Xin chào bác sĩ, Vợ em hiện được kê đơn uống thuốc eagaliz, liều lượng 2 viên/ ngày. Trong thuốc có hàm lượng acid folic là 800 mcg/viên. Em có tìm hiểu thì thấy có một số nguồn thông tin nói rằng không nên bổ sung acid folic hàm lượng trên 1000mcg/ngày. Như vậy em có nên điều chỉnh lại cho vợ uống mỗi ngày 1 viên hay không? Liều lượng acid folic 1600mcg/ngày có ảnh hưởng nguy hiểm gì không? Rất mong bác sĩ giúp đỡ, xin chân thành cám ơn.
Trả lời
Chào bạn,
Theo phác đồ điều trị sản phụ khoa của Bệnh viện Từ Dũ, phụ nữ mang thai cần được bổ sung acid folic 400 - 1000mcg/ ngày. Tuy nhiên, việc bổ sung vitamin và khoáng chất phụ thuộc nhiều vào tuổi thai và thể trạng của người mẹ. Theo thông tin kê toa sản phẩm Eagaliz, khuyến cáo sử dụng 01 viên/ ngày hoặc theo chỉ định của bác sĩ. Trường hợp vợ bạn được chỉ định 2 viên/ ngày có thể do việc hấp thu vitamin khoáng chất từ việc ăn uống hằng ngày không đủ so với nhu cầu của mẹ và bé. Hiện nay cũng có các nghiên cứu về mối liên quan giữa việc bổ sung acid folic quá mức với sự phát triển của trẻ, tuy nhiên cũng có nhiều kết quả khác nhau. Bạn nên nhắc nhở vợ trao đổi trực tiếp với bác sĩ thăm khám để hiểu rõ hơn về tình hình sức khỏe hiện tại, không nên tự ý điều chỉnh thuốc trong thời gian mang thai.
Axit folic là một trong những vi chất quan trọng cần được bổ sung cho cơ thể, đặc biệt là với phụ nữ trong thai kỳ để dự phòng các dị tật bẩm sinh nghiêm trọng. Khi không được bổ sung đầy đủ axit folic, thai nhi sẽ có nguy cơ mắc các khuyết tật. Do đó, việc bổ sung axit folic cho bà bầu thường được khuyến cáo khi phụ nữ bắt đầu có kế hoạch mang thai.
Vì sao cần bổ sung axit folic cho bà bầu?
Axit folic là một loại vitamin nhóm B, hay còn được gọi là vitamin B9. Đây là một vi chất quan trọng trong sự tăng trưởng và phát triển của mọi tế bào trong cơ thể [1]. Trong thời gian thai kỳ, axit folic đóng vai trò trong sự hình thành và phát triển của hệ thần kinh thai nhi, bao gồm não bộ cũng như tủy sống. Việc bổ sung axit folic cho bà bầu cần được thực hiện từ trước khi mang thai và kéo dài trong những tháng tiếp theo của thai kỳ để thai nhi có đủ điều kiện phát triển một cách hoàn thiện và khỏe mạnh.
Bổ sung axit folic cho bà bầu là điều rất cần thiết trong suốt thai kỳ
1. Axit folic và sức khỏe phụ nữ mang thai
Phụ nữ mang thai nếu thiếu sắt và axit folic sẽ dẫn đến thiếu máu, thường có biểu hiện như hoa mắt, chóng mặt, khó thở, nguy cơ sảy thai, hay dễ mắc chứng rối loạn tâm thần sau sinh, rong huyết sau sinh. Nguy hiểm hơn, tỷ lệ tử vong khi sinh ở những người mẹ thiếu máu thường cao hơn so với bà mẹ bình thường.
2. Axit folic và sức khỏe thai nhi và trẻ sơ sinh
Lượng axit folic và sắt nếu không đủ sẽ gây thiếu máu hồng cầu, khiến trẻ có nguy cơ cao bị suy dinh dưỡng bào thai hoặc sinh non [2]. Việc thiếu axit folic trong giai đoạn sớm của thai kỳ có thể gây ra sự phân chia tế bào không bình thường, dẫn đến nguy cơ trẻ bị dị tật bẩm sinh như hở hàm ếch, vòm miệng, nứt đốt sống, dị tật tim bẩm sinh hay nguy hiểm hơn là khiếm khuyết ống thần kinh. [3, 4, 5]
Bổ sung axit folic cho bà bầu từ tháng thứ mấy?
