- WBC [White Blood Cell – Số lượng bạch cầu trong một thể tích máu]:
Giá trị thường nằm trong khoảng từ 4.300 đến 10.800 tế bào/mm3, tương đương với số lượng bạch cầu tính theo đơn vị quốc tế là 4.3 đến 10.8 x 109tế bào/l.
Tăng trong viêm nhiễm, bệnh máu ác tính, các bệnh bạch cầu…; giảm trong thiếu máu do bất sản, thiếu hụt vitamin B12 hoặc folate, nhiễm khuẩn…
- RBC [Red Blood Cell – Số lượng hồng cầu [hoặc erythrocyte count] trong một thể tích máu]:
Giá trị thường nằm trong khoảng từ 4.2 đến 5.9 triệu tế bào/cm3, tương đương với số lượng hồng cầu tính theo đơn vị quốc tế là 4.2 đến 5.9 x 1012tế bào/l.
Tăng trong mất nước, chứng tăng hồng cầu; giảm trong thiếu máu.
- HB hay HBG [Hemoglobin – Lượng huyết sắc tố trong một thể tích máu]:
Hemoglobin là một loại phân tử protein có trong hồng cầu chuyên chở oxy và tạo màu đỏ cho hồng cầu.
Giá trị thay đổi tùy giới tính, thường nằm trong khoảng từ 13 đến 18 g/dl đối với nam và 12 đến 16 g/dl đối với nữ [tính theo đơn vị quốc tế tương ứng là 8.1 – 11.2 millimole/l và 7.4 – 9.9 millimole/l].
Tăng trong mất nước, bệnh tim và bệnh phổi; giảm trong thiếu máu, chảy máu và các phản ứng gây tan máu.
- HCT [Hematocrit – Tỷ lệ thể tích hồng cầu trên thể tích máu toàn bộ]:
Giá trị thay đổi tùy giới tính, thường nằm trong khoảng từ 45 đến 52% đối với nam và 37 đến 48% đối với nữ.
Tăng trong các rối loạn dị ứng, chứng tăng hồng cầu, hút thuốc lá, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, bệnh mạch vành, ở trên núi cao, mất nước, chứng giảm lưu lượng máu; giảm trong mất máu, thiếu máu, thai nghén.
- MCV [Mean corpuscular volume – Thể tích trung bình của một hồng cầu]:
Giá trị này được lấy từ HCT và số lượng hồng cầu. Giá trị bình thường nằm trong khoảng từ 80 đến 100 femtoliter [1 femtoliter = 1/1triệu lít].
Tăng trong thiếu hụt vitamin B12, thiếu acid folic, bệnh gan, nghiện rượu, chứng tăng hồng cầu, suy tuyến giáp, bất sản tuỷ xương, xơ hoá tuỷ xương; giảm trong thiếu hụt sắt, hội chứng thalassemia và các bệnh hemoglobin khác, thiếu máu trong các bệnh mạn tính, thiếu máu nguyên hồng cầu, suy thận mạn tính, nhiễm độc chì.
- MCH [Mean Corpuscular Hemoglobin – Số lượng trung bình của huyết sắc tố có trong một hồng cầu]:
Giá trị này được tính bằng cách đo hemoglobin và số lượng hồng cầu. Giá trị bình thường nằm trong khoảng từ 27 đến 32 picogram.
Tăng trong thiếu máu tăng sắc hồng cầu bình thường, chứng hồng cầu hình tròn di truyền nặng, sự có mặt của các yếu tố ngưng kết lạnh; giảm trong bắt đầu thiếu máu thiếu sắt, thiếu máu nói chung, thiếu máu đang tái tạo.
- MCHC [Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration – Nồng độ trung bình của huyết sắc tố trong một thể tích máu]:
Giá trị này được tính bằng cách đo giá trị của hemoglobin và hematocrit. Giá trị bình thường nằm trong khoảng từ 32 đến 36%.
Trong thiếu máu tăng sắc: hồng cầu bình thường, chứng hồng cầu hình tròn di truyền nặng, sự có mặt của các yếu tố ngưng kết lạnh.
Trong thiếu máu đang tái tạo: có thể bình thường hoặc giảm do giảm folate hoặc vitamin B12, xơ gan, nghiện rượu.
