Phân tích tác phẩm Cuộc chia tay của những con búp bê hay, chọn lọc
I. Dàn ý Phân tích tác phẩm Cuộc chia tay của những con búp bê [Chuẩn]
1. Mở bài
Bạn đang xem: Phân tích tác phẩm Cuộc chia tay của những con búp bê
Giới thiệu khái quát về tác giả Khánh Hoài và tác phẩm “Cuộc chia tay của những con búp bê”
2. Thân bài
a. Phân tích cảnh hai anh em chia đồ chơi, chia tay búp bê– Tâm trạng của hai anh em đều rất buồn và tuyệt vọng+ Thủy: run bần bật, kinh hoàng, tuyệt vọng nhìn anh, đôi mắt buồn thăm thẳm, sưng mọng lên vì khóc
+ Thành: cắn chặt môi nhưng nước mắt tuôn như suối
– Hai anh em tưởng nhớ lại những kỷ niệm vui vẻ bên nhau+ Em vá áo cho anh, anh đón em đi học về+ Hai anh em rất thương nhau
=> Hai anh em không muốn phải chia rẽ, không muốn chia đồ chơi, nhường qua nhường lại không nỡ chia rẽ hai búp bê Vệ Sĩ và Em Nhỏ.
b. Phân tích cảnh Thủy chia tay lớp học và cô giáo– Cô giáo: rất thương cô học trò nhỏ, ôm chặt, chuẩn bị sẵn quà tạm biệt, giàn giụa nước mắt khi biết Thủy phải thôi học– Các bạn: ai cũng khóc vì thương Thủy, nắm chặt tay như muốn an ủi và động viên bạn
=> Cô giáo và bạn bè rất mực yêu thương Thủy, ai cũng xót xa cho hoàn cảnh của hai anh em.
c. Phân tích cảnh hai anh em chia tay nhau– Thủy: chấp nhận sự thật phải chia tay, nhưng vẫn luôn quan tâm cho anh, đặt con Em Nhỏ cạnh con Vệ Sĩ và nhắc anh không bao giờ được đặt chúng cách xa nhau– Thành: rất thương em nhưng cũng đành chịu, mếu máo, chân như chôn xuống đất.
=> Hai anh em chia tay nhau trong buồn bã, cay đắng và ngậm ngùi đầy đau thương.
3. Kết bài
Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật, nêu cảm nghĩ về tác phẩm “Cuộc chia tay của những con búp bê”.
II. Bài văn mẫu Phân tích tác phẩm Cuộc chia tay của những con búp bê [Chuẩn]
Tác giả Khánh Hoài – một nhà văn giàu lòng thương yêu với trẻ em, truyện ngắn “Cuộc chia tay của những con búp bê” chính là một tác phẩm điển hình cho tình cảm đó. Từ cuộc chia tay của hai anh em trong một gia đình, người đọc không chỉ xúc động trước tình cảm khăng khít của hai anh em mà đồng thời phải nhìn nhận lại trách nhiệm của cha mẹ đối với con cái cũng như tầm quan trọng của mái ấm gia đình đối với trẻ thơ.
Câu chuyện kể về một gia đình có hai anh em là Thành và Thủy, người ta thường nói anh trai – em gái là hay bất hòa thế nhưng Thành và Thủy lại rất mực yêu thương nhau. Nhưng thật trớ trêu và ngang trái khi bố mẹ của Thành và Thủy lại không yêu thương nhau như vậy, họ ly dị đường ai nấy đi và buộc hai anh em phải chia xa, người anh theo bố, người em theo mẹ. Ấn tượng nhất về tình cảm của hai anh em Thành Thủy chính là lúc chia đồ chơi. Nghe thấy tiếng mẹ nói chia đồ chơi mà Thủy không kìm nổi nỗi sợ hãi “bất giác run lên bần bật, kinh hoàng…hai bờ mi đã sưng mọng lên vì khóc nhiều”. Trong khi mọi vật vẫn diễn ra bình thường thì chỉ có hai anh em Thành là đang phải đối mặt với tai họa “Cảnh vật vẫn cứ như hôm qua, hôm kia thôi mà sao tai họa giáng xuống đầu anh em tôi nặng nề thế này”. Càng đau khổ và xót xa thì những kỉ niệm vui vẻ ngày xưa khi gia đình êm ấm lại hiện về trong Thành. Đọc những dòng tâm sự của Thành ta mới thấy hai anh em họ thương yêu nhau như thế nào, em vá áo cho anh, anh đón em đi học về, hai anh em tình cảm thắm thiết để bây giờ khi phải chia xa Thành chỉ ước đây chỉ là mơ “Lạy trời đây chỉ là một giấc mơ”. Nhưng phá vỡ giấc mơ ấy là hiện thực hai anh em phải chia đồ chơi cho nhau, anh thì “Không phải chia nữa. Anh cho em tất”, còn em thì “Không, em không lấy. Em để lại hết cho anh”. Đến tận bây giờ, hai anh em vẫn nhường nhịn và dành những điều tốt nhất cho nhau, thật đáng trân trọng. Cặp búp bê Vệ sĩ và Em nhỏ là vật gắn với tuổi thơ của cả hai anh em, Thủy không nỡ để chúng phải chia cách và cũng muốn con Vệ sĩ sẽ canh gác cho anh những giấc ngủ ngon.
