Môi trường kinh tế quốc dân bao gồm mọi nhân tố của nền kinh tế quốc dân nằm ngoài môi trường ngành tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Các yếu tố của nền kinh tế quốc dân bao gồm:
a. Ảnh hưởng của các nhân tố kinh tế
Các nhân tố kinh tế có vai trò quan trọng hàng đầu và ảnh hưởng có tính chất quyết định đến hoạt động kinh doanh của mọi doanh nghiệp. Các nhân tố kinh tế ảnh hưởng mạnh nhất đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp thường là trạng thái phát triển của nền kinh tế: tăng trưởng, ổn định hay suy thoái.
Nền kinh tế quốc dân tăng trưởng với tốc độ cao sẽ tác động đến các doanh nghiệp theo 2 hướng: Thứ nhất, do tăng trưởng làm cho thu nhập của các tầng lớp dân cư dẫn đến khả năng thanh toán cho nhu cầu của họ. Điều này dẫn tới đa dạng hóa các loại nhu cầu và xu hướng phổ biến là tăng cầu. Thứ hai, do tăng trưởng kinh tế làm cho khả năng tăng sản lượng và mặt hàng của nhiều doanh nghiệp đã làm tăng hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp này. Từ đó làm tăng khả năng tích lũy vốn nhiều hơn, tăng về đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh làm cho môi trường kinh doanh hấp dẫn hơn.
Nền kinh tế quốc dân ổn định các hoạt động kinh doanh cũng giữ ở mức ổn định. Khi nền kinh tế quốc dân suy thoái nó sẽ tác động theo hướng tiêu cực đối với các doanh nghiệp.
Tỷ lệ lạm phát, mức độ thất nghiệp cũng tác động đến cả mặt sản xuất và tiêu dùng. Khi tỷ lệ lạm phát cao nó sẽ tác động xấu đến tiêu dùng, số cầu giảm, làm cho lượng hàng tiêu thụ giảm, không khuyến khích sản xuất và đầu tư giảm.
Chất lượng hoạt động của ngành ngân hàng không chỉ tác động đến kinh doanh của bản thân ngành này mà còn tác động nhiều mặt đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, tác động đến công tác kiểm tra, kiểm soát, giám sát của nhà nước. Điều này thể hiện ở việc tác động đến huy động và sử dụng vốn kinh doanh, chi tiêu, tiết kiệm của dân cư, cầu của người tiêu dùng từ đó ảnh hưởng đến doanh nghiệp.
Ngoài ra tỷ giá hối đoái cũng tác động đến các doanh nghiệp thông qua nguồn hàng nhập khẩu và xuất khẩu của các doanh nghiệp.
b. Ảnh hưởng của nhân tố luật pháp và quản lý nhà nước về kinh tế.
Việc tạo ra môi trường kinh doanh lành mạnh hay không hoàn toàn phụ thuộc vào yếu tố luật pháp và quản lý nhà nước về kinh tế. Việc ban hành hệ thống luật pháp có chất lượng và đưa vào đời sống là điều kiện đầu tiên đảm bảo môi trường kinh doanh bình đẳng, tạo điều kiện cho mọi doanh nghiệp có cơ hội cạnh tranh lành mạnh; thiết lập mối quan hệ đúng đắn, bình đẳng giữa người sản xuất và người tiêu dùng; buộc mọi doanh nghiệp phải làm ăn chân chính, có trách nhiệm đối với xã hội và người tiêu dùng… Điều này tác động tích cực đến các doanh nghiệp làm ăn chân chính. Nếu ngược lại sẽ tác động đến môi trường kinh doanh và đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp. Không những thế, nó còn ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường sống, đời sống của người tiêu dùng. Đến lượt mình, các vấn đề này lại tác động tiêu cực trở lại đối với sản xuất.