- PLT [Platelet Count – Số lượng tiểu cầu trong một thể tích máu]:
- Tiểu cầu không phải là một tế bào hoàn chỉnh, mà là những mảnh vỡ của các tế bào chất [một thành phần của tế bào không chứa nhân hoặc thân của tế bào] từ những tế bào được tìm thấy trong tủy xương.
- Tiểu cầu đóng vai trò sống còn trong quá trình đông máu, có tuổi thọ trung bình là 5 đến 9 ngày.
- Giá trị thường nằm trong khoảng từ 150.000 đến 400.000/cm3 [tương đương 150 – 400 x 109/l].
- Số lượng tiểu cầu quá thấp sẽ gây mất máu. Số lượng tiểu cầu quá cao sẽ hình thành cục máu đông, làm cản trở mạch máu, dẫn đến đột quỵ, nhồi máu cơ tim, nghẽn mạch phổi, tắc nghẽn mạch máu…
- Tăng trong những rối loạn tăng sinh tuỷ xương, bệnh bạch tăng tiểu cầu vô căn, xơ hoá tuỷ xương, sau chảy máu, sau phẫu thuật cắt bỏ lách…, dẫn đến các bệnh viêm.
- Giảm trong ức chế hoặc thay thế tuỷ xương, các chất hoá trị liệu, phì đại lách, đông máu trong lòng mạch rải rác, các kháng thể tiểu cầu, ban xuất huyết sau truyền máu, giảm tiểu cầu do miễn dịch đồng loại ở trẻ sơ sinh…
LYM [Lymphocyte – Bạch cầu Lymphô]:
Lymphocyte giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng. Có rất nhiều nguyên nhân làm giảm lymphocytes như: giãm miễn nhiễm, nhiễm HIV/AIDS, Lao, sốt rét, ung thư máu, ung thư hạch…
Giá trị bình thường nằm trong khoảng từ 20 đến 25%.
MXD [Mixed Cell Count – tỷ lệ pha trộn tế bào trong máu]:
Mỗi loại tế bào có một lượng % nhất định trong máu. MXD thay đổi tùy vào sự tăng hoặc giảm tỷ lệ của từng loại tế bào.
NEUT [Neutrophil – Tỷ lệ bạch cầu trung tính]:
Giá trị bình thường nằm trong khoảng từ 60 đến 66%. Tỷ lệ tăng cao cho thấy nhiễm trùng máu.
Tăng trong nhiễm khuẩn cấp, nhồi máu cơ tim cấp, stress, ung thư, bệnh bạch cầu dòng tuỷ; giảm trong nhiễm virus, thiếu máu bất sản, các thuốc ức chế miễn dịch, xạ trị…
RDW [Red Cell Distribution Width – Độ phân bố hồng cầu]:
Giá trị này càng cao nghĩa là độ phân bố của hồng cầu thay đổi càng nhiều. Giá trị bình thường nằm trong khoảng từ 11 đến 15%.
RDW bình thường và:
- MCV tăng, gặp trong: thiếu máu bất sản, trước bệnh bạch cầu.
- MCV bình thường, gặp trong: thiếu máu trong các bệnh mạn tính, mất máu hoặc tan máu cấp tính, bệnh enzym hoặc bệnh hemoglobin không thiếu máu.
- MCV giảm: thiếu máu trong các bệnh mạn tính, bệnh thalassemia dị hợp tử
RDW tăng và:
- MCV tăng: thiếu hụt vitamin B12, thiếu hụt folate, thiếu máu tan huyết do miễn dịch, ngưng kết lạnh, bệnh bạch cầu lympho mạn.
- MCV bình thường: thiếu sắt giai đoạn sớm, thiếu hụt vitamin B12 giai đoạn sớm, thiếu hụt folate giai đoạn sớm, thiếu máu do bệnh globin.
- MCV giảm: thiếu sắt, sự phân mảnh hồng cầu, bệnh HbH, thalassemia.
PDW [Platelet Disrabution Width – Độ phân bố tiểu cầu]:
Giá trị bình thường nằm trong khoảng từ 6 đến18 %.
Tăng trong ung thư phổi, bệnh hồng cầu liềm, nhiễm khuẩn huyết gram dương, gram âm; giảm trong nghiện rượu.
