SKĐS - Vitamin C là một trong những vitamin thiết yếu mà cơ thể không thể tự tổng hợp hoặc dự trữ được, nhưng uống vitamin C hàng ngày có tốt không? Nên bổ sung bao nhiêu vitamin C mỗi ngày?
1. Nên bổ sung bao nhiêu vitamin C mỗi ngày?
Theo BS. Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Oxy cao áp Việt Nga - Bộ Quốc phòng, vitamin C là một loại vitamin tan trong nước, giữ vai trò quan trọng trong nhiều hoạt động của cơ thể. Cung cấp đủ vitamin C giúp duy trì hệ thống miễn dịch khỏe mạnh, chữa lành vết thương, giữ cho xương chắc khỏe và tăng cường chức năng não.
Do cơ thể không dự trữ hoặc tự tổng hợp vitamin C, ta cần bổ sung vi chất này hàng ngày thông qua các thực phẩm ăn uống hoặc sản phẩm bổ sung vitamin, khoáng chất. Tuy nhiên, việc bổ sung quá nhiều vitamin C có thể dẫn đến những tác dụng phụ, chẳng hạn như rối loạn tiêu hóa và sỏi thận. Diều này là do nếu nạp quá nhiều vitamin vào cơ thể với liều lượng lớn hơn bình thường, nó sẽ bắt đầu tích tụ, có khả năng dẫn đến các triệu chứng quá liều.
Chính vì vậy, uống vitamin C mỗi ngày có tốt hay không còn phụ thuộc vào nhu cầu cũng như tình trạng sức khỏe của mỗi người. Đối với người khỏe mạnh từ 19 tuổi trở lên, lượng khuyến nghị hàng ngày là 90 mg vitamin C đối với nam giới, 75 mg đối với phụ nữ, phụ nữ mang thai cần 85 mg, và khi cho con bú cần 120 mg.
Những người hút thuốc và tiếp xúc với khói thuốc thụ động có lượng khuyến nghị tăng thêm 35 mg mỗi ngày.
2. Bổ sung quá nhiều vitamin C gây tác hại gì?
- Quá nhiều vitamin C có thể gây các triệu chứng rối loạn tiêu hóa
Tác dụng phụ phổ biến nhất của việc hấp thụ nhiều vitamin C là rối loạn tiêu hóa. Những triệu chứng này không xảy ra khi ăn thực phẩm chứa vitamin C, mà do uống vitamin ở dạng bổ sung. Bạn có nhiều khả năng cảm thấy buồn nôn, tiêu chảy, trào ngược axit dạ dày… khi tiêu thụ cùng một lúc hơn 2.000 mg vitamin C ở dạng thực phẩm bổ sung.
- Vitamin C có thể gây ứ sắt
Vitamin C có tác dụng tăng cường hấp thu sắt. Vi chất này có thể liên kết với sắt không heme, được tìm thấy trong thực phẩm từ thực vật. Sắt không heme không được cơ thể hấp thụ hiệu quả như sắt heme - loại sắt có trong các sản phẩm động vật. Một nghiên cứu ở người lớn cho thấy sự hấp thụ sắt tăng 67% khi họ uống 100 mg vitamin C trong bữa ăn.
Tuy nhiên, những người có các tình trạng làm tăng nguy cơ tích tụ sắt trong cơ thể như bệnh huyết sắc tố, nên thận trọng với việc bổ sung vitamin C. Trong những trường hợp này, bổ sung vitamin C quá mức có thể dẫn đến tình trạng dư thừa và lắng cặn sắt, có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến các cơ quan như tim, gan, tuyến tụy, tuyến giáp và hệ thần kinh trung ương.
- Bổ sung vitamin C với liều lượng cao có thể dẫn đến sỏi thận
Vitamin C dư thừa được bài tiết ra khỏi cơ thể dưới dạng oxalat qua nước tiểu. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, oxalat có thể liên kết với các khoáng chất và tạo thành các tinh thể dẫn đến hình thành sỏi thận.
