Lần đầu tiên, Báo cáo Hiện trạng bụi mịn PM2.5 ở Việt Nam giai đoạn 2019 - 2020 sử dụng dữ liệu đa nguồn do các nhà khoa học của Trường Đại học Công nghệ, Đại Học Quốc gia Hà Nội, Đại học quốc gia TP Hồ Chí Minh, Viện Công nghệ châu Á Thái Lan phối hợp với Trung tâm Sống và Học tập vì Môi trường và Cộng đồng xây dựng vừa được công bố.
Từ dữ liệu tổng hợp và phân tích từ trạm tiêu chuẩn, thiết bị cảm biến tới dữ liệu vệ tinh, bức tranh ô nhiễm không khí do bụi PM2.5 ở 63 tỉnh thành được nhìn nhận một cách đầy đủ hơn. Cụ thể là bản đồ phân bố nồng độ bụi PM2.5, số liệu lượng bụi PM2.5 thu thập từ trạm quan trắc tiêu chuẩn và trạm cảm biến. Số liệu về nồng độ bụi trên phạm vi toàn quốc và theo từng tỉnh [không gian] và diễn biến nồng độ bụi theo từng tháng và từng năm.
Các chất gây ô nhiễm không khí bao gồm bụi và các chất ô nhiễm dạng khí. Trong đó PM2.5 là bụi có đường kính khí động học 2,5 µm [tương đương bằng 1/30 đường kính sợi tóc] được xem là kẻ giết người thầm lặng nguy hiểm nhất hiện nay. Chỉ số chất lượng không khí [AQI] của Việt Nam chủ yếu được quyết định bởi nồng độ bụi PM2.5.
Nhóm nghiên cứu Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội công bố báo cáo về hiện trạng bụi PM2.5 của 63 tỉnh/thành năm 2019-2020. Đây là báo cáo đầu tiên của Việt Nam được xây dựng trên phạm vi toàn quốc, sử dụng mô hình học máy thống kê ảnh hưởng hỗn hợp, kết hợp với ảnh vệ tinh để đo chất lượng không khí cả ở những điểm không có trạm đo.
TS. Nguyễn Thị Nhật Thanh [Trường Đại học Công nghệ], thành viên nhóm cho biết, báo cáo được sử dụng dữ liệu đa nguồn. Kết quả cho thấy năm 2020, Hà Nội là thành phố có nồng độ bụi PM2.5 trung bình năm cao nhất.
Quy chuẩn quốc gia QCVN 05:2013/BTNMT quy định, nồng độ bụi mịn trung bình năm là 25 μg/m3. Tuy nhiên cả hai năm 2019-2020 Hà Nội đều vượt, trong đó có đến 29/30 quận, huyện và thị xã ở Hà Nội có nồng độ bụi PM2.5 ở mức cao. Trong 12 quận nội thành, nồng độ bụi dao động trong khoảng từ 31,5 μg/m3 đến 32,9 μg/m3, cao nhất tại quận Hai Bà Trưng [32,9 μg/m3] và thấp nhất là Hà Đông [31,5 μg/m3].
Trên phạm vi toàn quốc, dữ liệu cho thấy năm 2020 miền Bắc có 10/25 tỉnh, thành phố [chiếm 40%] có nồng độ bụi PM2.5 trung bình năm toàn tỉnh vượt quy chuẩn quốc gia, gồm Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương, Hà Nội, Thái Bình, Nam Định, Hải Phòng, Hà Nam, Ninh Bình, Vĩnh Phúc.
Miền Trung và miền Nam không có tỉnh, thành phố nào có nồng độ bụi PM2.5 trung bình năm toàn tỉnh vượt quy chuẩn quốc gia. Tuy nhiên, tại các tỉnh Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Nghệ An [miền Trung] và TP HCM, Bình Dương, Đồng Nai [miền Nam], vẫn có nhiều khu vực trong tỉnh bị ô nhiễm bụi PM2.5. So sánh với khuyến nghị của WHO năm 2021 [5 μg/m3] và năm 2005 [10 μg/m3] cho sức khỏe cộng đồng, nồng độ bụi PM2.5 của tất cả các tỉnh, thành phố trên toàn quốc trong giai đoạn 2019 - 2020 đều vượt nhiều lần.
