PHẢN ỨNG CỘNG CỦA ANKEN
Do liên kết p ở nối đôi của anken kém bền vững, nên trong phản ứng dễ bị đứt ra để tạo thành liên kết s với các nguyên tử khác. Vì thế liên kết đôi C=C chính là trung tâm gây ra các phản ứng hóa học đặc trưng cho anken như phản ứng cộng, phản ứng trùng hợp, phản ứng oxi hóa.
1.PHẢN ỨNG CỘNG TÁC NHÂN ĐỐI XỨNG X2 [H2, Cl2, Br2]
a. Cộng hiđro
- Trong điều kiện có chất xúc tác như Ni, Pt, Pd ở nhiệt độ thích hợp thì anken tham gia phản ứng cộng với hiđro tạo thành ankan tương ứng.
CH2=CH2 + H2 → CH3-CH3
CnH2n + H2 → CnH2n+2 [CnH2n là anken].
b. Cộng halogen
- Anken tham gia phản ứng cộng với halogen rất dễ dàng, xẩy ra ở ngay nhiệt độ thường.
CH2=CH2 + Cl2 → CH2Cl-CH2Cl
[1,2-đicloetan]
Hiện tượng: Màu vàng của khí clo nhạt dần.
CH2=CH-CH3 + Br2 → CH2Br-CHBr-CH3
[1,2-đibrompropan]
Hiện tượng: Ban đầu dung dịch brom có màu nâu đỏ, sau khi sục khí propilen vào thì dung dịch mất màu.
2.PHẢN ỨNG CỘNG TÁC NHÂN BẤT ĐỐI XỨNG HX [H2O, HCl [khí], HBr [khí], ….]
- Khi cho anken đối xứng tác dụng với tác nhân đối xứng HX thì chỉ tạo thành một sản phẩm duy nhất.
- Khi cho anken bất đối xứng tác dụng với tác nhân bất đối xứng HX thì sản phẩm tạo thành có thể là hỗn hợp 2 đồng phân.
HX có thể là: H2O [H-OH], HCl [khí], HBr [khí], H2SO4 [H-OSO3H].
Quy tắc Mac-cop-nhi-cop : Trong phản ứng cộng tác nhân bất đối xứng HX [HOH, HCl, HBr…] vào liên kết đôi C=C của anken, phần H [mang điện tích dương] ưu tiên cộng vào cacbon bậc thấp hơn, phần X [mang điện âm] ưu tiên cộng vào cacbon mang bậc cao hơn.
Ví dụ: Viết các sản phẩm tạo thành khi cho 2-metylbut-1-en tác dụng với khí HCl.
[2-clo-2-metylbutan] [1-clo-2-metylbutan]
- Tải app VietJack. Xem lời giải nhanh hơn!
Phản ứng hóa học:
CH2=CH–CH3 + Br2 → CH2Br–CHBr–CH3
Quảng cáo
Điều kiện phản ứng
- Phản ứng xảy ra ở điều kiện thường,
Cách thực hiện phản ứng
- Dẫn khí propilen từ từ qua dung dịch brom thấy màu nâu đỏ của dung dịch nhạt dần.
Hiện tượng nhận biết phản ứng
- Màu nâu đỏ của dung dịch nhạt dần.
Bạn có biết
- Phản ứng trên gọi là phản ứng cộng.
- Các đồng đẳng của propilen đều làm mất màu dung dịch brom.
- Phản ứng trên dung để phân biệt anken với ankan.
Ví dụ 1: Dẫn 3,36 lít [đktc] hỗn hợp X gồm 2 anken là đồng đẳng kế tiếp vào bình nước brom dư, thấy khối lượng bình tăng thêm 7,7g. CTPT của 2 anken là
A. C2H4 và C3H6.
B. C3H6 và C4H8.
C. C4H8 và C5H10.
D. C5H10 và C6H12.
Hướng dẫn
nX = 0,15 mol
mbình tăng = manken = 7,7g
Gọi 2 anken là CnH2n và CmH2m mol tương ứng là a và b mol
⇒ a + b = 0,15 mol và 14na + 14mb = 7,7g
Chọn n = 2; m = 3 ⇒ a = -0,1 loại
n = 2; m = 4 ⇒ a = 0,025 mol b = 0,125 mol
⇒ 2 anken là C2H4 và C4H8
n = 3; m = 4 ⇒ a = 0,05 và b = 0,1 mol
⇒ 2 anken là C3H6 và C4H8
Đáp án B.
Quảng cáo
Ví dụ 2: Cho 3,36 lít hỗn hợp etan và etilen [đktc] đi chậm qua qua dung dịch brom dư. Sau phản ứng khối lượng bình brom tăng thêm 4,2 g. Số mol etan và etilen trong hỗn hợp lần lượt là
A. 0,05 và 0,1.
B. 0,1 và 0,05.
C. 0,12 và 0,03.
D. 0,03 và 0,12.
Hướng dẫn
nhh = 0,15 mol; mtăng = mpropilen = 4,2 g
⇒ npropilen = 0,1 mol ⇒ npropan = 0,05 mol
Đáp án A.
Ví dụ 3: Một hỗn hợp X có thể tích 11,2 lít [đktc], X gồm 2 anken đồng đẳng kế tiếp nhau. Khi cho X qua nước Br2 dư thấy khối lượng bình Br2 tăng 15,4g. Xác định CTPT và số mol mỗi anken trong hỗn hợp X.
A. 0,2 mol C2H4 và 0,3 mol C3H6
B. 0,2 mol C3H6 và 0,2 mol C4H8
C. 0,4 mol C2H4 và 0,1 mol C3H6
D. 0,3 mol C2H4 và 0,2 mol C3H6
Hướng dẫn
nX = 0,5 mol; mX = mtăng = 15,4
MX = 15,4/0,5 = 30,8 ⇒ hai anken lần lượt là C2H4 và C3H6
Sơ đồ đường chéo:
⇒ netilen/npropilen = ¼ ⇒ netilen = 0,4 mol ; npropilen = 0,1 mol
Đáp án C.
Giới thiệu kênh Youtube VietJack
phuong-trinh-hoa-hoc-cua-anken.jsp
Đáp án C
Vì xiclopropan có phản ứng cộng với Br2 nên màu dung dịch Br2 nhạt dần.
CÂU HỎI HOT CÙNG CHỦ ĐỀ
Dựa vào tính chất hóa học của anken để nêu hiện tượng.
Hiện tượng xảy ra khi dẫn khí SO2 vào dung dịch brom là
A.
B.
C.
D.
Hiện tượng xảy ra khi dẫn khí etilen qua bình đựng dung dịch brom dư là :
A.
B.
Dung dịch mất màu, có kết tủa màu trắng xuất hiện
C.
Dung dịch chuyển dần sang màu xanh
D.