Quản lý nhà nước về kinh tế là nhân tố tác động rất lớn đến hoạt động kinh doanh của từng doanh nghiệp. Chất lượng hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước về kinh tế, trình độ và thái độ làm việc của các cán bộ công quyền tác động rất lớn đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Việc tạo ra môi trường kinh doanh lành mạnh đã làm cho các cơ quan quản lý nhà nước về kinh tế làm tốt công tác dự báo để điều tiết đúng đắn các hoạt động đầu tư tránh để tình trạng cung vượt quá cầu, hạn chế việc phát triển độc quyền, tạo ra môi trường bình đẳng giữa các doanh nghiệp.
Các chính sách đầu tư, chính sách phát triển kinh tế, chính sách cơ cấu… sẽ tạo ra sự ưu tiên hay kìm hãm sự phát triển của từng ngành, từng vùng kinh tế cụ thể, do đó tác động trực tiếp đến kết quả và hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp thuộc các ngành, vùng kinh tế nhất định.
c. Tác động của nhân tố kỹ thuật – công nghệ trong nước.
Trong phạm vi môi trường kinh tế quốc dân, yếu tố kỹ thuật – công nghệ cũng đóng vai trò ngày càng quan trọng, mang tính chất quyết định đối với khả năng cạnh tranh, và hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp.
Trong xu thế toàn cầu hóa nền kinh tế hiện nay, sự phát triển nhanh chóng của khoa học, kỹ thuật – công nghệ ở mọi lĩnh vực đều tác động trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp có liên quan. Với trình độ khoa học công nghệ như hiện nay ở nước ta thì hiệu quả của các hoạt động ứng dụng, chuyển giao công nghệ đã, đang và sẽ ảnh hưởng trực tiếp và mạnh mẽ tới các doanh nghiệp. Xu thế hội nhập buộc các doanh nghiệp ở nước ta phải tìm mọi biện pháp để tăng khả năng cạnh tranh là giá cả, doanh nghiệp đạt được điều này nhờ việc giảm chi phí trong đó yếu tố công nghệ đóng vai trò rất quan trọng. Vì vậy, các doanh nghiệp phải chú ý nâng cao nhanh chóng khả năng nghiên cứu và phát triển, không chỉ chuyên giao, làm chủ công nghệ ngoai nhập mà phải có khả năng sáng tạo được kỹ thuật công nghệ tiên tiến.
Sự phát triển của công nghệ hiện nay gắn chặt với sự phát triển của công nghệ thông tin. Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào lĩnh vực quản lý sẽ góp phần nâng cao khả năng tiếp cận và cập nhật thông tin, đặc biệt là những thông tin về thị trường. Xóa bỏ các hạn chế về không gian, tăng năng suất lao động.
d. Ảnh hưởng của các nhân tố tự nhiên
Các nhân tố tự nhiên bao gồm nguồn lực tài nguyên thiên nhiên có thể khai thác, các điều kiện về địa lý như địa hình, đất đai, thời tiết, khí hậu,… ở trong nước cũng như ở từng khu vực. Các điều kiện tự nhiên có thể ảnh hưởng đến hoạt động của từng loại doanh nghiệp khác nhau: tài nguyên thiên nhiên tác động rất lớn đến doanh nghiệp thuộc lĩnh vực khai thác; đất đai, thời tiết, khí hậu ảnh hưởng đến doanh nghiệp trong ngành nông, lâm, thủy, hải sản từ đó tác động đến các doanh nghiệp chế biến. Địa hình và sự phát triển cơ sở hạ tầng tác động đến việc lựa chọn địa điểm của mọi doanh nghiệp, khí hậu, độ ẩm sẽ ảnh hưởng đến việc bảo quản, nguyên vật liệu, thành phẩm và điều kiện sản xuất của doanh nghiệp.
