Học sinh huyện Giồng Riềng, tỉnh Kiên Giang hào hứng tham dự chương trình tư vấn tuyển sinh - hướng nghiệp của báo Tuổi Trẻ sáng 21-3 - Ảnh: CHÍ CÔNG
"Tôi cho rằng nguồn vốn lớn nhất là nội lực và sáng tạo của sinh viên. Bản thân các em phải chủ động, dám ước mơ, dám khởi nghiệp để tạo ra nhiều sản phẩm dịch vụ mới, đáp ứng cho thời chuyển đổi số hiện nay.
PGS.TS Đỗ Văn Dũng
Chương trình tư vấn tuyển sinh - hướng nghiệp tại huyện Giồng Riềng diễn ra sáng 21-3 thu hút học sinh của tất cả 6 trường THPT trong huyện, gồm: Giồng Riềng, Long Thạnh, Bàn Tân Định, Hòa Thuận, Hòa Hưng và Thạnh Lộc.
Khát vọng tạo việc làm cho người khác
Giồng Riềng là một trong những địa phương sản xuất lúa lớn của tỉnh Kiên Giang với lao động chính của huyện là nghề nông nhưng rất nhiều học sinh nơi đây lại đặt ra các câu hỏi: chọn học ngành nào để khởi sự doanh nghiệp, khởi nghiệp như thế nào, học ngành nghề nào và tiền đâu để khởi nghiệp...
Một nam sinh Trường THPT&THCS Thạnh Lộc còn muốn sau này có thể tạo ra việc làm cho người dân quê nhà. "Sau khi học xong đại học em sẽ được lợi gì? Em muốn khởi nghiệp. Nhưng theo em tìm hiểu, sau khi học ĐH, sinh viên chỉ đủ chuyên môn để làm thuê cho một công ty nào đó. Vậy có nên học ĐH?" - bạn này nêu câu hỏi.
Chia sẻ với học sinh, TS Phạm Tấn Hạ - phó hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn [ĐH Quốc gia TP.HCM] - cho rằng học tập là việc suốt đời. Chúng ta có thể học trung cấp, CĐ hay ĐH đều tốt. Sau đó còn có thể tiếp tục học lên cao hơn.
"Chúng tôi luôn khuyên các bạn không nhất thiết phải vào ĐH. Về mặt khởi nghiệp, cần phải xác định rõ học ĐH là để làm việc, để bản thân mình vươn lên và đóng góp cho cộng đồng, phục vụ xã hội. Không ít bạn nghĩ tới việc học xong sẽ khởi nghiệp, sẽ làm chủ. Trên thực tế nhiều bạn trẻ mâu thuẫn giữa sở thích, năng lực với vị trí việc làm và thu nhập sau khi ra trường.
Các em cần nhớ để kiếm được nhiều tiền cần phải có năng lực. Nhà tuyển dụng không chỉ cần ở các bạn tấm bằng ĐH mà đòi hỏi ứng viên phải có nhiều kỹ năng. Mức lương do chính các bạn quyết định, thầy cô chỉ là người đồng hành.
Mình làm bất kỳ vị trí công việc nào cũng cần sự nỗ lực, cố gắng thì sẽ có cơ hội phát triển bản thân. Nếu tự hài lòng quá sớm với những gì mình đạt được sẽ rất khó thành công" - thầy Hạ chia sẻ.
ThS Nguyễn Thái Châu, giám đốc Trung tâm tuyển sinh và quan hệ doanh nghiệp Trường ĐH Tài chính - marketing, cho hay hiện nay Chính phủ và nhiều địa phương vẫn đang khuyến khích khởi nghiệp. "Nhưng không phải ai khởi nghiệp cũng thành công. Do đó chúng ta cần trang bị thật tốt kiến thức, chuyên môn, pháp luật, kỹ năng... trước khi khởi nghiệp" - thầy Châu khuyên.
Cuối buổi tư vấn, một nhóm học sinh vây quanh PGS.TS Đỗ Văn Dũng, hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM, để bày tỏ băn khoăn việc yêu thích ngành kỹ thuật, nếu chọn học sau này có trở thành doanh nhân thành đạt, trong khi có người không học gì vẫn kinh doanh thành công.
