Cán bộ công đoàn không chuyên trách là người làm việc kiêm nhiệm được Đại hội công đoàn, Hội nghị công đoàn các cấp bầu ra hoặc được Ban chấp hành công đoàn chỉ định, bổ nhiệm vào chức danh từ Tổ phó tổ công đoàn trở lên.
Đồng thời, Khoản 2 Điều 24 Luật này xác định:
Cán bộ công đoàn không chuyên trách được sử dụng 24 giờ làm việc trong một tháng đối với Chủ tịch, Phó Chủ tịch công đoàn cơ sở; 12 giờ làm việc trong 01 tháng đối với Ủy viên Ban chấp hành, Tổ trưởng, Tổ phó tổ công đoàn để làm công tác công đoàn và được đơn vị sử dụng lao động trả lương. Tuỳ theo quy mô cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp mà Ban Chấp hành công đoàn cơ sở và đơn vị sử dụng lao động thoả thuận về thời gian tăng thêm.
Kết hợp 2 quy định trên, cán bộ công đoàn không chuyên trách là những người hoạt động công đoàn kiêm nhiệm, cụ thể bao gồm các chức vụ: Chủ tịch, Phó Chủ tịch công đoàn cơ sở, Ủy viên Ban chấp hành, Tổ trưởng, Tổ phó tổ công đoàn.
Như vậy, tất cả các chức vụ từ Tổ phó công đoàn trở lên đều có thể hoạt động công đoàn với tư cách không chuyên trách tùy thuộc vào cơ cấu tổ chức của mỗi công đoàn cơ sở.
Nghị định số 33/2023/NĐ-CP quy định mức phụ cấp của từng chức danh người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố bảo đảm tương quan hợp lý với mức lương bậc 1 của công chức cấp xã có cùng trình độ đào tạo nhằm khuyến khích người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố học tập nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, quy định cụ thể mức khoán kinh phí hoạt động của tổ chức chính trị - xã hội ở cấp xã mức hỗ trợ hằng tháng đối với người trực tiếp tham gia hoạt động ở thôn, tổ dân phố và mức phụ cấp kiêm nhiệm người trực tiếp tham gia hoạt động ở thôn, tổ dân phố phù hợp với tình hình thực tiễn của địa phương.
Bà Nguyễn Khánh Linh [Trà Vinh] hỏi, Phó Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự cấp xã khi hưởng phụ cấp đặc thù về quốc phòng và an ninh có được hưởng theo trình độ đào tạo không? Mức phụ cấp căn cứ để đóng BHYT, BHXH là bao nhiêu [1,5 hay theo trình độ chuyên môn]?
Về vấn đề này, Bộ Nội vụ trả lời như sau:
Căn cứ quy định tại Điều 34 Nghị định số 33/2023/NĐ-CP thì chế độ phụ cấp đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố [trong đó có chức danh Phó Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự cấp xã] do UBND cấp tỉnh trình HĐND cùng cấp quy định cụ thể căn cứ vào quỹ phụ cấp được ngân sách Trung ương khoán cho mỗi cấp xã, mỗi thôn, tổ dân phố quy định tại các Khoản 1, 2 Điều này; nguồn kinh phí ngân sách chi cho cải cách chính sách tiền lương của địa phương; các quy định của pháp luật có liên quan và đặc thù của từng cấp xã, từng thôn, tổ dân phố.
Chế độ BHXH đối với người hoạt động không chuyên trách ở các xã, phường, thị trấn có sự thay đổi đặc biệt từ năm 2019. Điều này được đánh dấu bằng Nghị định 34/2019/NĐ-CP ngày 24/4/2019. Theo đó, với mức đóng BHXH thấp, người hoạt hoạt động không chuyên trách có cơ hội được hưởng lương hưu từ việc tham gia BHXH bắt buộc.
Người không chuyên trách tại xã, phường, thị trấn thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc
1. Chế độ BHXH cho người hoạt động không chuyên trách là gì?
Song song với cán bộ, công chức tại xã, phường, thị trấn thì cán bộ không chuyên trách cũng đóng góp một phần không nhỏ trong hệ thống quản lý của nhà nước ta. Tuy nhiên, chế độ của người hoạt động không chuyên trách này lại không thực sự cao.