Nhóm nghiên cứu đề xuất ứng dụng tiếp cận đa nguồn và dữ liệu mô hình tính toán từ ảnh vệ tinh trong giám sát chất lượng không khí, từ đó xây dựng bản đồ phân bố bụi PM 2.5 chi tiết tới từng quận huyện, thị xã tại các tỉnh, thành phố. Cần xác định các nguồn thải bụi PM2.5 và chất ô nhiễm không khí khác để có giải pháp phù hợp.
40% tỉnh thành miền Bắc có chỉ số ô nhiễm không khí vượt chuẩn
Theo TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới Không khí sạch Việt Nam, 40% tỉnh thành miền Bắc có chỉ số ô nhiễm không khí vượt chuẩn là áp lực đối với các nhà hoạch định chính sách. Ông Tùng cho rằng, mỗi địa phương cần có chính sách cụ thể, giải pháp tập trung vào nguyên nhân phát sinh ô nhiễm. Việt Nam chuẩn bị thực hiện kiểm kê khí thải, nhận diện nguồn thải để có giải pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng hiện nay.
Trước đó Ngân hàng Thế giới [WB] đã lấy 80 mẫu bụi mịn từ tháng 8/2019 đến 7/2020 tại điểm đo trụ sở Chi cục Bảo vệ môi trường tại Cầu Giấy và Trung tâm Quan trắc môi trường khu vực miền Bắc tại 559 Nguyễn Văn Cừ [Gia Lâm] và mang về Viện Khí tượng Phần Lan phân tích để xác định nguồn gây ô nhiễm. Kết quả cho thấy nguồn ô nhiễm đến từ đốt sinh khối [vật liệu sinh học] chiếm 26%, hoạt động công nghiệp khoảng 29%, giao thông chiếm 15% tổng lượng bụi mịn PM 2.5 ở Hà Nội.
Để hạn chế tình trạng ô nhiễm bụi PM2.5, bà Nguyễn Thị Phương Nhung, Điều phối Chương trình Khoa học Công dân cho rằng, các đơn vị chức năng cần tếp cận đa nguồn và dữ liệu mô hình tính toán từ ảnh vệ tinh trong giám sát chất lượng không khí nhằm đưa ra bức tranh về hiện trạng môi trường không khí ở cấp quốc gia, vùng miền và tỉnh, thành phố xây dựng bản đồ phân bố bụi PM2.5 chi tết tới từng quận, huyện, thị xã tại các tỉnh, thành phố có ô nhiễm bụi PM2.5 để các cơ quan quản lý Nhà nước về môi trường và ban, ngành liên quan đưa ra các ưu tên và giải pháp quản lý chất lượng không khí phù hợp với tinh hình thực tế của địa phương…
Đồng quan điểm trên, nhiều chuyên gia nhấn mạnh, cùng với tăng cường các biện pháp giám sát, cảnh báo chất lượng không khí, mức độ ô nhiễm bụi PM2.5… để các đơn vị chức năng đưa ra giải pháp xử lý phù hợp, nhằm giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường tại Việt Nam nói chung và các tỉnh, thành phố có tình trạng ô nhiễm PM2.5 nói riêng, chúng ta cần có những biện pháp đồng bộ, quyết liệt nhằm hạn chế nguồn phát thải phát sinh.
