Soạn văn lớp 7 tập 1 bài bánh trôi nước

Mời các bạn đón đọc bản Soạn bài Bánh trôi nước ngắn nhất, đây là phiên bản soạn văn 7 ngắn nhất được các thầy cô TOPLOIGIAI biên soạn với mục đích cô đọng kiến thức, giúp cho các bạn học sinh tiếp cận tác phẩm một cách dễ dàng.

Soạn bài: Bánh trôi nước

Khái quát tác phẩm

Đọc - hiểu tác phẩm

Câu 1 (trang 95 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):

Bánh trôi nước thuộc thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.

Đặc điểm của thể thơ:

- Số câu : 4.

- Số chữ trong mỗi dòng thơ : 7 chữ.

- Cách gieo vần : chữ cuối cùng của các câu 1 – 2 – 4. Vần on : tròn – non – son.

Câu 2 (trang 95 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):

a. Với nghĩa thứ nhất, bánh trôi nước được miêu tả như sau:

- Bánh trôi có hình tròn và màu trắng

- Rắn hay nát là ở bàn tay của người nhào nặn

- Đun sôi trong nước vài lần mới chín

b. Với nghĩa thứ hai, vẻ đẹp, phẩm chất cao quý và thân phận chìm nổi của người phụ nữ được gợi lên:

- Hình thức: Trắng trẻo, xinh đẹp

- Thân phận: nổi trôi, bấp bênh giữa cuộc đời.

- Phẩm chất: trong trắng, dù cuộc đời nhiều điều bấp bênh vẫn giữ được tấm lòng son sắt, thủy chung, tình nghĩa

c. Nghĩa thứ hai quyết định bài thơ. Bởi vì bài thơ được sáng tác bởi một nữ thi sĩ và có mục đích ca ngợi vẻ đẹp đồng thời nói lên nỗi bất hạnh của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

Luyện tập

Câu 1 (trang 96 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):

Một số câu hát than thân ở bài 4:

- " Thân em như trái bần trôi

Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu"

- " Thân em như hạt mưa sa

Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày"

- Mối liên quan giữa cảm xúc của những câu hát than thân với lời thơ của Hồ Xuân Hương: đều là những tiếng nói xót thương cho số phận người phụ nữ xinh đẹp, nhỏ bé giữa cuộc đời, chênh vênh, không được tự quyết định số phận của chính mình.

Câu 2 (trang 95 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):

Học sinh tự học thuộc

Các bài viết liên quan khác:

• Tác giả - Tác phẩm: Bánh trôi nước 

• Dàn ý phân tích bài Bánh trôi nước

1. Tóm tắt nội dung văn bản

1.1. Nghệ thuật

• Kết cấu chặt chẽ, độc đáo
• Ẩn dụ sử dụng qua hệ từ
• Ngôn ngữ giản dị,thuần việt
• Biểu cảm ẩn kín qua ẩn dụ

1.2. Nội dung

• Miêu tả bánh trôi nước
• Phản ánh thân phận và phẩm chất người phụ nữ trong xã hội cũ, trân trọng vẻ đẹp của họ
• Cảm thông cho số phận của họ.

Câu 1: Thể thơ của bài Bánh trôi nước?

• Thuộc thể thơ thất ngôn tứ tuyệt (Đường luật): gồm có 4 câu thơ, mỗi câu 7 tiếng, ngắt nhịp 4/3 truyền thống, gieo vần chân ở câu 1 - 2 – 4.

Câu 2: Nghĩa của bài thơ Bánh trôi nước?

• Nghĩa thức nhất: bánh trôi nước được miêu tả chân thực với hình dáng tròn, màu trắng, trạng thái khi luộc chín sẽ có màu trắng, hình dáng phụ thuộc vào người nặn bánh.
• Nghĩa thứ hai: người phụ nữ được miêu tả xinh đẹp, khỏe mạnh, hoàn hảo.

Câu 3: Nghĩa nào là nghĩa chính quyết định giá trị của bài thơ?

• Nghĩa thứ hai là nghĩa chính quyết định giá trị bài thơ: thể hiện thân phận của người phụ nữ bấp bênh, trôi nổi, sắt son, thủy chung.

2.2. Soạn bài chi tiết

Câu 1.

• Bánh trôi nước thuộc thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.
  • Nhận dạng
    • Số câu: 4
    • Số chữ trong mỗi dòng thơ: 7 chữ.
    • Hiệp vần: chữ cuối cùng của các câu 1 – 2 – 4. Vần "on": "tròn" – "non" – "son".

