Bộ não con người sử dụng bao nhiêu phần trăm

Nhờ các công nghệ như chụp cộng hưởng và chụp cắt lớp, các nhà khoa học đã kết luận mọi bộ phận của não đều hoạt động, ngay cả trong giấc ngủ.  

Bộ não con người sử dụng bao nhiêu phần trăm
Mới nhất Xem nhiều International
Khoa họcThường thứcHỏi - Đáp
{{#is_first}} {{/is_first}} {{^is_first}}
{{/is_first}}

Theo tôi được biết, con người chỉ sử dụng 10-15% bộ não, có đúng như vậy không? Vậy nếu sử dụng được 100% bộ não, thì trên lý thuyết ta có thể làm được những gì? (Phạm Nhật Trường)

Bộ não con người sử dụng bao nhiêu phần trăm

Con người sử dụng được bao nhiêu phần trăm não bộ. Ảnh: Ibtimes

Mời độc giả đặt câu hỏi tại đây.

Quảng cáo

Tag

Bạn có thể đã nghe nói rằng con người chỉ sử dụng 10 phần trăm sức mạnh não bộ và nếu bạn có thể mở khóa phần còn lại của bộ não của mình, bạn có thể làm được nhiều hơn thế. Bạn có thể trở thành một siêu thiên tài, hoặc có được sức mạnh tâm linh như đọc suy nghĩ và điều khiển từ xa. Tuy nhiên, có một lượng bằng chứng hùng hồn lật tẩy 10% huyền thoại. Các nhà khoa học đã liên tục chỉ ra rằng con người sử dụng toàn bộ bộ não của họ trong suốt mỗi ngày.

Bất chấp bằng chứng, huyền thoại 10 phần trăm đã truyền cảm hứng cho nhiều tài liệu tham khảo trong trí tưởng tượng văn hóa. Các bộ phim như “Limitless” và “Lucy” mô tả các nhân vật chính phát triển sức mạnh thần thánh nhờ thuốc giải phóng 90% bộ não trước đây không thể tiếp cận được. Một nghiên cứu năm 2013 cho thấy khoảng 65% người Mỹ tin vào trò lừa bịp, và một nghiên cứu năm 1998 cho thấy 1/3 sinh viên chuyên ngành tâm lý học, những người tập trung vào hoạt động của não, đã tin vào nó.

Tâm lý học thần kinh

Tâm lý học thần kinh nghiên cứu cách giải phẫu của não ảnh hưởng đến hành vi, cảm xúc và nhận thức của một người nào đó. Trong nhiều năm, các nhà khoa học về não bộ đã chỉ ra rằng các phần khác nhau của não chịu trách nhiệm cho các chức năng cụ thể, cho dù đó là nhận biết màu sắc hay giải quyết vấn đề. Trái ngược với 10% lầm tưởng, các nhà khoa học đã chứng minh rằng mọi phần của não đều không thể thiếu cho hoạt động hàng ngày của chúng ta, nhờ vào các kỹ thuật hình ảnh não như chụp cắt lớp phát xạ positron và chụp cộng hưởng từ chức năng.

Nghiên cứu vẫn chưa tìm ra vùng não hoàn toàn không hoạt động. Ngay cả các nghiên cứu đo lường hoạt động ở cấp độ các tế bào thần kinh đơn lẻ cũng không tiết lộ bất kỳ vùng não không hoạt động nào. Nhiều nghiên cứu hình ảnh não để đo hoạt động của não khi một người đang thực hiện một nhiệm vụ cụ thể cho thấy các phần khác nhau của não hoạt động cùng nhau như thế nào. Ví dụ: khi bạn đang đọc văn bản này trên điện thoại thông minh, một số bộ phận của não bộ, bao gồm cả những bộ phận chịu trách nhiệm về thị giác, khả năng đọc hiểu và cầm điện thoại, sẽ hoạt động nhiều hơn.

Tuy nhiên, một số hình ảnh não bộ vô tình hỗ trợ cho huyền thoại 10 phần trăm, bởi vì chúng thường hiển thị các vệt sáng nhỏ trên một bộ não màu xám khác. Điều này có thể ngụ ý rằng chỉ những điểm sáng mới có hoạt động của não, nhưng không phải vậy. Thay vào đó, các vệt màu thể hiện các vùng não hoạt động nhiều hơn khi ai đó đang thực hiện một nhiệm vụ so với khi họ không làm. Các đốm xám vẫn còn hoạt động, chỉ ở mức độ nhẹ hơn.