Axit Folic được xem là vitamin quan trọng nhất mà mẹ cần quan tâm trong thời kỳ trước khi mang thai. Thiếu axit folic chính là nguyên nhân chủ yếu gây ra dị tật ống thần kinh ở trẻ sơ sinh. Do vậy, việc bổ sung axit folic cho bà bầu trước khi mang thai và cả khi đang mang thai có thể giúp bé giảm được tới 50% dị tật bẩm sinh ở não và các tổn thương tủy sống.
Những dị tật bẩm sinh kể trên có thể xuất hiện trong khoảng thời gian 3 – 4 tuần đầu của thai kỳ. Do vậy, cần bổ sung axit folic trong giai đoạn sớm, khi não và tủy sống đang phát triển. Theo các chuyên gia, nên bổ sung acid folic cho bà bầu từ 3 tháng trước khi mang thai và 3 tháng đầu của thai kỳ. Theo khuyến cáo của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch Hoa Kỳ [CDC], thai phụ cần bổ sung Axit Folic hằng ngày, chậm nhất là một tháng trước khi mang thai.
Bên cạnh đó, phụ nữ trong độ tuổi sinh nở cũng nên bổ sung loại vitamin này, bởi lượng dự trữ sắt thấp vì bị mất máu trong các kỳ kinh nguyệt khiến cơ thể dễ bị thiếu Axit Folic hơn nam giới, dẫn đến thường xuyên mệt mỏi.
Phụ nữ có thai cần bao nhiêu axit folic mỗi ngày?
Bổ sung 400mcg mỗi ngày là liều lượng axit folic mà các chuyên gia đã khuyến cáo cho tất cả phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Nếu bà bầu dùng vitamin tổng hợp mỗi ngày, nên kiểm tra xem có đủ lượng axit folic cần cho cơ thể hay không.
Bổ sung acid folic cho bà bầu nên theo liều lượng được Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ khuyến cáo dưới đây:
- Trong khi mang thai: 400mcg/ngày
- 3 tháng đầu của thai kỳ: 400mcg/ngày
- Từ 4 đến 9 tháng của thai kỳ: 600mcg/ngày
- Khi cho con bú: 500mcg/ngày
Nếu uống bổ sung axit folic sau khi phát hiện mang thai có thể sẽ không đủ sớm. Nhiều phụ nữ đã không nhận ra mình đã mang thai đến 6 tuần hoặc hơn 6 tuần. Hiện tượng khiếm khuyết ống thần kinh có thể xảy ra trong tháng đầu tiên của thai kỳ, thường là trước khi nhận ra mình có thai.
Bổ sung axit folic cho bà bầu cần đúng liều lượng khuyến cáo
Việc đảm bảo đủ axit folic trong cơ thể có khả năng ngăn ngừa khuyết tật ống thần kinh ở trẻ, vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo phụ nữ có kế hoạch mang thai hoặc trong độ tuổi sinh đẻ nên uống 400mcg axit folic mỗi ngày. Nếu như đã từng sinh con bị dị tật ống thần kinh, phụ nữ có thể dùng liều axit folic cao hơn.
Dưới đây là những đối tượng cần sử dụng liều axit folic cao hơn:
- Phụ nữ bị bệnh thận và đang chạy thận nhân tạo
- Phụ nữ có bệnh hồng cầu hình liềm
- Phụ nữ mắc bệnh gan
- Phụ nữ uống nhiều đồ uống có cồn
- Phụ nữ uống thuốc để điều trị một số loại bệnh như tiểu đường loại 2, bệnh động kinh, lupus, bệnh vẩy nến, viêm khớp dạng thấp, hen suyễn hoặc bệnh viêm ruột.
Thiếu axit folic khi mang thai ảnh hưởng như thế nào?
Trong suốt quá trình mang thai, thai nhi trong bụng mẹ được phát triển từ một hợp tử có cấu trúc đơn giản và vô cùng nhỏ bé thành thai nhi với đầy đủ các cơ quan cũng như bộ phận đảm bảo sự sống khi sinh ra. Vì vậy, dinh dưỡng trong quá trình mang thai với bà bầu vô cùng quan trọng, chúng sẽ được chuyển một phần cho thai nhi qua rau rốn.
Bổ sung axit folic cho bà bầu được khuyến cáo nên thực hiện ở cả trước, trong và sau thai kỳ. Nguyên nhân là do axit folic là hợp chất tham gia vào quá trình phát triển não bộ và tủy sống – đây hai cơ quan hình thành đầu tiên và lâu dài trong suốt thai kỳ. Đến khi trẻ được sinh ra, mẹ vẫn phải bổ sung axit folic từ sữa mẹ hoặc từ các thực phẩm khác, để có thể đảm bảo cho sự phát triển cũng như có được một sức khỏe bình thường.
