Có sở khoa học của việc phơi thóc
|
Trang chủ Sách ID Khóa học miễn phí Luyện thi ĐGNL và ĐH 2023
(1) Kỹ thuật bảo quản thóc1. Phương pháp làm khô tự nhiên Lúa làm khô dưới ánh nắng mặt trời, trong bóng mát, phơi trên nền ximăng, sân gạch, trên nền đất nện, trong nong nia, trên các tấm polyetylen, v.v... Phương pháp này ít tốn kém, đầu tư thấp, được đa số nông dân áp dụng rộng rãi, vì dễdàng sử dụng cơng lao động thừa trong gia đình, nhưng lại phụ thuộc vào thời tiết khí hậu, lệthuộc vào sân bãi. Qui trình phơi sấy lúa tự nhiên Có hai chế độ phơi lúa như sau: 1. Phơi nhanh trong 2, 3 nắng, nhưng lúa sẽ cho tỷ lệ gạo nguyên thấp và tỷ lệ gãy cao(gạo nát) khi xay xát. 2. Phơi lâu trong 3, 4 ngày, thì lúa cho tỷ lệ gạo gãy thấp trong quá trình xay xát.Việc lựa chọn một trong hai chế độ làm khô tự nhiên nói trên phụ thuộc trước hết vàothời tiết, sân bãi và lao động trong mỗi gia đình. a) Phương pháp phơi nhanh Lúa phơi lâu dưới ánh nắng mặt trời, thời gian ở trong nhiệt độ cao quá lâu khi trờinắng tốt, nhiệt độ khơng khí lên tới 40 0c, nhiệt độ trên sân ximăng, sân gạch có thể lên tới60-70 0c, kết quả là nhiệt độ hạt lúa có thể lên trên 50 0c và nước bên trong hạt gạo khơng đủthời gian khuếch tán ra bên ngồi, làm cho hạt gạo bị nứt nẻ. Hiện tượng này gọi là hiệntượng rạn nứt do ánh nắng mặt trời (Suncracking). Do vậy nên khi xay xát, lúa sẽ cho tỷ lệgạo gãy (tỷ lệ tấm) cao, gạo nát. Phơi theo cách này bà con chỉ cần phơi lúa liên tục từ 8, 9giờ sáng cho đến 4, 5 giờ chiều trong 2-3 ngày nắng tốt là lúa có thể xay xát được. Lúa đượcphơi thành luống mỗi luống cao khoảng 10-15 cm, rộng khoảng 40-50 cm (hai gang tay) vàcứ chừng nửa tiếng thì cào đảo một lần theo các hướng khác nhau. b) Phương pháp phơi lâu Theo phương pháp này thời gian phơi đòi hỏi dài hơn vàtốn lao động hơn, nhưng bù lại gạo sẽ ít tấm hơn. Để phơi, lúa cũng được trải thành luốngnhư ở cách thức trên, nhưng ngày đầu tiên chỉ phơi lúa dưới ánh nắng mặt trời 2 giờ, ngàythứ hai lúa chỉ được phơi nắng 3 giờ, ngày thứ ba phơi 4 giờ. Cứ 15 phút các luống lúa đượccào đảo một lần theo các hướng khác nhau. Trong ba ngày đầu, sau một thời gian ngắn lúađược phơi ngoài nắng, nên để lúa ở nơi bóng mát, nhưng càng thốt gió càng tốt. Các ngàysau đó, lúa tiếp tục được phơi 5-6 giờ một ngày và cứ tiếp tục như thế cho đến khi lúa có độẩm thích hợp cho việc xay xát hoặc tồn trữ. Nếu nắng tốt thì đến ngày thứ 4 là độ ẩm của lúacó thể đạt 14%. Tức độ ẩm tối ưu để khi xay xát lúa cho tỷ lệ tấm thấp. 2. Bảo quản thóc Có nhiều phương pháp bảo quản khác nhau nhưng trong quá trình bảo quản cần đảmbảo các yêu cầu sau: (2) + Có dụng cụ bảo quản thích hợp như: chum, vại, bồ, bịch, thùng phi, vựa, hòm,thùng bằng gỗ, rương, sập có nắp đậy kín, thường dùng bảo quản tại gia đình với số lượng ít. + Nếu với số lượng