Vẻ đẹp của sông nước Cà Mau từ đầu đến chân đều tươi mới, tràn đầy sức sống hoang dã. Tác phẩm miêu tả kỹ lưỡng từ cảnh chung đến chi tiết về kênh rạch, sông ngòi và chợ Năm Căn. Bố cục hợp lý, nhân vật kể chân thực, tạo nên bức tranh sống động.
Câu 2 [trang 22 sgk Ngữ văn 6 tập 2]:
Tác giả ấn tượng bởi vẻ đẹp của Cà Mau, thể hiện qua mô tả chi tiết về màu xanh của rừng đước, âm thanh rì rào của thiên nhiên. Sự đơn điệu của màu xanh tạo nên cảm nhận sâu sắc, thích thú của tác giả.
Câu 3 [trang 22 sgk Ngữ văn 6 tập 2]:
Tên gọi của địa danh ở Cà Mau mang đặc điểm giản dị, gần gũi với thiên nhiên, làm tôn lên vẻ đẹp tự nhiên của vùng đất.
Câu 4 [trang 22 sgk Ngữ văn 6 tập 2]:
- Mô tả sự rộng lớn, hùng vĩ của sông và rừng đước thông qua những hình ảnh sinh động như thác nước đổ ra biển, sự rộng lớn của con sông, cây đước cao ngất và đàn cá đen trũi nhô lên hụp xuống.
- Sự di chuyển của thuyền qua các vùng đất được miêu tả mạch lạc, tạo nên không khí hành trình thú vị.
- Màu sắc của rừng đước được mô tả qua các từ ngữ như màu xanh lá mạ, xanh rêu, xanh chai lọ.
Câu 5 [trang 22 sgk Ngữ văn 6 tập 2]:
Miêu tả đầy đủ chi tiết về sự đông vui, trù phú và độc đáo của chợ Năm Căn. Các hình ảnh về lều lá, nhà gạch, đống gỗ cao, bến vận hà, những ngôi nhà ánh đèn măng sông đều tạo nên bức tranh sinh động và đặc sắc của chợ.
Câu 6 [trang 22 sgk Ngữ văn 6 tập 2]:
Thông qua miêu tả tinh tế và gợi cảm, tác giả thành công khi chuyển đạt vẻ đẹp trù phú của vùng sông nước Cà Mau. Bức tranh về cảnh thiên nhiên hùng vĩ và đời sống sôi động của con người được vẽ nên một cách chân thực, hấp dẫn.
LUYỆN TẬP
Bài 1 [trang 23 sgk Ngữ văn 6 tập 2]:
Bức tranh về Cà Mau được vẽ nên một cách sống động và chân thực. Từ vẻ đẹp hùng vĩ của sông nước đến sự đông vui, tấp nập của chợ Năm Căn, tác giả đã thành công khi làm cho độc giả cảm nhận rõ vẻ đẹp đặc sắc của vùng đất này.
Bài 2 [trang 23 sgk Ngữ văn 6 tập 2]:
Mô tả chi tiết về sông Đáy và đánh giá về tình hình môi trường xung quanh. Sự phát triển của khu vực này cũng như những vấn đề về ô nhiễm là điểm nhấn của bài viết.
Ảnh minh họa [Nguồn internet]
3. Bài luận 'Sông nước Cà Mau' số 2
Chú ý:
Qua bài học cảm nhận đựợc sự phong phú và độc đáo của thiên nhiên sông nước vùng Cà Mau. Nắm được nghệ thuật miêu tả cảnh sông nước trong bài văn của tác giả.
Củng cố, nâng cao kiến thức về phép tu từ so sánh đã học ở bậc Tiểu học.
Thấy được vai trò, tác dụng của quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả. Biết cách vận dụng các yếu tố này trong khi viết bài văn miêu tả.
Chú thích: [Đọc kĩ phần Chú thích trong SGK]
Tiếng rì rào bất tận: tiếng rì rào không bao giờ dứt.
Thính giác: giác quan có chức năng nghe.
Màu xanh đơn điệu: một màu xanh duy nhất, không có màu khác chen vào.