Dưới đây là một số lý do cần bổ sung acid folic cho bà bầu, giúp cho thai nhi và mẹ cùng khỏe mạnh:
- Ngăn ngừa khuyết tật bẩm sinh ở trẻ
- Ngăn ngừa bệnh thiếu máu
- Phòng ngừa ung thư
- Phòng ngừa một số bệnh lý khác: suy giảm trí nhớ, loãng xương, khó ngủ…
- Tăng cường trí não cũng như khả năng ngôn ngữ của bé
- Phòng ngừa các dị tật bẩm sinh
Thừa axit folic khi mang thai có nguy hiểm không?
Axit folic dư thừa có thể làm tăng tốc độ lão hóa của các tế bào thần kinh khiến mẹ bầu gặp phải tình trạng rối loạn nhận thức, hay quên, suy giảm trí nhớ.
Ngoài ra, sử dụng axit folic quá liều cũng gây cản trở hoạt động của hormone insulin, từ đó kìm hãm sự phát triển trí não của thai nhi. Trẻ khi sinh ra có thể bị chậm phát triển trí tuệ, nhận thức kém, không nhanh nhạy, …
Việc bổ sung axit folic cho bà bầu đủ liều lượng sẽ giúp thai nhi phát triển khỏe mạnh về não bộ. Nhưng, nếu uống thừa axit folic có sao không? Mặc dù axit folic mang đến rất nhiều lợi ích nhưng nếu bổ sung quá liều lượng, có thể gây ra 4 tác dụng phụ phổ biến nhất dưới đây:
- Rối loạn hệ thống thần kinh của thai phụ: Bổ sung quá nhiều axit folic trong thời gian mang thai sẽ khiến các bà bầu gặp những vấn đề về rối loạn ống thần kinh trung ương, gây ra các triệu chứng như co giật, từ đó ảnh hưởng đến sức khỏe không chỉ người mẹ mà cả thai nhi.
- Hiện tượng buồn nôn: Liều lượng axit folic quá mức còn có thể khiến cho các thai phụ phải đối mặt với các triệu chứng tiêu hóa như buồn nôn, biếng ăn, đầy hơi… Những triệu chứng này thường dễ bị nhầm lẫn với triệu chứng ốm nghén đầu thai kỳ.
- Kìm hãm sự phát triển não bộ của bé: Mặc dù việc bổ sung đầy đủ axit folic sẽ làm giảm nguy cơ dị tật bẩm sinh và tốt cho sự phát triển não bộ của bé. Song nếu mẹ uống quá liều lượng sẽ gây cản trở hoạt động của hormone insulin và kìm hãm sự phát triển não bộ của bé.
- Tăng nguy cơ trẻ bị nhẹ cân: Hàm lượng axit folic trong cơ thể người mẹ có liên quan đến sự trao đổi chất của cơ thể thai nhi, dẫn đến việc hấp thụ kẽm kém và làm tăng nguy cơ thiếu kẽm. Từ thiếu kẽm sẽ làm chậm sự phát triển của thai nhi, từ đó làm tăng xác suất mẹ sinh ra con nhẹ cân, chậm phát triển.
Cách bổ sung axit folic cho bà bầu an toàn và hiệu quả
Bổ sung axit folic cho bà bầu là rất quan trọng nhưng nên bổ sung ở thời gian nào, liều lượng ra sao,… cũng là vấn đề đang được rất nhiều người quan tâm, đặc biệt là các thai phụ. Phụ nữ nên bổ sung axit folic ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai và tiếp tục bổ sung trong giai đoạn thai kỳ để giúp thai nhi phát triển một cách khỏe mạnh và quan trọng nhất chính là giảm nguy cơ dị tật thai nhi.