Câu 2.

• Với nghĩa thứ nhất
  • Hồ Xuân Hương đã miêu tả lại hình dáng của chiếc bánh cũng như các công đoạn làm ra chúng.
    • Bánh có màu trắng của bột,
    • Bánh được nặn thành những viên tròn,
    • Bánh rắn hay nát đúng là phụ thuộc và tay người nặn (cho nước nhiều hay ít).
    • Bánh luộc bằng cách đun sôi nước. Khi chín, bánh sẽ nổi lên.
• Với nghĩa thứ hai
  • Hình ảnh bánh trôi nước trở thành biểu tượng, biểu trưng cho người phụ nữ xưa, với những khía cạnh như:
    • Hình thức: xinh đẹp
    • Phẩm chất: trong trắng, dù gặp cảnh ngộ vẫn giữ được sự son sắt, thủy chung, tình nghĩa.
    • Thân phận: nổi trôi, bấp bênh giữa cuộc đời.
• Trong hai nghĩa này, nghĩa thứ hai là nghĩa chính.
  • Nghĩa trước là phương tiện để nhà thơ chuyển tải nghĩa thứ hai.
  • Nhờ có nghĩa thứ hai mà bài thơ mới có giá trị tư tưởng.

 Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài giảng Bánh trôi nước  do Học247 biên soạn và tổng hợp để nắm vững được những kiến thức cần đạt khi học tiết văn này.

3. Hướng dẫn luyện tập

Câu 1. Ghi lại những câu hát than thân đã học ở bài 4 bắt đầu bằng hai từ ‘Thân em’. Từ đó tìm mối liên quan trong cảm xúc giữa bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương với những câu hát than thân.

• Những câu hát than thân mở đầu bằng hai từ ‘Thân em’.

Thân em như trái bần trôi

Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu.

Thân em như hạt mưa sa

Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày.

Thân em như hạt mưa rào

Hạt rơi xuống giếng hạt vào vườn hoa.

• Mối liên quan cảm xúc về những câu hát than thân và bài thơ
  • Đều viết về thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
  • Đều đề cập đến nỗi khổ đau vì bị phụ thuộc, không có quyền quyết định được số phận và cuộc đời của mình.
• Như vậy từ những tiếng than của người phụ nữ trong ca dao, Hồ Xuân Hương đã cất lên tiếng thơ của mình, vì vậy mà tiếng thơ của Xuân Hương dù được làm bằng thể thơ Đường luật vẫn rất gắn bó gần gũi với đời sống, với mọi người.

Ở miền Bắc nước ta , hằng năm vào ngày 3/3 âm lịch, có tục lệ bánh trôi (cùng với bánh chay). Đó chính là nét văn hóa từ lâu đời của người miền Bắc. Những người phụ nữ ở miền Bắc hầu như ai cũng biết làm bánh trôi, bánh chay

Em hãy tìm hiểu về món bánh trôi và cách làm bánh trôi để giới thiệu

=> Xem hướng dẫn giải

1. Đọc bài thơ sau: Bánh trôi nước

2. Tìm hiểu văn bản:

a. Bài Bánh trôi nước thuộc thể thơ nào? Bài thơ có mấy câu, mỗi câu có mấy chữ? Cách hợp vần của bài thơ như thế nào?

=> Xem hướng dẫn giải

b. Bài thơ bánh trôi nước có những điểm nào giống với những câu hát than thân trong ca dao?

=> Xem hướng dẫn giải

c. Hình ảnh bánh trôi nước trong bài thơ được miêu tả ra sao?  Bài thơ còn gợi lên hình ảnh người phụ nữ trong xã hội xưa như thế nào(vẻ đẹp, phẩm chất,thân phận)?

=> Xem hướng dẫn giải

e, Tình cảm, thái độ của Hồ Xuân Hương đối với thân phận người phụ nữ như thế nào? Chi tiết nào trong bài thơ thể hiện điều đó?

=> Xem hướng dẫn giải

3. Tìm hiểu về quan hệ từ

a. Dựa vào kiến thức đã học ở bậc Tiểu học, hãy xác định quan hệ từ trong các câu dưới đây:

(1) Nội dung thơ Xuân Hương toát ra từ đời sống bình dân, hằng ngày và trên đất nước nhà. Xuân Hương nói ngay những cảnh có thực của núi sông ta

(2 )Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu.

(3) Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm.

(4) Mẹ thường nhân lúc con ngủ mà làm vài việc của riêng mình. Nhưng hôm nay mẹ không tập trung được vào việc gì cả.

