Nguyên nhân gây ra tình trạng hoa mắt chóng mặtCó rất nhiều nguyên nhân có thể gây ra tình trạng hoa mắt chóng mặt buồn nôn, nhưng 9 nguyên nhân dưới đây được xem là điển hình nhất:
Mất nước hoặc quá nóng
Nắng nóng mùa hè không chỉ dễ khiến cơ thể bị say nắng, say nóng mà còn gây mất nước và dẫn đến hoa mắt chóng mặt. Tình trạng mất nước sẽ làm lượng đường huyết giảm mạnh, khiến cơ thể mệt mỏi, kiệt sức kéo dài và có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
Thiếu máu
Khi hàm lượng chất sắt trong cơ thể bị thiếu sẽ gây ra thiếu máu và làm xuất hiện các chứng bệnh liên quan đến thiếu máu mà biểu hiện dễ nhận biết nhất chính là hoa mắt chóng mặt dẫn đến suy giảm năng lượng, mệt mỏi triền miên.
Có khoảng 20% người bị BPPV có triệu chứng hoa mắt, chóng mặt. Ngoài ra, còn kèm theo các triệu chứng khác như: lâng lâng trong đầu, mất thăng bằng và buồn nôn, gặp nhiều nhất là khi đứng dậy ra khỏi giường vào buổi sáng.
Bệnh Meniere
Những đối tượng từ 40 – 50 tuổi thường có khả năng bị rối loạn tai trong [Meniere]. Người mắc bệnh này hay bị hoa mắt chóng mặt và còn xuất hiện tình trạng ù tai, giảm thính lực hoặc giảm áp lực trong tai, có cảm giác buồn nôn.
Đột quỵ thoáng qua
Hoa mắt chóng mặt không phải là triệu chứng ban đầu của một cơn đột quỵ. Tuy nhiên, nếu bị hoa mắt chóng mặt kèm theo những thay đổi ở một bên cơ thể, thị lực giảm, đau đầu dữ dội hoặc khó phát ngôn thì tuyệt đối không thể xem thường, nên đưa bệnh nhân đến bệnh viện càng sớm càng tốt.
Suy nhược cơ thể
Có thể gặp ở rất nhiều đối tượng khác nhau. Các triệu chứng thường gặp ở người suy nhược cơ thể là rối loạn giấc ngủ, nhức đầu thường xuyên, chán ăn, sụt cân... và có cả tình trạng bị hoa mắt chóng mặt buồn nôn nhiều
Huyết áp thấp
Huyết áp thấp được xem là một trong những nguyên nhân gây ra hiện tượng hoa mắt chóng mặt tê chân tay. Mức huyết áp dưới 100/60 được xem là huyết áp thấp.
Hạ đường huyết
Lượng đường huyết bị tụt có thể gây chóng mặt. Ngoài ra, bệnh nhân bị tiểu đường có thể bị hoa mắt do có quá nhiều hoặc quá ít insulin. Ở những người không mắc bệnh tiểu đường nhưng nếu làm việc quá sức hoặc luyện tập nhiều, không có chế độ ăn uống phù hợp cũng có thể gây chóng mặt hoa mắt
Tác dụng phụ của thuốc
Một số loại thuốc có thể gây ra tác dụng phụ làm ù tai, hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn. Chẳng hạn như thuốc chống trầm cảm, thuốc điều trị tăng huyết áp... Những loại thuốc này có khả năng ức chế sự chuyển hóa men trong cơ thể và dẫn đến chóng mặt, hoa mắt.
Ngoài ra, tình trạng bị ù tai hoa, mắt chóng mặt, buồn nôn cũng có thể là do bệnh tim, hội chứng tiểu não, thường xuyên sử dụng các chất kích thích, bị say tàu xe, tâm trạng hoảng loạn...
Cần làm gì khi bị hoa mắt chóng mặt?Tình trạng hoa mắt chóng mặt có thể xảy ra ở nhiều cấp độ khác nhau. Tùy vào từng mức độ sẽ có những cách khắc phục cụ thể.
