Chế Lan Viên
Bài thơ là kết tinh tuyệt diệu giữa “mùa” và ”anh”, giữa hiện thực và vai trò của cảm hứng sáng tạo và trí tưởng tượng. Nhà thơ còn phải là người nâng được tâm hồn mình lên đến bậc nhất của những cung điệu trong một trí tưởng tượng khôn cùng. Bài thơ được chấm mực cuộc đời để viết nên bằng trải nghiệm của cả một đời thơ. Nhưng cảm hứng phải được bắt đầu từ hiện thực cuộc sống. Tâm hồn nhà thơ cần được rộng mở để đón gió bốn phương:
“Đất nước mênh mông, đời anh nhỏ hẹp
Tàu gọi anh đi, sao chửa ra đi?
Chẳng có thơ đâu giữa lòng đóng thép
Tâm hồn anh chờ gặp anh trên kia”
Mở rộng để đón mọi vang động của trần gian đập vào trái tim, thương cảm để mà đồng cảm. Nhận định của Chế Lan Viên không chỉ đúng với các nhà thơ mà còn rộng ra là cả với nhà văn, cả những người nghệ sĩ. Nghệ thuật là “để cho cái đẹp của trái đất, lời kêu gọi đấu tranh vì hạnh phúc, niềm vui và tự do, cái cao rộng của tâm hồn người và sức mạnh của tri thức chiến thắng bóng tối như một mặt trời không bao giờ tắt” [C. Pauxtopxki]. Chức năng của văn nghệ là nâng con người lên. Thơ ca chính là cách con người vượt lên chính mình [Ý của Bết-sơ]. “Ong và mật” không chỉ là nhà thơ và tác phẩm thơ mà còn là nhà văn, nghệ sĩ với tác phẩm nghệ thuật, đặc biệt là nghệ thuật ngôn từ. Cần tinh triết đến cô đọng, đến hàm súc để mỗi giọt mật là mỗi bụi quý mà người nghệ sĩ cóp nhặt, đãi cát tìm vàng để tạo nên cho đời này một “bông hồng vàng” vô giá của nghệ thuật. Những “bông hồng vàng” do muôn triệu con ong miệt mài hút ngụy làm hương cho đời!
Thơ ca, nghệ thuật là bao tế vi của cuộc sống góp tạo nên. Sự vi diệu của cuộc sống đã góp phần tạo nên vẻ đẹp vĩnh cửu của văn chương. Chế Lan Viên đã thay mặt cho bao nhiêu nghệ sĩ khác nói lên mối quan hệ giữa nhà thơ và đời sống, mà rộng ra là giữa nhà văn và tác phẩm nghệ thuật cùng quá trình sáng tạo đầy khổ nhọc và gian lao. Con ong kia cứ miệt mài đưa sắc cho đời, không như lũ bướm kia chỉ đem lại bao “sao ngữ”. Nghệ thuật được lên hương lên sắc, dậy ý dậy tình trong sâu thẳm mỗi tâm hồn con người. Cái đèo bòng vất vả ấy của nghệ sĩ khiến ta trân trọng thêm mỗi tác phẩm của họ, trân trọng thêm mỗi con đường đến với nghệ thuật chân chính. Yêu cuộc sống này bao nhiêu lại yêu bài ca về cuộc sống bấy nhiêu. Sâu sắc với mỗi tác phẩm bao nhiêu, lại để biết rằng: trăm đường ong bay mở ra trăm vùng núi non sông và đôi lần thấy cuộc sống đáng để chờ đợi biết bao!
Các địa danh trong bài chỉ các miền khác nhau của đất nước, gợi sự xa xôi, cách trở; từ đó tô đậm tính cách cần cù, vượt khó của con ong trong hành trình đi tìm mật.
Chế Lan Viên viết:
Nhà thơ như con ong biến trăm hoa thành một mật
Một giọt mật thành, đòi vạn chuyến ong bay
Nay rừng nhãn non Đoài, mai vườn cam xứ Bắc
Ngọt mật ở đồng bằng mà hút nhị tận miền Tây.
a] So sánh nhà thơ với con ong, bài thơ muốn nói vềđiều gì?
b] Các địa danh "non Đoài", "xứ Bắc", "miền Tây" trong bài thơ thể hiện điều gì?
c] "Mật" ớ đây không chỉ là mật ong mà còn có nghĩa là gì?
d] Từ nội dung bài thơ, hãy viết một câu nói về bài học rút ra cho các nhà thơ, nhà văn.