Thầy Dũng cho hay trên thực tế cũng có nhiều doanh nhân thành đạt chưa qua trường lớp nào. Nhưng số người thành công như vậy rất ít và bản thân họ phải có tài năng thiên bẩm. Và khi thành công rồi họ vẫn thuê chuyên gia hỗ trợ.
"Trước mắt phải vào ĐH, CĐ, sinh viên sẽ có được nền tảng tốt nhất để xây dựng định hướng khởi nghiệp, tránh được các rủi ro xảy ra khi khởi nghiệp. Thứ hai, việc chọn ngành nào để khởi nghiệp hoàn toàn phụ thuộc vào sự yêu thích ngành nghề của các em, có thể lựa chọn khối ngành kỹ thuật, kinh tế hoặc dịch vụ" - thầy Dũng tư vấn.
Tuổi trẻ phải biết ước mơ
Ở huyện vừa đạt chuẩn nông thôn mới như Giồng Riềng vẫn có rất nhiều học sinh ấp ủ ước mơ trở thành doanh nhân thành đạt. Những trường hợp này, các thầy cô trong ban tư vấn đều đưa ra lời khuyên, định hướng cho các em cách thực hiện ước mơ.
Đáp lại những câu hỏi, những băn khoăn rất thực tế của học sinh, ban tư vấn đã gợi mở cho các bạn bằng những câu chuyện cụ thể về định hướng ngành nghề, về giải quyết mâu thuẫn chọn nghề giữa con cái và cha mẹ hay cách chọn giữa một trong hai ngành mà mình đều yêu thích.
Nhiều học sinh nơi đây mong muốn phát triển dịch vụ du lịch, mở nhà hàng, khách sạn ngay tại nơi mình sống. Bạn Lê Âu Mai Dung, học sinh lớp 12A1 Trường THPT Giồng Riềng, tâm sự: "Em yêu thích sự năng động nên muốn vào ĐH để được trải nghiệm. Em muốn sau này sẽ là nữ doanh nhân thành đạt, tạo được công ăn việc làm cho bà con quê nhà".
Chia sẻ thêm về những ước mơ này, ThS Nguyễn Hải Trường An, giám đốc Trung tâm truyền thông và tư vấn tuyển sinh Trường ĐH Kinh tế - luật [ĐH Quốc gia TP.HCM], cho rằng tuổi trẻ phải biết ước mơ, nhưng để định hướng ước mơ này là cả vấn đề.
"Những ước mơ đó là hoàn toàn chính đáng. Có ước mơ chắc chắn các em sẽ hành động và cố gắng học tập. Để thực hiện ước mơ, trước hết các em phải tốt nghiệp THPT, cố gắng trúng tuyển ĐH vào những ngành phù hợp và có điều kiện giúp mình thực hiện ước mơ" - cô Trường An khuyên.
Không có khoảng cách giữa các thầy cô là hiệu trưởng, hiệu phó, cán bộ quản lý các trường ĐH lớn với những học sinh huyện Giồng Riềng đang "khát" thông tin. Phải khó khăn lắm ban tư vấn mới có thể nói lời tạm biệt với những cô cậu học trò vẫn còn háo hức được tư vấn, định hướng và quan trọng hơn là được cổ vũ, được tiếp thêm năng lượng để tự tin với con đường mà mình đã chọn.
Có đam mê sẽ có cơ hội thành công
Hiện nay, rất nhiều ngành học đào tạo sinh viên sau khi ra trường có thể tự tạo việc làm cho mình, chứ không riêng gì sinh viên khối kinh tế. Nói nôm na là sinh viên có thể khởi nghiệp được trên nhiều lĩnh vực: công nghệ thông tin, nông lâm, công nghệ sinh học, xây dựng... Những bạn nào thật sự đam mê nghề nghiệp của mình thì rất nhiều cơ hội thành công.
ThS Phùng Quán [trưởng phòng thông tin truyền thông Trường ĐH Khoa học tự nhiên, ĐH Quốc gia TP.HCM]
TRẦN HUỲNH
Trong số 650 tân sinh viên vừa trúng tuyển chương trình cử nhân trực tuyến Trường ĐH Mở TP.HCM, ông Nguyễn Văn Tấn là gương mặt đặc biệt.
