Cuộc cách mạng tư sản nào dưới đây được coi là “Đại cách mạng”?
A. Cách mạng Nga 1905 – 1907
B. Cách mạng Mĩ cuối thế kỉ XVII
C. Cách mạng Pháp cuối thế kỉ XVIII
Đáp án chính xác
D. Cách mạng Italia cuối thế kỉ XIX
Xem lời giải
Một số cuộc cách mạng tư sản tiêu biểuSửa đổi- Cách mạng tư sản Hà Lan
- Cách mạng tư sản Anh
- Cách mạng tư sản Pháp
- Cách mạng tư sản ở Bắc Mỹ
- Cách mạng Tân Hợi
- Cách mạng Thiên hoàng Minh Trị
- ^ PGS.TS. Phạm, Hùng Việt [2005]. Từ điển bách khoa Việt Nam. Viện Khoa học xã hội Việt Nam.
Cách mạng tư sản là gì?
Cách mạng tư sản là những cuộc cách mạng do giai cấp tư sản hay tầng lớp quý tộc mới lãnh đạo với mục đích chính là nhằm lật đổ chế độ phong kiến thời bấy giờ để thiết lập ra nền thống trị mới của giai cấp tư sản và đồng thời cũng là mở đường cho sự phát triển của chủ nghĩa tư bản.
Theo ghi chép thì cuộc cách mạng tư sản đầu tiên đã được diễn ra vào thế kỉ thứ 16 và đến hết thế kỉ 20 đã chấm dứt thời đại của những cuộc cách mạng tư sản. Cách mạng tư sản đã thiết lập nền dân chủ vô sản, tạo ra những bước phát triển mạng mẽ trong lực lượng sản xuất.
Đồng thời đây còn được coi như là một bước tiến bộ vượt bậc về phương thức sản xuất, một bước lớn có ý nghĩa quan trọng trong quá trình phát triển của xã hội loài người.
Nhưng về sâu xa thì cách mạng tư sản vẫn giữ nguyên bản chất là sự bóc lột, nó chỉ là sự thay thế chế độ bóc lột của tầng lớp phong kiến bằng sự bóc lột của chế độ tư bản chủ nghĩa. Do vậy, nhìn chung cuộc cách mạng này vẫn còn nhiều hạn chế vì chưa giải quyết triệt để được những vấn đề cơ bản của xã hội, vẫn là chế độ con người bóc lột con người.
1. Nước Pháp trướccách mạng
*Tình hình chính trị - xã hội
-Chính trị: duy trì chế độ quân chủ chuyên chế, mọi quyền hành đều nằm trong tay vua.
-Xã hội: gồm 3 đẳng cấp là Tăng lữ, Quý tộc và Đẳng cấp thứ ba.
+ Quý tộc nắm giữa những chức vụ tối cao. Tăng lữ và Quý tộc được hưởng mọi đặc quyền, đặc lợi.
+ Đẳng cấp thứ bagồm tư sản, nông dân, bình dân thành thị. Trong đó, nông dân nghèo là giai cấp khổ nhất. Tư sản đứng đầu Đẳng cấp thứ ba, có thế lực kinh tế, song không có quyền lực chính trị.
* Tình hình kinh tế
-Nông nghiệp lạc hậu, kém phát triển, nạn mất mùa, đói kém thường xảy ra.
-Công thương nghiệp đã phát triển: máy móc được sử dụng trong sản xuất, trung tâm dệt, luyện kim ra đời, các hải cảng lớn tập nập tàu buôn...nhưng lại bị chế độ phong kiến kìm hãm.
2.Cách mạng tư sản Pháp 1789
a. Sự khủng hoảng của chế độ quân chủ chuyên chế
* Biểu hiện:
- Nhà nước nợ nhiều, không có khả năng trả nổi. Phải thu nhiều thứ thuế, công thương nghiệp đình đốn, công nhân và thợ thủ công thất nghiệp.
- Các cuộc khởi nghĩa của nhân dân nổ ra khắp mọi nơi.
* Diễn biến
- 05/05/1789, hội nghị ba đẳng cấp được tổ chức. Đẳng cấp thứ ba phản đối chủ trương tăng thuế của nhà vua.
- 17/06/1789, đại biểu đẳng cấp thứ ba tự họp thành Hội đồng dân tộc và tuyên bố là Quốc hội lập hiến có quyền soạn thảo Hiến pháp, thông qua các đạo luật về tài chính. Vua và quân đội đã lựa chọn quân đội để uy hiếp.
- Quần chúng nhân dân đã dùng vũ trang chống lại nhà vua, binh lính cũng nghiêng về phía nhân dân.
- 14/07/1789, nhân dân tấn công chiếm pháo đài – nhà tù Ba-xtin.
⇒ Mở đầu cho thắng lợi kháng chiến là thắng lợi của cách mạng Pháp.
b.Chế độ quân chủ lập hiến [ từ ngày 14/07/1789 – 10/08/1792]
- Phái Lập hiến nắm quyền đã:
+ Hạn chế quyền của nhà vua.
+ Tháng 8/1789, thông qua Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền.
+ Tháng 9/1791, thông qua Hiến pháp, xác lập chế độ quân chủ lập hiến.
- Tháng 4/1792, liên minh Áo – Phổ cùng bọn phản động trong nước Pháp chống lại cách mạng. Tháng 8/1792, 80 vạn quân Phổ tràn vào nước Pháp.
- 10/8/1792, nhân dân lật đổ sự thống trị của phái Lập hiến, xóa bỏ chế độ phong kiến.
c.Bước đầu của nền Cộng hòa [ 21/9/1792 – 2/6/2793]
Sau khi lật đổ phái Lập hiến, chính quyền chuyển sang tay phải Ghi-rông-đanh.
- Ngày 21/9/1792, thành lập nền cộng hòa. 21/1/1793 xử tử vua Lu-I XVI
- 20/9/1792, quân Pháp giành thắng lợi ở Van-ni sau đó chuyển sang phản công đuổi quân địch ra khỏi đất nước.
- Mùa xuân năm 1793, liên minh phong kiến châu Âu và quân Anh lại tấn công nước Pháp, phản động trong nước nổi dậy.
Nạn đầu cơ tích trữ hoành hành, lạm phát tăng cao, đời sống của nhân dân vô cùng khó khăn. Trong khi đó, phái Gi-rông-đanh không lo chống ngoại xâm, nội phản và ổn định cuộc sống nhân dân mà chỉ lo củng cố quyền lực.
⇒2/6/1793, nhân dân Pa-ri, dưới sự lãnh đạo của Rô-be-xpi-e khởi nghĩa lật đổ phái Ghi-rông-đanh.
d.Chuyên chính dân chủ cách mạng Gia-cô-banh [ 2/6/1793 – 27/7/1794]
- Phái Gia-cô-banh đứng đầu là Rô-be-xpi-e cầm quyền đã thi hành một số các biện pháp:
+ Trả lại đất công bị quý tộc phong kiến chiếm đoạt cho nông dân.
+ Chia nhỏ đất đai để bán cho nông dân.
+ Trưng thu lúa mì, quy định mức giá, mức lương.
- Kết quả: Nền kinh tế phát triển, xã hội dầnổn định. Chiến thắng được thù trong giặc ngoài.
- 27/7/1794, tư sản phản cách mạng đảo chính bắt và xử tử Rô-be-xpi-e.