Trong đó, cần hạn chế sử dụng phương tiện cá nhân, khuyến khích sử dụng các loại phương tiện công cộng, thay thế dần các loại nguyên liệu truyền thống bằng các loại nguyên liệu xanh, thân thiện với môi trường; Đẩy nhanh tiến độ di dời các nhà máy gây ô nhiễm ra khỏi khu vực nội đô, đưa ra các giải pháp nhằm đảm bảo ô nhiễm môi trường tại các khu công nghiệp, đặc biệt là các làng nghề… Đồng thời, nâng cao nhận thức của người dân trong việc bảo vệ môi trường, hạn chế tình trạng đốt rơm rạ…
PM2.5 là các hạt bụi có kích thước đường kính nhỏ hơn hoặc bằng 2,5 µm. Loại bụi này hình thành từ các chất như Cacbon, Sunphua, Nitơ và các hợp chất kim loại khác, lơ lửng trong không khí. Khi nồng độ bụi PM2.5 trong không khí ngoài trời tăng lên, không khí sẽ có vẻ mờ đi và tầm nhìn bị giảm. Do bụi mịn PM2.5 với kích cỡ li ti bằng 1/30 sợi tóc nên được coi là "sát thủ" nguy hiểm nhất trong không khí bởi khả năng len lỏi sâu vào cơ thể, gây ra hàng loạt bệnh về hô hấp.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới [WHO], đã có 7 triệu ca tử vong sớm do phơi nhiễm với ô nhiễm không khí trên toàn cầu mỗi năm. Trong đó, bụi PM2.5 là chất ô nhiễm không khí có tác động nguy hại tới sức khỏe cộng đồng đã được chỉ ra trong rất nhiều nghiên cứu. Theo ước tính của Viện Nghiên cứu Ảnh hưởng Sức khỏe, cứ 10 người thì có 9 người hít thở không khí có nồng độ bụi PM2.5 cao hơn 10 µg/m3.
TP – Trong số 18 tỉnh, thành phố ô nhiễm không khí nhất cả nước có TP.HN, TP Hồ Chí Minh, nhiều tỉnh đồng bằng sông Hồng và Bắc Trung bộ .Các nhà khoa học của Trung tâm Công nghệ tích hợp liên ngành giám sát hiện trường [ FIMO ], Trường Đại học Công nghệ – [ ĐH Quốc gia Thành Phố Hà Nội ] vừa công bố báo cáo giải trình “ Chất lượng không khí – Tiếp cận đa nguồn trong giám sát bụi PM2, 5 ”. Sử dụng ảnh vệ tinh phối hợp mạng lưới quan trắc mặt đất, những nhà khoa học đã phân phối thực trạng chất lượng không khí trên toàn nước năm 2019. Kết quả sơ bộ cho thấy, 18/63 tỉnh, thành phố trên cả nước có nồng độ bụi PM2, 5 vượt QCVN 05/2013. Trong đó, 14/18 địa phương thuộc miền Bắc, 2 thuộc miền Trung [ TP Hà Tĩnh, Nghệ An ], 2 thuộc miền Nam [ TP.Hồ Chí Minh, Tỉnh Bình Dương ]. Trong số 18 tỉnh, thành phố nói trên, những địa phương ở Đồng bằng sông Hồng ô nhiễm nhất do tập trung chuyên sâu đông dân cư, nhiều khu công nghiệp, nhà máy sản xuất sản xuất thép, xi-măng, điện. Khu vực này cũng bị tác động ảnh hưởng một phần của điều kiện kèm theo khí tượng bất lợi vào mùa đông làm cho chất ô nhiễm không khí không khuếch tán được. Top 5 tỉnh, thành phố ô nhiễm nhất được ghi nhận là Hưng Yên, TP Bắc Ninh, Thành Phố Hải Dương, Tỉnh Thái Bình và TP. Hà Nội.
Riêng thủ đô Hà Nội, nhóm nghiên cứu tìm hiểu sự phân bố bụi mịn PM2,5 theo từng quận, huyện và nhận thấy có sự chênh lệch khá rõ rệt. Tại các quận, ô nhiễm nhất là Hoàn Kiếm, thấp nhất là Nam Từ Liêm và Tây Hồ. Nồng độ bụi mịn tại khu vực ngoại thành thấp hơn một chút, cho thấy rõ sự ảnh hưởng của mật độ dân cư đến sự phân bố không gian của bụi.
