Bức tranh xuất khẩu gạo của Việt Nam có nhiều điểm sáng khi nhu cầu thế giới tăng, giá gạo của Việt Nam ổn định nhờ chất lượng gạo tăng cao.
Giá gạo xuất khẩu của Việt Nam vượt lên Thái Lan
Trao đổi với PV Lao Động, doanh nhân Phạm Thái Bình - Tổng Giám đốc Công ty CP Nông nghiệp công nghệ cao Trung An - nhấn mạnh: Đã qua rồi thời Việt Nam xuất khẩu gạo dựa vào số lượng.
Trong chiến lược phát triển ngành lúa gạo từ nay đến năm 2030, Việt Nam đặt mục tiêu giảm sản lượng, giảm số lượng gạo xuất khẩu và tăng giá trị kim ngạch xuất khẩu. Đây chính là định hướng đúng đắn về tái cơ cấu ngành lúa gạo, làm cơ sở để đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu ngành lúa gạo sang chiều sâu, nâng cao chất lượng và giá trị xuất khẩu dựa trên ứng dụng thành tựu khoa học - công nghệ, công nghệ chế biến, bảo quản tiên tiến và các giống lúa năng suất, chất lượng cao, đáp ứng tiêu chuẩn cao về nhập khẩu và nhu cầu người tiêu dùng ở các nước phát triển. Chính điều này đã hỗ trợ giá gạo ở mức khá lạc quan, trong khi giá gạo của nhiều nước liên tục phải điều chỉnh giảm để giành giật thị trường.
Thực tế cho thấy, ngày 24.6.2022, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đã vượt lên giá gạo của Thái Lan từ 1-10 USD do giá gạo của nước này liên tục phải điều chỉnh giảm.
Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, sau khi giảm 5 USD/tấn cho tất cả 3 loại gạo xuất khẩu truyền thống 5%, 25% và 100% tấm, giá gạo xuất khẩu của Thái Lan hiện đang bán ra lần lượt ở các mức: 408 USD/tấn, 401 USD/tấn và 393 USD/tấn.
Trong khi đó, từ đầu tháng 6.2022, giá gạo xuất khẩu 5% tấm của Thái Lan lên đến 455 USD/tấn, gạo 25% tấm được xuất khẩu với giá 444 USD/tấn [theo nguồn của Oryza-PV]. Như vậy, so với 24 ngày trước, giá gạo xuất khẩu của Thái Lan đã “trượt dốc” tới 47 USD/tấn.
Ngược với xu thế giảm của gạo Thái Lan, gạo xuất khẩu của Việt Nam vẫn được điều chỉnh tăng và khá ổn định. Ngày 24.6.2022, giá gạo xuất khẩu 5% tấm của Việt Nam ở mức 418 USD/tấn, cao hơn gạo Thái Lan 10 USD/tấn; gạo 25% tấm của Việt Nam xuất khẩu với giá 403 USD/tấn, cao hơn gạo Thái Lan 2 USD/tấn. Tuy nhiên, gạo 100% tấm của Việt Nam hiện thấp hơn gạo Thái Lan 10 UDS/tấn, bán ra với giá 383 USD/tấn.
So sánh giá gạo có thể thấy, nếu như từ đầu tháng, gạo 5% tấm Việt Nam thấp hơn gạo Thái Lan tới 32 USD/tấn, gạo 25% tấm của Việt Nam thấp hơn gạo Thái Lan tới 41 USD/tấn [Hiệp hội Lương thực công bố dựa trên số liệu ngày 1.6.2022 từ nguồn Oryza-PV], đến nay, giá gạo Việt Nam đã vượt lên giá gạo Thái Lan, khiến doanh nghiệp và nông dân phấn khởi.
"Cửa sáng" cho xuất khẩu gạo
Theo Bộ Công Thương, từ đầu tháng 6.2022 đến nay, giá gạo xuất khẩu chất lượng cao có xu hướng tăng, từ 10 - 15 USD/tấn so với tháng 5. Cụ thể, gạo trắng thông dụng 430 - 440 USD/tấn; gạo Jasmine 540 - 550 USD/tấn; gạo trắng 5451 giá 480 - 490 USD/tấn; gạo Nhật 580 - 590 USD/tấn.