Danh từ mĩ lệ: danh từ đẹp đẽ, văn hoa.
Màu sắc độc đáo: màu sắc rất riêng biệt, không nơi nào có.
ĐỌC - HIỂU BÀI VĂN
Câu 1. - Bài văn miêu tả cảnh thiên nhiên sông nước vùng Cà Mau. Tác giả miêu tả theo trình tự: Tả cảnh thiên nhiên rồi sau là cảnh sinh hoạt của con người. Dựa vào trình tự miêu tả ta chia bài văn làm 2 đoạn:
Đoạn thứ nhất từ đầu đến "... lòa nhòa ẩn hiện trong sương mù và khói sóng ban mai". Đoạn này miêu tả quang cảnh thiên nhiên của vùng sông nước Cà Mau.
Đoạn thứ hai là phần còn lại tả cảnh sinh hoạt của con người ở vùng Cà Mau.
- Vị trí quan sát của người miêu tả trong bài văn này là: Người miêu tả ngồi trên thuyền xuôi từ phía xa về hướng mũi Cà Mau rồi đi vào giữa vùng sông nước Cà Mau theo chiều nước đổ ra biển.
- Vị trí ấy có thuận lợi cho việc quan sát và miêu tả vì đó là một vị trí di động giúp cho người miêu tả thấy rõ sự đổi thay của cảnh vật.
Câu 2. Trong đoạn văn [từ đầu đến lặng lẽ một màu xanh đơn điệu] tác giả đã diễn tả ấn tượng ban đầu bao trùm về sông nước Cà Mau. Ấn tượng đó là: sông ngòi, kênh rạch chi chít như mạng nhện. Trên thì trời xanh, dưới thì nước xanh, chung quanh cũng chỉ toàn một sắc xanh cây lá. Cái âm thanh đơn điệu triền miên của tiếng sóng biển dội vào.
Ân tượng này được diễn tả qua thị giác và thính giác [qua mắt thấy và tai nghe].
Câu 3. Cách đặt tên cho các dòng sông, con kênh ở vùng Cà Mau là một cách nói nôm na, giản dị, không chuộng những danh từ hoa mĩ mà chỉ căn cứ vào những đặc điểm ở từng nơi, từng đoạn mà gọi.
Những địa danh này gợi ra đặc điểm của vùng Cà Mau là: quang cảnh của vùng Cà Mau thật lắm vẻ riêng, mỗi chỗ một khác, thật phong phú, đa dạng.
Câu 4. Đọc lại đoạn văn từ "Thuyền chúng tôi ..." đến "... khói sóng ban mai" để thấy:
- Sông Năm Căn được miêu tả thật là đẹp, một vẻ đẹp khác thường mà nhiều con sông khác, chảy ở nơi khác không thể có.
Những chi tiết đã thể hiện rõ sự rộng lớn, hùng vĩ của dòng sông và rừng đước như: "Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác ..." "... con sông rộng hơn ngàn thước, hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận. Cây đước mọc dài theo bãi... ngọn bằng tăm tắp, lớp này chồng lên lớp kia ôm lấy dòng sông, đắp từng bậc màu xanh lá mạ, màu xanh rêu, màu xanh chai lọ.
- Những động từ chỉ cùng một hoạt động của con thuyền trong câu đã cho là: chèo [thoát qua], đổ [ra], xuôi [về].
Không thể thay đổi trình tự những động từ ấy trong câu vì tác giả đang nói về con thuyền của mình đi từ phía trong ra hướng biển, từ con kênh nhỏ đi ra con sông Cửa Lớn và tiến về Năm Căn theo chiều nước chảy. Đây là một cách dùng từ chính xác, tinh tế có chọn lọc.
- Những từ trong đoạn văn trên dùng để miêu tả màu sắc của rừng đước: màu lá xanh mạ, màu xanh rêu, màu xanh chai lọ.
Nhận xét: Vì đước có nhiều lớp mọc chồng lên nhau, có lớp đước già, có lớp đước non hên màu lá xanh của chúng mỗi chỗ mỗi khác. Tác giả đã tìm ra nhiều hình ảnh để so sánh, để gọi tên các sắc thái khác nhau của màu lá. Đó là những hình ảnh, những từ ngữ thật sáng tạo, thật đặc sắc miêu tả được sự sinh động của cảnh vật.