MPV [Mean Platelet Volume – Thể tích trung bình của tiểu cầu trong một thể tích máu]:
Giá trị bình thường nằm trong khoảng từ 6,5 đến 11fL.
Tăng trong bệnh tim mạch, tiểu đường, hút thuốc lá, stress, nhiễm độc do tuyến giáp…; giảm trong thiếu máu do bất sản, thiếu máu nguyên hồng cầu khổng lồ, hoá trị liệu ung thư, bạch cầu cấp…
P- LCR [Platelet Larger Cell Ratio – Tỷ lệ tiểu cầu có kích thước lớn]:
Giá trị bình thường nằm trong khoảng từ 150 đến 500 G/l [G/l = 109/l].
Theo vndoc
Bài viết tham vấn nhằm hướng dẫn khách hàng hiểu rõ hơn về ý nghĩa các chỉ số có trong phiếu trả kết quả. Dưới đây là ý nghĩa 18 chỉ số xét nghiệm công thức máu bạn cần biết khi đọc kết quả:
1. RBC [RED BLOOD CELLS – SỐ LƯỢNG HỒNG CẦU]
- Là số lượng hồng cầu có trong một đơn vị máu toàn phần.
- Giá trị bình thường đối với Nam: 4,5 – 5,8 T/L; Nữ: 3,9 – 5,2 T/L.
- Tăng trong các trường hợp: Cô đặc máu, bệnh đa hồng cầu nguyên phát, thiếu oxy kéo dài [bệnh tim, bệnh phổi…].
- Giảm trong các trường hợp: Thiếu máu, mất máu, suy tủy…
2. HGB [HEMOGLOBIN – LƯỢNG HUYẾT SẮC TỐ]
- Là lượng HST có trong một đơn vị máu toàn phần. Xét nghiệm dùng để đánh giá tình trạng thiếu máu.
- Giá trị bình thường đối với Nam: 130 – 180 g/L; Nữ: 120 – 165 g/L.
- Tăng trong các trường hợp: Cô đặc máu, thiếu oxy mạn tính…
- Giảm trong các trường hợp: Thiếu máu, mất máu, máu bị hòa loãng, suy tủy…
- Giá trị chẩn đoán:
+ Chẩn đoán thiếu máu khi HGB ở Nam giới < 130 g/L; Nữ giới < 120 g/L.
+ Khi HST < 80 g/L: cân nhắc truyền máu.
+ Khi HST < 70 g/L: cần truyền máu.
+ Khi HST < 60 g/L: truyền máu cấp cứu.
3. HCT [HEMATOCRIT – THỂ TÍCH KHỐI HỒNG CẦU]
- Là tỉ lệ thể tích khối hồng cầu trên tổng thể tích máu toàn phần.
- Giá trị bình thường đối với Nam: 0,39 – 0,49 L/L; Nữ: 0,33 – 0,43 L/L.
- Tăng trong các trường hợp: cô đặc máu, thiếu oxy mạn tính, rối loạn dị ứng, giảm lưu lượng máu, bệnh đa hồng cầu.
- Giảm trong các trường hợp: Thiếu máu, mất máu, máu bị hòa loãng, suy tủy, thai nghén…
4. MCV [MEAN CORPUSCULAR VOLUME – THỂ TÍCH TRUNG BÌNH HỒNG CẦU]
- Là thể tích trung bình của mỗi hồng cầu, MCV = HCT/RBC.
- Giá trị bình thường: 85 – 95 fL.
- Tăng trong các trường hợp: Thiếu VTM B12, thiếu acid folic, bệnh gan, nghiện rượu, tăng sản hồng cầu, suy tuyến giáp, bất sản tủy, tan máu cấp…
- Giảm trong các trường hợp: Thiếu sắt, thalassemia, thiếu máu trong các bệnh mạn tính, suy thận mạn, nhiễm độc chì…
5. MCH [MEAN CORPUSCULAR HEMOGLOBIN – LƯỢNG HST TRUNG BÌNH HỒNG CẦU]
- Là lượng HST có trong mỗi hồng cầu, MCH = Hb/RBC.
- Giá trị bình thường: 28 – 32 pg.
- Tăng trong các trường hợp: thiếu máu ưu sắc hồng cầu bình thường, bệnh hồng cầu hình cầu di truyền…
- Giảm trong các trường hợp: thiếu máu thiếu sắt, thiếu máu đang tái tạo.