Điều này tác động đến các doanh nghiệp theo hướng làm cho doanh nghiệp phải chú ý tới các điều kiện tự nhiên. Điều kiện tự nhiên ảnh hưởng ở mức độ khác nhau, cường độ khác nhau đối với từng loại doanh nghiệp ở các địa điểm khác nhau và nó cũng tác động theo cả hai xu hướng cả tiêu cực và tích cực.
e. Ảnh hưởng của yếu tố văn hóa – xã hội
Văn hóa xã hội ảnh hưởng một cách chậm chạp hơn song cũng rất sâu sắc đến hoạt động quản trị và kinh doanh của mọi doanh nghiệp. Các vấn đề về phong tục tập quán, lối sống, trình độ dân trí, tôn giáo, tín ngưỡng,… có ảnh hưởng sâu sắc đến cơ cấu của cầu trên thị trường. Nhân tố này tác động trực tiếp và rất mạnh mẽ đến hoạt động của các doanh nghiệp du lịch, doanh nghiệp dệt may, các sản phẩm tiêu dùng truyền thống.
Văn hóa xã hội còn tác động trực tiếp đến việc hình thành môi trường văn hóa của doanh nghiệp, văn hóa nhóm cũng như thái độ cư xử, ứng xử của các nhà quản trị, nhân viên tiếp xúc với đối tác kinh doanh cũng như khách hàng.
Nguồn: Quantri.vn [Biên tập và hệ thống hóa]
Trong nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, doanh nghiệp không bao giờ đơn độc trong môi trường kinh doanh của mình. Nó luôn hoạt động và được bao quanh trong một bối cảnh lớn hơn. Bối cảnh này được gọi là Môi trường vĩ mô - bao gồm tất cả các lực lượng hình thành cơ hội, nhưng cũng gây ra các mối đe dọa cho doanh nghiệp dù cho doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực ngành nghề nào, tại khu vực địa lý nào. Vậy nhưng môi trường vĩ mô là gì? Môi trường vĩ mô bao gồm những yếu tố nào? Môi trường vĩ mô ảnh hưởng đến doanh nghiệp như thế nào?... Tất cả sẽ được đề cập trong bài viết này.
Môi trường vĩ mô là gì?
Khái niệm môi trường vĩ mô
Khái niệm: Môi trường vĩ mô [Macro Environment] là tập hợp của các yếu tố và điều kiện bên ngoài, không thể kiểm soát và không thể đoán trước được [kinh tế, nhân khẩu học, công nghệ, tự nhiên, xã hội và văn hóa, luật pháp và chính trị] có khả năng tác động, ảnh hưởng tích cực hoặc tiêu cực đến việc ra quyết định và các hoạt động của doanh nghiệp.
Khác với môi trường vi mô, môi trường vĩ mô là điều kiện tồn tại trong toàn bộ nền kinh tế chứ không phải trong một lĩnh vực hoặc khu vực cụ thể.
Môi trường vĩ mô [Macro Environment] là gì?
Đặc điểm của môi trường vĩ mô là gì?
Môi trường vĩ mô tồn tại rất nhiều đặc điểm khác nhau, tuy nhiên nó có 03 đặc điểm chính bao gồm:
- Các yếu tố nằm ở bên ngoài của môi trường vĩ mô thường có mối quan hệ tương tác, hỗ trợ và bổ trợ lẫn nhau để cùng tác động đến các hoạt động của tổ chức, doanh nghiệp.
- Các yếu tố bên trong môi trường vĩ mô như môi trường tự nhiên, công nghệ,... hay có tác động gián tiếp đến hoạt động và kết quả hoạt động chính của doanh nghiệp.
- Các yếu tố thuộc môi trường vĩ mô đa số đều có sức ảnh hưởng đến tất cả mọi ngành khác nhau, mọi lĩnh vực của tất cả các tổ chức trong doanh nghiệp.
- Môi trường vĩ mô ảnh hưởng phần lớn đến hành vi của người tiêu dùng liên quan đến chi tiêu và đầu tư.