- Mức độ nhẹ
Người bệnh có thể tự điều trị bằng cách không di chuyển một cách đột ngột. Dùng tay day ấn các huyệt ở đầu [thái dương, bách hội] hoặc dán cao...
- Mức độ vừa
Nếu bị hoa mắt chóng mặt, buồn nôn mức độ vừa. Có thể làm giảm tình trạng bằng cách dùng gừng tươi khoảng 10g, làm sạch, giã nhỏ. Rót vào khoảng 100 – 150ml nước thật sôi, khuấy đều, gạn lấy nước và thêm đường đủ ngọt rồi uống lúc còn nóng. Nước gừng tươi có thể làm giảm triệu chứng buồn nôn hiệu quả.
Ngoài ra, bệnh nhân nên nằm yên, không nên thay đổi vị trí một cách đột.
- Mức độ nặng
Bị hoa mắt chóng mặt mức độ nặng nên đưa bệnh nhân đến nơi yên tĩnh, tránh ánh sáng hoặc tiếng động và cho bệnh nhân uống nước gừng tươi theo công thức trên. Sau khi bệnh nhân đã khỏe hơn hãy đưa bệnh nhân đến gặp bác sĩ để được thăm khám cụ thể.
Tốt nhất, bạn nên đi khám để được bác sĩ chẩn đoán, điều trị chính xác. Tránh tự mua thuốc uống bệnh không khỏi, tốn kém lại khiến bệnh ngày càng chuyển biến nặng.
Chóng mặt là cảm giác mất thăng bằng như thể bản thân hoặc đồ vật xung quanh đang quay đảo. Những cơn chóng mặt thực sự có nguồn gốc từ bệnh lý của cơ quan tiền đình. Chóng mặt không phải bệnh nguy hiểm, nhưng chóng mặt thường xuyên hoặc chóng mặt nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống, cần được điều trị.
1. Chóng mặt là gì?
Chóng mặt dùng để chỉ tất cả những cảm giác mất thăng bằng có nguồn gốc từ cơ quan tiền đình. Nó tạo ra ảo giác hoàn toàn trái ngược về mặt vận động hoặc tư thế của người bệnh.
Chóng mặt biểu hiện dưới dạng cảm giác dịch chuyển, mọi vật xung quanh quay đảo với người bệnh hoặc chính bản thân người bệnh quay đảo với vật xung quanh, hoặc cả hai.
2. Phân biệt chóng mặt tiền đình với choáng váng, hoa mắt
Từ “chóng mặt” được sử dụng trong rất nhiều trường hợp.
Chóng mặt thực sự là một tình trạng xảy ra do rối loạn cơ quan tiền đình. Nó khác với các cảm giác chóng mặt, cảm giác sợ ngã hay choáng váng, hoa mắt.
Cảm giác chóng mặt có thể xảy ra do sinh lý khi não có sự mất cân đối trong hệ tiền đình, hệ thị giác và hệ cảm giác sâu. Vd: chóng mặt do say xe, lên độ cao, chóng mặt thị giác do chuyển động nối tiếp nhau, say sóng, cúi đầu hoặc ngửa đầu quá mức…
Cảm giác chóng mặt cũng có thể xảy ra do tâm lý sợ ngã, nhưng thực tế chưa bao giờ bị ngã. Khi tổn thương tiền đình thật sự, nó gây ra cảm giác sợ ngã, cảm giác mất thăng bằng và thực tế là đã bị ngã một hoặc nhiều lần.
Cảm giác chóng mặt được mô tả là tình trạng đầu óc quay cuồng, choáng váng, hoa mắt nhưng không kết hợp ảo giác vận động thì nó chủ yếu xảy ra trong điều kiện não bị rối loạn cung cấp máu hoặc rối loạn sức khỏe tâm thần. Vd: kích thích thần kinh quá mức, hạ huyết áp tư thế, rối loạn nhịp tim, thiếu máu cơ tim, hạ oxy máu, hạ đường huyết, rối loạn lo âu. Nó thường kèm theo triệu chứng đổ mồ hôi, dị cảm, nặng hơn dẫn đến mất ý thức, ngất xỉu.
