Nội dung Text: Bài giảng môn Nguyên lý thống kê kinh tế - Chương 6: Chỉ số
- CHƯƠNG 6 CHỈ SỐ 1
- I – Khái niệm và phân loại chỉ số 2
- 1 – Khái niệm Chỉ số là chỉ tiêu kinh tế biểu hiện quan hệ so sánh giữa 2 mức độ nào đó của một hiện tượng kinh tế xã hội. VD : Chỉ số lượng gạo XK năm 2005 so với năm 2004 là 129,3%. 3
- 2 – Phân loại chỉ số Căn cứ vào phạm vi tính toán: + Chỉ số cá thể [Chỉ số đơn] + Chỉ số tổ + Chỉ số chung [Chỉ số toàn bộ hay chỉ số tổng thể] 4
- Căn cứ vào tính chất của chỉ tiêu nghiên cứu : + Chỉ số của chỉ tiêu khối lượng + Chỉ số của chỉ tiêu chất lượng Căn cứ vào tác dụng của từng loại chỉ số: + Chỉ số phát triển + Chỉ số không gian [chỉ số địa phương] + Chỉ số kế hoạch + Chỉ số thời vụ .......... 5
- 3 – Tác dụng của chỉ số Đánh giá sự biến động của hiện tượng qua thời gian Đánh giá sự biến động của hiện tượng qua không gian Biểu hiện các KH và tình hình thực hiện các KH Phân tích vai trò và ảnh hưởng của các nhân tố tới sự biện động của hiện tượng. 6
- II – Phương pháp tính chỉ số 7
- 1 Chỉ số cá thể a/ Chỉ số cá thể phát triển x1 ix x0 b/ Chỉ số cá thể không gian xA ix A/ B xB 8
- c/ Chỉ số cá thể kế hoạch Chỉ số cá thể nhiệm vụ kế hoạch x KH i x NV x0 Chỉ số cá thể thực hiện kế hoạch x1 i x TH x KH 9
- 2 Chỉ số chung a/ Chỉ số chung phát triển VD1 : Tính chỉ số chung về giá, lượng HH và giá trị hàng hóa tiêu thụ chung 2 MH biết: Giá bán lẻ đơn vị Lượng hàng hoá MH [1000 đ] tiêu thụ Kỳ gốc Kỳ n/c Kỳ gốc Kỳ n/c [p0] [p1] [q0] [q1] A [kg] 20 23 1000 900 B [m] 10 8 3000 3300 10
- * Chỉ số chung về giá [Ip] [Chỉ số của chỉ tiêu chất lượng] Công thức: p1 Ip Đúng hay sai ? p0 Tại sao? 11
- * Chỉ số chung về giá [Ip] [Chỉ số của chỉ tiêu chất lượng] Công thức: p 1q 0 Ip p 0q 0 Chỉ số Laspeyres p1q1 Ip p 0q 1 Chỉ số Paashe Tính cho VD : KL 12
- * Chỉ số chung về khối lượng hàng hoá [Iq] [Chỉ số của chỉ tiêu khối lượng] Công thức: q1 Ip Đúng hay sai ? q0 Tại sao? 13
- * Chỉ số chung về khối lượng hàng hoá [Iq] [Chỉ số của chỉ tiêu khối lượng] Công thức: p 0 q1 Iq Chỉ số Laspeyres p 0q 0 p1q1 Iq Chỉ số Paashe p1q 0 Tính cho VD : KL 14
- * Chỉ số chung về giá trị hàng hoá [Ipq] [Chỉ số của chỉ tiêu tổng hợp] Công thức: p1q1 I pq p 0q 0 Tính cho VD : Ipq = ? KL 15
- Phương pháp xây dựng chỉ số chung phát triển Khi xây dựng chỉ số chung phát triển cần xác định quyền số và thời kỳ quyền số. Quyền số là thành phần cố định ở cả tử số và mẫu số, có tác dụng: + Nêu lên tầm quan trọng của từng bộ phận trong tổng thể. + Là đơn vị thông ước chung để chuyển các phần tử vốn không thể trực tiếp cộng với nhau trở thành dạng đồng nhất có thể cộng với nhau. 16
- Cách chọn thời kỳ quyền số: + Nếu quyền số là chỉ tiêu khối lượng thì thường được cố định ở kỳ nghiên cứu. + Nếu quyền số là chỉ tiêu chất lượng thì thường được cố định ở kỳ gốc. + Đối với chỉ tiêu tổng hợp, chỉ số chung phát triển được tính bằng tỷ lệ so sánh giữa giá trị của chỉ tiêu đó ở kỳ nghiên cứu so với giá trị ở kỳ gốc. 17
- Một số công thức biến đổi khác Chỉ số chung về giá: p1q1 Ip Chỉ số bình quân 1 điều hoà gia quyền p1q1 ip d1 Ip 1 d1 ip I pq Ip Iq 18
- Một số công thức biến đổi khác Chỉ số chung về lượng: i q p0q 0 Chỉ số bình quân Iq cộng gia quyền p 0q 0 iqd 0 Iq d0 I pq Iq Ip 19
- b/ Chỉ số không gian [Chỉ số địa phương] Chỉ số không gian về giá [Chỉ số của chỉ tiêu chất lượng. pAQ I P [ A / B] Q qA qB p BQ 20