Axit folic cho mẹ bầu cần được bổ sung với một lượng cao hơn so với người bình thường. Tuy nhiên, với mỗi giai đoạn của thai kỳ thì hàm lượng axit folic cần bổ sung hàng ngày sẽ có sự thay đổi và tăng dần lên. Phụ nữ có nguy cơ cao sinh con mắc các khuyết tật về thần kinh bẩm sinh thường được khuyến cáo nên bổ sung axit folic với hàm lượng cao hơn trong 3 tháng đầu của thai kỳ, tức là sẽ ở mức khoảng 4-5mg mỗi ngày. Một số yếu tố làm tăng nguy cơ sinh con mắc dị tật bẩm sinh:
- Bản thân cha/mẹ đều có các dị tật bẩm sinh liên quan đến hệ thần kinh
- Thai kỳ trước đó không khỏe mạnh, thai nhi không may mắc phải dị tật hệ thần kinh
- Người thân trong gia đình mắc các khuyết tật ống thần kinh bẩm sinh
- Bà bầu mắc các bệnh lý phải sử dụng thuốc điều trị động kinh
- Bà bầu mắc bệnh đái tháo đường từ trước khi mang thai
1. Tăng cường chế độ dinh dưỡng giàu acid folic
Có thể bổ sung axit folic cho bà bầu từ các loại thực phẩm như trứng, thịt gà, thịt vịt, gan động vật, ngũ cốc, các loại rau xanh và trái cây,… Tuy vậy, các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, bà bầu nên đa dạng thực phẩm trong mỗi bữa ăn để không chỉ cung cấp đầy đủ axit folic mà còn cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết khác cho cơ thể. Để hạn chế việc làm giảm hàm lượng axit folic trong thực phẩm trong quá trình chế biến, mẹ cần lưu ý tránh chế biến thực phẩm trong khoảng thời gian quá lâu.
Bổ sung axit folic cho bà bầu bằng việc đa dạng hóa các loại thực phẩm
Axit folic được tìm thấy nhiều trong các loại thực phẩm sau:
- Cam: Không chỉ giàu axit folic, cam còn là nguồn chất xơ và vitamin C dồi dào, vừa giúp tăng khả năng hấp thụ sắt, vừa giúp giảm nguy cơ táo bón cho cơ thể.
- Sữa và các chế phẩm từ sữa: Ngoài axit folic, sữa chứa còn chứa nhiều protein và canxi, đều là những vi chất rất tốt cho sức khỏe của mẹ bầu và sự phát triển của thai nhi.
- Măng tây: Trong các loại rau quả, măng tây được xem là thực phẩm có hàm lượng axit folic cao nhất. Thông thường, 5 cây măng tây sẽ chứa khoảng 1000mcg folate. Khi chế biến, cần hạn chế nấu quá kỹ vì có thể làm mất đi chất dinh dưỡng.
- Rau bina: Lượng axit folic có trong rau bina được cho là rất cao so với các loại rau sẫm màu khác. Đây cũng là loại rau giàu sắt, vô cùng lành mạnh cho phụ nữ mang thai ăn nhiều trong thai kỳ.
- Bông cải xanh: Sau măng tây và rau bina, bông cải xanh cũng là lựa chọn lý tưởng cho thực đơn bổ sung axit folic cho bà bầu trong suốt thai kỳ. Ngoài ra, mẹ bầu cũng có thể yên tâm ngăn ngừa hiện tượng táo bón khi ăn nhiều món rau này.
- Lòng đỏ trứng: Vitamin A, vitamin D và axit folic đều tập trung chủ yếu ở lòng đỏ trứng gà.
- Đậu tương: Các loại đậu chứa lượng axit folic vô cùng dồi dào, cao nhất phải kể đến đậu tương. Các chế phẩm từ đậu tương có thể kể đến như: Đậu phụ, sữa đậu nành, …
- Khoai tây: Ngoài axit folic, khoai tây còn là thực phẩm chứa kẽm, có tác dụng hỗ trợ cho sự phát triển dây thần kinh não của thai nhi.
- Ngũ cốc thô: Đây được xem là món ăn không thể thiếu nếu mẹ bầu muốn cơ thể tăng cường khả năng hấp thu chất xơ và một số dưỡng chất cần thiết khác.
- Quả bơ: Một nửa quả bơ thường chứa khoảng 90mcg axit folic, hơn nữa nó còn rất giàu chất béo lành mạnh, axit béo omega 3 cực tốt cho tim mẹ và não bé.
2. Bổ sung acid folic cho bà bầu bằng thuốc và thực phẩm bổ sung
Ngoài các loại thực phẩm kể trên, mẹ bầu cũng có thể bổ sung axit folic bằng việc sở dụng các loại thuốc uống bổ sung. Thực tế, nguồn folate trực tiếp từ thực phẩm rất dễ bị mất đi trong quá trình chế biến và không dễ dàng hấp thu qua đường ruột của mẹ. Do vậy, để đảm bảo đủ nhu cầu về axit folic, phụ nữ mang thai cần lưu ý bổ sung thêm các loại viên uống chứa axit folic để đạt được lượng nhu cầu cần thiết.
Các chuyên gia y tế khuyến cáo, trước khi mang thai, bạn nên uống bổ sung axit folic 400mcg mỗi ngày. Trong thời gian thai kỳ, nên sử dụng 600mcg axit folic mỗi ngày. Các chuyên gia có thể kê đơn một loại thuốc chứa acid folic trước sinh cho bạn. Hoặc bạn cũng có thể chủ động mua thuốc chứa acid folic trước sinh mà không cần đơn của bác sĩ. Tuy nhiên, cần chú ý là lượng axit folic được khuyến cáo sử dụng mỗi ngày từ 400 – 600mcg, khi đó lượng axit folic dư thừa sẽ được thải ra nước tiểu và không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe của bạn.