Câu 5. Chợ Năm Căn đã được miêu tả như sau:
Chợ Năm Căn nằm sát bên sông, ồn ào, đông vui, tấp nập... với những túp lều thô sơ kiểu cổ xưa nằm bên cạph những ngôi nhà gạch văn minh hai tầng... những cột đáy, thuyền chài, thuyền lưới, thuyền buôn dập dềnh trên sóng. Những bến vận hà nhộn nhịp dọc dài theo sông, những lò than hầm gỗ đước... những ngôi nhà bè ban đêm đèn măng sông chiếu rực trên mặt nước như những khu phố nổi. Những người con gái Hoa kiều bán vải xởi lởi, những người Chà Châu Giang bán vải, những bà cụ già người Miên bán rượu, với đủ các giọng nói líu lo, đủ kiểu ăn vận sặc sỡ...".
Đó là những hình ảnh, những chi tiết được dùng để miêu tả cảnh chợ Năm Căn tấp nập, náo nhiệt, trù phú và độc đáo.
Câu 6. Qua bài văn này, em cảm nhận được vẻ đẹp của vùng sông nước Cà Mau: thiên nhiên thì rộng lớn, hùng vĩ, trù phú, đầy sức sống và con người thì có những sinh hoạt thật náo nhiệt, đông vui, độc đáo.
Tóm tắt:
Cảnh sông nước Cà Mau có vẻ đẹp rộng lớn, hùng vĩ, đầy sức sống hoang dã. Chợ Năm Căn là hình ảnh cuộc sống tấp nập, trù phú, độc đáo ở vùng đất tận cùng phía nam Tổ quốc.
Bức tranh thiên nhiên và cuộc sống ở vùng Cà Mau hiện lên vừa cụ thể, vừa bao quát thông qua sự cảm nhận trực tiếp và vốn hiểu biết phong phú của tác giả.
LUYỆN TẬP
Câu 1. Viết một đoạn văn trình bày cảm nhận của em về vùng Cà Mau qua bài Sông nước Cà Mau đã học:
"Dẫu chưa được tới Cà Mau, nhưng đọc bài viết của nhà văn Đoàn Giỏi, ta đã có thể hình dung ra quang cảnh chằng chịt sông nước và màu đước xanh ngút ngàn của vùng địa đầu Tổ quôc này. Cũng qua việc đọc bài văn đặc sắc này, ta như được lắng nghe bản hòa tấu triền miên của sóng nước đại dương và như được hòa mình vào những phiên chợ Năm Căn đông vui như đang vào mùa lễ hội.
Ta càng cảm thấy yêu mến vùng đất Cà Mau, vùng đất mà nhà văn Nguyễn Tuân đã ví như ngón chân cái dính bùn vạn dặm và nhà thơ Xuân Diệu thì lại ví như một mũi thuyền đang tiến ra biển Đông với ý chí chinh phục thiên nhiên mở rộng bãi bờ: "Mũi thuyền ta đó mũi Cà Mau".
Câu 2. Kể tên một vài con sông ở quê hương em hoặc địa phương mà em đang ở, giới thiệu vắn tắt về một trong những dòng sông ấy:
- Thành phố tôi nằm sát bờ Tiền Giang. Một nhánh của sông Tiền là sông Bảo Định thì chảy vào giữa lòng thành phố. Sông Bảo Định không lớn lắm nhưng sông Tiền thì thật đường bệ mênh mang. Giữa sông Tiền có nhiều cồn nổi lên như cồn Phụng, cồn Tân Long, cồn Thới Sơn. Cảnh sống ở trên cồn cũng rất phong phú. Trên cồn nhà xây mọc san sát, vườn tược xum xuê, trên bến, dưới thuyền. Có cồn đã trở thành một khu du lịch vườn trong lành, mát mẻ, hàng ngày vẫn đón nhiều khách du lịch tới thăm, chơi. Nếu đi ngược sông Tiền lên hơn mười kilômét, ta sẽ tới một nơi mang cái tên lịch sử Rạch Gầm, Xoài Mút vì đây chính là nơi vua Quang Trung đã phục kích đánh tan một đội thủy binh lớn của vua Xiêm sang gây chiến với ta. Có lẽ đến bây giờ xác thuyền bè và vũ khí của chúng còn nằm dưới đáy sông sâu!
