Bé biếng ăn làm sao đây
|
Ảnh minh họa. Nguồn: telegraph.co.uk Việc cho bé ăn quả là một nghệ thuật thực sự: Hẳn không ít lần bạn đã trổ đủ "ngón nghề" chỉ cốt sao cho bé ăn được một vài thìa cơm hay mẩu thịt. Hẳn không chỉ một lần bạn băn khoăn, tại sao con người ta thì ăn uống dễ dàng thế kia, còn với con mình phải dùng đủ các biện pháp… Bạn không hề đơn độc: Có 20% các ông bố bà mẹ của trẻ 3 tuổi và 42% bố mẹ các bé 4 tuổi phàn nàn về sự biếng ăn của con mình. Nếu con bạn ăn ít hơn những đứa trẻ khác, bạn đừng bận tâm. Nếu con bạn vẫn phát triển bình thường thì bạn không có gì phải lo lắng. Con bạn hầu như không đói. Thật vậy! Bọn trẻ sinh ra với bản năng sinh tồn, điều đó khiến cho nếu như có thể thì chúng chỉ ăn đúng cái và đúng lượng mà cơ thể chúng cần. Do đó nên chấm dứt chế độ độc tài bên bàn ăn nhà bạn. Hãy để cho trẻ được quyết định nó sẽ ăn gì. Ngoài ra, dạ dày của trẻ nhỏ hơn của người lớn rất nhiều nên khẩu phần ăn của chúng nhiều nhất chỉ bằng một nửa của người lớn. "Chiến tranh" bên bát ăn thường hay xảy ra nhất khi bé lên 2 hay lên 3 tuổi và rất hiếm khi thực sự liên quan đến sự ăn uống. Bởi trẻ ở tuổi này đã bắt đầu muốn khẳng định mình. Bé đã để ý thấy những gì nó làm, nó nói đều có tác động đến những người xung quanh. Giờ đây bé muốn thử "tự vệ". Bạn hãy cố gắng đừng để lộ ra là bạn muốn bát ăn của bé phải sạch trơn. Dần dần rồi bé sẽ hiểu ra rằng nó ăn không chỉ để mẹ vui, mà vì để không bị đói. Sự biếng ăn của trẻ đôi khi lại xuất phát từ những nguyên nhân khác. Thông thường khi nấu nướng, bạn chế biến món ăn theo khẩu vị của mình. Nghĩa là bạn nấu món ăn mà chính bạn thích. Nhưng biết đâu, bé lại có khẩu vị hoàn toàn khác và cái món "chủ lực" của bạn thì bé lại ghét cay ghét đắng? Làm thế nào để trẻ thích ăn hay chí ít thì cũng không sợ ăn? 1- Bạn chỉ nên gợi ý cho bé ăn khi nó đã đói. Trẻ em thường chối bỏ thức ăn chẳng qua vì chúng chưa kịp đói. Thằng bé lười ăn của bạn hình như không bao giờ thấy đói? Cũng có thể do bạn đã không cho bé cơ hội ấy? Bạn hãy thử trong vài ngày liền không liên tục ép bé ăn. Hãy đợi để tự bé phải nhắc đến bữa ăn. 2- Khi đã quan sát được lúc nào bé thường thấy đói, bạn hãy cho bé ăn vào những giờ cố định. Trẻ em thích cuộc sống điều độ. 3- Hãy giảm số bữa ăn. Một đứa trẻ 3 tuổi thực sự không cần đến 5 bữa ăn mỗi ngày. Giữa bữa sáng và bữa trưa, thay vì cho bé ăn cháo hay một lưng cơm, bạn hãy cho bé ăn một quả chuối hay miếng đu đủ, có thể sau đó bé sẽ ăn trưa một cách ngon lành. 4- Hãy giảm những bữa ăn vặt. Bạn thử xem liệu bé có hay ăn vặt không? Vài cái kẹo, một gói bim bim, tưởng như không là gì cả nhưng lại ảnh hưởng rất nhiều đến sự ngon miệng của trẻ. 5- Hãy giảm khẩu phần ăn của bé. Một bát cơm đầy có ngọn quả không kích thích sự thèm ăn của bé chút nào. Trái lại là đằng khác - nó khiến trẻ sợ và ngán. Sẽ hoàn toàn khác nếu trước mặt bé là một miếng thịt nho nhỏ, một chút xíu cơm và vài thìa canh. Ngần này thì có thể ăn được. Mà ngần ấy cũng đủ để một đứa trẻ hai tuổi no bụng. 6- Hãy quan tâm đến