Chất đệm là gì

Dung dịch đệm

Dung dịch đệm là dung dịch có pH thay đổi không đáng kể khi thêm vào đó một ít axit, bazơ hay pha loãng chúng.

2. Thành phần của dung dịch đệm và cơ chế tác dụng đệm

Một hệ đệm có thể gồm các chất sau:

CH3COOH  +  CH3COONa

NaHCO3  +  Na2CO3

NH4Cl + NH3

Axit  +  Bazơ

Một cách tổng quát trong hệ đệm có mặt đồng thời với một tương quan đáng kể của hai dạng axit và bazơ của một cặp axit và bazơ liên hợp. Nghĩa là trong dung dịch đệm luôn luôn tồn tại cân bằng:

HA ⇔  H+  +  A-

Vì vậy, khi thêm vào dung dịch đệm H+, cân bằng trên sẽ dịch chuyển theo chiều nghịch tạo ra axit điện li yếu HA. Ngược lại khi thêm bazơ OH- hay pha loãng, nồng độ H+ bị giảm xuống thì đồng thời cân bằng sẽ dịch chuyển theo chiều thuận để tạo thêm H+ và do đó pH không bị thay đổi.

3. pH của dung dịch đệm

Giả sử dung dịch đệm gồm axit HA với nồng độ [HA], hằng số Ka và bazơ liên hợp A- với nồng độ [A-]. Từ cân bằng điện li:

HA  ⇔  H+  +  A-

Một cách tổng quát pH của dung dịch đệm:

pH = pKa + log [[bazo liên hợp]/[axit liên hợp]]

Phương trình trên gọi là phương trình Henderson – Hasellbalch.

Lưu ý: tỷ số nồng độ [[bazo liên hợp]/[axit liên hợp]] cũng là tỷ số mol của bazơ liên hợp và axit liên hợp trong dung dịch đệm.

Dựa vào phương trình Henderson – Hasellbalch, ta có thể:

- Tính pH của dung dịch đệm nếu biết pKa, [A-], [HA].

Ví dụ: Tính pH của dung dịch đệm gồm: 100ml dung dịch CH3COOH 0,1M và 50ml dung dịch CH3COONa 0,4M.

pH = 4,76 + log [[0,4x0,05]/[0,1x0,1]]  = 5,06

Kinh nghiệm cho thấy, để đảm bảo một dung dịch đệm có khả năng đậm tốt thì nồng độ của một dạng này [axit hay bazơ liên hợp] không nên gấp quá 10 lần nồng độ của dạng kia. Điều đó có nghĩa là một dung dịch đệm tốt trong khoảng pH = pKa cộng trừ 1.

Chắc hẳn bạn đã từng nghe đến cái tên dung dịch đệm. Tuy nhiên, dung dịch đệm là gì? Chúng có tác dụng, công dụng gì? Và cách tính độ pH của dung dịch đệm như thế nào? Hãy cùng Lacosme tìm hiểu qua bài viết sau nhé:

1. Dung dịch đệm là gì?

Dung dịch đệm là một dạng dung dịch chứa hỗn hợp bao gồm axit yếu và bazo liên hệ của nó hoặc một bazo yếu và axit liên hợp. Hỗn hợp đệm có một tính chất rất đặc biệt là nếu thêm vào hỗn hợp 1 axit hoặc bazo thì dung dịch mới sẽ có độ pH thay đổi không đáng kể so với ban đầu.

Việc sử dụng axit hay bazo được xem là cách để chống lại sự thay đổi của độ pH, tạo ra trạng thái cân bằng giữa axit và bazo mà các axit hoặc bazo khác khó có thể vượt qua được.

Trong một hợp chất đệm có thể có những chất sau:

–         CH3COOH + CH3COONa

–         NaHCO3 +Na2CO3

–         NH4Cl + NH3

–         Axit + Bazơ

Dung dịch đệm được chia làm 2 loại gồm dung dịch đệm có tính kiềm và dung dịch đệm có tính axit:

–         Dung dịch đệm có tính axit: là dung dịch có độ pH 7. Thường tạo nên từ một bazơ yếu và muối của nó.

2. Công thức tính pH của dung dịch đệm trong mỹ phẩm:

Độ pH là một trong những điều quan trọng và cần được quan tâm trong các sản phẩm mỹ phẩm. pH có vai trò quyết định về công dụng cũng như dựa vào độ pH mà có thể phân loại được loại da có thể sử dụng sản phẩm đó.

Nếu một dung dịch đệm bao gồm 1 axit là HA có nồng độ [HA]. Cùng với hằng số Ka và bazơ liên hợp là A- tương ứng nồng độ [A-]. Ta sẽ có phương trình điện ly:

                                   HA ó H+ + A–

Phương trình pH của dung dịch chính là phương trình Henderson – Hasellbalch.

Công thức tính pH của dung dịch đệm:

                                   pH = pKa + log [[bazơ liên hợp]/[axit liên hợp]]

Lưu ý: Tỷ lệ nồng độ giữa axit và bazơ cũng chính là tỷ lệ số mol giữa 2 chất này trong hỗn hợp đệm.

Dựa vào phương trình Henderson – Hasellbalch ta có thể xác định được độ pH của dung dịch đệm. Tuy nhiên, để đảm bảo một hỗn hợp đệm tốt nhất thì nồng độ dung dịch này không được gấp 10 lần dạng kia. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc một hợp chất đậm thì độ pH thường bằng 1.

3. Hợp chất đệm ứng dụng trong mỹ phẩm:

Hợp chất đệm thường được ứng dụng và sử dụng trong ngành công nghiệp mỹ phẩm. Và hầu hết trong các phòng thí nghiệm thường ứng dụng và tạo nên các sản phẩm phù hợp cho từng loại da, công dụng hợp lý.

Lacosme tự hào là một công ty chuyên cung cấp nguyên liệu mỹ phẩm thiên nhiên nguyên chất cùng với đội ngũ nhân viên chuyên môn cao cũng như máy móc hiện đại mang đến những công thức, sản phẩm tốt và chất lượng nhất. Đến với Lacosme, bạn sẽ được tư vấn nhiệt tình cũng như tìm kiếm những công thức mới mẻ và hiệu quả nhất, mang đến sản phẩm và thương hiệu cho riêng bạn. Hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn và hỗ trợ:

Địa chỉ: 25/6T Thái Thị Giữ, Bà Điểm, Hóc Môn, TP. HCM

Hotline: 0389836526