Bài viết liên quan:
➢ List đề tài luận văn thạc sĩ Marketing mới nhất 2021
Các yếu tố của môi trường vĩ mô
Hiện nay môi trường vĩ mô có bao gồm 06 yếu tố chính và tương ứng với nó là 06 loại môi trường vĩ mô cơ bản. Bao gồm môi trường nhân khẩu học, kinh tế, tự nhiên, công nghệ, văn hóa và chính trị - xã hội. Cần lưu ý rằng các yếu tố môi trường vĩ mô ảnh hưởng đến hoạt động của mọi doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế. Dưới đây, chúng ta sẽ cùng nhau đi tìm hiểu chi tiết về các yếu tố này.
Môi trường nhân khẩu học
Môi trường nhân khẩu học sẽ bao gồm các yếu tố liên quan đến con người như: dân số, độ tuổi, giới tính, nghề nghiệp, mật độ phân bổ dân cư, nghề nghiệp, trình độ học học vấn, tình trạng hôn nhân, tôn giáo,.. Sở dĩ, môi trường nhân khẩu học đóng vai trò quan trọng trong môi trường vĩ mô vì xét về tổng thể, nhu cầu của con người chính là lý do để doanh nghiệp tồn tại. Nói cách khác, con người là động lực thúc đẩy thị trường phát triển. Bằng cách tác động trực tiếp hay gián tiếp thì môi trường này tại khu vực doanh nghiệp đang hoạt động sẽ tác động đến hành vi người tiêu dùng, nội dung marketing của doanh nghiệp, cách thức tiếp cận khách hàng, lựa chọn khách hàng mục tiêu.
Ví dụ: Sự nâng cao trong mức thu nhập bình quân của người dân mở rộng thêm cơ hội cho doanh nghiệp kinh doanh những sản phẩm - dịch vụ thuộc phân khúc cao cấp. Hoặc tỷ lệ già hóa dân số tại một số quốc gia trên thế giới khiến cho các doanh nghiệp sẽ tập trung nghiên cứu vào các sản phẩm/dịch vụ dành cho lứa tuổi người giá như du lịch, nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe,...
Môi trường nhân khẩu học lớn và đa dạng vừa mang lại cơ hội nhưng cũng là thách thức cho các doanh nghiệp. Đặc biệt là trong thời kỳ dân số thế giới tăng nhanh, và nhân khẩu học thay đổi tổng thể, việc nghiên cứu về con người là rất quan trọng đối với các doanh nghiệp. Bởi thay đổi nhân khẩu học đồng nghĩa với việc thay đổi thị trường. Hơn nữa, thị trường thay đổi có nghĩa là các chiến lược Marketing cần được điều chỉnh. Do đó, các doanh nghiệp nên theo dõi chặt chẽ nhân khẩu học. Điều này có thể bao gồm tất cả các loại đặc điểm của dân số. Chẳng hạn như tăng trưởng dân số, mật độ, cấu trúc tuổi, giới tính, sự thay đổi địa lý trong dân số...
Nhân khẩu học trong môi trường vĩ mô
Môi trường kinh tế
Môi trường kinh tế bao gồm một số yếu tố như bản chất và cơ cấu của nền kinh tế, nguồn lực sẵn có, mức thu nhập, GDP, tỷ lệ tăng trưởng thực tế GDP, VAT, tỷ lệ lạm phát, mức độ phát triển kinh tế, phân phối thu nhập, các yếu tố sản xuất, chính sách kinh tế, điều kiện kinh tế, chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa, chính sách cấp phép, thất nghiệp... có ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của một doanh nghiệp hoặc cá nhân hiện đang tồn tại trong nền kinh tế đó.
Khi mà nền kinh tế đi xuống, người tiêu dùng sẽ có xu hướng tiết kiệm, lựa chọn những sản phẩm vừa đủ phục vụ cho nhu cầu của bản thân và gia đình. Ngược lại khi nền kinh tế đi lên thì người tiêu dùng sẽ có xu hướng mua sắm thoải mái hơn, dễ chi trả cho những sản phẩm - dịch vụ có giá trị cao, đắt tiền.