3. Biểu hiện của chóng mặt như thế nào?
Chóng mặt do rối loạn tiền đình có đặc điểm sau:
- Cảm giác mọi vật xung quanh quay đảo hoặc qua lắc qua lắc lại. Cảm giác mọi vật xung quanh dịch chuyển quay vòng hoặc chạy theo chiều dựng đứng hoặc chiều ngang.
- Chóng mặt thường xuất hiện thành từng cơn, nhất là khi cử động hoặc thay đổi tư thế đầu.
- Chóng mặt thường xuất hiện cùng các triệu chứng: buồn nôn, nôn, da tái xanh, hạ huyết áp… [nhưng không mất ý thức].
- Chóng mặt cũng có thể kèm theo: ù tai, cảm giác tai đầy, giảm thính lực [tạo thành hội chứng tiền đình].
Có nhiều nguyên nhân tổn thương tiền đình ngoại biên và trung ương có thể dẫn đến chóng mặt. Trong đó có ba nhóm nguyên nhân chính là do bệnh lý mê đạo, do bệnh lý sau mê đạo và do trung tâm tiền đình.
a. Chóng mặt do bệnh lý mê đạo
Mê đạo là hệ thống hình cuộn gồm các ống màng và các khoang nằm trong mê đạo xương tạo thành cơ quan tai trong, giúp nghe và giữ thăng bằng.
Các bệnh lý mê đạo có thể dẫn đến chóng mặt:
- Bệnh lý thạch nhĩ: chóng mặt kịch phát lành tính [thạch nhĩ lạc chỗ], thiểu sản thạch nhĩ.
- Nhiễm độc tiền đình do thuốc, kháng sinh aminozid.
- Rò ngoại dịch tai trong: do chấn thương, tăng áp lực nội dịch tai trong, sang chấn vùng khớp bàn đạp tiền đình, sau viêm mê nhĩ, kích thích âm thanh quá mạnh, cholesteatoma.
- Do bệnh chuyển hóa: Làm tăng lipid máu gây tăng xơ hóa nội mạch cung cấp máu cho tiền đình.
- Cách bệnh lý viêm tai: viêm tai mạn tính, viêm tai giữa cấp tính, viêm tai thanh dịch, viêm tai giữa cholesteatoma, viêm tai do lao, viêm tai sau phẫu thuật tai.
- Bệnh xốp xơ tai.
- Bệnh lỏng khớp bàn đạp – tiền đình.
- Hội chứng Ménière.
b. Chóng mặt do nguyên nhân sau mê đạo
Các nguyên nhân sau mê đạo có thể gây chóng mặt là:
- Viêm dây thần kinh tiền đình.
- U dây thần kinh số VIII.
-U góc cầu tiểu não: u màng não, phình mạch, u nang…
c. Chóng mặt do nguyên nhân ở trung tâm tiền đình hành não và trên hành não
Các nguyên nhân ở trung tâm tiền đình hành não và trên hành não có thể gây chóng mặt là:
- Bệnh lý mạch máu não: thiểu năng tuần hoàn động mạch cột sống – thân nền, hội chứng Wallenberg.
- Bệnh lý u não: u tiểu não, áp xe tiểu não, u hành cầu não, u củ não sinh tư, u trên lều tiểu não.
- Bệnh lý thần kinh trung ương: bệnh xơ cứng rải rác, bệnh rỗng hành não, bệnh Tabès, bệnh thất điều.
5. Cách chẩn đoán nguyên nhân gây chóng mặt
Chẩn đoán chóng mặt do tổn thương tiền đình ngoại biên hay tổn thương tiền đình trung ương dựa vào triệu chứng chóng mặt, phản xạ tiền đình mắt và tùy vào từng đối tượng mà thực hiện các nghiệm pháp kiểm tra như:
- Dấu hiệu Romberg
- Nghiệm pháp đi bộ
- Nghiệm pháp giơ ngang hai tay
- Nghiệm pháp bước đi hình sao
- Nghiệm pháp past pointing
- Nghiệm pháp nhiệt
- Nghiệm pháp quay giao động
- Nghiệm pháp Nylen-Bárány
- Ngoài ra, có thể cần thêm các xét nghiệm thăm dò chức năng nghe và chẩn đoán hình ảnh khác.