lớn yêu cầu phải được bảo quản trong các kho với dung tích khácnhau xây dựng theo đúng yêu cầu kỹ thuật kho tàng dành cho bảo quản thóc. a) Bảo quản thóc qui mơ nhỏ hộ gia đình Thóc sau khi được phơi khơ đến độ ẩm an tồn, loại bỏ tạp chất, sâu mọt, đượcchuyển vào các dụng cụ bảo quản đã được làm sạch, khô ráo như đã kể trên, lưu trữ dùngdần. Nếu được đậy kín tốt thì đây được coi như là phương pháp bảo quản yếm khí và với hìnhthức này khi lúa ban đầu đưa vào bảo quản có độ ẩm ở mức an tồn, chất lượng tốt thời gianbảo quản có thể kéo dài từ 4 đến 5 năm và hao hụt về trọng lượng sẽ không đáng kể. Lưu ý: Thường xuyên theo dõi tình trạng đống thóc, đặc biệt chú ý tới độ ẩm thóc khi - Bảo quản thóc dạng đóng bao, độ ẩm thóc 16% thì thời gian bảo quản khơng q 15ngày, nếu độ ẩm thóc là 15% thì thời gian bảo quản có thể kéo dài khơng q 6 tháng. Bao thóc được xếp cách tường ít nhất 0,5 mét và lô nọ cách lô kia không dưới 1 mét.Bao thóc được xếp theo kiểu chồng 3 hoặc chồng 5. Cứ hai tháng phun thuốc trừ sâu, mọtmột lần theo hướng dẫn hiện hành.  Bà con cần làm sạch, phân loại thóc trước khi bảo quản - Thu hoạch Lúa mới thu hoạch thường có độ ẩm cao từ 20 - 27%. Để lúa không bị hư hỏng hoặc giảm phẩm chất thì trong vòng 48 giờ sau khi thu hoạch phải làm khô lúa để độ ẩm chỉ còn 20%. Tuỳ theo nhu cầu làm khô lúa để xay xát ngay hoặc để tồn trữ lâu dài hoặc để làm giống mà yêu cầu làm khô và công nghệ sấy khác nhau. Độ ẩm an toàn của thóc cho bảo quản phụ thuộc vào tình trạng thóc, khí hậu cũng như điều kiện bảo quản. Khi thóc có độ ẩm 13 - 14% có thể bảo quản được từ 2 - 3 tháng, nếu muốn bảo quản dài hơn 3 tháng thì độ ẩm của thóc tốt nhất từ 12 - 12,5%. Độ ẩm thóc, công nghệ sấy cũng ảnh hưởng tới hiệu suất thu hồi gạo và tỷ lệ gạo gãy trong quá trình xay xát, độ ẩm thích hợp cho quá trình xay xát từ 13 - 14%. Làm sạch, phân loại Sau khi đập, tuốt, cần loại bỏ tạp chất vô cơ (cát, sỏi, đá, kim loại…) cũng như các tạp chất hữu cơ (lá tươi, lá khô, rơm rạ, có khi là phân gia súc… lẫn vào khi tuốt). Bà con loại bỏ hạt xanh, hạt lép, hạt bị tróc vỏ, hạt vỡ trong quá trình vận chuyển, đập, tuốt… cũng như hạt sâu bệnh. Có thể sàng hoặc rây nhờ sức gió (quạt điện, gió trời…). Chỉ nên đưa và bảo quản những hạt thóc hoàn toàn tốt và chất lượng đảm bảo. Làm khô Phương pháp phơi nhanh: Lúa được phơi dưới ánh nắng mặt trời, nhiệt độ không khí lên tới 40 độ C, nhiệt độ trên sân xi măng, sân gạch có thể đạt tới 60 - 70 độ C, khi đó nhiệt độ hạt lúa có thể trên 50 độ C và nước bên trong hạt gạo không đủ thời gian khuyếch tán ra bên ngoài, làm cho hạt gạo bị nứt nẻ, khi xay xát tỷ lệ gạo bị gãy cao. Phơi theo cách này chỉ cần phơi lúa liên tục từ 8 - 9 giờ sáng cho đến 4 - 5 giờ chiều trong 2 - 3 ngày nắng tốt là lúa có thể xay xát được. Lúa được phơi thành luống