Môi trường sinh thái
Các lực lượng sinh thái, hay tự nhiên trong môi trường vĩ mô bao gồm môi trường thể chất và các tài nguyên thiên nhiên cần thiết để làm nguyên liệu đầu vào cho quá trình sản xuất tại các doanh nghiệp. Về mặt cơ bản, những thay đổi bất ngờ trong môi trường này có thể tác động mạnh mẽ đến doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực marketing nói chung và trong hoạt động marketing nói riêng.
Nếu ở một quy mô rộng thì các quốc gia trên thế giới có xu hướng quan ngại về những sự thay đổi về môi trường một vài năm gần đây. Cộng với đó công nghiệp hóa đang khiến cho trái đất nóng lên, nguồn tài nguyên khai thác quá mức làm hệ sinh thái bị mất cân bằng... Hơn bao giờ hết các doanh nghiệp cần phải xem xét và thực hiện tính các chính sách, chiến lược bền vững về môi trường. Điều này có nghĩa là họ nên đóng góp vào việc hỗ trợ môi trường, chẳng hạn bằng cách sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo. Qua đó, các doanh nghiệp không chỉ hỗ trợ duy trì một hành tinh xanh mà còn đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng về các sản phẩm thân thiện, có trách nhiệm với môi trường.
Môi trường sinh thái
Môi trường công nghệ
Môi trường công nghệ sẽ bao gồm những mô hình ứng dụng linh hoạt, hỗ trợ cho con người trong hoạt động hàng ngày. Nó sẽ bao gồm sinh hoạt, sản xuất và lao động. Cụ thể những mô hình này thường là máy móc, nguồn năng lượng, phần mềm... Có thể coi môi trường công nghệ chính là một nguồn lực góp phần định hình cho cách thức hoạt động của cả thế giới, trong đó có doanh nghiệp. Thêm vào đó với sự phát triển của công nghệ, ứng dụng của nó đã cho ra đời nhiều sản phẩm hiện đại qua hàng năm, đáp ứng đầy đủ yêu cầu khắt khe của người dùng.
Trong nền công nghiệp 4.0, công nghệ liên tục được cập nhật từng giây. Vì vậy, để để duy trì hoạt động kinh doanh lâu dài, doanh nghiệp phải nỗ lực song hành với sự thay đổi của công nghệ. Tập trung vào đổi mới, nghiên cứu và phát triển đóng một vai trò to lớn trong thành công của doanh nghiệp, bởi nó có thể khiến doanh nghiệp nhanh chóng dẫn đầu trong công nghệ đó.
Môi trường văn hóa xã hội
Xã hội và Văn hóa là một bộ phận quan trọng của môi trường kinh doanh. Xã hội hình thành các chuẩn mực niềm tin, giá trị, thái độ và nguyên tắc của con người. Trong khi đó, môi trường văn hóa bao gồm các yếu tố tác động đến giá trị cơ bản, đến nhận thức, tính cách, sở thích của những người đang sống trong xã hội đó. Các yếu tố văn hóa này chính là một trong các nhân tố chính để định hình niềm tin, giá trị cơ bản, phong cách sống của một cá nhân đang lớn lên trong xã hội đó.
Thông qua văn hóa - xã hội nó sẽ tác động đến quan điểm, cách nhìn nhận của người tiêu dùng về doanh nghiệp hay những sản phẩm - dịch vụ mà doanh nghiệp đang cung cấp. Những sự thay đổi về đặc điểm văn hóa - xã hội trong chiến lược marketing là điều tất yếu để có thể tiếp cận cũng như đáp ứng đúng nhu cầu của các khách hàng, có thể tồn tại và phát triển dài lâu.