Một phản đối trực tiếp hơn với 10 phần trăm lầm tưởng nằm ở những người đã bị tổn thương não – do đột quỵ, chấn thương đầu hoặc ngộ độc carbon monoxide – và những gì họ không còn có thể làm do tổn thương đó hoặc vẫn có thể làm tốt. Nếu 10% lầm tưởng là đúng, thì có lẽ 90% bộ não bị tổn thương sẽ không ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày.

Tuy nhiên, các nghiên cứu chỉ ra rằng việc làm tổn thương ngay cả một phần rất nhỏ của não có thể gây ra hậu quả tàn khốc. Ví dụ, tổn thương khu vực của Broca cản trở việc hình thành từ ngữ đúng cách và khả năng nói trôi chảy, mặc dù khả năng hiểu ngôn ngữ chung vẫn còn nguyên vẹn. Trong một trường hợp được công bố rộng rãi, một phụ nữ Florida vĩnh viễn mất “khả năng suy nghĩ, nhận thức, ký ức và cảm xúc vốn là bản chất của con người” khi thiếu oxy phá hủy một nửa não của cô ấy, chiếm khoảng 85% não.

Lập luận tiến hóa

Một dòng bằng chứng khác chống lại huyền thoại 10% đến từ quá trình tiến hóa. Bộ não của người trưởng thành chỉ chiếm 2% khối lượng cơ thể, nhưng nó tiêu thụ hơn 20% năng lượng của cơ thể. Trong khi đó, bộ não trưởng thành của nhiều loài động vật có xương sống – bao gồm một số loài cá, bò sát, chim và động vật có vú – tiêu thụ từ 2 đến 8 phần trăm năng lượng cơ thể của chúng. Bộ não đã được định hình bởi hàng triệu năm chọn lọc tự nhiên, nó sẽ truyền lại những đặc điểm thuận lợi để tăng khả năng sống sót. Không có khả năng cơ thể sẽ dành nhiều năng lượng như vậy để giữ cho toàn bộ bộ não hoạt động nếu nó chỉ sử dụng 10% bộ não.

Nguồn gốc của huyền thoại 10%

Sức hấp dẫn chính của huyền thoại 10 phần trăm là ý tưởng rằng bạn có thể làm được nhiều hơn thế nếu có thể mở khóa phần còn lại của bộ não của bạn. Ngay cả khi có nhiều bằng chứng cho thấy điều ngược lại, tại sao nhiều người vẫn tin rằng con người chỉ sử dụng 10% bộ não của họ? Không rõ ban đầu câu chuyện huyền thoại lan truyền như thế nào, nhưng nó đã được phổ biến bởi các cuốn sách self-help và thậm chí có thể được dựa trên các nghiên cứu khoa học thần kinh cũ hơn, thiếu sót.

Câu chuyện hoang đường có thể phù hợp với những thông điệp được đề cao bởi những cuốn sách tự cải thiện, chỉ cho bạn những cách để làm tốt hơn và phát huy hết “tiềm năng” của mình. Ví dụ, lời nói đầu của cuốn sách khét tiếng “Đắc Nhân Tâm” nói rằng một người bình thường “chỉ phát triển 10% khả năng tinh thần tiềm ẩn của mình.” Câu nói này, được bắt nguồn từ nhà tâm lý học William James, đề cập đến tiềm năng của một người để đạt được nhiều thứ hơn là số lượng chất xám mà họ đã sử dụng. Những người khác thậm chí còn nói rằng Einstein đã giải thích sự sáng chói của mình bằng cách sử dụng 10% huyền thoại, mặc dù những tuyên bố này vẫn không có cơ sở.

Một nguồn khác có thể có của huyền thoại nằm trong các khu vực não “im lặng” từ nghiên cứu khoa học thần kinh cũ. Ví dụ, vào những năm 1930, bác sĩ giải phẫu thần kinh Wilder Penfield đã nối các điện cực vào phần não tiếp xúc của bệnh nhân động kinh khi phẫu thuật cho họ. Ông nhận thấy rằng các vùng não cụ thể kích hoạt trải nghiệm nhiều cảm giác khác nhau, nhưng trong khi những vùng khác dường như không gây ra phản ứng. Tuy nhiên, khi công nghệ phát triển, các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng những vùng não “im lặng” này, bao gồm cả thùy trước trán, có những chức năng chính.