Hình minh họa [Nguồn: Internet]
2. Bài văn 'Sông nước Cà Mau' số 3
- GIỚI THIỆU VỀ TÁC PHẨM VÀ TÁC GIẢ
1. Tác giả - Đoàn Giỏi
- Đoàn Giỏi [1925-1989], tên khai sinh Nguyễn Hoài, là một nhà văn nổi tiếng Việt Nam, quê quán Châu Thành, Tiền Giang.
- Trải qua những năm chống Pháp, ông công tác trong ngành an ninh và làm công tác thông tin, văn nghệ. Ông cũng tham gia chính trị và là Uỷ viên Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam.
- Một số tác phẩm tiêu biểu của Đoàn Giỏi: 'Người Nam thà chết không hàng', 'Hoa hướng dương', 'Cuộc truy tìm kho vũ khí'...
2. Tóm tắt Sông nước Cà Mau
Sông nước Cà Mau miêu tả vẻ đẹp hoang sơ, hùng vĩ của vùng đất tận cùng phía nam Tổ quốc. Tác giả tận dụng vị trí trên thuyền để kể về cảnh thiên nhiên, nhất là về dòng sông và rừng đước.
II. TRẢ LỜI CÁC CÂU HỎI VÀ LUYỆN TẬP
Trả lời câu 1 [trang 22 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2]
Bài văn Sông nước Cà Mau miêu tả cảnh gì? Trình tự như thế nào? Bài văn có bố cục ra sao?
Đoạn văn miêu tả cảnh sông nước Cà Mau, từ những ấn tượng chung đến chi tiết về kênh rạch, sông ngòi và chợ Năm Căn. Bài văn chia thành ba đoạn với bố cục hợp lý.
Trả lời câu 2 [trang 22 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2]
Đoạn đầu văn tác giả diễn tả ấn tượng ban đầu về sông nước Cà Mau. Cảm nhận đó thể hiện qua giác quan nào?
Ấn tượng về sự xanh mướt, hùng vĩ của rừng đước và dòng sông được cảm nhận qua giác quan thị giác, thích thú và choáng ngợp.
Trả lời câu 3 [trang 22 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2]
Tác giả đặt tên cho các dòng sông, con kênh ở Cà Mau như thế nào? Điều này gợi lên đặc điểm gì về thiên nhiên?
Tên sông, kênh ở Cà Mau thường mô tả đặc điểm riêng biệt của chúng, thể hiện sự tự nhiên, hoang dã và phong phú của vùng đất này.
Trả lời câu 4 [trang 22 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2]
Trong đoạn văn, thay đổi trình tự những động từ “Thuyền chúng tôi chèo thoát qua kênh Bọ Mắt, đổ ra con sông cửa lớn, xuôi về Năm Căn” có ảnh hưởng gì đến nội dung và cách diễn đạt?
Thay đổi trình tự các động từ sẽ làm mất đi sự liên tục và hòa mình vào dòng chảy của sông, ảnh hưởng đến sự trôi chảy của câu chuyện. Cách diễn đạt chính xác và tinh tế.
Trả lời câu 5 [trang 22 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2]
Những chi tiết nào về chợ Năm Căn thể hiện sự tấp nập, đông vui, trù phú và độc đáo của chợ vùng Cà Mau?
Chợ Năm Căn họp ngay trên sông, tạo hình ảnh độc đáo với những nhà bè giống khu phố nổi. Sự đa dạng về màu sắc, trang phục và tiếng nói của người bán hàng đến từ nhiều dân tộc khác nhau.
Trả lời câu 6 [trang 22 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2]
Bài văn để lại ấn tượng gì về vùng Cà Mau cực Nam của Tổ quốc?