Ví dụ: nhu cầu về quần áo, đồ điện tử, hoa, quả, bánh kẹo, xe cộ... bùng nổ vào thời điểm lễ hội hoặc năm mới. Hay cách tiêu dùng, lối sống và phong cách ăn mặc của mọi người khác nhau trong các xã hội và nền văn hóa khác nhau.
Yếu tố văn hóa - xã hội trong môi trường vĩ mô
Môi trường chính trị
Mọi doanh nghiệp đều bị giới hạn bởi môi trường chính trị. Môi trường chính trị sẽ bao gồm những thể chế, luật pháp được ban hành bởi chính phủ quốc gia và những quy tắc về đạo đức sẽ được xây dựng bởi xã hội. Nền chính trị trong một quốc gia sẽ luôn có ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Những thay đổi trong luật pháp của quốc gia có thể ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp, vì mọi tổ chức hoạt động trong khuôn khổ luật pháp và tuân thủ nghiêm ngặt các luật này. Những luật này có thể bao gồm luật lương tối thiểu, luật an toàn cho người lao động, luật công ty, luật công đoàn...Tuy hiện nay hầu hết các quốc gia đang áp dụng nền kinh tế thị trường, tự do thông thương nhưng vẫn còn một vài quốc gia áp dụng mô hình bao cấp, đóng cửa thông thương.
Luật pháp là định hình khuôn mẫu đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Hầu hết quốc gia sẽ áp dụng một mức thuế chung cho các doanh nghiệp. Những cũng có một số ngành nghề cần đạt tiêu chuẩn về cơ sở vật chất, quy trình sản xuất hay luật phòng cháy chữa cháy,... thì mới có thể hoạt động được. Ngoài ra có một số sản phẩm thiết yếu như dược phẩm, thiết bị y tế muốn đưa ra thị trường cần đạt được những tiêu chuẩn nhất định về chất lượng.
| Bạn đang gặp khó khăn với bài tiểu luận, luận văn Marketing? Bạn bận rộn không có thời gian viết luận? Bạn cần một ai đó hỗ trợ mình trong quá trình viết luận văn? Tham khảo ngay DỊCH VỤ LÀM THUÊ LUẬN VĂN của Luận Văn 99, TẠI ĐÂY! |
Ví dụ về môi trường vĩ mô
Hoa Kỳ: Hoa Kỳ là một trong những nền kinh tế hàng đầu thế giới trong 60 hoặc 70 năm với GDP hơn 17 nghìn tỷ đô la Mỹ. Cô ấy cũng có thị trường tiêu dùng cao nhất thế giới. 325 triệu người đang sinh sống trên đất nước. Dân số đa dạng của đất nước cũng bao gồm người châu Phi, người Mỹ da trắng, người Mỹ gốc Á, người gốc Tây Ban Nha và Thổ dân châu Mỹ
Trung Quốc: Trung Quốc là một trong những nền kinh tế thành công nhất trên thế giới với GDP hơn 12 nghìn tỷ đô la Mỹ. Đất nước này cũng là một trong những khu vực đông dân nhất thế giới với dân số 1,4 tỷ người. Nhân khẩu học của Trung Quốc bao gồm chủ yếu là người châu Á và một số người da trắng.
Như chúng ta đã phân tích, doanh nghiệp được bao quanh bởi một môi trường phức tạp. Môi trường vĩ mô bao gồm nhiều yếu tố khác nhau. Các yếu tố này có thể tạo cơ hội, nhưng đồng thời, chúng cũng có thể gây ra những mối đe dọa lên doanh nghiệp. Do đó, điều quan trọng là các nhà tiếp thị phải hiểu và có tầm nhìn về sự phát triển trong môi trường vĩ mô, để hoạch định và xây dựng các chiến lược phù hợp cho doanh nghiệp của họ phát triển trong dài hạn. Qua bài viết “Môi trường vĩ mô là gì” hy vọng bạn đọc đã trang bị thêm cho mình các kiến thức hữu ích. Chúc bạn học tập tốt.