Trả lời
a] So sánh nhà thơ với con ong, bài thơ muốn nói về sự chuyên cần, nhẫn nại trong lao động nghệ thuật của người nghệ sĩ.
b]
c] "Mật" ở đây còn chỉ kết quả, sản phẩm cuối cùng của nhà thơ: là tác phẩm, bài thơ hay.
d] Có thể diễn đạt theo nhiểu cách khác nhau, nhưng ý chính là: Muốn trở thành nhà thơ, nhà văn thực sự thì cần phải chăm chỉ, cần cù trong lao động nghệ thuật.
Nguồn: Nhungbaivanhay.net
Câu 1: Cho đoạn văn sau và trả lời câu hỏi
Nhà thơ như con ong biến trăm hoa thành một mật
Một giọt mật thành , đòi vạn chuyến ong bay
Nay rừng nhãn non Đoài , mai vườn cam xứ Bắc
Ngọt mật ở đồng bằng mà hút nhị tận miền Tây.
[ Ong và mật - Chế Lan Viên ]
a,Tìm các trường từ vựng chỉ địa danh trong bài thơ . Các địa danh đó thể hiện điều gì ?
b,Xác định và giải thích nghĩa gốc, nghĩa chuyển của từ mật trong bài
c,Phân tích hiệu quả của biện pháp tu từ trong câu : Nhà thơ như con ong biến trăm hoa thành một mật
d,Từ nội dung đoạn thơ trên , em hãy viết một đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về yêu cầu đặt ra với người nghệ sĩ trong quá trình sáng tạo nghệ thuật
Câu 2 : Điều thiết yếu trong cuộc sống là phải luôn sẵn sàng làm một người học trò . Viết một bài văn nghị luận ngắn trình bày suy nghĩ của em về ý kiến trên
Câu 3 : viết một đoạn văn [ khoảng 300 từ ] nói về vẻ đẹp của Bắc Giang
Thơ » Việt Nam » Hiện đại » Chế Lan Viên
- lý thuyết
- trắc nghiệm
- hỏi đáp
- bài tập sgk
Câu 1: Cho đoạn văn sau và trả lời câu hỏi
Nhà thơ như con ong biến trăm hoa thành một mật
Một giọt mật thành , đòi vạn chuyến ong bay
Nay rừng nhãn non Đoài , mai vườn cam xứ Bắc
Ngọt mật ở đồng bằng mà hút nhị tận miền Tây.
[ Ong và mật - Chế Lan Viên ]
a,Tìm các trường từ vựng chỉ địa danh trong bài thơ . Các địa danh đó thể hiện điều gì ?
b,Xác định và giải thích nghĩa gốc, nghĩa chuyển của từ mật trong bài
c,Phân tích hiệu quả của biện pháp tu từ trong câu : Nhà thơ như con ong biến trăm hoa thành một mật
d,Từ nội dung đoạn thơ trên , em hãy viết một đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về yêu cầu đặt ra với người nghệ sĩ trong quá trình sáng tạo nghệ thuật
Câu 2 : Điều thiết yếu trong cuộc sống là phải luôn sẵn sàng làm một người học trò . Viết một bài văn nghị luận ngắn trình bày suy nghĩ của em về ý kiến trên
Câu 3 : viết một đoạn văn [ khoảng 300 từ ] nói về vẻ đẹp của Bắc Giang
Các câu hỏi tương tự
Môn Văn Lớp: 9 Giúp em bài này với ạ: Nhà thơ Chế Lan Viên từng viết: Nhà thơ như con ong biến trăm hoa thành một mật. Một giọt mật thành, đòi vạn chuyến ong bay Nay rừng nhãn non Đoài, mai vườn cam xứ Bắc, Ngọt mật ở đồng bằng mà hút nhị tận miền Tây.
