Trong bài thơ Mời trầu hình ảnh quả cau và miếng trầu trong câu thơ thứ nhất gợi cho em suy nghĩ gì

Tuyển tập Bộ đề Đọc hiểu Mời trầu hay nhất. Tổng hợp, sưu tầm các đề Đọc hiểu Mời trầu giúp các em ôn tập đạt kết quả cao.

 

Đọc hiểu Mời trầu - Đề số 1

Đọc đoạn thơ dưới đây và thực hiện các yêu cầu:

Mời trầu

“Quả cau nho nhỏ miếng trầu hôi

Này của Xuân Hương mới quệt rồi

Có phải duyên nhau thì thắm lại

Đừng xanh như lá bạc như vôi.”

[Thơ Hồ Xuân Hương, NXB Văn học,H, 1987]

Câu 1. Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào?

Câu 2. Chỉ ra thành ngữ được sử dụng trong bài thơ?

Câu 3. Nêu hiệu quả biểu đạt của việc tác giả tự xưng tên mình trong câu thơ: “Này của Xuân Hương mới quệt rồi”.

Câu 4. Nêu suy nghĩ của anh/chị về khát vọng của người phụ nữ được thể hiện trong bài thơ?

Lời giải:

Câu 1. Thất ngôn tứ tuyệt

Câu 2. Xanh như lá, bạc như vôi

Câu 3. Thể hiện một cá tính mạnh mẽ, dõng dạt → Là sự thách thức sâu cay vào chế độ xã hội phong kiến tồi tàn, mục nát. Là sự khẳng định về quyền bình đẳng

Câu 4.

Dưới sự hà khắc của chế độ xã hội phong kiến, người phụ nữ bị kìm kẹp, hạn chế về mọi mặt, họ phải chịu đủ mọi sự bất công, oan trái và gần như phụ thuộc hoàn toàn vào nam giới. Và Hồ Xuân Hương chính là một trong số ít những người phụ nữ giám đứng lên để bày tỏ tiếng lòng của mình, để đòi lại sự tự do đẳng quyền cho phụ nữ. Khát khao đó của bà là nỗi khác khao mãnh liệt về tình yêu, về sự sắt son chung thủy và hạnh phúc. Nhưng chính xã hội phong kiến với những luật lệ hà khắc khiến cho những ước mơ hạnh phúc tưởng chừng như có thể kia lại trở nên xa vời với người phụ nữ, họ mong muốn được sống bên người mình yêu, ước mong có được một tình yêu trọn vẹn, thủy chung...nhưng tất cả đều chỉ là vô vọng.

Đọc hiểu Mời trầu - Đề số 2

 

Đọc đoạn thơ dưới đây và thực hiện các yêu cầu:

Mời trầu

“Quả cau nho nhỏ miếng trầu hôi

Này của Xuân Hương mới quệt rồi

Có phải duyên nhau thì thắm lại

Đừng xanh như lá bạc như vôi.”

[Hồ Xuân Hương]

Câu 1. Bài thơ được làm theo thể thơ nào?

Câu 2. Chỉ ra 1 từ láy, 1 từ ghép trong bài thơ trên

Câu 3. Trong bài thơ, tác giả sử dụng thành ngữ nào?

Câu 4. Hình ảnh " quả cau và miếng trầu " trong câu thơ thứ nhất gợi cho em suy nghĩ gì?

Câu 5. Cách nói này của Xuân Hương trong câu thơ thứ hai giúp em hiểu gì về tính cách của người mời trầu?

Câu 6. Nhận xét về lời nhắn nhủ của tác giả trong câu thơ cuối.

Lời giải:

Câu 1. Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt

Câu 2.

- Từ láy: Nho nhỏ

 

- Từ ghép: Quả cau

Câu 3.

Trong bài thơ, tác giả sử dụng thành ngữ: "xanh như lá bạc như vôi"

Câu 4.

Hình ảnh: “Quả cau nho nhỏ miếng trầu hôi” Là hình ảnh ẩn dụ để chỉ ra than phận nhỏ bé, số phận hẩm hiu của người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa.