Vùng Cà Mau hiện lên qua bài văn là một đất địa đẹp, hùng vĩ với thiên nhiên đa dạng. Cuộc sống ở đây tấp nập, độc đáo và trù phú, thể hiện sự gắn bó mật thiết giữa con người và thiên nhiên.
Luyện tập
Trả lời câu 1 [trang 23 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2]
Em cảm nhận về vùng Cà Mau qua bài Sông nước Cà Mau như thế nào?
Vùng Cà Mau trong bài văn hiện lên với vẻ đẹp hoang sơ, hùng vĩ, đầy sức sống. Đó là một nơi tận cùng phía nam Tổ quốc, với cảnh thiên nhiên và cuộc sống độc đáo, trù phú.
Trả lời câu 2 [trang 23 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2]
Hãy kể tên một vài con sông ở quê hương em và giới thiệu vắn tắt về một trong những con sông ấy.
Ở quê hương em có sông Hồng. Sông Hồng chảy qua bãi mía, bờ dâu xanh ngắt, mang theo mình nét đẹp của đồng bằng Bắc Bộ.
Nội dung chính
Bài văn Sông nước Cà Mau của Đoàn Giỏi giới thiệu về vẻ đẹp của vùng đất tận cùng phía nam Tổ quốc, kết hợp với câu chuyện về chợ Năm Căn để tạo nên một bức tranh sinh động và đặc sắc.
Ảnh minh họa [Nguồn internet]
4. Bài soạn 'Sông nước Cà Mau' số 5
- Tìm hiểu chung
1. Tác giả
Đoàn Giỏi [1925-1989] quê ở Tiền Giang, viết văn từ thời kháng chiến chống thực dân Pháp [1946-1954]. Tác phẩm của ông thường viết về cuộc sống, thiên nhiên và con người ở Nam Bộ
2. Tác phẩm
· “Sông nước Cà Mau” trích từ chương XVIII truyện “Đất rừng phương Nam”. Tên bài do người biên soạn đặt · “Đất rừng phương Nam” là truyện dài nổi tiếng nhất của Đoàn Giỏi. kể về quãng đời lưu lạc của cậu bé An – nhân vật chính – tại vùng đất rừng U Minh, miền Tây nam bộ trong những năm đầu cuộc kháng chiến chống Pháp. Qua đó tác giả đưa người đọc đến với cảnh thiên nhiên hoang dã mà rất phong phú, độc đáo và cuộc sống của vùng đất cực nam Tổ quốc.
II. Hướng dẫn soạn bài “Sông nước Cà Mau” đọc hiểu văn bản
1. Câu 1trang 22 SGK văn 6 tập 2:
Bài văn miêu tả cảnh sông nước của một vùng cực nam Tổ quốc
Trình tự miêu tả đi từ việc miêu tả chung, khái quát sông nước Cà mau đến việc miêu tả chi tiết kênh rạch, sông ngòi tới cảnh chợ Năm Căn
Bố cục:
· Đoạn 1 [từ đầu…một màu xanh đơn điệu]: cảm nhận chung về cảnh thiên nhiên, đất trời Cà Mau · Đoạn 2 [tiếp…khói sóng ban mai]: đặc điểm về kênh rạch Cà Mau · Đoạn 3 [còn lại]: cảnh chợ Năm Căn Người miêu tả quan sát mọi người từ vị trí người ngồi trên thuyền vì vậy mọi cảnh vật hiện ra sẽ sinh động, chân thực hơn
2. Câu 2 trang 22 SGK văn 6 tập 2:
ấn tượng của tác giả:
· Kênh rạch bủa văng chi chit như mạng nhện · Tất cả đều mang màu xanh · Âm thanh rì rào bất tận · Lặng lẽ màu xanh đơn điệu \=> tác giả cảm nhận bằng mọi giác quan
\=> sự choáng ngợp, hứng thú với khung cảnh thiên nhiên nơi đây
3. Câu 3 trang 22 SGK văn 6 tập 2:
Cà Mau là vùng đất sông nước nên thơ nhưng vẫn mang trong đó nét giản dị gần gũi mà nên thơ
4. Câu 4 trang 22 SGK văn 6 tập 2:
