Một trong những di sản văn hóa tiêu biểu năm 2024

Di sản văn hoá vật thể là sản phẩm vật chất có giá trị lịch sử, văn hoá, khoa học, bao gồm di tích lịch sử - văn hoá, danh lam thắng cảnh, di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia.

Top 5 di sản văn hóa vật thể tại Việt Nam được UNESCO công nhận?

Theo đó, tính đến ngày 25/11/2023, Việt Nam có tổng cộng 5 di sản văn hóa vật thể được UNESCO công nhận, bao gồm:

(1) Quần thể di tích Cố đô Huế:

Quần thể di tích Cố đô Huế được UNESCO công nhận là Di sản thế giới vào năm 1993, với giá trị là "một trong những thành phố hoàng gia châu Á còn bảo tồn tốt nhất", nằm tại thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế

Quần thể di tích này bao gồm nhiều công trình kiến trúc, tôn giáo, văn hóa, tiêu biểu như: Kinh thành Huế, Tử Cấm Thành, Điện Thái Hòa, Cung Diên Thọ, Lăng tẩm các vua triều Nguyễn,...

(2) Phố cổ Hội An:

Phố cổ Hội An thuộc thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam, được UNESCO công nhận là Di sản thế giới vào năm 1999, với giá trị là "một trong những ví dụ nổi bật nhất về một cảng thị thương mại quốc tế Đông Nam Á còn tồn tại".

(3) Thánh địa Mỹ Sơn

Thánh địa Mỹ Sơn nằm ở huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam. Thánh địa Mỹ Sơn là một trong những trung tâm văn hóa, tôn giáo quan trọng nhất của vương quốc Chăm Pa.

Thánh địa Mỹ Sơn được UNESCO công nhận là Di sản thế giới vào năm 1999, với giá trị là "một ví dụ nổi bật của nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc Chăm Pa".

(4) Khu di tích trung tâm Hoàng thành Thăng Long

Khu di tích trung tâm Hoàng thành Thăng Long nằm ở quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. Được UNESCO công nhận là Di sản thế giới vào năm 2010, với giá trị là "một trong những kinh đô cổ xưa nhất ở Đông Nam Á, được xây dựng và phát triển trong suốt 10 thế kỷ".

Khu di tích này bao gồm nhiều công trình kiến trúc, tôn giáo, văn hóa, tiêu biểu như: Kinh thành Thăng Long, Tử Cấm Thành, điện Kính Thiên, điện Thái Hòa,...

(5) Thành nhà Hồ

Thành nhà Hồ nằm ở huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa, là kinh đô của nhà Hậu Lê trong giai đoạn 1398 - 1407.

Thành nhà Hồ được UNESCO công nhận là Di sản thế giới vào năm 2011, với giá trị là "một trong những công trình kiến trúc bằng đá lớn nhất và độc đáo nhất ở Đông Nam Á".

Top 5 di sản văn hóa vật thể tại Việt Nam được UNESCO công nhận? (Hình từ Internet)

Danh lam thắng cảnh cần đáp ứng tiêu chí nào?

Tại Điều 28 Luật Di sản văn hóa 2001 được sửa đổi bởi khoản 9 Điều 1 Luật Di sản văn hóa sửa đổi 2009 có quy định về di tích lịch sử- văn hóa, danh lam thắng cảnh như sau:

1. Di tích lịch sử - văn hóa phải có một trong các tiêu chí sau đây:

a) Công trình xây dựng, địa điểm gắn với sự kiện lịch sử, văn hóa tiêu biểu của quốc gia hoặc của địa phương;

b) Công trình xây dựng, địa điểm gắn với thân thế và sự nghiệp của anh hùng dân tộc, danh nhân, nhân vật lịch sử có ảnh hưởng tích cực đến sự phát triển của quốc gia hoặc của địa phương trong các thời kỳ lịch sử;

c) Địa điểm khảo cổ có giá trị tiêu biểu;

d) Công trình kiến trúc, nghệ thuật, quần thể kiến trúc, tổng thể kiến trúc đô thị và địa điểm cư trú có giá trị tiêu biểu cho một hoặc nhiều giai đoạn phát triển kiến trúc, nghệ thuật.

