Theo hướng dẫn mới nhất về đánh giá cấp độ dịch của Bộ Y tế, các tiêu chí được thể hiện chi tiết hơn. Trong đó, tỷ lệ mắc mới phải kèm theo chỉ số về số ca chuyển nặng và tử vong trên 100.000 dân.
Ngày 27/1, Thứ trưởng Bộ Y tế, Nguyễn Trường Sơn, ký văn bản hướng dẫn tạm thời về y tế thực hiện Nghị quyết 128 của Chính phủ. Quyết định mới thay thế quyết định số 4800 ngày 12/10/2021 của Bộ Y tế.
Theo đó, đánh giá cấp độ dịch vẫn gồm 3 tiêu chí nhưng chi tiết hơn và yêu cầu phải tính được tỷ lệ chuyển nặng, thở oxy và tỷ lệ tử vong của các địa phương trên 100.000 dân. Cụ thể:
Tiêu chí 1: Tỷ lệ ca mắc mới trên địa bàn/số dân/thời gian
Tiêu chí này gồm 3 chỉ số: Tỷ lệ ca mắc mới trong tuần ở cấp xã; Tỷ lệ ca bệnh phải thở oxy trung bình 7 ngày ở cấp xã, Tỷ lệ ca tử vong trong tuần. Các chỉ số này được tính trên địa bàn cấp xã/100.000 dân/tuần.
Bộ Y tế yêu cầu chỉ số tử vong không được vượt quá 6/100.000 dân trên địa bàn cấp xã. Chỉ số này là hệ quả của tổng hợp mức độ lây nhiễm và khả năng đáp ứng, đồng thời là mục tiêu cần phải khống chế bằng được.
“Do đó chỉ số này được sử dụng để đánh giá điều chỉnh cấp độ dịch trên địa bàn cấp xã”, văn bản hướng dẫn của Bộ nêu rõ.
Tiêu chí 2: Độ bao phủ vắc xin
Tiêu chí này gồm 2 chỉ số. Thứ nhất là tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ các mũi vắc xin theo khuyến cáo phải đạt trên 75% dân số trên địa bàn cấp xã. Thứ hai là tỷ lệ tiêm chủng đủ mũi cho nhóm nguy cơ cao đạt 90%.
Hai chỉ số này sẽ điều chỉnh cấp độ lây nhiễm trên địa bàn cấp xã.
Tiêu chí 3: Đảm bảo khả năng thu dung, điều trị của cơ sở khám, chữa bệnh
3 chỉ số gồm: Tỷ lệ sẵn sàng quản lý, chăm sóc/10.000 dân ở cấp xã, Tỷ lệ giường bệnh dành cho người bệnh Covid-19 còn trống; Tỷ lệ giường bệnh điều trị tích cực bao gồm đủ nhân viên y tế phục vụ.
Tỷ lệ giường điều trị cấp tỉnh phải tối thiểu đạt 4/100.000 dân. Nếu chỉ số này không đạt thì mức độ đáp ứng bị giảm một mức.
Cách xác định cấp độ dịch dựa trên mức độ lây nhiễm và khả năng đáp ứng.
Mức độ lây nhiễm được tính theo bảng sau. Nếu một trong hai chỉ số không đạt mức tối thiểu thì phải nâng mức độ lây nhiễm lên một mức.
Khả năng đáp ứng được xác định theo bảng sau. Nếu chỉ số về giường ICU không đạt tối thiểu thì phải giảm khả năng đáp ứng xuống một mức.
Sau đó, các địa phương xác định mức độ lây nhiễm và khả năng đáp ứng để tính cấp độ dịch theo bảng sau. Có bốn cấp: cấp 1 [màu xanh], cấp 2 [màu vàng], cấp 3 [màu cam], cấp 4 [màu đỏ]. Địa bàn có tỷ lệ ca bệnh tử vong vượt ngưỡng 6/100.000 dân thì nâng lên một cấp, trừ trường hợp đang ở cấp 4.
Hướng dẫn mới đánh giá cấp độ dịch bệnh
Bộ Y tế cho biết, nguyên tắc của việc đánh giá mức độ dịch và đáp ứng đảm bảo việc kiểm soát dịch mang tính chủ động và hiệu quả hơn, hạn chế áp dụng các biện pháp mang tính bao vây trên phạm vi rộng. Đồng thời, kiểm soát nguy cơ sớm nhất, gọn nhất ở quy mô cấp xã, phát hiện sớm bất thường để xử lý đúng, trúng, hiệu quả.