Đối với các loại gạo thường của Việt Nam [504, 5451, Đài thơm 8...] đang có giá tốt nhờ nhiều nước tăng lượng mua. Bởi thông thường mọi năm, Philippines đến đầu tháng 6 mới mở hạn ngạch nhập khẩu gạo, nhưng năm nay Philippines nhập khẩu sớm nên từ tháng 5.2022, thị trường lúa gạo đã rất sôi động.
Ông Nguyễn Quốc Toản - Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - đánh giá, xuất khẩu gạo đang rất sôi động do nhu cầu tăng mạnh từ các thị trường như Trung Quốc, Bangladesh, Iran và Sri Lanka. Bên cạnh đó, xuất khẩu sang Châu Âu [EU] dự báo sẽ tăng mạnh trong năm 2022 nhờ ưu đãi từ Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-EU.
Số liệu của Bộ Công Thương cho thấy, xuất khẩu gạo trong tháng 5.2022 tăng gần gấp đôi so với mức bình quân của 4 tháng đầu năm. Với nhu cầu mua gạo của các thị trường đang tăng, dự báo xuất khẩu gạo Việt Nam sẽ tiếp tục tăng mạnh trong những tháng cuối năm, đặc biệt là thị trường Philippines và Trung Quốc.
Tại tỉnh Tiền Giang, toàn vùng đã có trên 15.500 ha lúa chín tới đang bắt đầu cho thu hoạch và đến ngày 22/2, bà con đã thu hoạch đầu vụ được gần 4.000 ha, năng suất bình quân đạt 65,3 tạ/ha và sản lượng thu hoạch đạt gần 25.000 tấn. Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Tiền Giang, vụ Đông Xuân năm nay, nông dân các huyện, thị vùng ngọt hóa Gò Công đã vượt qua thách thức do hạn mặn, giành vụ sản xuất thắng lợi, bội thu.
Qua đánh giá, vụ này, trà lúa đạt năng suất bình quân từ 65,3 tạ đến 65,5 tạ/ha và cao hơn 12,6 tạ/ ha so với vụ Đông Xuân năm trước, sản lượng cả vụ ước đạt trên 143.000 tấn lúa hàng hóa.
Đáng mừng là lúa Đông Xuân đang có giá, bà con lãi cao hơn vụ Đông Xuân năm trước nên rất phấn khởi. Khảo sát của ngành chức năng cho thấy, giá lúa hàng hóa thương lái thu mua đang ở mức trên 8.600 đồng/kg lúa, cao hơn vụ Đông Xuân 2019–2020 từ 1.900 đồng đến 2.000 đồng/kg tùy theo địa bàn, giúp nông dân thu lãi ròng gần 32 triệu đồng/ha, cao hơn 13,3 triệu đồng so với vụ Đông Xuân năm trước.
Tại Hậu Giang, theo ông Trần Chí Hùng, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Hậu Giang, giá lúa tươi vụ Đông Xuân 2020 – 2021 đang cao hơn cùng kỳ từ 500 đồng/kg đến 800 đồng/kg.
Trong năm 2020, xuất khẩu gạo của cả nước đạt 6,2 triệu tấn, giảm 1,9% về lượng so với năm trước nhưng do đơn giá bình quân xuất khẩu tăng nên trị giá đã tăng 11,2%, đạt 3,12 tỷ USD. Đặc biệt, lượng gạo xuất sang thị trường Trung Quốc tăng mạnh 70%, với 811 nghìn tấn; và xuất sang thị trường dẫn đầu Philippin 2,2 triệu tấn; tăng nhẹ 4% so với cùng kỳ năm trước.Nguồn: Tổng cục Hải quan
Cụ thể, giá lúa tươi đặt cọc đối với giống OM 5451 và Đài Thơm 8 có giá từ 6.000 đồng/kg đến 6.200 đồng/kg, giống lúa OM 18 có giá từ 6.000 đồng/kg đến 6.400 đồng/kg, giống lúa Jasmine 85 có giá từ 6.000 đồng/kg đến 6.500 đồng/kg, các giống lúa ST24 và RVT có giá bán từ 7.000 đồng/kg đến 7.200 đồng/kg.
Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Kiên Giang, nông dân các huyện Gò Quao, An Minh, An Biên, Vĩnh Thuận và U Minh Thượng đang tập trung thu hoạch dứt điểm vụ Mùa 2020 - 2021. Bà con đã thu hoạch hơn 53.220 ha, đạt trên 91% diện tích gieo trồng, năng suất bình quân 4,7 tấn/ha.
Hiện, giá lúa tại thị trường tỉnh Kiên Giang dao động ở mức 6.600-6.800 đồng/kg đối với lúa thường [tươi] và lúa chất lượng cao [tươi] từ 6.800-7.000 đồng/kg.
Nông dân thu hoạch đến đâu thương lái vào tận đồng ruộng thu mua hết đến đó. Nếu giá tiếp tục cao như hiện nay, nông dân Kiên Giang kỳ vọng vụ Đông Xuân 2020-2021 trúng mùa, lúa bán được giá, thu lợi nhuận cao so với những vụ mùa trước đây.
Còn tại Cà Mau, theo ngành nông nghiệp tỉnh, hiện nay tình hình thời tiết đang rất thuận lợi trong việc thu hoạch lúa của bà con nông dân, bên cạnh đó, giá lúa tăng cao nhất trong nhiều năm qua khiến người nông dân rất phấn khởi.
Cụ thể, theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Cà Mau, trong những ngày đầu năm mới, bà con nông dân đã thu hoạch được hơn 2.000 ha trên tổng số gần 36.000 ha lúa Đông Xuân, năng suất bình quân ước đạt 5,39 tấn/ha. Hiện giá lúa được thu mua tại ruộng dao động từ 6.400-6.500 đồng/kg, cao hơn so với cùng kỳ 1.300-1.500 đồng/kg.
Để được mùa, được giá
Để đảm bảo một vụ mùa bội thu, được mùa, được giá, ngành chức năng các tỉnh vùng ĐBSCL cũng có nhiều biện pháp khuyến cáo bà con nông dân.
Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Cà Mau, để giải quyết những rào cản lớn cho sản xuất nông nghiệp thì địa phương đang tiếp tục cơ cấu lại nông nghiệp gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng và xây dựng nông thôn mới.
Ðặc biệt, ngành tập trung xây dựng vùng nguyên liệu lúa chất lượng cao, an toàn, hữu cơ, đạt tiêu chuẩn trong nước và quốc tế, gắn với chuỗi giá trị sản phẩm, xây dựng vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao ở những nơi có điều kiện. Phát triển công nghệ sau thu hoạch, sơ chế sản phẩm và phụ phẩm ngư, nông, lâm nghiệp nhằm tận dụng khai thác tốt nguyên liệu nông nghiệp tại địa phương.
Còn theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Tiền Giang, đã triển khai kế hoạch xuống giống vụ Đông Xuân gắn với các phương án phòng chống hạn-mặn, giảm nhẹ thiên tai phù hợp với đặc thù khu vực; trong đó, chú trọng triển khai nhanh các giải pháp ứng phó hạn-mặn, bảo đảm nguồn nước tưới tiêu phục vụ sản xuất, phân bố lịch thời vụ gieo sạ tập trung cho từng tiểu vùng nhằm đảm bảo cho nông dân thu hoạch an toàn và dứt điểm trà lúa Đông Xuân, không để thiên tai gây thiệt hại.
Theo ông Trần Chí Hùng, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Hậu Giang, do lưu lượng dòng chảy sông Mê Công về Đồng bằng sông Cửu Long giảm gần 50%, do đó khả năng xâm nhập mặn sâu vào nội đồng là rất cao. Các địa phương và bà con nông dân trên địa bàn tỉnh cần thường xuyên theo dõi, cập nhật thông tin trên các phương tiện truyền thông đại chúng, để chủ động trong công tác phòng chống xâm nhập mặn, bảo vệ lúa Đông Xuân hiệu quả.