tính đa dạng của các món ăn. Nếu ngày nào bạn cũng dọn cho bé món trứng đúc thịt, thì chẳng có gì ngạc nhiên khi nó không muốn ăn. Nếu bữa sau, bạn cho bé một khúc cá rán hay một bát súp sườn hầm khoai tây, củ cải, bạn sẽ thấy là ít ra thì bé cũng thử. 7- Bạn hãy cố gắng để các món ăn bày lên bàn trông thật màu sắc và ngon lành. Bên cạnh những búp súp lơ trắng là những cánh hoa cà rốt màu cam rực, bên cạnh những khúc đậu đũa xanh có cà chua đỏ… Một sáng kiến rất hay là món salad thập cẩm: Cà rốt, ớt ngọt, giá đỗ, khoai tây, dưa chuột… 8- Hãy để cho bé tự chọn. Trước khi nấu ăn, bạn hãy hỏi bé: "Con thích ăn gì nào?" và đưa ra một thực đơn mà bạn có thể làm để bé chọn. Có thể bé sẽ chẳng chọn gì cả, biết làm sao được! Nhưng cũng có thể bé sẽ thích một món nào đó. 9- Hãy chấp nhận một số ý thích trái khoáy của bé. Nếu bé nhất định đòi uống sinh tố cà chua với cam, bạn đừng lấy đó làm điều bực mình, hãy làm cho bé. Đó chẳng qua là khẩu vị. Nếu bé chỉ thích bánh mỳ kẹp hình tam giác hay uống sữa bằng ống hút, bạn cứ chiều theo ý thích của bé, chắc chắn rồi đến lúc bé sẽ chán. 10- Đừng ép bé ăn cái mà nó không thích. Thay vì thịt, bạn có thể cho bé ăn trứng, cá hoặc giò, xúc xích. Nếu bé sợ rau, thì thay vì bực bội, bạn hãy cho bé ăn thêm trái cây. 11- Bạn đừng cố giấu những thứ bé không thích ăn vào các món ăn. Vì chắc chắn bé sẽ phát hiện ra và sẽ không chịu ăn gì nữa. Và nguy nhất là bạn đã làm nó ghét cái món mà đến nay nó vẫn thích. 12- Bạn có thể dùng chiến thuật "bình mới rượu cũ". Thay vì cho bé ăn thịt với cơm, bạn kẹp thịt vào bánh mỳ. Bạn có thể cho canh vào cốc như một thứ đồ uống thay vì để ở bát như thường lệ. Bạn thử xay trái cây rồi cho vào ngăn đá cho đông sệt lại, có thể bé sẽ thích hơn? 13- Chỉ có bé uống sau bữa ăn, chứ không để vừa ăn vừa uống, đặc biệt là trước bữa ăn. Nếu trước bữa ăn, dạ dày bé tẹo của bé đã được làm đầy bằng nước ngọt thì đương nhiên là suất ăn trưa không còn quyền cư trú trong đó nữa. 14- Cứ để cho bé ăn lâu như nó thích. Việc bé nhẩn nha cả buổi trưa không có nghĩa là bé biếng ăn. Có thể việc tự ăn vẫn là quá khó đối với bé. Thậm chí cả khi bạn thấy bữa ăn dường như không bao giờ kết thúc, thì cũng đừng tỏ ra sốt ruột. Bé chỉ cần biết là bạn muốn nó kết thúc bữa ăn, nó sẽ đẩy bát cơm ra xa ngay. Vì điều đó dễ hơn so với việc xúc cơm cho vào miệng, rồi phải ngậm, nhai, nuốt! 15- Các bạn hãy ngồi ăn cùng bé bên bàn ăn gia đình. Ngồi ăn một mình thật buồn chán. Nếu bố kể chuyện có một con chim đến làm tổ trong vườn nhà thế nào, mẹ thì kể một chuyện vui khi đi chợ… Thế là bé vừa ăn vừa giỏng tai nghe, quên khuấy cái bát cơm đáng ghét. 16- Bạn đừng bón cho bé, hãy để nó tự ăn. Phần lớn trẻ 2, 3 tuổi sẽ ăn nhiều hơn nếu mẹ để chúng tự ăn. Nếu mẹ cứ bón mãi, dần dần bé nhận thấy rằng ăn đúng là một việc khó chịu, chẳng khác gì gội đầu hay uống thuốc, cũng là mẹ làm cho bé. Hãy làm sao để bé thấy rằng được ăn là niềm vui, giống như chơi một trò chơi vậy. 17- Bạn nên biết rằng "không" là một câu trả lời cần thiết. Không bao giờ ép bé ăn thêm thìa cơm cuối cùng. Nếu bé nói rằng nó đã no, hãy để bé đặt bát xuống, còn bạn không bình luận gì về chuyện đó. 18- Hãy để bé cùng tham gia nấu nướng. Bé sẽ thấy rau muống mà bé tự tay nhặt, hay món thịt mà bé tự tay trộn gia vị sẽ ngon hơn rất nhiều. 