=> Xem hướng dẫn giải

b) Trả lời các câu hỏi sau:

(1) Các quan hệ từ ở các câu trên liên kết những từ ngữ hay những câu nào với nhau?

(2) Trong bốn ví dụ (1,2,3,4) có sử dụng quân hệ từ trên đây,ở ví dụ nó,quan hệ từ dùng để biểu thi:

• Quan hệ sở hữu
• Quan hệ nhân quả
• Quan hệ so sanh
• Quan hệ tương phản

=> Xem hướng dẫn giải

c. Trong các trường hợp dưới đây, trường hợp nào bắt buộc phải có quan hệ từ, trường hợp nào không bắt buộc phải có?

(1)  Khuôn mặt của cô gái

(2)  Lòng tin của nhân dân

(3).  Cái tủ bằng gỗ mà anh vừa mới mua

(4)  Nó đến trường bằng xe đạp

(5) Làm việc ở nhà

(6) Quyển sách đặt ở trên bàn

(7) Giỏi về toán

(8) Viết một bài văn về phong cảnh Hồ Tây

=> Xem hướng dẫn giải

d. Tìm các quan hệ từ có thể dùng thành cặp với những quan hệ từ sau đây:

• Nếu ...
•  Vì ...
• Tuy ...
• Hễ ...
• Sở dĩ ...

=> Xem hướng dẫn giải

e. Đặt câu với mỗi cặp quan hệ từ vừa tìm được

=> Xem hướng dẫn giải

1. Thơ Hồ Xuân Hương thuộc thể Đường Luật, em hãy đọc kĩ bài bánh trôi nước và cho biết nhà thơ có sử dụng từ Hán Việt nào không? Từ ngữ và hình ảnh trong thơ Hồ Xuân Hương gần với loại thơ nào đã học?

=> Xem hướng dẫn giải

2. Tìm các quan hệ từ trong đoạn đầu văn bản Cổng trường mở ra, từ '' Vào đêm trước ngày khai trường của con '' đến ''trong lòng con không có mối bận tâm nào khác ngoài chuyện ngày mai thức dậy cho kịp giờ ''

=> Xem hướng dẫn giải

3. Trong các câu sau đây, câu nào đúng, câu nào sai ? Đánh dấu x vào ô phù hợp .

	Đúng	Sai
a) Nó rất thân ái bạn bè.
a') Nó rất thân ái với bạn bè.
b) Bố mẹ rất lo lắng con.
b') Bố mẹ rất lo lắng cho con.
c) Tôi tặng anh Nam quyển sách này.
c') Tôi tặng cho anh Nam quyển sách này.
d) Tôi tặng quyển sách này anh Nam.
d') Tôi tặng quyển sách này cho anh Nam.
e) Mẹ thương yêu không nuông chiều con.
e') Mẹ thương yêu nhưng không nuông chiều con.

=> Xem hướng dẫn giải

4. Điền quan hệ từ thích hợp vào chỗ trống trong đoạn văn dưới đây:

Lâu lắm rồi nó mới cởi mở .. tôi như vậy. Thực ra, tôi ... nó ít khi gặp nhau. Tôi đi làm, nó đi học. Buổi chiều, thỉnh thoảng tôi ăn cơm ... nó. Buổi tối tôi thường vắng nhà. Nó có khuôn mặt đợi chờ. Nó hay nhìn tôi ... cái vẻ mặt đợi chờ đó. ... tôi lạnh lùng ... nó lảng đi. Tôi vui vẻ ... tỏ ý muốn gần nó, cái vẻ mặt ấy thoắt biến đi thay vào khuôn mặt tràn trề hạnh phúc.

(Theo Nguyễn Thị Thu Huệ)

=> Xem hướng dẫn giải

5. Phân biệt ý nghĩa của hai câu có quan hệ từ nhưng sau đây:

(1) Nó gầy nhưng khoẻ.

(2) Nó khoẻ nhưng gầy.

=> Xem hướng dẫn giải

6. Lập dàn ý cho đề bài: Loài cây em yêu

=> Xem hướng dẫn giải

1, Viết đoạn văn ngoắn (khoảng 3-5 câu) về một loài cây trong đó có sử dụng quan hệ từ trong đoạn

=> Xem hướng dẫn giải

2. Dựa vào dàn bài đã lập, viết đoạn mở bài và kết bài của bài văn biểu cảm về loài cây em yêu

=> Xem hướng dẫn giải