Mọi người học đông y chắc hẳn đều biết thầy Sửu. Rất nổi tiếng trong lãnh vực châm cứu. Kinh nghiệm của thầy là một kho kiên thức quý giá của ngành y học cổ truyền Việt nam. Rất may được sự giúp đỡ của Lương y Lê Văn Sửu, Viện Thông tin Thư viện Y học Trung ương tiến hành xây dựng site “Cẩm nang chẩn trị Đông y”. Đây là tập hợp những kiến thức cơ bản nhất và những kinh nghiệm thực hành quý báu trong hơn 20 năm của tác giả Lê Văn Sửu. Hy vọng đây là Tài liệu tham khảo hữu ích cho những người yêu thích Y học cổ truyền và cho những thầy thuốc thực hành trong công tác khám, chữa bệnh bằng y học cổ truyền.
PHẦN LÝ LUẬN CHUNG
1.Vũ trụ quan và các thuyết cơ bản của đông y
Đặc điểm địa dư khí hậu phương đông
Vũ trụ quan phương đông
Các thuyết cơ bản của đông y
2.Tinh – Khí – Thần
Tinh
Khí
Thần
3.Học thuyết tạng phủ
Sinh lý và bệnh chủ yếu của tạng phủ
Quan hệ giữa ngũ tạng với nhau
Tóm tắt: Tương ứng theo hệ thống giải phẫu đông y
- Bát cương biện chứng
Biểu và lý
Hàn và nhiệt
Hư và thực
Âm và dương
Tóm tắt bát cương biện chứng
- Tứ chẩn
Vấn chẩn [hơi]
Vọng chẩn [nhìn]
Văn chẩn [nghe]
Thiết chẩn [bắt mạch và sờ nắn]
II.CÁC PHƯƠNG PHÁP CHỮA BỆNH VÀ CHÂM CỨU
Bàn về các phương pháp chữa bệnh
Phương pháp chữa bệnh bằng châm cứu
III.KINH LẠC
Đại cương về kinh lạc
Mười hai kinh mạch
Tám mạch kỳ kinh
IV.DU HUYỆT
Đại cương về du huyệt
Phân loại du huyệt
Cách lấy huyệt
Huyệt đặc tính [huyệt theo đặc tính nhất định]
V.CÁCH CHÂM CỨU
Cách châm
Cách cứu
- HUYỆT VỊ
Thủ thái âm phế kinh
Thủ dương minh đại trường kinh
Túc dương minh vị kinh
Túc thái âm kỳ kinh
Thủ thiếu âm tâm kinh
Thủ thái dương tiểu trường kinh
Túc thái dương quang kinh
Túc thiếu âm thân kinh
Thủ quyết âm tâm bào kinh
Thủ thiếu dương tam tiêu kinh
Thủ thiếu dương đảm kinh
Túc quyết âm can kinh
Nhâm mạch
Đốc mạch
Tên huyệt ở 6 mạch kỳ kinh còn lại
Tân huyệt và kỳ huyệt
Tân huyệt Kỳ huyệt
VII. BẢNG TRA CỨU HUYỆT LIÊN QUAN TRONG CHÂM CỨ
Ngũ du phối ngũ hành
Các huyệt giao hội
Ngày giờ và huyệt mở theo phép “Linh quy phi đằng”
Ngày giờ và huyệt mở theo phép “Tý ngọ lưu trú”
Giờ huyệt mở theo 12 địa chi và tạng phủ
VIII. PHÉP DƯỠNG SINH
Về phế
Về tỳ
Về tâm
Về can
Về thân
Về nhâm đốc
Về tinh thần
- TẠNG PHỦ BIỆN CHỨNG LUẬN TRỊ
Tâm và tiểu trường
Can và đảm
Tỳ và vị
Phế và đại trường
Thận và bàng quang
- ÔN NHIỆT KINH BIỆN CHỨNG LUẬN TRỊ
Vệ, khí, doanh, huyết biện chứng luận trị
Lục kinh biện chứng và tam tiêu biện chứng
Tóm tắt chung các loại biện chứng
- CHẨN TRỊ CÁC CHỨNG TRONG LÂM SÀNG, CÓ KẾT HỢP ĐÔNG Y
TRONG CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT
Sốt cao
Hôn mê
Trẻ em kinh quyết [co giật]
Choáng ngất
Ngất xỉu [quyết chứng]
Chứng về huyết [xuất huyết]
Hen suyễn
Tim thổn thức [hồi hộp]
Đau bụng
Nôn mửa
Vàng da [hoàng đản]
Chóng mặt [huyễn vận]
Đau đầu
Đau ngực