2. Danh lam thắng cảnh phải có một trong các tiêu chí sau đây:

a) Cảnh quan thiên nhiên hoặc địa điểm có sự kết hợp giữa cảnh quan thiên nhiên với công trình kiến trúc có giá trị thẩm mỹ tiêu biểu;

b) Khu vực thiên nhiên có giá trị khoa học về địa chất, địa mạo, địa lý, đa dạng sinh học, hệ sinh thái đặc thù hoặc khu vực thiên nhiên chứa đựng những dấu tích vật chất về các giai đoạn phát triển của trái đất.

Như vậy, danh lam thắng cảnh cần đáp ứng 1 trong 2 tiêu chí sau:

Tiêu chí 1: Cảnh quan thiên nhiên hoặc địa điểm có sự kết hợp giữa cảnh quan thiên nhiên với công trình kiến trúc có giá trị thẩm mỹ tiêu biểu;

Tiêu chí 2: Khu vực thiên nhiên có giá trị khoa học về địa chất, địa mạo, địa lý, đa dạng sinh học, hệ sinh thái đặc thù hoặc khu vực thiên nhiên chứa đựng những dấu tích vật chất về các giai đoạn phát triển của trái đất.

Các di sản thế giới tại Việt Nam (bao gồm 2 di sản thiên nhiên, 7 di sản văn hóa và 1 di sản hỗn hợp) không chỉ chứng minh cho một đất nước Việt Nam tươi đẹp, đa dạng về phong cảnh thiên nhiên, phong phú về bản sắc văn hóa 54 dân tộc anh em; mà còn là những điểm tham quan thu hút rất đông khách du lịch mỗi năm.

1. Vịnh Hạ Long

Khoảng 1.969 hòn đảo đá vôi muôn hình vạn trạng, phủ kín rừng xanh, mọc lên giữa biển nước màu xanh ngắt mang đến cho Vịnh Hạ Long vẻ đẹp hùng vĩ và độc đáo. Đây cũng là nơi chứng kiến những thay đổi trong lịch sử phát triển của Trái đất.

Vịnh Hạ Long được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới lần đầu tiên vào năm 1994 nhờ những giá trị cảnh quan tự nhiên độc đáo và quan trọng về mặt thẩm mỹ. Năm 2000, Vịnh Hạ Long vinh dự lần thứ hai được công nhận bởi những giá trị địa chất địa mạo đặc trưng, qua quá trình Trái đất kiến tạo trong hàng tỉ năm.

2. Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng

Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng thuộc tỉnh Quảng Bình – miền Trung Việt Nam. Với diện tích khoảng 200.000 ha, Phong Nha – Kẻ Bàng thuộc địa phận các huyện Quảng Ninh, Bố Trạch, Tuyên Hóa và Minh Hóa, cách thành phố Đồng Hới 50km về hướng tây bắc.

Với những giá trị đặc sắc về lịch sử hình thành trái đất, lịch sử địa chất, địa hình, địa mạo; cảnh quan kì vĩ, huyền bí; tính đa dạng sinh học của Vườn Quốc gia cùng với giá trị văn hóa – lịch sử đặc sắc, Phong Nha – Kẻ Bàng đã được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới vào tháng 7/2003 tại Hội nghị lần thứ 27 họp tại Paris.

3. Hoàng thành Thăng Long

Việc khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội được công nhận là di sản văn hóa thế giới (năm 2010) là niềm vinh dự, tự hào của mọi người dân nước Việt. Đây là tài sản vô giá để lại cho muôn đời sau.

Hoàng thành Thăng Long là quần thể di tích gắn với lịch sử kinh thành Thăng Long - Hà Nội bắt đầu từ thời kỳ từ tiền Thăng Long (An Nam đô hộ phủ thế kỷ VII) qua thời Đinh - Tiền Lê, phát triển mạnh dưới thời Lý, Trần, Lê và thành Hà Nội dưới triều Nguyễn. Đây là công trình kiến trúc đồ sộ, được các triều vua xây dựng trong nhiều giai đoạn lịch sử và trở thành di tích quan trọng bậc nhất trong hệ thống các di tích Việt Nam.

4. Thành nhà Hồ

Thành Nhà Hồ, một công trình quân sự, kiến trúc độc đáo mang giá trị nổi bật toàn cầu, được UNESCO chính thức công nhận là Di sản Văn hóa thế giới vào ngày 27/6/2011.

