Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương

24.162 lượt xem

Tìm giá trị của x để biểu thức nhận giá trị nguyên

Tìm x nguyên để biểu thức A nhận giá trị nguyên là một dạng toán khó thường gặp trong đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Toán. Tài liệu được  GiaiToan.com biên soạn và giới thiệu tới các bạn học sinh cùng quý thầy cô tham khảo. Nội dung tài liệu sẽ giúp các bạn học sinh học tốt môn Toán lớp 9 hiệu quả hơn. Mời các bạn tham khảo.

Tài liệu liên quan:

1. Cách tìm x nguyên để biểu thức đạt giá trị nguyên

Bước 1: Biến đổi biểu thức về dạng

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương
trong đó f(x) là một biểu thức nguyên khi x nguyên và k có giá trị là số nguyên.

Bước 2: Để A nhận giá trị nguyên

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương
thì nguyên hay
Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương
nghĩa là g(x) thuộc tập ước của k.

Bước 3: Lập bảng để tính các giá trị của x

Bước 4: Kết hợp với điều kiện đề bài, loại bỏ những giá trị không phù hợp, sau đó kết luận bài toán

2. Ví dụ tìm giá trị nguyên x để biểu thức nguyên

Ví dụ 1: Tìm giá trị nguyên của x để biểu thức

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương
nhận giá trị nguyên.

Hướng dẫn giải

Điều kiện xác định

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương

Để biểu thức D nhận giá trị nguyên

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương

Do

Vậy x = 16 thì D nhận giá trị nguyên.

Ví dụ 2: Tìm x ∈

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương
để biểu thức
Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương
nhận giá trị nguyên.

Hướng dẫn giải

Điều kiện xác định:

Ta có:

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương

Để E nhận giá trị nguyên

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương

Vậy x = 0 thì E nhận giá trị nguyên.

Ví dụ 3: Cho biểu thức

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương

a) Rút gọn biểu thức A.

b) Tìm các giá trị nguyên của x để biểu thức A đạt giá trị nguyên.

Hướng dẫn giải

a) Điều kiện xác định: x ≥ 0, x ≠ 9.

b) Ta có:

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương

A có giá trị nguyên nghĩa là

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương
có giá trị nguyên

Ta biết rằng khi x là số nguyên thì hoặc

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương
là số nguyên (nếu x là số chính phương) hoặc là số vô tỉ (nếu x không là số chính phương)

Để là số nguyên thì không thể là số vô tỉ

Do đó là số nguyên

=>

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương
là ước tự nhiên của 5

Ta có bảng giá trị như sau:

1

-1

5

-5

4

2

8

-2

x

16 (thỏa mãn)

4 (thỏa mãn)

64 (thỏa mãn)

Vậy để biểu thức A đạt giá trị nguyên thì x ∈ {16; 4; 64}

Ví dụ 4: Cho biểu thức

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương

a) Rút gọn biểu thức B

b) Tìm các giá trị nguyên của x để biểu thức P = A(B - 2) đạt giá trị nguyên.

Hướng dẫn giải

a) Điều kiện xác định: x ≥ 0, x ≠ 4

b) Ta có:

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương

P có giá trị nguyên nghĩa là

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương
có giá trị nguyên

Ta biết rằng khi x là số nguyên thì hoặc là số nguyên (nếu x là số chính phương) hoặc là số vô tỉ (nếu x không là số chính phương)

Để  là số nguyên thì không thể là số vô tỉ

Do đó là số nguyên

=>

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương
 là ước tự nhiên của

Ta có bảng giá trị như sau:

Vậy để biểu thức A đạt giá trị nguyên thì x ∈ {3; 1; 16}

Ví dụ 5: Cho biểu thức:

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương
với x > 4

a) Rút gọn biểu thức A

b) Tìm giá trị của x để biểu thức A đạt giá trị nhỏ nhất.

c) Tìm các giá trị nguyên của x để A có giá trị nguyên.

Hướng dẫn giải

a) Điều kiện để biểu thức A xác định là x > 4

Thực hiện rút gọn phân số ta có:

Trường hợp 1: Nếu 4 < x < 8 thì

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương
khi đó

Do 4 < x < 8 nên 0 < x - 4 < 4 => A > 8

Trường hợp 2: Nếu x ≥ 8 thì

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương
khi đó:

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương
(Áp dụng bất đẳng thức Cauchy)

Dấu bằng xảy ra khi và chỉ khi x = 8

Vậy giá trị nhỏ nhất của biểu thức A bằng 8 khi x = 8

c) Xét 4 < x < 8 thì

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương
. Ta thấy biểu thức A nguyên khi và chỉ khi
Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương
=> x = 4 là ước số nguyên dương của 16

Ta có Ư(16) = {1; 2; 4; 8; 16}

Hay x - 4 ∈ {1; 2; 4; 8; 16}

=> x ∈ {5; 6; 8; 12; 20} đối chiếu với điều kiện suy ra x =5 hoặc x = 6

Xét x ≥ 8 ta có:

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương
. Đặt
Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương
Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương
. Khi đó ta có:

suy ra m ∈ {2; 4; 8} => x ∈ {8; 20; 68}

Kết luận: Để A nhận giá trị nguyên thì x ∈ {5; 6; 8; 20; 68}

3. Bài tập tìm giá trị x nguyên để biểu thức nhận giá trị nguyên

Bài 1: Tìm x ∈ để biểu thức sau nhận giá trị nguyên:

Bài 2: Tìm giá trị của x nguyên để các biểu thức sau có giá trị nguyên:

Bài 3: Cho biểu thức:

Tìm các giá trị nguyên của x để biểu thức

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương
cũng có giá trị nguyên.

Bài 4: Cho biểu thức:

a. Rút gọn P

b. Tìm x để P = -1

c. Tìm giá trị của x nguyên để P nhận giá trị nguyên.

Bài 5: Cho biểu thức:

a. Tính giá trị của biểu thức A khi x = 9

b. Rút gọn B

c. Tìm tất cả các giá trị nguyên của x để C = A.B nhận giá trị nguyên.

Bài 6: Cho hai biểu thức:

(với x ≥ 0; x ≠ 9)

a) Tính giá trị của biểu thức A khi x = 4.

b) Đặt P = A/B. Chứng minh rằng

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương

c) Tính giá trị của x nguyên nhỏ nhất để biểu thức P có giá trị nguyên.

Bài 7: Cho các biểu thức:

Tìm x để giá trị của phân thức nhận giá trị dương
(với x ≥ 0; x ≠ 9)

a) Tính giá trị của biểu thức B khi x = 16

b) Rút gọn biểu thức M = A + B

c) Tìm tất cả các số nguyên x để M có giá trị là số nguyên.

-----------------------------------------------------

Hy vọng tài liệu Tìm x nguyên để biểu thức nguyên Toán 9 sẽ giúp ích cho các bạn học sinh học nắm chắc các cách biến đổi biểu thức chứa căn đồng thời học tốt môn Toán lớp 9. Chúc các bạn học tốt, mời các bạn tham khảo!

Ngoài ra mời quý thầy cô và học sinh tham khảo thêm một số nội dung:

  • Luyện tập Toán 9
  • Giải bài tập SGK Toán 9
  • Đề thi giữa học kì môn Toán 9