6. MCHC [MEAN CORPUSCULAR HEMOGLOBIN CONCENTRATION – NỒNG ĐỘ HUYẾT SẮC TỐ TRUNG BÌNH HỒNG CẦU]
- Là nồng độ có trong một thể tích khối hồng cầu, MCHC = Hb/HCT.
- Giá trị bình thường: 320 – 360 g/L.
- Tăng trong các trường hợp: Mất nước ưu trương, thiếu máu ưu sắc hồng cầu bình thường…
- Giảm trong các trường hợp: Thiếu máu đang hồi phục, thiếu máu do Folate hoặc VTM B12, xơ gan, nghiện rượu…
7. RDW [RED DISTRIBUTION WIDTH – DẢI/ ĐỘ RỘNG PHÂN BỐ KÍCH THƯỚC HỒNG CẦU]
- Đánh giá mức độ đồng đều về kích thước giữa các hồng cầu.
- Giá trị bình thường: 11 – 15%
- Giá trị chẩn đoán:
+ RDW tăng kết hợp MCV tăng: Thiếu hụt vitamin B12, thiếu hụt folate, thiếu máu tan huyết do miễn dịch, ngưng kết lạnh, bệnh bạch cầu lympo mạn.
+ RDW tăng kết hợp MCV bình thường: Nguy cơ thiếu sắt giai đoạn sớm, thiếu hụt vitamin B12 giai đoạn sớm, thiếu hụt folate giai đoạn sớm, thiếu máu do bệnh globin.
+ RDW tăng kết hợp MCV giảm: Do thiếu sắt, sự phân mảng hồng cầu, bệnh thalassemia.
8. WBC [WHITE BLOOD CELLS – SỐ LƯỢNG BẠCH CẦU]
- Là số lượng tế bào bạch cầu có trong một thể tích máu toàn phần.
- Giá trị bình thường: 4 – 10 G/L.
- Tăng trong các trường hợp: Viêm, nhiễm khuẩn, bệnh máu ác tính, các bệnh bạch cầu, sử dụng một số thuốc như corticosteroid…
- Giảm trong các trường hợp: Suy tủy, nhiễm virus, dị ứng, nhiễm khuẩn gram âm nặng…
9. NEU [NEUTROPHIL – BẠCH CẦU HẠT TRUNG TÍNH]
- Là tỉ lệ % hoặc số lượng tuyệt đối của bạch cầu hạt trung tính.
- Giá trị bình thường: 43 – 76 % hoặc 2 – 8 G/L.
- Tăng trong các trường hợp: Nhiễm trùng cấp tính [viêm phổi, viêm ruột thừa, áp se…], nhồi máu cơ tim, sau phẫu thuật lớn mất nhiều máu, stress, một số ung thư, bệnh bạch cầu dòng tủy…
- Giảm trong các trường hợp: nhiễm độc nặng, sốt rét, nhiễm virus, suy tủy, sử dụng thuốc ức chế miễn dịch, sau xạ trị…
10. EO [EOSINOPHIL – BẠCH CẦU HẠT ƯA ACID]
- Là tỉ lệ % hoặc số lượng tuyệt đối của bạch cầu hạt ưa acid.
- Giá trị bình thường: 2 – 4% hoặc 0,1 – 0,7 G/L.
- Tăng trong các trường hợp: nhiễm ký sinh trùng, dị ứng, một số bệnh máu…
- Giảm trong các trường hợp: Nhiễm khuẩn cấp, các phản ứng miễn dịch, sử dụng các thuốc corticoid…
11. BASO [BASOPHIL – BẠCH CẦU HẠT ƯA BASE]
- Là tỉ lệ % hoặc số lượng tuyệt đối của bạch cầu hạt ưa base.
- Giá trị bình thường: 0 – 1% hoặc 0.01 – 0,25 G/L.
- Tăng trong các trường hợp: nhiễm độc, tăng sinh tủy, các rối loạn dị ứng…
- Giảm trong các trường hợp: nhiễm khuẩn cấp, các phản ứng miễn dịch, sử dụng các thuốc corticoid…
12. LYM [LYMPHOCYTE – BẠCH CẦU LYMPHO]
- Là tỉ lệ % hoặc số lượng tuyệt đối của bạch cầu lympho.