Đau sườn
Đau lưng
Phù thũng
Bí đái, đái ít
Chứng liệt [nuy chứng]
XII.CHẨN TRỊ NHỮNG BỆNH CHỨNG THƯỜNG GẶP BẰNG CHÂM CỨU
Nguyên tắc trị liệu bằng châm cứu
Quy tắc xử phương trong châm cứu
Tám phép trị cơ bản
Chữa những bệnh thường gặp
Cảm mạo
Ho
Hen
Đau đầu
Choáng váng
Mất ngủ
Say nắng
Hôn mê
Choáng
Trúng gió
Miệng mắt méo lệch
Chứng giản
Nấc
Nôn mửa
Đau dạ dày
Đau bụng
Tiêu chảy
Bệnh lỵ
Thổ tả
Sốt rét
Táo bón
Đại tiện ra máu
Viêm ruột thừa
Chứng bại liệt
Đau lưng
Đau sườn ngực
Đái dầm
Lòi dom
Rối loạn kinh nguyệt
Hành kinh đau bụng
Tắc kinh
Băng lậu huyết
Khó đẻ
Choáng váng sau đẻ
Táo bón sau đẻ
Thiếu sữa
Sa dạ con
Ho gà
Kinh phong
Phong lỗ rốn
Trẻ em tiêu chảy
Trẻ em cam tích
Quai bị
Mụn nhọt
Viêm tuyến vú
Dị ứng mẩn ngứa
Viêm bao hoạt dinh
Bướu cổ
Bong gân
Sái cổ
Câm điếc
Chảy máu mũi
Viêm xoang mũi
Viêm họng
Đau răng
Đau mắt hoả bạo phát
Gặp gió chảy nước mắt
Cận thị
Lao phổi
Nghẹn
Liệt nửa người
Viêm tinh hoàn
Di tinh
Liệt dương
Khí hư
Có mang nôn mửa
Quáng gà
Bệnh uốn ván
Lao hạch
Đảo kinh
Di chứng bại liệt trẻ em
Bệnh liệt mồm
Sởi
Bạch hầu
Viêm não nhật bản
Viêm tai giữa
XIII. CÁC PHƯƠNG HUYỆT CHỮA TRỊ CÔNG HIỆU
Hướng dẫn sử dụng
Các huyệt chữa trị bệnh của 14 đường kinh:
Bệnh vùng đầu
Bệnh gáy cổ
Bệnh mặt
Bệnh mắt
Bệnh mũi
Bệnh miệng răng lưỡi
Bệnh tai
Bệnh hầu họng
Bệnh sườn ngực
Bệnh tim mạch
Bệnh phổi
Bệnh gan
Bệnh mật, vàng da
Sán khí
Bệnh tiêu hoá tỳ vận
Bệnh dạ dày
Bệnh đường ruột
Bệnh thận, bàng quang
Bệnh vùng bụng dưới
Đau lưng, đau họng
Bệnh sốt rét
Bệnh huyết mạch
Bệnh cảm mạo
Bệnh tinh thần, thần kinh
Cấp cứu choáng ngất
Bệnh ngoài da
Bệnh bại
Bệnh đàn ông
Bệnh phụ khoa
Gây tê để mổ
Các phương huyệt chữa trị bệnh của tân, kỳ huyệt:
Bệnh mắt
Bệnh tai
Bệnh mũi
Bệnh hầu họng miệng lưỡi
Bệnh mặt
Bệnh đầu
Bệnh gáy cổ
Bệnh chi trên
Bệnh lưng
Bệnh ngực
Bệnh chi dưới
Trúng gió liệt nửa người
Bệnh não
Bệnh huyết áp
Bệnh tim
Bệnh phổi
Bệnh gan mật
Bệnh lá lách, tuỵ
Bệnh dạ dày
Bệnh vùng bụng
Bệnh ổ ruột
Ký sinh trùng đường ruột
Bệnh tiêu hoá
Bệnh thận, bàng quang
Bệnh hậu môn
Rắn cắn
Bệnh về máu
Bệnh sốt
Bệnh mồ hôi
Bệnh cảm cúm
Trẻ em kinh phong
Bệnh
Nôn mửa
Đờm
Bệnh ngoài da
Bệnh tinh thần, thần kinh
Bệnh đông kinh
Bệnh phụ khoa
Những tác dụng đặc hiệu của một số huyệt vị cần chú ý [huyệt đặc hiệu]
XIV. PHÉP CHẨN BỆNH BẰNG NHIỆT ĐỘ KINH LẠC
Dẫn nhập
Phép chẩn bệnh bằng nhiệt độ kinh lạc nguyên lý, cách tiến hành và nhận định chẩn
đoán:
Phép chẩn bệnh bằng nhiệt độ kinh lạc
Cách vận hành máy đo nhiệt độ kinh lạc
Cách đo nhiệt độ kinh lạc
Cách ghi số đo và các chỉ số nhiệt
Phần định hàn, nhiệt, biểu, lý và bệnh lý, sinh lý của từng kinh
Mô hình chỉ số nhiệt kinh lạc của bệnh chứng và cách lập mô hình
Lượng giá mức độ hoạt động của công năng tạng phủ dựa theo chỉ số nhiệt kinh lạc qua các lần đo nhiệt độ kinh lạc