- Những chi tiết thể hiện sự rộng lớn, hùng vĩ của dòng sông và rừng đước:
· Nước đổ ra biển đêm ngày như thác · Con sông rộng hơn ngàn thước · Cây đước dựng cao ngất như hai dãy trường thành · Cá bơi hàng đàn đen trũi
- những động từ chỉ cùng hoạt động con thuyền: chèo, xuôi, đổ
nếu thay đổi vị trí những động từ ấy thì nghĩa có thể bị thay đổi.cách dùng từ chính xác sẽ diễn đạt đúng trình tự của chiếc thuyền
- Những từ miêu tả màu sắc: màu xanh lá mạ, màu xanh rêu, màu xanh chai lọ
\=> cách miêu tả độc đáo, gợi hình
5. Câu 5 trang 22 SGK văn 6 tập 2:
Những chi tiết hình ảnh đó là:
· Túp lều lá thô sơ, những ngôi nhà gạch hai tầng, những đống gỗ cao như núi, những cột đáy thuyền chai, những bến vận hà nhộn nhịp, những ngôi nhà ánh đèn măng sông chiếu rực · Sự độc đáo của chơ Năm Căn: chợ họp ngay trên sông, chỉ cần cập thuyền có thể mua bán được đủ thứ tiêu dùng thực phẩm. Đây còn là sự đông vui của người bán vải, người bán rượu đến từ nhiều vùng, có nhiều giọng nói, trang phục khác nhau...
6. Câu 6 trang 22 SGK văn 6 tập 2:
Cảnh sông nước Cà Mau có vẻ đẹp rông lớn, hùng vĩ, đầy sức sống hoang dã. Chợ Năm Căn là hình ảnh cuộc sống tấp nập, trù phú, độc đáo ở vùng đất tận cùng cực nam Tổ quốc
III. Luyện tập
1. Câu 1 trang 23 SGK văn 6 tập 2:
Cà Mau là vùng đất rộng lớn, hùng vĩ giàu sức sống hoang dã. Qua con mắt tinh tế của Đoàn Giỏi vùng sông nước hiện ra trước mắt người đọc thật sinh động với gam màu chủ đạo là “màu xanh lặng lẽ”. ta dễ dàng bắt gặp hình ảnh những con kênh chằng chịt như mạng nhện, mang vẻ đẹp huyền bí. Dọc theo hành trình tác gủa, xuôi dòng kênh BỌ Mắt đổ ra kênh Cửa Lớn và ra sông Năm Căn, con nước nhiệt thành “ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác”, vid thế mà tôm cá trù phú và đời sống con người rất đông vui. Chợ Năm Căn tấp nập với nét văn hóa độc đáo của người dân vùng sông nước. Tất cả được nhà văn miêu tả bằng giọng văn lôi cuốn hấp dẫn đầy tinh yêu thiên nhiên đất nước con người
2. câu 2 trang 23 SGK văn 6 tập 2:
Các con sông địa phương: sông Hồng, sông Mã, sông Cả….
Hình minh họa [Nguồn trên mạng]
5. Bài viết 'Sông nước Cà Mau' số 4
1. Nhà văn Đoàn Giỏi và hình ảnh vùng Cà Mau
- Đoàn Giỏi [1925 – 1989] là một nhà văn quê ở tỉnh Tiền Giang. Ông tham gia viết văn từ thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp [1946 – 1954].
- Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông là truyện dài 'Đất rừng phương Nam' [1957], trong đó có bài văn 'Sông nước Cà Mau'.
- Trong bài văn, ông mô tả hùng vĩ, độc đáo của sông nước Cà Mau, cuộc sống trù phú, đông vui của Chợ Năm Căn.
2. Nội dung chính của 'Sông nước Cà Mau'
- Bài văn tập trung tả vẻ đẹp rộng lớn, hùng vĩ của sông nước Cà Mau.
- Đoạn 1: Cảm nhận chung về thiên nhiên, đất trời Cà Mau.
- Đoạn 2: Miêu tả kênh, rạch, sông Năm Căn.