Từ một tác phẩm thơ đã học, em hãy bàn luận về quan niệm trên? No copy trên mạng nha. Em xin cảm ơn mọi người ạ
UBND HUYỆN QUỲ HỢP
PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠOKỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9
VÒNG 1 - NĂM HỌC 2018 - 2019
ĐỀ CHÍNH THỨCMôn thi: NGỮ VĂN
Thời gian: 150 phút[ không kể thời gian giao đề]
Phần I- Đọc hiểu [4 điểm]
Đọc văn bản sau đây và trả lời các câu hỏi:
Nắng trong mắt những ngày thơ bé
Cũng xanh mơn như thể lá trầu
Bà bổ cau thành tám chiếc thuyền cau
Chở sớm chiều tóm tém
Hoàng hôn đọng trên môi bà quạnh thẫm
Nắng xiên khoai qua liếp vách không cài
Bóng bà đổ xuống đất đai
Rủ châu chấu, cào cào về cháu bắt
Rủ rau má, rau sam
Vào bát canh ngọt mát
Tôi chan lên suốt dọc tuổi thơ mình.
[Thời nắng xanh, Trương Nam Hương]
Câu 1: Xác định thể thơ của đoạn thơ trên? Căn cứ nào để xác định thể loại đó? [1.0 đ]
Câu 2: Trong các từ sau: “tóm tém”, “châu chấu”, “cào cào”, từ nào là từ láy? [1.0 đ]
Câu 2: Xác định 01 biện pháp tu từ được tác giả sử dụng trong đoạn thơ trên. [1.0 đ]
Câu 4: Nêu cảm nhận của em về “ngày thơ bé” của tác giả trong đoạn thơ.[Viết khoảng 5- 7 dòng] [1.0đ]
Phần II- Làm văn [16 điểm]
Câu 1. [6 điểm]
CÂU CHUYỆN CỦA HÒN SỎI
Một hòn sỏi kể về nguồn gốc của mình: “Tôi vốn là một tảng đá khổng lồ trên núi cao, trải qua bao năm tháng dài đằng đẵng bị mặt trời nung đốt, người tôi đầy vết nứt. Tôi vỡ ra và lăn xuống núi, mưa bão và nước lũ cuốn tôi vào sông suối. Do liên tục bị va đập, lăn lộn, tôi bị thương đầy mình. Nhưng rồi chính những dòng nước lại làm lành những vết thương của tôi. Và tôi trở thành một hòn sỏi láng mịn như bây giờ”.
Em hãy trình bày suy nghĩ về thông điệp cuộc sống mà văn bản trên gợi ra?
Câu 2. [10 điểm]
Nhà thơ Chế Lan Viên từng viết:
Nhà thơ như con ong biến trăm hoa thành một mật.
Một giọt mật thành, đòi vạn chuyến ong bay
Nay rừng nhãn non Đoài, mai vườn cam xứ Bắc,
Ngọt mật ở đồng bằng mà hút nhị tận miền Tây.
[ Theo Tuyển tập Chế Lan Viên, Ong và mật, NXB Văn học, 1985]
Từ một tác phẩm thơ đã học, em hãy bàn luận về quan niệm trên?
---------Hết----------
Lưu ý: Học sinh bảng B không phải làm câu 4 [Phần I- Đọc hiểu]
Họ và tên thí sinh..................................................................... SBD.......................
UBND HUYỆN QUỲ HỢP
PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠOKỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9
VÒNG 1 - NĂM HỌC 2018 - 2019
ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM
MÔN THI: NGỮ VĂNA. YÊU CẦU CHUNG:
- Do đặc trưng riêng của môn Ngữ văn và mục đích của cuộc thi chọn học sinh giỏi, bài thi của thí sinh cần được đánh giá khía quát cả vè hai mặt kiến thức và kĩ năng, tránh đếm ý cho điểm một cách máy móc.
- Chú ý khuyến khích sự sáng tạo của học sinh, chấp nhận cách kiến giả độc đáo, mới lạ [kể cả không có trong đáp án], miễn là lí giải hợp lí, thuyết phục.
- Tổng điểm bài thi là 20, chiết đến 0,25. Giám khảo chủ động linh hoạt để đánh giá cho phù hợp với thực tế bài làm của học sinh.