mỗi luống cao khoảng 10 -15 cen-ti-mét, rộng 40 - 50 cen-ti-mét và cứ nửa giờ cào đảo một lần theo các hướng khác nhau. Phương pháp phơi lâu: Cách này tốn thời gian và lao động hơn nhưng gạo ít bị tấm hơn. Lúa được trải thành luống như cách trên nhưng ngày đầu tiên chỉ phơi lúa dưới nắng 2 giờ, ngày thứ hai 3 giờ, ngày thứ ba 4 giờ. Cứ 15 phút các luống lúa được cào đảo một lần theo các hướng khác nhau. Trong 3 ngày đầu, sau khi phơi ngoài nắng, nên để lúa ở nơi bóng mát càng thoáng gió càng tốt. Các ngày sau đó, lúa tiếp tục được phơi 5 - 6 giờ một ngày cho đến khi lúa có độ ẩm thích hợp cho việc xay xát hoặc tồn trữ. Nếu nắng tốt thì đến ngày thứ tư độ ẩm của lúa đạt tiêu chuẩn để xay xát và bảo quản. Phương pháp nhân tạo (phương pháp sấy lúa với không khí nóng, sấy đối lưu, sấy bức xạ…): Phương pháp này có ưu điểm là lúa có thể được làm khô bất cứ lúc nào và không phụ thuộc và thời tiết nắng hay mưa, độ ẩm của hạt có thể khống chế hợp lý trong thời gian giới hạn và khi xay xát, hiệu suất thu hồi gạo cao hơn so với sấy tự nhiên. Bảo quản Vỏ trấu có tác dụng hạn chế tác động ngoại cảnh như: nhiệt độ, độ ẩm và phần nào ngăn cản sự xâm nhiễm của côn trùng, men, mốc… đây là một ưu thế của thóc trong bảo quản. Tuy vậy, quá trình bảo quản thóc cũng chịu tác động lớn của điều kiện ngoại cảnh. Sau khi được phơi khô, quạt sạch thì thóc được đem chế biến, sử dụng ngay hay đưa vào bảo quản. Trong quá trình bảo quản cần đảm bảo thóc không bị ẩm ướt, không bị men mốc xâm hại và không xảy ra hiện tượng tụ bốc nóng, không bị côn trùng, chuột tấn công. Thóc sau khi được phơi khô đến độ ẩm an toàn, loại bỏ tạp chất và cần được bảo quản thích hợp trong các dụng cụ như: chum, vại, bồ, bịch, thùng phi, vựa, hòm, thùng gỗ, hòm tôn... để bảo quản tại gia đình với số lượng không lớn lắm. Với số lượng lớn thì yêu cầu phải được bảo quản trong các kho với không gian lớn nhỏ khác nhau tuỳ theo lượng thóc cần bảo quản và được xây dựng theo đúng yêu cầu kỹ thuật kho tàng dành cho bảo quản thóc.
Câu hỏi thảo luận 1 trang 183 KHTN lớp 6: Khi phơi thóc, hạt thóc nhận năng lượng từ đâu để có thể khô được?
Quảng cáo Lời giải: Khi phơi thóc, hạt thóc nhận năng lượng nhiệt từ mặt trời để có thể khô được. Quảng cáo Xem thêm các bài giải bài tập Khoa học tự nhiên lớp 6 sách Chân trời sáng tạo hay, ngắn gọn khác:
Giới thiệu kênh Youtube VietJack
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k10: fb.com/groups/hoctap2k10/ Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:Loạt bài dựa trên đề bài và hình ảnh của sách giáo khoa Khoa học tự nhiên lớp 6 - bộ sách Chân trời sáng tạo (NXB Giáo dục). Bản quyền lời giải bài tập Khoa học tự nhiên lớp 6 thuộc VietJack, nghiêm cấm mọi hành vi sao chép mà chưa được xin phép. Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn. |