- Giá trị bình thường: 17 – 48% hoặc 1 – 5 G/L.
- Tăng trong các trường hợp: nhiễm khuẩn mạn, chứng tăng bạch cầu đơn nhân do nhiễm khuẩn và virus, bệnh bạch cầu dòng lymphomanj, viêm loét đại tràng, suy thượng thận…
- Giảm trong các trường hợp: nhiễm khuẩn cấp, sử dụng thuốc corticoid…
13. MONO [MONOCYTES – BẠCH CẦU MONO]
- Là tỉ lệ % hoặc số lượng tuyệt đối của bạch cầu Mono.
- Giá trị bình thường: 4 – 8% hoặc 0,2 – 1,5 G/L.
- Tăng trong các trường hợp: nhiễm virus, nhiễm ký sinh trùng, nhiễm khuẩn, các ung thư, viêm ruột, bệnh bạch cầu dòng mono, u lympho, u tủy…
- Giảm trong các trường hợp: nhiễm máu bất sản, bệnh bạch cầu dòng lympho, sử dụng thuốc corticoid…
14. PLT [PLATELET – SỐ LƯỢNG TIỂU CẦU]
- Là số lượng tiểu cầu có trong một đơn vị máu toàn phần.
- Giá trị bình thường: 150 – 400 G/L.
- Tăng trong các trường hợp: hội chứng rối loạn sinh tủy, dị ứng, ung thư, sau cắt lách…
- Giảm trong các trường hợp:
+ Giảm sản xuất: suy tủy, xơ gan, nhiễm virus ảnh hưởng đến tủy xương [Dengue, Rubella, Viêm gan B,C…], bệnh giảm tiểu cầu, hóa trị…
+ Tăng phá hủy: phì đại lách, đông máu rải rác trong lòng mạch, các kháng thể kháng tiểu cầu…
15. MPV [MEAN PLATELET VOLUME – THỂ TÍCH TRUNG BÌNH TIỂU CẦU]
- Là chỉ số đánh giá thể tích trung bình của tiểu cầu trong mẫu máu xét nghiệm.
- Giá trị bình thường: 5 – 8 fL.
- Tăng trong các trường hợp: bệnh tim mạch sau nhồi máu cơ tim, ĐTĐ, tiền sản giật, hút thuốc lá, cắt lách, stress, nhiễm độc do tuyến giáp…
- Giảm trong các trường hợp: thiếu máu do bất sản, hóa trị, bạch cầu cấp, lupus ban đỏ, giảm sản tủy xương…
16. PCT [PLATELETCRIT – THỂ TÍCH KHỐI TIỂU CẦU]
- Giá trị bình thường: 0,016 – 0,036 L/L.
- Tăng trong các trường hợp: ung thư đại trực tràng…
- Giảm trong các trường hợp: nhiễm nội độc tố, nghiện rượu…
17. PDW [PLATELET DISTRIBUTION WIDTH – DẢI/ ĐỘ RỘNG PHÂN BỐ KÍCH THƯỚC TIỂU CẦU]
- Giá trị bình thường: 11 – 15%.
- Tăng trong các trường hợp: ung thư phổi, bệnh hồng cầu hình liềm, nhiễm khuẩn huyết…
- Giảm trong các trường hợp: nghiện rượu…
Xét nghiệm sàng lọc ung thư sớm thường tiến hành định kỳ 6 tháng – 1 năm/1 lần, đặc biệt với nhóm người có nguy cơ cao.
18. P-LCR [PLATELET LARGER CELL RATIO – TỶ LỆ TIỂU CẦU CÓ KÍCH THƯỚC LỚN]
– Là tỷ lệ phần trăm của tiểu cầu có thể tích vượt quá giá trị bình thường của thể tích tiểu cầu là 12 fL trong tổng số lượng tiểu cầu.
– Giá trị bình thường: 0,13 – 0,43% hoặc 150 đến 500 Giga/L
– P-LCR tăng [thường kết hợp MPV tăng] được coi là một chỉ số về yếu tố nguy cơ liên quan đến các biến cố thiếu máu cục bộ/ huyết khối và nhồi máu cơ tim.
HEALTH VIỆT NAM