Theo Mục I Hướng dẫn tạm thời về chuyên môn y tế thực hiện Nghị quyết 128/NQ-CP ban hành kèm theo Quyết định 218/QĐ-BYT năm 2022 nguyên tắc của việc đánh giá cấp độ dịch Covid-19 và đáp ứng được quy định như sau:
[1] Kiểm soát dịch tại nơi xuất phát là biện pháp mang tính chủ động và hiệu quả hơn, hạn chế áp dụng các biện pháp mang tính bao vây trên phạm vi rộng.
[2] Mang tính kế thừa, tiếp thu các kinh nghiệm phòng chống dịch trong nước, thế giới và đảm bảo tính ổn định tương đối trong quá trình điều chỉnh các chỉ số trong các tiêu chí đánh giá cấp độ dịch, phù hợp với thực tế tình hình dịch.
[3] Biện pháp phòng chống dịch mang tính tổng thể bao gồm cả y tế, biện pháp hành chính, kinh tế - xã hội; cả điều trị và dự phòng theo các cấp độ dịch được quy định tại Nghị quyết 128/NQ-CP ngày 11/10/2021 của Chính phủ.
[4] Kiểm soát nguy cơ sớm nhất, gọn nhất ở quy mô cấp xã nhằm đảm bảo linh hoạt, hiệu quả; phát hiện sớm sự bất thường để xử lý đúng, trúng, hiệu quả. Phát huy tính chủ động của chính quyền địa phương, tránh tư tưởng buông tay, giao phó cho y tế trong việc điều trị ca bệnh, nặng.
Các nguyên tắc đánh giá và các tiêu chí đánh giá cấp độ dịch Covid-19 mới nhất năm 2022 như thế nào?
Các tiêu chí đánh giá cấp độ dịch được phân loại như thế nào?
Căn cứ Tiểu mục 1 Mục II Hướng dẫn tạm thời về chuyên môn y tế thực hiện Nghị quyết 128/NQ-CP ban hành kèm theo Quyết định 218/QĐ-BYT năm 2022 các tiêu chí đánh giá cấp độ dịch Covid-19 bao gồm:
- Tiêu chí 1: Tỷ lệ ca mắc mới trên địa bàn/số dân/thời gian.
- Tiêu chí 2: Độ bao phủ vắc xin.
- Tiêu chí 3: Đảm bảo khả năng thu dung, điều trị của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh các tuyến.
Cách xác định các tiêu chí đánh giá cấp độ dịch ra sao?
Theo Tiểu mục 3 Mục II Hướng dẫn tạm thời về chuyên môn y tế thực hiện Nghị quyết 128/NQ-CP ban hành kèm theo Quyết định 218/QĐ-BYT năm 2022 thì:
Theo Tổ chức Y tế thế giới [WHO], 02 nhóm để xác định cấp độ dịch gồm có: Nhóm chỉ số về mức độ lây nhiễm và Nhóm chỉ số về khả năng đáp ứng. Trên cơ sở tham khảo các phương pháp đánh giá của các nước trên thế giới và đánh giá thực tiễn của Việt Nam, Bộ Y tế hướng dẫn cách xác định các tiêu chí cụ thể như sau:
- Tiêu chí 1: Tỷ lệ ca mắc mới trên địa bàn/số dân/thời gian
+ Chỉ số 1a: Tỷ lệ ca mắc mới trong tuần trên địa bàn cấp xã/100.000 dân [viết gọn là Tỷ lệ ca mắc mới, thuộc nhóm chỉ số mức độ lây nhiễm]. T
ỷ lệ ca mắc mới được phân theo 04 mức độ từ thấp đến cao [mức 1: 600].
+. Chỉ số 1b. Tỷ lệ ca bệnh phải thở ô xy trung bình trong 7 ngày qua ghi nhận trên địa bàn xã/100.000 người [viết gọn là Tỷ lệ ca bệnh phải thở ô xy, thuộc nhóm chỉ số mức độ lây nhiễm].
Tỷ lệ ca bệnh phải thở ô xy được phân theo 04 mức độ [mức 1: < 1; mức 2: 1 đến dưới 32, mức 3: 32 đến 40, mức 4: >40].
Tỷ lệ ca bệnh phải thở ô xy do Trung tâm Y tế cấp huyện tính toán và phân bố đến từng địa bàn cấp xã1.
+ Chỉ số 1c: Tỷ lệ ca tử vong trong tuần trên địa bàn cấp xã/100.000 dân [viết gọn là Tỷ lệ ca tử vong].