Nguồn:

  • Beyerstein, B.L. “Whence Cometh the Myth That We Only Use 10% of Our Brains?” Mind Myths: Exploring Popular Assumptions about the Mind and Brain, edited by Sergio Della Sala, Wiley, 1999, pp. 3-24.
  • Broadfoot, Marla Vacek. “How Do Brain Scans Work?” Raleigh News & Observer, 27 Jan. 2013.
  • “Exploding the 10 Percent Myth.” Science & Consciousness Review.
  • Higbee, Kenneth L., and Samuel L. Clay. “College Students’ Beliefs in the Ten-Percent Myth.” The Journal of Psychology, vol. 132, no. 5, 1998, pp. 469-476.
  • Jarrett, Christian. Great Myths of the Brain. Wiley Blackwell, 2014.
  • McDougle, Sam. “You Already Use Way, Way More Than 10 Percent of Your Brain.” The Atlantic, 7 Aug. 2014.
  • Mink, J. W., et al. “Ratio of Central Nervous System to Body Metabolism in Vertebrates: Its Constancy and Functional Basis.” American Journal of Physiology-Regulatory, Integrative and Comparative Physiology, vol. 241, no. 3, 1 Sept. 1981, pp. R203-R212.
  • “New Survey Finds Americans Care about Brain Health, but Misperceptions Abound.” The Michael J. Fox Foundation for Parkinson’s Research, 25 Sept. 2013.
  • Tandon, Prakashnarain. “Not so ‘Silent’: The Human Prefrontal Cortex.” Neurology India, vol. 61, no. 6, 2013, pp. 578-580.
  • Vreeman, Rachel C, and Aaron E Carroll. “Medical Myths.” BMJ, vol. 335, no. 7633, 20 Dec. 2007, pp. 1288-1289.
  • Wanjek, Christopher. Bad Medicine: Misconceptions and Misuses Revealed, from Distance Healing to Vitamin O. Wiley, 2003.

Alane Lim

Huyền thoại 10% bộ não là một truyền thuyết thời hiện đạiđược phổ biến rộng khắp, cho rằng hầu hết hoặc tất cả mọi người chỉ sử dụng 10% (hoặc một con số phần trăm nhỏ khác) của bộ não. Nó đã gán nhầm cho nhiều người, bao gồm cả Albert Einstein.[1] Bằng phép ngoại suy, có gợi ý cho rằng, một người có thể khai thác tiềm năng chưa sử dụng này và tăng cường trí thông minh.

Bộ não con người sử dụng bao nhiêu phần trăm

Huyền thoại "10% của bộ não"

Nhà thần kinh học Barry Gordon mô tả huyền thoại đó là sai, nói thêm, "chúng ta thật ra sử dụng mọi phần của bộ não và (hầu hết) bộ não hoạt động gần như suốt mọi lúc". Nhà thần kinh học Barry Beyerstein đề ra bảy loại bằng chứng bác bỏ huyền thoại 10 phần trăm:[5]

  1. Các nghiên cứu về tổn thương não: Nếu 10 phần trăm của bộ não thường được sử dụng, thì tổn thương ở các khu vực khác sẽ không làm giảm hiệu suất. Nhưng thay vào đó, gần như không có vùng não nào bị tổn thương mà không mất đi khả năng. Ngay cả thương tổn nhẹ tại những vùng nhỏ của não cũng đã đủ tác động một cách sâu sắc.
  2. Chụp quét não bộ đã cho thấy bất luận người ta đang làm gì, tất cả các vùng não luôn luôn hoạt động. Một số khu vực hoạt động nhiều hơn vào bất cứ thời điểm nào so với những khu vực khác, nhưng trừ lúc tổn thương não, không có phần nào của bộ não mà hoàn toàn không hoạt động.Các công nghệ tiên tiến như chụp xạ hình cắt lớp Positron (PET) và chụp hình cộng hưởng từ đa chức năng (fMRI) cho phép theo dõi hoạt động của bộ não sống. Tiết lộ một sự thật, rằng ngay cả trong giấc ngủ, tất cả các phần của bộ não đều hiển thị một số mức độ hoạt động. Chỉ trong trường hợp tổn thương nghiêm trọng, não mới thực sự "lặng im" một vùng nào đó.
  3. Bộ não rất biết cách hao tốn tài nguyên của phần còn lại cơ thể, về mức tiêu thụ oxy và chất dinh dưỡng. Nó có thể đòi hỏi tới 20% năng lượng cơ thể — nhiều hơn bất kỳ cơ quan nào khác — mặc dù chỉ chiếm lấy 2% cơ thể người theo trọng lượng.[6][7]Nếu 90 phần trăm trong số đó là không cần thiết, sẽ có một lợi thế sinh tồn to lớn cho con người với bộ não nhỏ hơn, hiệu quả hơn. Nếu điều này là đúng, quá trình chọn lọc tự nhiên sẽ loại bỏ những bộ não kém hiệu quả.Cũng rất bất thường nếu bộ não có quá nhiều vật chất dư thừa phát triển ngay từ điểm đầu; với nguy cơ tử vong trong quá trình sinh nở liên quan đến kích thước não lớn (cũng như kích thước hộp sọ lớn) của con người,[8] sẽ có một sức ép chọn lựa chống lại với kích thước não lớn như vậy nếu chỉ để sử dụng 10%.
  4. Địa phương hóa chức năng: Thay vì hoạt động như một khối liền duy nhất, não phân chia ra các vùng riêng biệt để xử lý những loại thông tin khác nhau. Nhiều thập kỷ nghiên cứu để lập bản đồ chức năng của các vùng của não bộ, đã cho thấy không có vùng mà không có chức năng.
  5. Phân tích cấu trúc vi mô: Trong kỹ thuật ghi đơn vị, các nhà nghiên cứu đưa vào não một điện cực nhỏ để theo dõi hoạt động của một đơn tế bào. Nếu 90 phần trăm các tế bào không được sử dụng, thì kỹ thuật này đã tiết lộ điều đó.
  6. Cắt tỉa synap: Các tế bào não không được dùng có xu hướng suy thoái. Do đó, nếu 90 phần trăm của bộ não không hoạt động, khám nghiệm tử thi bộ não người trưởng thành bình thường sẽ phải cho thấy một sự thoái hóa quy mô lớn.

