực cho các cổ đông mới là điều dễ nhận thấy. Chi phí cho việc phát hành cổ phiếu thường cao hơn so với chi phí để phát hành các loại trái phiếu, cổ phiếu ưu đãi.