Yêu cầu chỉ số này không được vượt quá 6/100.000 dân trên địa bàn cấp xã.
Chỉ số này là hệ quả của tổng hợp mức độ lây nhiễm và khả năng đáp ứng, đồng thời đây là mục tiêu cần phải khống chế bằng được; do đó chỉ số này được sử dụng để đánh giá điều chỉnh cấp độ dịch trên địa bàn cấp xã.
- Tiêu chí 2: Độ bao phủ vắc xin
+ Chỉ số 2a. Tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ các mũi tiêm theo khuyến cáo tại thời điểm đánh giá của Bộ Y tế của địa bàn cấp xã tính trên toàn bộ dân số trên địa bàn [viết gọn là Tỷ lệ tiêm đủ mũi vắc xin, thuộc nhóm mức độ lây nhiễm].
Yêu cầu tỷ lệ tiêm chủng đủ mũi phải đạt tối thiểu 75% tổng dân số tại thời điểm đánh giá.
Chỉ số 2a được sử dụng để điều chỉnh mức độ lây nhiễm trên địa bàn cấp xã.
+ Chỉ số 2b. Tỷ lệ tiêm chủng đủ mũi trở lên ở người thuộc nhóm nguy cơ cao [không chống chỉ định tiêm chủng] trong số đối tượng ở nhóm nguy cơ cao của địa bàn cấp xã [viết gọn là Tỷ lệ tiêm chủng đủ mũi ở nhóm nguy cơ cao, thuộc nhóm mức độ lây nhiễm].
Yêu cầu tỷ lệ tiêm chủng đủ mũi ở người thuộc nhóm nguy cơ cao phải đạt tối thiểu 90% số đối tượng phải tiêm chủng tại thời điểm đánh giá.
Chỉ số 2b được sử dụng để điều chỉnh mức độ lây nhiễm trên địa bàn cấp xã.
- Tiêu chí 3: Đảm bảo khả năng thu dung, điều trị của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.
+ Chỉ số 3a. Tỷ lệ sẵn sàng quản lý, chăm sóc/10.000 dân: khả năng có thể quản lý, chăm sóc tại địa bàn cấp xã [viết gọn là Tỷ lệ sẵn sàng quản lý, chăm sóc, thuộc nhóm khả năng đáp ứng].
Chỉ số này được chia làm 3 khả năng [cao: > 500; trung bình: 200-500; thấp: 30; trung bình: 10- 30, thấp: < 10].
Chỉ số này do Trung tâm Y tế cấp huyện xác định sau đó được dùng chung cho tất cả các xã trên địa bàn thuộc huyện2.
+ Chỉ số 3c. Tỷ lệ giường điều trị tích cực [ICU] có đủ nhân viên y tế phục vụ/100.000 dân [viết gọn là Tỷ lệ giường điều trị tích cực, thuộc nhóm khả năng đáp ứng].
Yêu cầu tỷ lệ giường ICU có đủ nhân viên y tế phục vụ trên địa bàn cấp tỉnh phải đạt tối thiểu 4/100.000 dân.
Chỉ số 3c được sử dụng để hiệu chỉnh mức độ đáp ứng trên địa bàn cấp xã trên địa bàn toàn tỉnh. Nếu chỉ số này không đạt mức tối thiểu [4/100.000] thì phải giảm mức độ đáp ứng của tuyến xã trên địa bàn của tỉnh này xuống một mức độ3 [trừ trường hợp đang ở khả năng thấp].
Quy trình xác định cấp độ dịch được thực hiện như thế nào?
Cấp độ đáp ứng dịch tại tuyến xã được xác định bằng cách tổng hợp từ kết quả về mức độ lây nhiễm và mức độ đáp ứng của địa bàn cấp xã, thực hiện theo 3 bước sau:
Bước 1: Xác định Mức độ lây nhiễm [4 mức]
Mức độ lây nhiễm của một địa bàn cấp xã là mức độ cao nhất của 02 chỉ số [1a, 1b] của Tiêu chí 1 và được hiệu chỉnh của 02 chỉ số [2a, 2b] của Tiêu chí 2 được liệt kê theo bảng dưới đây:
Bảng 1: Xác định mức độ lây nhiễm
Các chỉ số đánh giá nguy cơ lây lây nhiễm
Mức độ 1
Mức độ 2
Mức độ 3
Mức độ 4
Chỉ số 1a. Tỷ lệ ca mắc mới
500
200-500
30
10-30