- Đoạn 3: Vẻ đẹp chợ Năm Căn.
3. Cảm nhận về vùng Cà Mau
- Qua bài văn, cảm nhận được vùng Cà Mau là mảnh đất hoang dã, hùng vĩ với không gian sông nước mênh mông, rừng đước bạt ngàn.
- Cuộc sống của con người ở đây tấp nập, đông vui, chân chất, đặc biệt là trong Chợ Năm Căn.
4. Luyện tập
- Câu 1: Em cảm nhận về vùng Cà Mau qua bài 'Sông nước Cà Mau' là mảnh đất đẹp và đầy sức sống.
- Câu 2: Con sông ở quê em là sông Hồng, có đặc điểm là nước chảy xiết, có cọc đáy và mùa lũ có những đám lục bình trôi.
Hình minh họa [Nguồn: Internet]
6. Bài viết 'Vùng đất Cà Mau' số 6
- Về tác giả: Đoàn Giỏi - Đoàn Giỏi [1925-1989], xuất thân từ tỉnh Tiền Giang - Ông làm văn từ thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp [1946-1954] - Tác phẩm của ông thường đề cập đến thiên nhiên, đời sống và con người miền Nam Bộ
II. Về tác phẩm: Sông nước Cà Mau 1. Nguồn gốc - Bài văn “Vùng đất Cà Mau” [tựa bài do biên soạn đặt] được trích từ chương XVIII trong tác phẩm “Đất rừng phương Nam” - “Đất rừng phương Nam” viết năm 1957, là tác phẩm dài nhất và nổi tiếng nhất của Đoàn Giỏi 2. Tóm tắt Bài văn mô tả cảnh đẹp thiên nhiên, sông nước ở vùng Cà Mau, là miền đất cuối cùng về phía Nam của Tổ quốc. Thành phố này nổi tiếng với cảnh đẹp rộng lớn, hoang sơ và hùng vĩ, đặc biệt là với các con sông và rừng đước. Chợ Năm Căn là biểu tượng của sự phồn thịnh, độc đáo trong cuộc sống của người dân nơi đây. 3. Cấu trúc [3 phần] - Phần 1 [từ đầu đến “màu xanh đơn điệu”]: Nhận định chung về sông nước Cà Mau - Phần 2 [tiếp theo đến “khói sóng ban mai”]: Miêu tả kênh rạch và sông Năm Căn - Phần 3 [phần còn lại]: Gợi nhấn về vẻ đẹp của chợ Năm Căn 4. Giá trị nội dung Cảnh sông nước Cà Mau hiện lên với vẻ đẹp rộng lớn, hùng vĩ và sự sống động hoang dã. Chợ Năm Căn thể hiện cuộc sống đầy sức sống, phong phú và độc đáo ở miền đất cuối cùng của quê hương. 5. Giá trị nghệ thuật - Lối kể ngôi nhất, tự nhiên và chân thực - Sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật: so sánh, điệp ngữ, … - Sự hiểu biết sâu sắc của tác giả - Phản ánh thông qua nhiều giác quan…
Bài tập
1. Câu 2, trang 22, Sách giáo trình.
2. Câu 4, trang 22, Sách giáo trình.
3. Trong đoạn tả về chợ Năm Căn ở cuối bài, tác giả tập trung làm nổi bật sự phong phú và độc đáo của chợ. Hãy nêu rõ :
- Sự phong phú của chợ Năm Căn được mô tả qua những chi tiết, hình ảnh nào ?
- Những chi tiết, hình ảnh nào thể hiện sự độc đáo của chợ Năm Căn ?
- Đánh giá về sự quan sát và miêu tả của tác giả trong đoạn văn đó.
Gợi ý làm bài
Câu 1. Đoạn văn từ đầu đến lặng lẽ một màu xanh đơn điệu diễn đạt ấn tượng ban đầu của tác giả về vùng sông nước Cà Mau. Do đó, tác giả chưa tạo ra hình ảnh cụ thể mà chỉ là những hình ảnh chung chung. Ví dụ : '... sông ngòi, kênh rạch càng bủa giăng chi chít như mạng nhện. Trên thì trời xanh, dưới thì nước xanh, chung quanh mình cũng chỉ toàn một sắc xanh cây lá'.