Câu 5. Cách nói này của Xuân Hương trong câu thơ thứ hai giúp em hiểu gì về tính cách của người mời trầu :

- Hồ Xuân Hương có ý thức khẳng định giá trị bản thân

- Nhà thơ có cá tính mạnh mẽ

- Thể hiện sự khát vọng về quyền bình đẳng trong xã hội cũ

Câu 6. Câu thơ: ''Đừng xanh như lá bạc như vôi '' nhà thơ muốn nhắn nhủ:

- Hồ Xuân Hương bày tỏ thái độ không đồng tình trước sự bội bạc, bạc bẽo.

- Nhà thơ khuyên mọi người sống phải coi trọng tình nghĩa, thủy chung

Đọc hiểu Mời trầu - Đề số 3

Đọc đoạn thơ dưới đây và thực hiện các yêu cầu:

Mời trầu

“Quả cau nho nhỏ miếng trầu hôi

Này của Xuân Hương mới quệt rồi

Có phải duyên nhau thì thắm lại

Đừng xanh như lá bạc như vôi.”

[Hồ Xuân Hương]

Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của bài thơ

Câu 2. Bài thơ được làm theo thể thơ nào?

Câu 3. Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai?

Câu 4. Anh chị hiểu thế nào về nội dung hai câu thơ:

"Có phải duyên nhau thì thắm lại

Đừng xanh như lá bạc như vôi."

Câu 5. Chỉ ra biện pháp tu từ trong câu thơ và nêu tác dụng:

"Đừng xanh như lá bạc như vôi."

Lời giải:

Câu 1. phương thức biểu đạt chính của bài thơ là biểu cảm

Câu 2. Bài thơ được làm theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt

Câu 3. nhân vật trữ tình chính là tác giả Hồ Xuân Hương

Câu 4.

- "Có duyên nhau thì thắm lại": Nỗi lòng khát khao yêu thương, mong muốn có người bạn tình “phải duyên”, như miếng trầu kia có người ăn mà “thắm lại”. Đây rõ ràng là tâm sự của một cô gái vừa đến tuổi yêu, một cô gái thanh tân tươi tốt có trái tim nóng bỏng yêu thương và đang khao khát được đáp lại.

- "Đừng như xanh lá, bạc như vôi" : Từ đó nàng bộc lộ mong ước tình duyên sẽ trọn vẹn, nàng sẽ gặp được người tâm đầu ý hợp, để nàng không phải lẽ loi, đơn côi, như miếng trầu không có người ăn mà: “xanh như lá, bạc như vôi”.

Câu 5.

"Đừng xanh như lá bạc như vôi": Ý nói nếu giữa cô gái và chàng trai có tình cảm với nhau thì hãy như sự xúc tác giữa miếng trầu và vôi, khi nhai sẽ tạo ra màu đỏ. Đừng như vẻ bề ngoài: trầu lá xanh, vôi bạc trắng. Như thế ẩn dụ ấy cho thấy niềm mong muốn của Hồ Xuân Hương trong tình yêu: con người đừng như những thực thể xa cách mà hãy yêu nhau hết lòng, dành tình cảm cho nhau.

 

 

Bài làm

Hồ Xuân Hương là nhà thơ nổi tiếng cuối thế kỉ XVIII đầu thế kỉ XIX. Ở giai đoạn lịch sử này, chế độ phong kiến suy tàn đã bộc lộ những hạn chế, bất công. Hồ Xuân Hương đã gửi gắm vào thơ những suy tư, trăn trở trước hiện thực của xã hội, trước thân phận bất hạnh của con người, nhất là người phụ nữ. Những tác phẩm thơ Nôm tiêu biểu của bà thời kì này không thể không kể đến bài thơ “Mời trầu”.

Mời trầu cũng như nhiều bài thơ khác của Hồ Xuân Hương thuộc thể tuyệt cú cổ điển. Đấy là một thể Đường luật thi, một thứ văn chương bác học. Nhưng đọc “Mời trầu” không ai có ý nghĩ đây là bài thơ Đường du nhập từ Trung Quốc vào qua những nhà trí thức Hán học. Có một cái gì thật là nôm na dân dã ở lời thơ hết sức bình dị và giọng điệu mộc mạc.