6. Điều trị chóng mặt như thế nào
Khi bị chóng mặt, điều đầu tiên là cần điều trị cơn chóng mặt, sau đó là điều trị nguyên nhân gây chóng mặt.
Điều trị cơn chóng mặt bằng cách:
- Tránh cử động hay thay đổi tư thế đột ngột.
- Tránh các kích thích tâm lý.
- Ở nơi yên tĩnh, tối.
- Không tắm lạnh.
- Tránh ăn: socola, lạp xưởng, xúc xích, mì chính, rượu bia, caffein, cola.
- Sử dụng thuốc để cắt cơn chóng mặt, chống nôn, an thần.
Điều trị nguyên nhân gây chóng mặt thì tùy vào nguyên nhân mà có phương pháp điều trị phù hợp như sử dụng thuốc hoặc phẫu thuật.
Vd: phẫu thuật giải quyết bệnh tích viêm trong trường hợp viêm tai giữa, phẫu thuật thần kinh sọ não trong trường hợp phình mạch hoặc thoái hóa đốt sống cổ, phẫu thuật mở túi nội dịch điều trị bệnh Ménière, cắt dây thần kinh tiền đình, phẫu thuật hủy diệt mễ nhĩ…
7. Khi nào chóng mặt cần đi khám bác sĩ?
Chóng mặt là một triệu chứng thường gặp. Chóng mặt có thể làm tăng nguy cơ bị ngã và bị chấn thương do ngã. Bị chóng mặt khi lái xe hoặc vận hành máy móc có thể làm tăng nguy cơ gặp tai nạn. Ngoài ra, các tình trạng sức khỏe hiện tại gây chóng mặt có thể gây nguy hiểm nếu không được điều trị.
Nếu bạn thường xuyên bị chóng mặt, chóng mặt không rõ nguyên nhân, chóng mặt xuất hiện đột ngột, kéo dài hoặc nghiêm trọng thì nên đi khám bác sĩ. Nhất là khi nó xuất hiện cùng các triệu chứng cảnh báo một bệnh lý khác như:
Làm thế não để hết hoa mắt chóng mặt?
Dưới đây là một số cách giảm chóng mặt, hoa mắt mà bạn có thể tham khảo và ứng dụng..
Tập trung ở một điểm. ... .
Bấm huyệt. ... .
Sử dụng dấm táo. ... .
Tập hít thở sâu. ... .
Bổ sung các loại ngũ cốc. ... .
Uống trà hoa cúc. ... .
Tránh thay đổi tư thế đột ngột. ... .
Sử dụng chanh..
Bị hoa mắt chóng mặt nên ăn gì?
Một số thực phẩm nên bổ sung khi bị chóng mặt.
Vitamin C: Nguồn thực phẩm giàu vitamin C là các loại trái cây như: Ổi, bưởi, dâu, kiwi, xoài, cam,... ... .
Vitamin D: ... .
Magie: Bạn hoàn toàn có thể bổ sung magie để giảm tình triệu chứng chóng mặt từ các loại thịt, cá nước ngọt, hải sản biển, các loại hạt, đậu đỗ,....
Chóng mặt do thiếu máu nên uống gì?
8 loại thuốc trị chóng mặt phổ biến.
Thuốc kháng Histamin. Thuốc kháng Histamin bao gồm các loại thuốc như Dimenhydrinate, Promethazine, Meclizine, Diphenhydramine… ... .
Thuốc kháng cholinergic. ... .
Thuốc chống nôn. ... .
Thuốc an thần. ... .
Thuốc chẹn Ca. ... .
Thuốc lợi tiểu. ... .
Thuốc Corticoid. ... .
Acetyl-leucine..
Tai sao khi ngồi xuống đứng lên chóng mặt?
Khi chúng ta thay đổi tư thế quá nhanh như đứng lên ngồi xuống, hay đang nằm mà ngồi chồm dậy, tim sẽ không kịp điều chỉnh việc bơm máu thêm, khiến huyết áp giảm xuống chỉ trong vòng một phần nhỏ của giây, sẽ khiến cho cơ thể cảm thấy bị hoa mắt, chóng mặt.