B. YÊU CẦU CỤ THỂ:
PhầnCâuĐáp ánĐiểmBảng ABảng BI-
Đọc hiểu1
- Thể thơ tự do
- Căn cứ: số tiếng mỗi dòng thơ…0,5
0,51,0
1,02
Trong các từ trên, có từ láy là:“tóm tém”
Lưu ý: Nếu HS nêu thêm từ khác trừ ½ số điểm; Nếu HS nêu từ khác từ trên thì không cho điểm
Bởi vì, trong Tiếng Việt, ngoài từ láy và từ ghép có phương thức láy là các từ dễ lẫn lộn còn có một loại từ mà chúng ta cũng rất dễ nhầm lẫn xếp chúng vào loại từ láy, đó là các danh từ định danh sự vật . Đây chỉ là các danh từ dùng để gọi tên một sự vật nào đó mà thôi chứ chúng không phải là từ láy. [VD: Ba ba, bươm bướm, bìm bịp, cào cào, chôm chôm, chuồn chuồn, châu chấu, chẫu chàng, chẳng chuộc, chào mào, đu đủ, điên điển,...]1.01.03HS có thể nêu một biện pháp tu từ [kèm theo dẫn chứng] trong các biện pháp sau
Biện pháp liệt kê: châu chấu- cào cào- rau má- rau sam
Biện pháp so sánh: Nắng trong mắt những ngày thơ bé/ Cũng xanh mơn như thể lá trầu.
Biện pháp ẩn dụ: chan lên suốt dọc tuổi thơ mình
Biện pháp nhân hóa: rủ châu chấu, cào cào; rủ rau má rau sam1.01.04-Hs viết thành đoạn văn 5-7 dòng với cấu trúc đoạn chặt chẽ; diễn đạt ý mạch lạc
- Nêu được ý: Ngày thơ bé trong trẻo, hồn nhiên, biết bao kỉ niệm gắn bó với người bà yêu thương, với tình bà ấm áp.0,5
0,5II- Làm văn1Em hãy trình bày suy nghĩ về thông điệp cuộc sống mà văn bản “Câu chuyện của hòn sỏi” gợi ra?a.Yêu cầu chung:
- Thí sinh biết kết hợp kiến thức, kĩ năng để làm bài nghị luận xã hội
- Bài viết có bố cục đầy đủ, rõ ràng, có cảm xúc, lập luận thuyết phục, mạch lạc; không mắc lỗi về chính tả, dùng từ, đặt câu; kết hợp nhuần nhuyễn các thao tác lập luận.b.Yêu cầu cụ thể:* Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận: Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài giải quyết được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề0,50,75*Xác định được vấn đề cần nghị luận: . Những chông gai, thử thách của cuốc sống giúp ta trưởng thành, hoàn thiện được bản thân.0,50,75* Triển khai vấn đề cần nghị luận thành các luận điểm; thể hiện sự cảm nhận sâu sắc; vận dụng tốt các thao tác lập luận, có sự kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng.-Giải thích:
+ Hành trình của hòn sỏi: từ tảng đá gồ ghề, nứt nẻ trải qua nhiều va đập đã trở thành hòn sỏi láng mịn. Hay đó chính là chuyến hành trình của con người trong cuộc sống
+ Rút ra ý nghĩa: Cuộc sống không phải lúc nào cũng bằng phẳng mà có lúc ta gặp nhiều chông gai, thử thách nhưng chính những chông gai, thử thách ấy đã giúp ta hoàn thiện được bản thân; để có được những điều tốt đẹp1,01,0-Bàn luận:
+ Cuộc sống luôn song hành những điều tốt đẹp lẫn những thử thách khó khăn. Chông gai, khó khăn là môi trường thử thách và tôi luyện con người.