19- Bạn hãy quan tâm đến không khí của bữa ăn. Sự vội vã, lộn xộn, những xung khắc hàng ngày giữa bố và mẹ sẽ làm bé ăn mất ngon. 20- Bé không nhất thiết phải ăn hết khẩu phần ngay một lúc. Bạn hãy thử chia nhỏ khẩu phần của bé, ví dụ bé có thể ăn bữa giữa buổi sau lúc đi dạo, hoặc một bát cháo nhỏ trước lúc bé ra sân chơi với các bạn. Có thể không khí trong lành sẽ khiến cho món thịt bò xào mà bé rất ghét trở nên ngon hơn. Biếng ăn, chán ăn, lười ăn… là “bệnh” thường gặp ở trẻ em mọi lứa tuổi. Tình trạng này khiến mỗi bữa ăn trở thành một “cuộc chiến” căng thẳng giữa trẻ và ba mẹ. Nếu không tìm ra nguyên nhân khiến trẻ biếng ăn để chấm dứt tình trạng này sẽ dẫn đến hậu quả trẻ thiếu vi chất, suy dinh dưỡng, chậm lớn.  Làm thế nào để chấm dứt tình trạng biếng ăn của trẻ? Biếng ăn, chán ăn, lười ăn… là biểu hiện của nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể do bệnh lý hay tâm lý. Đó là tình trạng trẻ ăn ít hơn bình thường và thường không vui vẻ, “tự nguyện” ăn mà phải cần đến sự đốc thúc với nhiều “cung bậc” của người lớn như dỗ dành, năn nỉ, thậm chí dọa nạt. Có nhiều nguyên nhân khiến bé biếng ăn, trong đó có thể chia thành 3 nhóm nguyên nhân chính là: do trẻ biếng ăn bệnh lý, do tâm lý và do chế độ dinh dưỡng không phù hợp. – Trẻ biếng ăn ngay từ khi ở trong bụng mẹ. Khi mẹ mang thai ăn ít hoặc chán ăn dẫn đến thiếu nhiều vi chất như thiếu sắt, thiếu canxi, thiếu kẽm, thiếu các vitamin… khiến trẻ bị suy dinh dưỡng ngay từ trong bụng mẹ. Kết quả, trẻ sinh non tháng, thiếu cân dẫn đến lười bú mẹ ngay từ những tháng đầu sau khi sinh. Phân loại trẻ suy dinh dưỡng bào thai
– Trẻ mắc các bệnh cấp tính do nhiễm khuẩn, nhiễm virus hệ hô hấp, hệ tiêu hóa (viêm dạ dày, viêm ruột…). Khi bị nhiễm khuẩn, vitamin & khoáng chất như vitamin A, vitamin C, vitamin nhóm B, Magiê, B6, sắt, kẽm bị mất đi làm cho bé lười ăn. Tình trạng loạn khuẩn đường ruột khiến trẻ bị chướng bụng, khó tiêu nên càng dễ khiến trẻ lười ăn hơn. – Trẻ mắc các bệnh mạn tính hoặc bẩm sinh: Tim bẩm sinh, bại não… – Trẻ mắc các bệnh tổn thương răng miệng: mọc răng, sâu răng, viêm hoặc loét vùng hầu họng… Tình trạng biếng ăn do bệnh lý cấp tính thường chỉ là tạm thời và trẻ sẽ ăn bình thường trở lại khi khỏi bệnh. – Như đã đề cập ở phần trên, có trường hợp trẻ không biếng ăn nhưng do bố mẹ quá lo lắng nên thúc ép trẻ ăn, quát mắng thậm chí còn đánh khiến trẻ sợ hãi khi đến bữa và trở thành hiện tượng biếng ăn tâm lý. – Một số trẻ bị ốm, mọc răng… chưa kịp ăn ngon miệng trở lại thì bị người lớn thúc ép ăn nên cũng có cảm giác “sợ” ăn. >> Xem thêm: – Cũng có nhiều trường hợp trẻ chưa kịp thích nghi với môi trường mới như thay đổi trường học hoặc thay đổi người trông trẻ mà lại bị ép ăn quá nhiều có thể dẫn đến tình trạng ức chế bài tiết các men tiêu hóa làm trẻ chán ăn. Ngoài ra, vấn đề sinh lý cũng ảnh hưởng đến việc ăn uống của trẻ. Tham khảo thêm bài viết: Biếng ăn sinh lý ở trẻ để hiểu rõ hơn. Bên cạnh hai nhóm nguyên nhân biếng ăn do bệnh lý và tâm lý, có rất nhiều trường hợp khiến con biếng ăn như chế độ dinh dưỡng và thói quen sinh hoạt thiếu khoa học của gia đình như:
Thật ra, không khó để bố mẹ có thể nhận biết tình trạng trẻ biếng ăn chậm lớn bằng cách theo dõi phản ứng của trẻ với bữa ăn. Có những biểu hiện thường thấy như:
Biếng ăn ở trẻ là tình trạng gây mệt mỏi, chán nản ở trẻ và người lớn >> Xem thêm: Hướng dẫn cách trị trẻ biếng ăn dặm Tình trạng biếng ăn, nhất là trẻ biếng ăn suy dinh dưỡng kéo dài thường rất nghiêm trọng vì dễ gây ra một vòng luẩn quẩn:
Biếng ăn kéo dài dẫn đến thiếu vi chất, suy dinh dưỡng sẽ ảnh hưởng xấu đến phát triển thể chất và trí tuệ của trẻ Làm sao cho trẻ hết biếng ăn và ăn ngon trở lại là điều mà những bậc cha mẹ có con biếng ăn quan tâm và mong muốn nhất. Để học cách trị trẻ biếng ăn, giúp trẻ ăn ngon miệng trở lại, ba mẹ cần phải kiên nhẫn và phối hợp với các bác sĩ nhi và các chuyên gia dinh dưỡng xác định, khắc phục nguyên nhân gây biếng ăn. Trẻ mắc bệnh thường chán ăn và tình trạng lười ăn, ăn ít lại khiến cơ thể trẻ càng mệt mỏi, giảm khả năng chống đỡ bệnh và hồi phục sau khi bị bệnh. Vì vậy, bố mẹ cần đưa trẻ đi tiêm chủng đầy đủ các vắc xin phòng bệnh truyền nhiễm và chú trọng chế độ dinh dưỡng tăng sức đề kháng cho trẻ. Khi trẻ mắc bệnh, bố mẹ cần nhanh chóng điều trị dứt điểm bệnh đồng thời bình tĩnh dỗ dành trẻ, tránh ép trẻ ăn khiến trẻ sợ hãi. Nếu trẻ ăn ít trong giai đoạn này cũng đừng lo lắng quá vì khi khỏi bệnh, trẻ sẽ thèm ăn trở lại. Nguyên tắc ăn uống cho bé biếng ăn do bệnh lý cần lưu ý:
Tại Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome, các kỹ sư tiết chế dinh dưỡng giàu kinh nghiệm sẽ xây dựng thực đơn cho biếng ăn theo ngày, tuần, tháng dựa trên tình trạng dinh dưỡng, sở thích và thói quen ăn uống của trẻ với các món ăn đa dạng, tạo nên sự cân bằng trong khẩu vị cho trẻ cảm giác ăn ngon hơn và ăn nhiều hơn. Nếu trẻ mang tâm lý sợ ăn, điều quan trọng nhất là bố mẹ cần điều chỉnh tâm lý lo lắng của chính mình trước. Vì tâm lý sợ ăn của trẻ hầu như là hệ quả của việc bị ba mẹ ép ăn, dọa nạt.
Nếu xác định nguyên nhân khiến trẻ biếng ăn do chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học và thói quen sinh hoạt không hợp lý của gia đình, bố mẹ cần điều chỉnh sớm để cải thiện tình trạng biếng ăn của trẻ. Một số gợi ý sau có thể giúp bố mẹ:
Thiếu vi chất do chế độ dinh dưỡng chưa khoa học là nguyên nhân lớn nhất khiến trẻ biếng ăn suy dinh dưỡng. Để biết trẻ biếng ăn cần bổ sung gì, trẻ cần được tiến hành khám chuyên khoa dinh dưỡng và thực hiện một số xét nghiệm vi chất, từ đó các bác sĩ dinh dưỡng sẽ xác định chính xác trẻ đang bị thiếu vi chất gì, thiếu bao nhiêu và đưa ra phác đồ phù hợp. Việc bổ sung đúng và đủ lượng vitamin cần cho trẻ biếng ăn có thể cải thiện tốt bệnh biếng ăn của trẻ.