Trước đây, tại Khoản 2, Điều 15, Nghị định 92/2009/NĐ-CP ban hành ngày 22/10/2009 thì người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Cùng với mức hỗ trợ lương còn hạn chế trong khi mức giá tiêu dùng ngày càng tăng, khiến cho cuộc sống của nhiều cán bộ gặp khó khăn.
Để giải quyết những khó khăn và đảm bảo lợi ích hợp pháp của nhóm đối tượng này Chính phủ đã ban hành Nghị định 34/2019/NĐ-CP ngày 24/4/2019 sửa đổi, bổ sung Nghị định 92/2009/NĐ-CP. Theo đó, sửa đổi Khoản 2, Điều 15, Nghị định 92/2009/NĐ-CP. Cụ thể những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc [Quy định tại Khoản 7, Điều 2, Luật sửa đổi] chính thức có hiệu lực từ ngày 25/6/2019.
Mặc dù thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, tuy nhiên chế độ BHXH cho người hoạt động không chuyên trách lại có phần khác biệt so với các đối tượng tham gia BHXH bắt buộc khác.
Chế độ BHXH người hoạt động không chuyên trách được hưởng:
Cụ thể, Theo Điều 85, Luật Bảo hiểm xã hội người hoạt động không chuyên trách tại xã, phường, thị trấn hàng tháng hằng tháng chỉ đóng bằng 8% mức lương cơ sở vào quỹ hưu trí và tử tuất. Mức lương cơ sở từ 01/7/2023 là 1.800.000 đồng, tương đương với mức đóng 144.000 đồng vào quỹ hưu trí và tử tuất.
Mặt khác, căn cứ theo Điều 24 và Điều 30, Điều 42, Luật Bảo hiểm xã hội 2014 về đối tượng được hưởng chế độ BHXH, người hoạt động không chuyên trách tại các xã, phường thị trấn sẽ chỉ được hưởng chế độ hưu trí, tử tuất không được hưởng chế độ thai sản, chế độ ốm đau, chế độ tai nạn - bệnh nghề nghiệp.
Mức lương của người làm công tác không chuyên trách
2. Mức lương của người làm công tác không chuyên trách là bao nhiêu?
Theo Khoản 9, Điều 2 và Khoản 1, Điều 3 của Nghị định 38/2019/NĐ-CP ban hành ngày 9/5/2019 quy định mức lương cơ sở dùng để tính lương cho người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn và tổ dân phố.
2.1 Đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã
Căn cứ theo Khoản 5, Điều 2, Nghị định 34/2019/NĐ-CP [sửa đổi bổ sung Điều 14, Nghị định số 92/2009/NĐ-CP], người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã được hưởng chế độ phụ cấp, chế độ BHXH và chế độ bảo hiểm y tế. Ngân sách nhà nước thực hiện khoán quỹ phụ cấp, bao gồm cả hỗ trợ BHXH và BHYT để chi trả hàng tháng đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã.
Từ ngày 01/7/2023, mức lương cơ sở được nâng lên mức 1.800.000 đồng/tháng. Theo đó mức khoán quỹ phụ cấp và tổng quỹ phụ cấp được khoán năm 2023 như sau:
Phân loại xã
Số người hoạt động không chuyên trách
Mức khoán quỹ phụ cấp
Tổng quỹ phụ cấp được khoán năm 2023
Loại 1
Tối đa 14 người
16 lần lương cơ sở
28.800.000 đồng/tháng
Loại 2
Tối đa 12 người
13,7 lần mức lương cơ sở
24.660.000 đồng/tháng
Loại 3
Tối đa 10 người
11,4 lần mức lương cơ sở
20.520.000 đồng/tháng
Căn cứ theo quỹ phụ cấp quy định tại bảng nêu trên, căn cứ vào yêu cầu quản lý, đặc thù của từng cấp xã, tỷ lệ chi thường xuyên của cấp xã, nguồn kinh phí chi cho cải cách chính sách tiền lương của địa phương, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trình Hội đồng nhân dân cùng cấp quy định cụ thể mức phụ cấp của từng chức danh, mức phụ cấp kiêm nhiệm chức danh đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã.