Ấn tượng ban đầu của tác giả về vùng Cà Mau là không gian rộng lớn mênh mông của vùng đất này với sông ngòi, kênh rạch bủa giăng chi chít và tât cả được bao trùm trong màu xanh của trời, nước, của rừng cây. Không gian ấy khi mới tiếp xúc thì dễ có cảm giác về sự đơn điệu, triền miên.
Để làm nổi bật ấn tượng trên đây, tác giả đã tập trung miêu tả khung cảnh thiên nhiên qua sự cảm nhận của thị giác và thính giác, đặc biệt là cảm giác về màu xanh bao trùm và tiếng rì rào bất tận của rừng cây, sóng và gió.
Câu 2. a] Sự rộng lớn, hùng vĩ của sông Năm Căn và rừng đước hai bên bờ được thể hiện qua các chi tiết: con sông rộng hơn ngàn thước; nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác; cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng; rừng đước dựng lên cao ngất như hai hàng lụa không tận.
- Các động từ trong câu là: chèo, thoát, đổ, xuôi; cụm động từ trong câu là: chèo thoát qua kênh Bọ Mắt, đổ ra con sông cửa Lớn, xuôi về Năm Căn. Không thể thay đổi trình tự các động từ, cụm động từ ấy trong câu vì như thế sẽ làm thay đổi nội dung, đặc biệt là sự miêu tả trạng thái hoạt động của con thuyền trong từng khung cảnh. Tác giả viết: 'Thuyền chúng tôi chèo thoát qua kênh Bọ Mắt' để diễn đạt ý: con thuyền vượt qua được một nguy hiểm '... ở đó tụ tập không biết cơ man nào là bọ mắt, đen như hạt vừng, chúng cứ bay theo thuyền từng bầy như những đám mây nhỏ, ta bị nó đốt vào da thịt chỗ nào là chỗ đó ngứa ngáy nổi mẩn đỏ lên' [giải thích ý nghĩa của đổ ra, xuôi về].
Cách sử dụng từ của tác giả ở đây chặt chẽ, chính xác và gợi cảm.
- Tác giả đã miêu tả màu xanh của rừng đước với ba mức độ sắc thái: màu xanh lá cây tươi tắn, màu xanh rêu nhẹ nhàng, màu xanh chai lọ đậm đặc. Các sắc thái này của cùng một màu xanh đã miêu tả các lớp cây đước từ non trẻ đến già cỗi một cách liên tục.
Câu 3. a] Sự phong phú của chợ Năm Căn được thể hiện qua khung cảnh rộng lớn, náo nhiệt, đa dạng hàng hóa, thuyền bè sắp xếp gần nhau, với các chi tiết như: những đống gỗ cao như núi; các bến tàu dọc dài ven sông; những ngôi nhà di động giữa sóng đêm tỏa sáng như khu phố trên mặt nước,...
- Sự độc đáo của chợ Năm Căn thể hiện ở:
- Chợ chủ yếu diễn ra ngay trên sông với những nhà di động giống như khu phố trên sóng và các con thuyền buôn bán đi lại mọi nơi, có thể mua sắm mọi thứ mà không cần xuống bờ.
- Đa dạng về màu sắc, trang phục và ngôn ngữ của người bán hàng thuộc nhiều dân tộc: người Hoa, người Miền, người Chà Châu Giang,...
- Tác giả đã quan sát kỹ lưỡng, vừa toàn cảnh vừa chi tiết, tập trung vào hình thể, màu sắc và âm thanh. Nghệ thuật mô tả vừa thể hiện cả khung cảnh chung vừa làm nổi bật những hình ảnh cụ thể, đặc trưng màu sắc độc đáo cùng với sự náo nhiệt và phong phú của chợ Năm Căn.
Hình ảnh minh họa [Nguồn: Internet]
Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc và tăng trải nghiệm khách hàng. Mọi ý kiến đóng góp xin vui lòng liên hệ tổng đài chăm sóc: 1900 2083 hoặc email: [email protected]