Trong một nghiên cứu ở người trưởng thành, uống bổ sung 1.000 mg vitamin C hai lần mỗi ngày trong 6 ngày, lượng oxalate họ bài tiết tăng 20%. Tiêu thụ quá nhiều vitamin C có khả năng làm tăng lượng oxalat trong nước tiểu, do đó làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận, đặc biệt nếu bạn tiêu thụ lượng lớn hơn 2.000 mg mỗi ngày.
Bổ sung vitamin C với liều lượng cao có thể dẫn đến sỏi thận.
3. Cần lưu ý gì khi bổ sung vitamin C?
Trên thực tế, bạn gần như không thể nhận được quá nhiều vitamin C từ chế độ ăn uống của mình. Ở những người khỏe mạnh, lượng vitamin C được bổ sung thông qua thực phẩm ăn uống nếu thừa sẽ được thải ra khỏi cơ thể một cách dễ dàng.
Nguy cơ quá liều vitamin C thường xảy ra ở những người dùng thực phẩm bổ sung không đúng liều lượng. Trừ trường hợp bị thiếu hụt vitamin C [hiếm khi xảy ra ở những người khỏe mạnh], bạn có thể bổ sung vitamin C liều cao dưới chỉ định của bác sĩ.
Vitamin C là một chất dinh dưỡng hữu ích nhưng nó lại là chất dinh dưỡng hòa tan trong nước, được hấp thụ tốt nhất khi bạn uống lúc bụng rỗng. Cách lý tưởng nhất là dùng thực phẩm bổ sung vào buổi sáng, trước bữa ăn 30 phút hoặc sau bữa ăn 2 giờ. Đảm bảo sử dụng với liều lượng theo khuyến nghị, tránh nguy cơ gặp phải tác dụng phụ.
Cơ thể mỗi người không có khả năng tự tổng hợp vitamin C nên ngoài việc bổ sung qua các thực phẩm tự nhiên thì một số trường hợp cần thiết sẽ bổ sung bằng thuốc vitamin C. Bài viết dưới đây xin chia sẻ đến bạn một số thông tin cơ bản xung quanh việc dùng loại thuốc bổ sung này.
1. Công dụng chính của thuốc vitamin C
Thuốc vitamin C [axit ascorbic] là một dạng vitamin có thể tan trong nước, tốt cho mạch máu, cơ bắp, mô liên kết và xương. Ngoài ra, sự có mặt của vitamin C còn giúp cơ thể hấp thụ sắt tốt hơn, nhờ đó mà tăng tính thuận lợi cho quá trình sản xuất hồng cầu.
Một số công dụng của vitamin C
Việc dùng thuốc vitamin C còn hỗ trợ:
- Phòng và điều trị các bệnh lý do thiếu vitamin C, điển hình là bệnh scorbut.
- Tăng khả năng đề kháng của cơ thể trước bệnh nhiễm độc, nhiễm khuẩn và giúp vết thương nhanh lành.
- Cải thiện sức khỏe sau ốm.
- Hỗ trợ giải độc cho một số trường hợp cần thiết nhờ vào khả năng axit hóa nước tiểu.
- Tăng sức đề kháng cho da, bảo vệ da trước tác động của tia UV, giúp da trở nên trắng sáng và ngừa vết thâm hiệu quả.
Riêng với thuốc vitamin C dạng tiêm dưới da, tiêm bắp hoặc tĩnh mạch cần có chỉ định của bác sĩ, những trường hợp này chủ yếu được dùng để điều trị bệnh scorbut do thiếu vitamin C.
2. Các dạng bào chế vitamin C và liều dùng
2.1. Dạng bào chế thuốc vitamin C
Hiện trên thị trường có nhiều loại thuốc vitamin C được sản xuất dưới các dạng bào chế và hàm lượng khác nhau như:
- Thuốc uống, viên nang phóng thích: 500mg.
- Thuốc uống dạng lỏng:500mg/5 ml.
- Thuốc tiêm dạng dung dịch: 250mg/ml hoặc 500mg/ml.
