[QNO] - Những ngày mưa bão, nước bao vây, đi lại khó khăn, mọi sinh hoạt của người dân phải lo chuẩn bị trước đó, nhất là thực phẩm. Vì vậy những món như tôm khô, tép khô, cá khô, mắm... được các mẹ chọn mua về dự trữ. Ở vùng rốn lũ quê tôi, món muối tép khô cơm nắm được xem là hợp thời nhất.
Từ tép khô, các mẹ chế biến thành tép khô rang giòn hoặc muối tép khô. Đều là món ăn dễ làm và rất đưa cơm, nhất là những hôm trời se lạnh, mưa rả rích. Khi mua nên chọn loại tép nhỏ, có màu vàng nhẹ, tỏa mùi thơm đặc trưng của tép khô. Tép khô mua về trút vào rổ, xóc cho rơi hết bụi vụn rồi rửa sạch và vắt nhẹ cho ráo nước.
Tép khô. [Ảnh minh họa]
Nếu làm muối tép thì bắc chảo lên bếp, để khô, cho tép vào rang. Đến khi tép chín giòn thì nhắc xuống. Cho tép đã rang vào cối giã nhỏ. Sau đó cho muối, mì chính vào giã nhuyễn, đều. Nếu làm tép rang giòn thì cho ít dầu vào chảo, khử chín. Cho tép vào rang, đến khi tép chín, màu vàng đều thì nhắc xuống. Chuẩn bị sẵn mắm ớt tỏi, đường để cho vào.
Những ngày mưa dầm, cả nhà quây quần bên bữa cơm chiều. Mẹ xới cơm đầy chén, hạt gạo mùa mới trắng ngần, rắc thêm chút muối tép, dậy lên mùi thơm ngọt ngào của hương gạo quyện với vị mặn mà của tảo tần. Mặc cho cái lạnh mùa đông len lỏi vào tận nép áo, tôi ra sức hít hà hương vị thân thương ấy, như muốn hít thật sâu, nén giữ thật chặt khoảng không gian thơ ấu, thấy ấm áp lạ.
Nhà tôi có 3 chị em, bình thường hay tị nạnh nhau, không ai chịu ngồi gần nồi cơm, vì phải xới cơm cho cả nhà. Nhưng hễ bữa nào mất điện, mẹ nấu cơm củi, làm muối tép khô là đứa nào cũng giành ngồi bên nồi cơm. Thấp thỏm chờ tới lúc xới hết cơm, cạy miếng cơm cháy chấm muối tép. Cảm giác nhâm nhi những miếng cơm cháy thơm thơm hòa vị mằn mặn của muối tép tưởng chừng như tinh hoa đồng nội, biển cả cô đọng và tan dần nơi đầu lưỡi, thật thú. Những ngày chạy lụt hoặc đến chỗ cao trú lụt, cơm nắm muối tép khô là món lót lòng ấm áp và tiện lợi nhất.
Muối tép khô là món ăn được chế biến với nguyên liệu dễ tìm, đơn giản và cách chế biến cũng đơn giản không kém. Nó gắn bó, gần gũi với những bữa cơm gia đình xứ Quảng, là gam màu thân thương không thể thiếu trong bức tranh thuở ấu thơ của biết bao người vùng rốn lũ
TÂM LÊ