Chế độ dinh dưỡng khoa học được tư vấn từ các chuyên gia và không khí vui vẻ trong bữa ăn có thể giúp cải thiện tốt tình trạng biếng ăn ở trẻ Trẻ biếng ăn kéo dài có thể dẫn đến thiếu năng lượng cần thiết cho cơ thể, cụ thể là chất bột đường (glucid), chất đạm (protein) và chất béo (lipid), các vitamin và khoáng chất khác… Do đó, khi chuẩn bị thực đơn cho trẻ biếng ăn, bố mẹ cần lưu ý: Bữa ăn cần đa dạng các loại thực phẩm chứa tinh bột, bao gồm: các loại đậu, khoai, ngô, củ cải, bánh mì nguyên cám và ngũ cốc. – Sữa: Khi trẻ trên 6 tháng tuổi, ngoài sữa mẹ cần cho trẻ ăn dặm với thành phần dinh dưỡng đầy đủ, đa dạng theo khuyến cáo, cùng với các chế phẩm từ sữa như sữa chua, phô mai… Nếu trẻ bú sữa mẹ nhưng mẹ ít hoặc không có sữa hay sữa không đạt chất lượng, cần bổ sung thêm thức ăn có giàu năng lượng để đảm bảo đủ năng lượng cần thiết cho cơ thể. Muốn biết sữa mẹ có đạt chất lượng không cần kiểm tra bằng máy phân tích thành phần sữa mẹ Ngoài ra, nếu mẹ không đủ sữa cho trẻ bú thì có thể bổ sung thêm một số loại sữa công thức để cung cấp đủ năng lượng hằng ngày cho bé. Mẹ có thể tham khảo ở bài viết: Sữa cho trẻ biếng ăn – Trứng: Đây là thức ăn giàu chất đạm, béo, muối khoáng và các loại vitamin tốt cho trẻ. Chất đạm trong trứng có đầy đủ các acid amin cần thiết với tỷ lệ cân đối giúp trẻ dễ hấp thu. – Thịt: Nguồn chất đạm có trong các loại thịt như thịt gà (22, 4%), thịt bò (21%), thịt heo nạc (19%)… – Thủy hải sản: Trong các loại thủy hải sản như cá, tôm, cua chứa từ 16 – 20% chất đạm. Loại chất đạm này dễ tiêu hóa hơn chất đạm từ thịt và các loại thủy hải sản này còn chứa nhiều canxi, phốt pho phòng bệnh còi xương cho trẻ. Ngoài các nguồn đạm trên, có thể thay thế bằng nguồn đạm từ thực vật như: đậu tương, đậu xanh, đậu phộng… để đa dạng khẩu vị cho trẻ và giúp bé ăn ngon. Chất béo cung cấp năng lượng gấp đôi so với chất đạm và chất bột đường. Ngoài ra, chất béo còn giúp hấp thu các vitamin tan trong dầu mỡ như (vitamin A, D, E, K rất cần cho sự phát triển xương, mắt). Ngoài dầu thực vật như dầu oliu, dầu cá hồi, các loại mỡ động vật như mỡ gà, mỡ lợn cũng rất tốt cho việc hấp thu và chuyển hóa của trẻ. >> Xem thêm: Thuốc cho trẻ biếng ăn Để giải quyết tận gốc tình trạng biếng ăn của trẻ cần có sự tư vấn của bác sĩ dinh dưỡng về chế độ ăn phù hợp với tình trạng và thói quen của từng trẻ. Một điều quan trọng khác là trong bữa ăn phải tạo ra một không khí vui vẻ thoải mái giúp trẻ ăn ngon miệng. Bố mẹ không nên dọa nạt, bắt ép trẻ ăn, thậm chí đánh trẻ mà cần tìm hiểu nguyên nhân biếng ăn ở trẻ để có hướng cải thiện phù hợp. Tại Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome, quy trình khám, tư vấn và điều trị về dinh dưỡng được xây dựng khoa học từ việc thăm khám, xét nghiệm chẩn đoán, xây dựng khẩu phần đến lên thực đơn cá thể hóa và hướng dẫn lựa chọn thực phẩm, chế biến món ăn khoa học, đơn giản góp phần quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị bệnh biếng ăn cho trẻ em. Bên cạnh đó, Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome cũng đầu tư hệ thống máy xét nghiệm sinh hóa, huyết học hiện đại, máy phân tích thành phần cơ thể thế hệ mới nhất, máy xét nghiệm vi chất (vitamin D, vitamin B), máy siêu âm… giúp chẩn đoán nhanh, chính xác, góp phần quan trọng cho quá trình điều trị trẻ biếng ăn hiệu quả. |