- Thuốc uống dạng siro: 500mg/ml.
- Thuốc uống dạng viên nén: 100mg, 250mg,...
- Thuốc nhai viên nén: 500mg, 1.000mg,...
2.2. Liều dùng vitamin C
Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ khuyến nghị lượng vitamin C hàng ngày đối với hầu hết mọi người trong khoảng 75 - 90mg. Để phòng ngừa thiếu hụt vitamin C thì thường dùng đường uống với liều lượng khuyến cáo theo độ tuổi như sau:
- Dưới 3 tuổi: 30 - 40mg/ ngày.
- 4 - 10 tuổi: 45mg/ ngày.
- Thanh thiếu niên và người trưởng thành: 50 - 60 mg/ngày.
- Thai phụ: 70mg/ngày.
- Phụ nữ đang cho con bú: 90 - 95mg/ngày.
Với trường hợp dùng thuốc vitamin C để điều trị thiếu hụt C cho bệnh Scorbut thường dùng liều khuyến cáo phù hợp với từng bệnh nhân, như sau:
- Thanh thiếu niên và người lớn: 500mg/ ngày tối thiểu 2 tuần.
- Trẻ em: 100 - 300mg/ ngày tối thiểu 2 tuần.
Với việc dùng thuốc vitamin C trong hỗ trợ điều trị bệnh lý khác bác sĩ sẽ có chỉ định liều lượng cụ thể.
Liều dùng thuốc vitamin C khác nhau tùy đối tượng nên cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng
3. Lưu ý về tác dụng phụ khi dùng thuốc vitamin C
Trong quá trình dùng thuốc vitamin C dạng viên uống có thể gặp một số tác dụng phụ như [rất hiếm]:
- Bị ợ nóng, cảm giác khó chịu trong dạ dày, co rút dạ dày.
- Tiêu chảy.
- Buồn nôn.
Một điều cần thận trọng khi dùng thuốc vitamin C là nó có thể tương tác với một số loại thuốc và ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ vitamin. Vì thế, nếu dùng dạng thuốc vitamin C bổ sung liều cao thì nên thận trọng khi kết hợp với các loại thuốc như:
- Thuốc kháng sinh nhóm beta lactam không bền trong môi trường axit:
+ Điển hình như: amoxicilin, ampicilin, penicilin,...
+ Tương tác: axit trong vitamin C phá hủy vòng beta lactam, khiến thuốc bị mất tác dụng điều trị bệnh.
- Thuốc chống viêm không steroid
Cả loại thuốc này và vitamin C đều thuộc dòng có tính axit nên dùng kết hợp có thể làm giảm lượng aspirin trong nước tiểu, axit hóa nước tiểu, tăng nồng độ thuốc trong máu. Nguy hiểm nhất là vitamin C kết hợp cùng aspirin có thể gây ngộ độc aspirin.
- Thuốc kháng axit chứa nhôm
+ Điển hình như: gaviscon, maalox,...
+ Tương tác thuốc: dùng kết hợp thuốc này với thuốc vitamin C có thể tăng lượng nhôm hấp thụ vào cơ thể làm nghiêm trọng hơn tác dụng phụ của cả hai loại thuốc.
- Thuốc an thần
+ Điển hình như: pentobarbital, phenobarbital, secobarbital,...
+ Tương tác thuốc: kết hợp dùng thuốc an thần với vitamin C dễ làm giảm tác dụng của loại vitamin này.
- Thuốc hóa trị
Do thuốc vitamin C là một dạng chất chống oxy hóa nên dễ cản trở tác dụng của các loại thuốc được dùng trong hóa trị. Vì thế, các trường hợp đang hóa trị, nếu không có chỉ định từ bác sĩ thì không dùng vitamin C.
- Liệu pháp hormone thay thế và thuốc uống tránh thai
Dùng chung với những loại này thì thuốc vitamin C có thể làm tăng nồng độ estrogen. Mặt khác, estrogen đường uống trong hai loại thuốc kia cũng dễ làm giảm tác dụng của vitamin C.