Hình ảnh miếng trầu đã mang đến cho chúng ta những liên tưởng về miếng trầu truyền thống gắn liền với những niềm vui như đám cưới, nó cũng gắn liền với những giá trị đạo đức tốt đẹp của con người Việt Nam trong sự tích trầu cau. Còn ở đây thì sao?. Miếng trầu ấy thể hiện được nỗi lòng Xuân Hương khao khát có một tình yêu thật sự, một hạnh phúc vợ chồng đời thường êm ấm, nồng đượm.

Trước hết hai câu thơ đầu nhà thơ nói về miếng trầu ấy và chủ nhân làm ra miếng trầu ấy chính là Xuân Hương:

“Quả cau nho nhỏ miếng trầu hôi

Này của Xuân Hương mới quệt rồi”

Miếng trầu ấy có quả cau, có lá trầu. Hai thứ ấy đi liền với nhau để làm nên một miếng trầu. Hình ảnh những miếng trầu têm xanh ngắt cánh phượng mới đẹp làm sao. Quả cau thì nho nhỏ gợi lên cái hình ảnh nhỏ bé của miếng trầu nhưng lại rất đẹp. Sự nhỏ bé ấy hay cũng chính là sự nhỏ bé của thân phận người phụ nữ trong xã hội xưa. Miếng trầu hôi không phải là nó có mùi hôi mà do lá trầu cay nên nói như thế. Hình ảnh miếng trầu có ngàn năm tuổi như thể hiện cho nguyện ước khát khao lứa đôi của bà chúa thơ Nôm. Người sở hữu miếng trầu ấy chính là nhà thơ. Từ “này” thể hiện được tiếng mời, tiếng xưng danh của Xuân Hương. Miếng trầu ấy mới quệt xong, nó vẫn còn tươi xanh, ngọt bùi lắm. Miếng trầu của Xuân Hương không khác gì miếng trầu bình thường khác về hình thức nhưng miếng trầu ấy chất chứa biết bao nhiêu là tâm sự là nỗi lòng của người con gái kia. Đó chính là miếng trầu của lòng khao khát hạnh phúc lứa đôi của thi sĩ.

Thế nhưng, sau tấm chân tình gần như bình thản ấy là một giọng nói nhẹ nhàng chất chứa bao cảm xúc, bao nỗi niềm.

“Có phải duyên nhau thì thắm lại

Đừng xanh như lá, bạc như vôi”.

Hồ Xuân Hương đưa ra một câu hỏi vừa đưa ra một yêu cầu. “Có phải duyên nhau thì thắm lại”. Từ “thắm” sử dụng rất đắt. “Duyên” theo quan niệm dân gian là sự ràng buộc lẫn nhau từ kiếp trước đến kiếp này, Hồ Xuân Hương muốn nói đến cái duyên ấy. Hai câu thơ đầu nói về chuyện ăn trầu, hai câu cuối chuyển sang chuyện duyên số, chuyện con người vậy mà ý thơ vẫn liền mạch, không gò bó chứng tỏ tài dùng ẩn dụ của nhà thơ đến mức tuyệt vời. Nhà thơ còn vận dụng thành ngữ, tục ngữ trong câu kết làm cho ý thơ thật đặc sắc.

Bài thơ không chỉ đơn giản nói về duyên trầu mà Hồ Xuân Hương đã nói đến duyên phận của con người, của người phụ nữ thời phong kiến. Cái duyên ấy bấp bênh bạc bẽo như vôi. Như trong một số bài khác bà có nhắc nhiều đến duyên phận của người phụ nữ ‘thân em vừa trắng lại vừa tròn – bảy nổi ba chìm với nước non” [Bánh trôi nước]. Qua đó gợi lòng thương cảm tới những con người có niềm khát khao hạnh phúc lứa đôi, một tình yêu son sắt thủy chung.

Với ngôn từ giản dị, giàu ý nghĩa, bài thơ “Mời trầu” như bao quát chuyện tình duyên lận đận của tác giả. Bà luôn khao khát sống với hạnh phúc lứa đôi. Đó là một tình cảm thật sự chứ không phải là thứ tình cảm vợ lẽ, chính vì thế mà ta cảm thấy yêu quý hơn người phụ nữ tài ba ấy.

 

 

Bài Viết Liên Quan

Chủ Đề