Khi làm sáng tỏ huyền thoại mười phần trăm, biên tập viên của Neureons, Gabrielle-Ann Torre, viết rằng, việc sử dụng một trăm phần trăm bộ não cũng không được như mong muốn. Hoạt động không ổn định gần như chắc chắn sẽ gây ra cơn động kinh co giật.[9]Torre ghi, ngay cả khi nghỉ ngơi, một người có khả năng sử dụng càng nhiều năng lực bộ não của mình thì càng tốt thông qua mạng chế độ mặc định (default mode network, DMN), một mạng lưới não rộng khắp vẫn đang hoạt động và đồng bộ hóa ngay cả khi không có bất kỳ hoạt động nhận thức nào.Do đó, "phần lớn của bộ não không bao giờ thực sự ngủ yên, như là huyền thoại 10% có thể gợi ý ra một hướng khác."

Tham khảoSửa đổi

  1. ^ “Do People Only Use 10 Percent Of Their Brains”. Scientific American. ngày 7 tháng 2 năm 2008. Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 11 năm 2008. Truy cập ngày 7 tháng 2 năm 2008.
  2. ^ University of Oxford (ngày 16 tháng 10 năm 2009). “Juggling Enhances Connections In The Brain”. ScienceDaily. Lưu trữ bản gốc ngày 29 tháng 12 năm 2011. Truy cập ngày 30 tháng 5 năm 2012. We've shown that it is possible for the brain to condition its own wiring system to operate more efficiently.
  3. ^ Radford, Benjamin (ngày 8 tháng 2 năm 2000). “The Ten-Percent Myth”. snopes.com. Truy cập ngày 13 tháng 4 năm 2006.
  4. ^ Chudler, Eric. “Myths About the Brain: 10 percent and Counting”. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 4 năm 2006. Truy cập ngày 12 tháng 4 năm 2006.
  5. ^ Beyerstein, Barry L. (1999). “Whence Cometh the Myth that We Only Use 10% of our Brains?”. Trong Sergio Della Sala (biên tập). Mind Myths: Exploring Popular Assumptions About the Mind and Brain. Wiley. tr.3–24. ISBN0-471-98303-9.
  6. ^ Swaminathan, Nikhil (ngày 29 tháng 4 năm 2008). “Why Does the Brain Need So Much Power?”. Scientific American. Scientific American, a Division of Nature America, Inc. Lưu trữ bản gốc ngày 12 tháng 7 năm 2010. Truy cập ngày 19 tháng 11 năm 2010.
  7. ^ Carpenter's Human Neuroanatomy, Ch. 1
  8. ^ Rosenberg, K.R., "The Evolution of Modern Childbirth" in American Journal of Physical Anthropology 35, 1992, p. 89–124.
  9. ^ “The Life and Times of the 10% Neuromyth - Knowing Neurons”. Knowing Neurons (bằng tiếng Anh). ngày 13 tháng 2 năm 2018. Lưu trữ bản gốc ngày 15 tháng 3 năm 2018. Truy cập ngày 24 tháng 2 năm 2018.