‘Không học, mình sẽ tụt hậu’
Ấn tượng này không chỉ bởi việc bắt đầu theo học ĐH khi đã 72 tuổi, mà phía sau ông còn cả một câu chuyện truyền cảm hứng về sự học cho người trẻ.
Sinh viên Nguyễn Văn Tấn [72 tuổi, ngụ TP.HCM] cho biết đã hoàn tất chương trình tú tài 1 năm 1968 và tú tài 2 năm 1969. Sau thời điểm này, ông từng đi du học theo học bổng Liên Hiệp Quốc ngành kỹ sư kỹ nghệ đường mía năm 1970. Năm 1972 ông về nước và làm việc tại Tổng công ty Đường Việt Nam.
Về việc bắt đầu học văn bằng cử nhân luật này, ông nói: “Thực sự tôi muốn học từ lâu chứ không phải tới bây giờ. Tôi không thể ngồi yên được, điều này có thể sai với người khác nhưng đúng với tôi”.
Ông cho biết đã có nền tảng về lĩnh vực kỹ thuật, quản trị kinh doanh… nhưng những thứ còn thiếu là kiến thức luật học Việt Nam. “Tôi chọn luật vì luật học đang thiếu trong đầu tôi, tôi cần tút lại đầu mình cho đầy đủ. Mặc dù nay tôi đã 72 tuổi nhưng nếu không học mình sẽ tụt hậu”, tân sinh viên 72 tuổi bộc bạch.
Ông cho biết trước khi quyết định theo học tại đây, ông đã liên lạc với một số trường đăng ký học ngành luật nhưng bản thân lớn tuổi không để theo học các lớp ban đêm.
Tiếp tục chia sẻ về chuyện học luật, ông kể tiếp: “Bạn bè tôi luật sư cũng nhiều, tụi nó rất ngạc nhiên khi tôi nói đi học thêm ngành này vì lo ngại tôi không học nỗi. Nhưng tôi nói, người trẻ đầu óc minh mẫn hơn, tế bào còn nhiều, họ chạy 1 bước mình chạy 10 bước. Ngược lại tôi lại có kinh nghiệm hơn, mình chấp nhận xa về khoảng cách”.
Vì sao ông đi học ở tuổi 72?
Kể về thời tuổi trẻ, ông cho biết dù hằng ngày phải mưu sinh kiếm cơm nuôi gia đình nhưng vẫn phải vừa học, vừa làm. “Tôi nghèo rớt mồng tơi mà đi ra. Từ nhỏ làm đủ nghề, bán buôn, kể cả mót ve chai. Nhưng nhờ học giỏi mà được đi học không tốn tiền”, giọng kể của ông đầy xúc động.
Với ông, đi học ĐH và chọn ngành luật ở tuổi này, không chỉ cập nhật kiến thức mà còn vì ấp ủ những dự định nho nhỏ cho tương lai. Đi lên từ hoàn cảnh khó khăn, ông nhìn thấy người nghèo khổ là những người thiệt thòi nhất. Do vậy mà ông mong muốn: “Sau khi tôi hoàn thành việc học, có thể một vài người nghèo khổ nào đó không biết luật, tôi có thể tư vấn giúp đỡ họ miễn phí về những vấn đề liên quan. Mình không dám "đội đá vá trời", mình chỉ làm những chuyện nhỏ bằng sức mình”.
Còn về sự học, ông nói với một quyết tâm không ngừng nghỉ: “Nếu sức khỏe còn cho phép, tôi còn học cao hơn nữa, thạc sĩ chẳng hạn”.
Xin một lời nhắn nhủ với người trẻ nhưng ông nói: “Tôi không dám khuyên người trẻ, tôi chỉ nói lên suy nghĩ của mình. Cuộc đời dù có những lúc tột cùng thất vọng thì cũng đừng nản chí. Phải can đảm lên, chấp nhận sự thật và không chạy trốn. Khó khăn trước mặt là sự thật không thể khác được, nhưng có ý chí sẽ giải quyết được”.
“Việc học là suốt đời. Học không chỉ phát triển đầu óc mà còn để tiến thân”, ông khích lệ.
Dáng dấp một cụ ông lớn tuổi vui vẻ bên cạnh những bạn học trẻ tuổi trong ngày khai giảng, chừng đó cũng đủ toát lên tinh thần mà ông muốn nhắn nhủ…