- Thuốc điều trị HIV
Việc dùng vitamin C với một số loại thuốc điều trị HIV có thể khiến cho mức độ của indinavir bị giảm xuống.
- Thuốc chống đông máu
Vitamin C có thể chống lại tác dụng chống đông máu của các loại thuốc warfarin và heparin và khiến cho tác dụng của thuốc bị suy yếu. Vì thế, nếu dùng kết hợp cần cách nhau tối thiểu 2 giờ.
Thuốc vitamin C có thể tương tác với một số loại thuốc khác nên cần thận trọng khi sử dụng
- Một số loại thuốc khác
Nếu dùng thuốc vitamin C kéo dài dễ tăng sự kết hợp của muối canxi với axit oxalic từ đó tăng nguy cơ bị sỏi thận. Ngoài ra, kết hợp thuốc kháng sinh nhóm sulfonamid với vitamin C cũng dễ gây tổn thương thận và tiểu ra tinh thể.
Các loại thuốc vitamin C có hàm lượng cao không nên dùng vào buổi chiều tối để tránh tác dụng phụ và nguy cơ tạo thành sỏi thận.
Trong thời gian dùng thuốc vitamin C nếu có bất cứ dấu hiệu dị ứng nào sau đây cần dừng ngay để gọi cấp cứu:
- Khó thở, phát ban.
- Họng, lưỡi, môi hoặc mặt bị sưng.
- Đau dạ dày, đau khớp, cơ thể suy nhược.
- Tiểu nhiều lần, tiểu khó hoặc đau.
- Ớn lạnh và sốt.
- Tiểu tiện có máu.
- Bị đau dưới hoặc phía bên lưng.
Vitamin C là thành phần rất cần cho hệ miễn dịch và là chất chống oxy hóa có thể bảo vệ tế bào trước khỏi sự tấn công của nhiều tác nhân gây hại, nhất là virus và vi khuẩn. Tuy nhiên, không phải ai cũng cần dùng thuốc vitamin C, đặc biệt các loại vitamin C liều cao nếu dùng trong thời gian dài rất dễ gây bất lợi cho sức khỏe. Vì thế, trước khi sử dụng loại thuốc này, tốt nhất nên có sự tham vấn từ bác sĩ chuyên khoa.
vitamin C nên uống bao nhiêu viên 1 ngày?
Cụ thể, dưới dạng viên thì vitamin C sử dụng 50mg/ ngày. Chúng ta có thể dùng 1, 2 viên [100mg/ngày] dùng lâu và kéo dài. Bạn không nên dùng quá nhiều tránh những tác dụng phụ của vitamin C cũng như ảnh hưởng đến sức khỏe.
Một ngày nên bổ sung bao nhiêu vitamin C?
Đối với người từ 19 tuổi trở lên, lượng khuyến nghị hằng ngày là 90 mg vitamin C đối với nam giới, 75 mg đối với phụ nữ, phụ nữ mang thai cần 85 mg, và khi cho con bú cần 120 mg, theo Medicinenet.
vitamin C 1000mg nên uống trọng bao lâu?
Uống vitamin C để điều trị cảm cúm: 200mg - 3gr/ngày, uống từ 3 - 5 ngày. Uống vitamin C để chống oxy hóa: 200 - 1000mg/ngày, uống từ 4 tuần - 1 năm. Uống vitamin C để ngừa bệnh ung thư vú: 500mg/ngày. Uống vitamin C để ngừa bệnh ung thư: 120 - 2000mg/ngày, uống từ 6 - 8 năm.
Nên uống vitamin C bao lâu thì đúng?
Không dùng liên tục quá 3 tháng sử dụng. Để Vitamin C được cơ thể hấp thụ tốt và phát huy hiệu quả cao nhất, bạn chỉ nên sử dụng 3 tháng/ 1 đợt, sau đó ngừng sử dụng. Sau khi nồng độ Vitamin C đã được sử dụng hết hoàn toàn trong khoảng 1-2 tháng thì mới tiếp tục uống.