Ngày hôm qua bạn thấy cún mắt hơi đo đỏ. Đến sáng hôm nay tự dưng thấy ở hốc mắt có cái gì “lạ lạ”, tới trưa thì các phần u đó như lớn thêm ra, nhô hẳn ra hỏi hốc mắt. Bạn liền đưa cún đến ngay Petcare để được bác sĩ tư vấn nè:
Bé cún nhà tôi bị gì vậy bác sĩ? Qua thăm khám, bé cún được xác định là bị mộng mắt [cherry eye], do sự tăng sinh của mí mắt thứ 3. Một số loài động vật có mí mắt thứ 3 như chó, mèo… chứa các tuyến lệ để cung cấp độ ẩm cũng như nước mắt cho mắt [chiếm 40% tổng lượng nước mắt]. Bình thường, chúng ta sẽ không nhìn thấy mí mắt này. Khi mô neo giữ không hoạt động tốt, mí mắt thứ 3 này có thể nhô ra, tạo ra một cục rất đỏ ở hốc mắt, mà ta gọi là mộng mắt.
Vì sao cún bị cherry eye vậy bác sĩ? Nguyên nhân thật sự của tình trạng này chưa được xác định rõ. Sự tăng sinh có thể do mí mắt thứ 3 bị cuộn ra ngoài, hoặc do tế bào bất thường, hoặc do sự tăng sinh của mỡ trong mắt. Bệnh có thể xảy ra ở một hoặc cả hai mắt. Bệnh có thể di truyền và thường thấy ở các giống Bulldog, Beagle, Cocker Spaniesl, Shih Tzus… Bệnh cũng gặp ở mèo Burmese và Persian [ít gặp].
Cherry eye có nguy hiểm? Cherry eye không phải bệnh nghiêm trọng nhưng gây cho cún khó chịu như làm khô mắt, sưng, ngứa, viêm và đau. Cún sẽ lấy tay cào mắt hoặc cố dụi mắt xuống sàn nhà và các vật dụng trong nhà để mong làm dễ chịu hơn. Chính hành vi này làm tình trạng mắt trầm trọng hơn, thậm chí còn có thể gây trầy xước, loét giác mạc.
Khi cún bị cherry eye, chúng ta phải làm gì? Bác sĩ có thể đưa cho bạn thuốc nhỏ mắt thành phầnchứa thuốc kháng viêm và kháng sinh để ngừa nhiễm trùng, giảm viêm và hướng dẫn cách massage tại nhà. Tuy nhiên, hiệu quả của phương pháp này khá thấp và tỉ lệ tái phát cao. Nếu sau vài ngày, tình trạng của cún không tốt hơn, bạn nên cân nhắc về vấn đề phẫu thuật. Hiện có hai phương pháp phẫu thuật:
***Phương pháp cắt bỏ: cắt bỏ toàn bộ “cái cục khó ưa” kèm theo cả tuyến lệ. Ưu điểm: giải quyết triệt để vấn đề, không tái phát, thủ thuật đơn giản, thời gian gây mê ngắn [gây mê nhẹ], chi phí thấp. Khuyết điểm: có thể dẫn đến tình trạng khô giác mạc và phải thường xuyên sử dụng nước mắt nhân tạo, có thể giảm thị lực về sau.
***Phương pháp bảo toàn: không cắt bỏ mà chỉ đưa “cái cục khó ưa” vào đúng vị trí, bảo toàn tuyến lệ. Ưu điểm: không dẫn đến tình trạng khô mắt, không làm giảm thị lực. Khuyết điểm: tỉ lệ thành công 80%, có thể tái phát, thủ thuật phức tạp hơn, phải gây mê sâu, chi phí cao, một số trường hợp có thể bị trầy giác mạc do chỉ khâu cọ xát [có thể khắc phục bằng cách cắt chỉ].
Sau phẫu thuật, cún cần được theo dõi, chăm sóc tốt và tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ. Một điều nên nhớ: không có gì đảm bảo cherry eye sẽ không xảy ra ở mắt còn lại!
Với các thông tin trên, Petcare hy vọng bạn đã đủ kiến thức để đối phó với cherry eye và tự tin lựa chọn phương án tốt nhất, phù hợp nhất cho các cô cậu cún yêu quý của mình.