Bạn đang đọc: 18 địa phương ô nhiễm không khí nhất cả nước
Tuy nhiên, đại diện thay mặt nhóm điều tra và nghiên cứu quan tâm, map nồng độ bụi PM2, 5 do nhóm thiết kế xây dựng có độ bất định thấp ở những khu vực có trạm quan trắc và độ bất định cao ở những khu vực không có hoặc có ít trạm quan trắc. Nhóm nghiên cứu và điều tra san sẻ, thực trạng mạng lưới trạm quan trắc ở Việt Nam còn rất hạn chế, số liệu kiểm kê phát thải cho từng tỉnh còn thiếu cụ thể, thiếu đúng chuẩn, thiếu update. “ Đây là những nội dung cần được góp vốn đầu tư trong tương lai để hoàn toàn có thể đưa ra bức tranh toàn cảnh và lý giải hài hòa và hợp lý về ô nhiễm bụi mịn PM2, 5 ở Việt Nam ”, đại diện thay mặt nhóm điều tra và nghiên cứu đánh giá và nhận định.
Bước vào đợt ô nhiễm không khí diện rộng
Hệ thống quan trắc của Sở TN&MT Hà Nội ghi nhận chất lượng không khí có xu thế xấu đi từ ngày 30/1. Từ chiều qua, 4 điểm đo đã lên ngưỡng rất xấu [rất có hại cho sức khỏe mọi người], gồm điểm đo Công an phường Hàng Mã, điểm đo Phạm Văn Đồng, điểm đo Cung Thiếu nhi Hà Nội và điểm đo UBND phường Cầu Diễn. Đáng lưu ý, ô nhiễm kéo dài gần như cả ngày, càng về chiều ô nhiễm càng nặng. Bụi mịn kết hợp sương mù khiến Hà Nội ngột ngạt, âm u.
Xem thêm: Cách tìm nhà đất chính chủ không qua môi giới
Hệ thống quan trắc của Đại sứ quán Mỹ ghi nhận ô nhiễm không khí lên ngưỡng xấu ở Thành Phố Hồ Chí Minh và TP. Hà Nội. Dự báo, chất lượng không khí Thành Phố Hà Nội sẽ còn ở ngưỡng xấu và rất xấu trong nhiều ngày tới, trong khi chất lượng không khí TP. Hồ Chí Minh ở ngưỡng kém trong nhiều ngày. Hệ thống quan trắc của PAM Air với mạng lưới phủ dày cả nước ghi nhận ô nhiễm không khí tại những vùng gồm Thành Phố Hà Nội, những tỉnh đồng bằng sông Hồng, những tỉnh Bắc Trung bộ và TPHCM. Những nơi ô nhiễm nhất là ở Thái Nguyên, Vĩnh Phúc, Phú Thọ – những địa phương có nhiều nhà máy sản xuất, khu công nghiệp cũ.
Xem thêm: Hình thức mua đất trả góp như thế nào?
PAM Air ghi nhận ô nhiễm ở TP.HN thông dụng ngưỡng xấu, rất xấu với 1 số ít điểm đo có chỉ số AQI đã vượt 200. Tại Thái Nguyên, Vĩnh Phúc và Phú Thọ, những điểm đo phổ cập ở ngưỡng từ rất xấu đến nguy cơ tiềm ẩn [ nguy hại đến sức khỏe thể chất tổng thể mọi người ]. Các chuyên viên đánh giá và nhận định, với điều kiện kèm theo thời tiết như trên, ô nhiễm không khí hoàn toàn có thể lê dài nhiều ngày tới.
Nguyễn Hoài
Source: //datxuyenviet.vn
Category: Kiến Thức Bất Động Sản