+ Con người dám đương đầu với thử thách sẽ trưởng thành, bản lĩnh ; có nhiều kinh nghiệm sống hơn. Từ đó sẽ thành công và hạnh phúc [Dẫn chứng]
+ Nếu sợ hãi, không chịu được những « vết thương » mà cuộc sống gây ra sẽ không thể vượt qua hoàn cảnh, không thể chiến thắng chính mình cũng đồng nghĩa với việc không thể thành công [Dẫn chứng]
+ Phê phán những người gặp phải những gian nan, thử thách lại dễ dàng buông xuôi, chán nản. Họ sẽ trở nên bi quan, thiếu tự tin, cô đơn và mất niềm tin vào cuộc sống.2,01,5-Bài học
+Thấy được giá trị của những điều tốt đẹp nhất trong cuộc sống;
+Sống cần biết khao khát, đam mê, đương đầu với giông tố cuộc đời, biết cho đi, hi sinh, cống hiến; trân trọng những giá trị của sự hi sinh; bỏ lối sống tầm thường, hèn nhát, ích ki..1,01,0*Sáng tạo: Có cách diễn đạt độc đáo, sáng tạo, có cách nhìn mới mẻ, sâu sắc về vấn đề nghị luận0,50,5* Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc về chính tả, dùng từ, đặt câu.0,50,52.a. Yêu cầu chung: Bài viết có bố cục đầy đủ, rõ ràng, có cảm xúc, thể hiện khả năng cảm thụ văn học tốt, lập luận thuyết phục, mạch lạc; không mắc lỗi về chính tả, dùng từ, đặt câu; kết hợp nhuần nhuyễn các thao tác lập luận.b.Yêu cầu cụ thể:*Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận: Biết cách giới thiệu và trình bày vấn đề cần nghị luận theo một bố cục nhất định [sử dụng các phương pháp như: diễn dịch, quy nạp, tổng phân hợp, vv..]0,50,75* Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Yêu cầu về quá trình sáng tạo của nhà thơ0,50,75* Triển khai vấn đề cần nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ, dẫn chứng- Giải thích:
+ “Ong” ở đây chính là nhà thơ; “hoa” là hiện thực đời sống; “giọt mật” là tác phẩm thơ ca
+ Với so sánh trên, tác giả nêu lên hai vấn đề quan trọng của quá trình sáng tạo thơ nói riêng và văn học nói chung:
Thơ là kết tinh của chủ thể sáng tạo và hiện thực cuộc sống. Nếu như để có mật ngọt, cần có sự lao động cần cù của ong và trăm ngàn bông hoa, thì để có được thơ cũng cần có tài năng của nhà thơ và hiện thực cuộc sống muôn màu, muôn vẻ.
Giống như con ong muốn làm mật ngọt, phải bay đi khắp bốn phương trời “ Nay rừng nhãn non Đoài, mai vườn xoài xứ Bắc…” để hút mật trăm loài hoa, thì quá trình sáng tạo nên tác phẩm là một quá trình lâu dài gian khổ của người nghệ sỹ. Thơ là kết tinh của hiện thực cuộc sống thông qua tài năng sáng tạo của nhà thơ.1,51,5-Vì sao
+Chức năng của văn học là phản ánh hiện thực cuộc sống
+Thơ ca là tiếng nói của tâm hồn; là con đẻ tinh thần của nhà thơ
+Tác phẩm thơ ca muốn có sức sống lâu bền thì phải phản ánh hiện thực cuộc sống và phải có giá trị thẩm mỹ cao1,01,0-Chứng minh:
Phần này HS có thể lựa chọn tác phẩm thơ theo sở thích của mình. Sau đó phân tích tác phẩm ấy để làm nổi bật được các ý:
+Tác phẩm ra đời là nhờ nhà thơ tắm mình trong hiện thực cuộc sống muôn màu muôn vẻ
+Ngoài ra, tác phẩm còn được tạo dựng thành công nhờ tài năng của người nghệ sỹ [Trong cách lựa chọn từ ngữ, hình ảnh, kết cấu, hình tượng…..]
2,0
2,0
2,0
2,0-Bình luận:
+Quan niệm như một tuyên ngôn, điều chỉnh cách nhìn phiến diện: Hoặc quá coi trọng chủ thể sáng tạo[nhà thơ] hoặc lại quá coi trọng hiện thực cuộc sống mà coi thường vai trò người viết
+Bài học cho sáng tạo nghệ thuật: Rèn luyện tài năng, trải nghiệm cuộc sống; chia sẻ, cảm thông thì thơ mới đến được với vạn tấm lòng
0,75
0,75
0,5
0,5*Sáng tạo: Có cách diễn đạt độc đáo, sáng tạo, có cách nhìn mới mẻ, sâu sắc về vấn đề nghị luận0,50,5* Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc về chính tả, dùng từ, đặt câu.0,50,5Tổng20.020,0
Lưu ý:...............................................................................................................