Mộng mắt ở chó, trong tiếng Anh khoa học thường được gọi là “Cherry Eye” hoặc “Nictitans Gland Prolapse.” Đây là một tình trạng thường gặp nhưng không kém phần phức tạp. Mặc dù không mang tính chất nghiêm trọng như các bệnh như bệnh Parvo hay bệnh Care ở chó, nhưng việc bỏ qua hoặc chủ quan trong việc điều trị có thể đặt chú chó của bạn trước nguy hiểm.
Để giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này và biết cách tiếp cận chữa trị chó bị mộng mắt an toàn, Pet Mart đã tổng hợp và phân tích sâu rộng trong bài viết sau.
Tìm hiểu về tuyến mi mắt thứ 3 ở chó
Mi mắt thứ ba – một cấu trúc đặc biệt ở mắt chó, thường được gọi là màng Nictit. Đây là một nếp gấp kết mạc hình bán nguyệt nằm ẩn ở góc trong của mắt, đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và dưỡng ẩm cho mắt. Bên trong cấu trúc này chứa một lớp sụn đỡ, không có mô cơ, di chuyển thụ động theo cơ mắt.
Đặc biệt, tuyến mi mắt thứ ba chiếm trách nhiệm sản xuất từ 20-40% lượng nước mắt, bảo vệ giác mạc, loại bỏ vật thể lạ và tham gia vào hệ thống miễn dịch của mắt. Một khối lồi có màu đỏ giống san hô thường xuất hiện khi tuyến này bị sưng lên.
Việc không sản xuất đủ nước mắt có thể gây ra “khô mắt” hay còn gọi là viêm kết giác mạc [KCS] – một tình trạng nghiêm trọng do giảm sản xuất nước mắt. Nếu tuyến này bị lấy ra, rủi ro phát triển bệnh trạng này sẽ tăng cao. Do đó, các phẫu thuật tốt nhất là phẫu thuật đặt tuyến trở lại vị trí ban đầu, bằng cách khâu gắn tuyến với các cấu trúc sâu bên trong hốc mắt.
Nguyên nhân gây bệnh mộng mắt ở chó
Khác với bệnh đục thủy tinh thể ở chó, mộng mắt ở chó được xác định là sự lồi của tuyến nằm ở mí mắt thứ ba. Điều ít người biết, chó sở hữu một “mí mắt thứ ba” nằm ẩn ở góc mắt, có chức năng chính là sản xuất nước mắt. Trong tình trạng bình thường, tuyến này không hề lộ diện. Tuy nhiên, khi bệnh mộng mắt xảy ra, tuyến này bị di chuyển khỏi vị trí tự nhiên và trở nên hình thành lồi.
Vậy nguyên nhân chính đằng sau bệnh trạng này là gì? Dù chưa thể xác định một cách chính xác, các chuyên gia cho rằng mộng mắt ở chó xuất phát từ sự yếu kém của mô liên kết giữa tuyến và các cấu trúc mắt xung quanh. Khi tuyến lồi ra, nó dễ tiếp xúc với không khí và các tác nhân kích thích khác, dẫn đến nguy cơ nhiễm trùng, sưng to và thậm chí là viêm nhiễm. Chó có thể phản ứng bằng việc chà xát mắt, gây ra tổn thương cho tuyến và có khả năng tạo ra các vết loét trên bề mặt mắt.
Biểu hiện dấu hiệu chó bị mộng mắt
Mộng mắt ở chó không chỉ là một tình trạng y học, mà còn đem lại nhiều lo lắng cho chủ nhân của chúng. Một trong những dấu hiệu dễ nhận biết nhất là sự xuất hiện của một “cục san hô” màu đỏ, thường được gọi là “thịt thừa”, ngay trong hốc mắt của chó. Nguyên nhân của việc này xuất phát từ sự tăng sản xuất dịch tiết và sưng to của tuyến lệ, hoặc do tắc nghẽn của các ống dẫn ở màng Nictit.