Đối với trường hợp sử dụng axit folic với liều cao trên 1000mcg mỗi ngày [từ vitamin và thực phẩm tăng cường] và trong một thời gian dài có thể gây buồn nôn, khó tiêu, tiêu chảy, có vị lạ trong miệng, phấn kích và nặng nề nữa là động kinh. [8]
Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại viên uống có chứa axit folic, mẹ có thể dễ dàng mua được từ các quầy thuốc. Tuy nhiên, mẹ bầu cần lưu ý xem kỹ thành phần và hàm lượng axit folic trong mỗi viên thuốc. Và tốt nhất, bạn hãy xin lời khuyên từ bác sĩ để biết chính xác liều lượng và các lưu ý an toàn khi sử dụng, trước khi uống bổ sung acid folic trong suốt thời gian mang thai..
Lưu ý thêm, trong thời gian chuẩn bị mang thai, trước khi bổ sung bất kỳ một loại thuốc nào, bạn cần tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế; đồng thời cả vợ và chồng cũng nên kiểm tra sức khỏe sinh sản từ 3-5 tháng trước khi mang thai.
Những lưu ý khi bổ sung acid folic cho bà bầu
Khi bổ sung axit folic cho bà bầu, cần lưu ý những điểm sau:
- Không uống cùng lúc viên bổ sung axit folic cùng với cafe, trà, rượu bia vì sẽ bị giảm hấp thu sắt. Thời gian thích hợp nhất để uống là giữa 2 bữa ăn.
- Không nên uống sắt và axit folic vào buổi tối vì có thể gây khó ngủ.
- Để giúp sắt và các vi chất được hấp thụ một cách tốt nhất, nên uống viên chứa axit folic kết hợp bổ sung nước cam hay các loại nước trái cây giàu vitamin C.
- Tác dụng phụ khi uống axit folic là gây táo bón. Do đó, bà bầu nên bổ sung thêm nhiều thực phẩm giàu chất xơ, trái cây cũng như rau củ, đồng thời cần uống nhiều nước để phòng hiện tượng táo bón khi mang thai.
Trên đây là những kiến thức cần thiết và một số lưu ý cũng như hướng dẫn bổ sung axit folic cho bà bầu trong suốt thai kỳ. Nutrihome mong rằng, thông qua bài biết này, mẹ bầu có thể trang bị đủ những kinh nghiệm bổ ích để có thể chăm sóc sức khỏe sinh sản một cách tốt nhất, tạo điều kiện để mẹ khỏe, thai nhi phát triển toàn diện.
Bà bầu cần bổ sung bao nhiêu axit folic mỗi ngày?
Trước khi có dự định mang thai và ba tháng đầu của thai kỳ, bạn nên uống một viên chứa 400 mcg mỗi ngày. Giai đoạn từ tháng thứ 4 - 9 nhu cầu sẽ tăng lên khoảng 600 mcg, lúc này bạn nên bổ sung axit Folic từ viên uống và thức ăn. Đến khi cho con bú, bạn chỉ cần cung cấp 500 mcg mỗi ngày là đủ.
Bổ sung axit folic trước khi mang thai bao lâu?
Lượng axit folic cần thiết trước khi mang thai Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa bệnh tật, bổ sung axit folic ít nhất một tháng trước khi thụ thai sẽ làm giảm nguy cơ khuyết tật ống thần kinh như tật nứt đốt sống tới 70%.
Bà bầu nên uống axit folic đến khi não?
Những dị tật bẩm sinh này có thể xuất hiện trong khoảng thời gian 3 - 4 tuần đầu của thai kỳ. Do vậy, việc bổ sung Axit Folic trong giai đoạn sớm, khi não và tủy sống đang phát triển là vô cùng cần thiết. Thai phụ nên bổ sung Axit Folic từ 3 tháng trước khi mang thai và 3 tháng đầu của thai kỳ.
Nên bổ sung sắt và axit folic khi não?
Ví dụ, axit folic và sắt thường nên uống sau bữa ăn để giảm nguy cơ gây kích ứng dạ dày và tăng khả năng hấp thu. Hạn chế việc nằm hay ngủ ngay trong vòng 30 phút sau khi uống viên sắt và axit folic để tối ưu hóa quá trình hấp thụ và sử dụng dưỡng chất.