Được xây dựng năm 1397 bởi Hồ Quý Ly - lúc bấy giờ là tể tướng dưới triều đại nhà Trần. Thành xây xong, Hồ Quý Ly ép Vua Trần Thuận Tông rời đô từ kinh thành Thăng Long (Hà Nội) về Thanh Hóa. Tháng 2 năm 1400, Hồ Quý Ly lên ngôi vua thay nhà Trần và đặt tên nước là Đại Ngu (1400-1407), thành Nhà Hồ chính thức trở thành kinh đô. Thành Nhà Hồ trong lịch sử còn có các tên gọi khác là thành An Tôn, Tây Đô, Tây Kinh, Tây Nhai, Tây Giai.

5. Cố đô Huế

Quần thể di tích Cố đô Huế nằm dọc hai bên bờ sông Hương thuộc thành phố Huế và một vài vùng phụ cận thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế. Thành phố Huế là trung tâm văn hoá, chính trị, kinh tế của tỉnh, là cố đô của Việt Nam thời phong kiến dưới triều nhà Nguyễn, từ 1802 đến 1945.

Tại phiên họp lần thứ 17 của Uỷ ban Di sản thế giới, Colombia từ ngày 6 đến 11/12/1993, UNESCO đã quyết định công nhận quần thể di tích Cố đô Huế là di sản văn hoá của nhân loại. Một sự kiện trọng đại trong lịch sử văn hoá Việt Nam, tài sản đầu tiên của Việt Nam được ghi tên vào danh mục Di sản thế giới, khẳng định giá trị mang tính toàn cầu của quần thể di tích Cố đô Huế.

6. Phố cổ Hội An

Là một kiểu cảng thị truyền thống Đông Nam Á duy nhất ở Việt Nam, hiếm có trên thế giới, Hội An giữ được gần như nguyên vẹn hơn một nghìn di tích kiến trúc như phố xá, nhà cửa, hội quán, đình, chùa, miếu, nhà thờ tộc, giếng cổ, mộ cổ... Các kiến trúc vừa có sắc thái nghệ thuật truyền thống của Việt Nam, vừa thể hiện sự giao lưu hội nhập văn hoá với các nước phương Đông và phương Tây.

Tại kỳ họp thứ 23 từ ngày 29/11 đến 4/12/1999 ở Marrakesh (Maroc), UNESCO đã ghi tên Hội An vào danh mục các Di sản Văn hoá Thế giới.

7. Thánh địa Mỹ Sơn

Khu đền thánh địa Mỹ Sơn tọa lạc trong một thung lũng kín có địa thế núi non hùng vĩ, thâm nghiêm ở vùng đất cổ Quảng Nam. Đi du lịch Quảng Nam đến tham quan thánh địa Mỹ Sơn này du khách sẽ choắng ngợp trước những công trình kiến trúc nổi tiếng với 70 đền tháp của nền văn minh Chămpa được kết tinh trong những di chứng vật chất trường tồn, chứa đựng những giá trị về lịch sử, văn hóa, kiến trúc, nghệ thuật được tạo lập trong một thời gian dài suốt 9 thế kỷ (từ thế kỷ thứ IV đến thế kỷ XIII), được đánh giá ngang hàng với các di tích lịch sử Quảng Nam nổi tiếng trong khu vực Đông Nam á như Ăngko, Pagan, Bôrôbudua.

Tháng 12 năm 1999 khu đền tháp Mỹ Sơn đã được UNESCO ghi tên vào danh mục các di sản văn hóa thế giới.

8. Khu danh thắng Tràng An

Quần thể Tràng An của tỉnh Ninh Bình với vẻ đẹp nên thơ, trữ tình thực sự là “nơi mơ đến, chốn mong về” của du khách trong và ngoài nước. Nằm cách Hà nội 100km và cách thành phố Ninh Bình 7km, quần thể danh thắng Tràng An rộng 2.000ha được tạo nên bởi những núi đá vôi, hang động kỳ ảo cùng hàng chục di tích lịch sử, văn hóa bao gồm đền thờ, chùa chiền tạo nên một không gian huyền ảo, trừ tình hiếm thấy.

Trong chuyến hành trình khám phá danh thắng Tràng An, du khách không nên bỏ qua ghé thăm cố đô Hoa Lư và chùa Bái Đính. Tháng 6/2014 Danh thắng Tràng An đã chính thức được UNESCO công nhận là di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới. Đây là di sản thế giới hỗn hợp đầu tiên của Việt Nam.