2.2 Đối với người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố
Đối với đối tượng là người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố Ngân sách nhà nước thực hiện khoán quỹ phụ cấp theo bảng sau đây:
Khu vực
Tổng mức khoán
Mức phụ cấp được khoán năm 2023
Thôn có từ 350 hộ gia đình trở lên
05 lần mức lương cơ sở
9.000.000 [đồng/tháng]
Thôn thuộc xã trọng điểm, phức tạp về an ninh, trật tự
05 lần mức lương cơ sở
9.000.000 [đồng/tháng]
Thôn thuộc xã biên giới hoặc hải đảo
05 lần mức lương cơ sở
9.000.000 [đồng/tháng]
Các thôn còn lại
03 lần mức lương cơ sở
5.400.000 [đồng/tháng]
Lưu ý: đối với người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố được hưởng phụ cấp theo nguyên tắc như sau:
- Hàng tháng, không quá 03 người được hưởng phụ cấp từ ngân sách nhà nước.
- Mức hưởng lương chỉ áp dụng đối với các chức danh: Bí thư Chi bộ; Trưởng thôn hoặc Tổ trưởng tổ dân phố; Trưởng Ban công tác mặt trận.
Đối với người tham gia công việc ở thôn, tổ dân phố ngoài 03 chức danh nêu trên được hưởng bồi dưỡng khi trực tiếp tham gia vào công việc của thôn, tổ dân phố từ các quỹ như: đoàn phí, hội phí khoán cho các đoàn thể và từ các nguồn quỹ khác [nếu có].
3. Mức lương hưu đối với người hoạt động không chuyên trách
Mức hưởng lương hưu của người hoạt động không chuyên trách được tính theo mức hưởng lương hưu quy định tại Điều 56, Luật Bảo hiểm xã hội 2014. Cụ thể mức hưởng được tính như sau:
- Mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 73 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014 được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Sau đó cứ thêm mỗi năm được tính thêm 2%.
- Mức hưởng lương hưu hàng tháng tối đa bằng 75%.
Lưu ý: Lao động nữ là người hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn tham gia BHXH khi nghỉ việc mà có từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm đóng BHXH và đủ 55 tuổi thì được hưởng lương hưu.
Như vậy chính sách về bảo hiểm xã hội đối với người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường thị trấn năm 2023 như sau:
- Là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Điều này có hiệu lực từ ngày 25/6/2019 theo Nghị định số 34/2019/NĐ-CP.
- Hàng tháng đóng bằng 8% mức lương cơ sở vào quỹ hưu trí và tử tuất. Năm 2023, mức lương cơ sở là 1.800.000 đồng/tháng, tương đương với mức đóng 144.000 đồng/tháng.
- Chỉ được hưởng chế độ hưu trí và tử tuất, không được hưởng chế độ thai sản, chế độ ốm đau và chế độ tai nạn - bệnh nghề nghiệp.
- Được hưởng chế độ phụ cấp và chế độ bảo hiểm y tế theo quy định của nhà nước.
Bảo hiểm xã hội điện tử EBH hy vọng những thông tin này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về chế độ BHXH cho người hoạt động không chuyên trách cấp xã, phường, thị trấn. Nếu bạn có thắc mắc gì khác, xin vui lòng gửi cho EBH. EBH luôn sẵn sàng giúp bạn.
Cán bộ công đoàn không chuyên trách gồm những ai?
Theo quy định trên, cán bộ công đoàn không chuyên trách là người làm việc kiêm nhiệm, do đoàn viên tín nhiệm bầu và được cấp có thẩm quyền của công đoàn công nhận hoặc chỉ định vào các chức danh từ tổ phó công đoàn trở lên.
Cán bộ không chuyên trách cấp xã bao gồm những ai?
Theo Nghị quyết, có 15 chức danh đối người hoạt động không chuyên trách cấp xã, gồm: Văn phòng Đảng ủy; Phó Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy Quân sự; Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Tổ chức - Kiểm tra; Tuyên giáo - Dân vận; Kinh tế - Tổng hợp; Văn hóa - Xã hội; Văn thư - Lưu trữ - Thủ quỹ; Nhân viên Thú y; Phó ...
Cán bộ không chuyên trách hưởng lương như thế nào?
Người hoạt động không chuyên trách ơ phường, xã được hưởng mức phụ cấp hằng tháng là 1,5 lần mức lương cơ sở [bao gồm mức đóng bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế]. Mức này tăng 0,36 lần mức lương cơ sở so với hiện nay là 1,14 lần.
Cán bộ không chuyên trách đóng BHXH như thế nào?
- Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn. Như vậy, đơn vị phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc dựa trên cơ sở lương của người hoạt động không chuyên trách ở xã với mức bằng 14% vào quỹ hưu trí và tử tuất.