Đáng chú ý, mặc dù bất kì giống chó nào cũng có thể mắc phải, nhưng một số giống chó như: Beagle, Bloodhound, Boston Terrier, Bulldog, Bull Terrier, Lhasa Apso và một số giống khác có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn. Bệnh này thường xuất hiện ở cả hai mắt và không phân biệt giới tính.
Đặc biệt, chó Sa bì [Shar Pei] có nguy cơ mắc bệnh mộng mắt cao, từ độ tuổi 2 đến 16 năm. Khối thịt sưng này thường mọc nhanh chóng, đạt kích thước bằng hạt đậu trong vòng từ 3-7 ngày.
Khi chó bị mộng mắt, dấu hiệu đầu tiên thường là sự chảy nước mắt. Và sau đó là sự xuất hiện của một khối sưng mềm màu hồng như hạt đậu. Trong một số trường hợp, sau vài ngày sử dụng thuốc nhỏ mắt, triệu chứng có thể giảm đi. Tuy nhiên, đa số trường hợp chỉ thấy tình trạng cải thiện nhẹ, khối sưng chuyển màu sắc và ít chảy nước mắt hơn. Điều trị thuốc thường không mang lại hiệu quả đáng kể, và phẫu thuật thường là giải pháp cuối cùng.
Có 2 phương pháp phẫu thuật chính [tiểu phẫu] là:
- Cắt bỏ màng Nictit: Là một phương pháp truyền thống, có thể giải quyết vấn đề một cách triệt để nhưng lại tăng nguy cơ khô mắt trong tương lai.
- Phẫu thuật nhúng màng Nictit: Thống kê cho thấy, phẫu thuật nhúng màng Nictit mang lại nguy cơ khô mắt thấp hơn, chỉ 14% so với 48% khi cắt bỏ màng.
Với điều trị chó bị mộng mắt tại nhà ít khi hiệu quả và có thể gây thêm nguy cơ nhiễm trùng hoặc chấn thương. Phẫu thuật ngay khi phát hiện là lựa chọn tối ưu nhất. Mặc dù một số trường hợp sau phẫu thuật cần dùng thêm thuốc, nhưng đa số ca phẫu thuật diễn ra nhanh chóng và hiệu quả.
Khi chăm sóc chó sau phẫu thuật, lưu ý rằng thời gian tốt nhất để phẫu thuật là sau một tuần từ khi bệnh bắt đầu. Phẫu thuật quá sớm hoặc quá muộn đều mang nguy cơ biến chứng. Để chó tránh khỏi viêm nhiễm và tổn thương thêm, hãy đeo vòng chụp cổ và sử dụng thuốc nhỏ mắt chống viêm. Chọn một bệnh viện thú cưng chuyên nghiệp để thực hiện phẫu thuật, vì sức khỏe và tinh thần của chó đều quan trọng.
Phòng ngừa bệnh mộng mắt ở chó
- Kiểm tra thường xuyên: Đều đặn kiểm tra mắt của chó để nhận biết sớm bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.
- Giữ vệ sinh mắt chó: Làm sạch mắt của chó thường xuyên và cẩn thận bằng nước ấm hoặc dung dịch dành riêng cho việc làm sạch mắt chó.
- Thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đưa chó đến bác sĩ thú y để kiểm tra định kỳ, nhất là những giống chó có nguy cơ cao mắc bệnh.
- Cân nhắc di truyền khi lai giống: Tránh lai giống giữa những con chó đã từng mắc bệnh này hoặc có tiền sử trong họ hàng.
- Chăm sóc chung: Cung cấp chế độ ăn uống cân đối, đảm bảo chó đủ nước, và giữ cho chó ở trong điều kiện sạch sẽ, khô ráo.
- Tránh chấn thương mắt: Đảm bảo chó không chạm vào những vật sắc nhọn hoặc chơi ở những nơi có nguy cơ chấn thương mắt.
Tuy nhiên, mặc dù có các biện pháp phòng ngừa, không có cách nào có thể đảm bảo 100% rằng chó sẽ không mắc bệnh mộng mắt ở chó. Điều quan trọng là phát hiện sớm và tìm kiếm sự tư vấn của bác sĩ thú y khi nhận thấy bất kỳ biểu hiện nào của bệnh.