Cảm động nhất phải kể đến cảnh chia tay với lớp học, nhìn ngắm khung cảnh ngôi trường thân thương trước khi phải tạm biệt Thủy khóc thút thít “Em cắn chặt môi im lặng, mắt lại đăm đăm nhìn khắp sân trường… ô ăn quan trên hè gạch”. Khi cô giáo nhìn thấy Thủy, từ sửng sốt đến xúc động, cô ôm chặt lấy và giàn giụa nước mắt, đau xót hơn khi cô biết Thủy sẽ không còn được đi học nữa. Các bạn ai cũng khóc vì thương Thủy, nắm chặt tay như muốn an ủi và động viên bạn. Đọc đến đoạn này chúng ta mới thấm thía nỗi đau khi phải từ bỏ trường lớp, từ bỏ quyền đi học, được học và được yêu thương của những đứa trẻ. Thật đáng trách những bậc cha mẹ thiếu trách nhiệm, để các con phải chịu cảnh mồ côi, chia cách. “Mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật” ấy vậy mà Thành cảm thấy kinh ngạc bởi nó khác hoàn toàn với những điều tai họa mà hai anh em đang phải đối mặt. Rồi cũng đến giây phút hai anh em phải chia tay nhau “cuộc chia tay đột ngột quá”, Thủy dù rất sợ “mặt tái xanh như tàu lá” nhưng vẫn lo cho anh, dặn dò con Vệ sĩ nhớ “gác cho anh tao ngủ nhé” rồi nhắn nhủ đầy yêu thương “Bao giờ áo anh có rách, anh tìm về chỗ em, em vá cho, anh nhé…”, trước cảnh chia tay đầy đau thương ấy, người làm anh như Thành cảm thấy thật bất lực, chỉ biết chôn chân xuống đất lặng lẽ dõi theo bóng dáng thân yêu của em gái.
Với nghệ thuật xây dựng các tình huống tâm lý, nhiều chi tiết xúc động, nhà văn đã khắc họa được tình cảm yêu thương rất mực cũng như nỗi đau day dứt của các nhân vật rất chân thực. Hai đứa trẻ trong truyện đã gợi cho người lớn bao suy nghĩ về trách nhiệm của mình, về việc gìn giữ mái ấm hạnh phúc để cho con cái được vui vẻ, trọn vẹn yêu thương.
—————-HẾT—————–
Sau khi phân tích tác phẩm “Cuộc chia tay của những con búp bê”, có thể nói nội dung được truyền tải lớn nhất của truyện chính là tình yêu thương và tình anh em. Cùng tham khảo các bài Suy nghĩ về tình yêu thương qua Cuộc chia tay của những con búp bê, Phân tích nhân vật Thành và Thủy trong Cuộc chia tay của những con búp bê để cảm nhận rõ hơn về tình yêu thương trong gia đình, cũng như tình cảm người anh dành cho em, Cảm nghĩ về Cuộc chia tay của những con búp bê, Suy nghĩ về tình yêu thương qua Cuộc chia tay của những con búp bê.
Đăng bởi: THPT Sóc Trăng
Chuyên mục: Giáo Dục
Nhằm mục đích giúp học sinh nắm vững kiến thức tác phẩm Cuộc chia tay của những con búp bê Ngữ văn lớp 7, bài học tác giả - tác phẩm Cuộc chia tay của những con búp bê trình bày đầy đủ nội dung, bố cục, tóm tắt, dàn ý phân tích, sơ đồ tư duy và bài văn phân tích tác phẩm.
A. Nội dung tác phẩm Cuộc chia tay của những con búp bê
Văn bản kể về hai anh em Thành và Thủy cùng chia đồ chơi và chia tay nhau trước khi bố mẹ ly dị. Khi chia tay, Thành đã nhường đồ chơi cho em nhưng Thủy lại sợ anh gặp ác mộng nên đã chia cho anh con búp bê Vệ Sĩ để nó canh giấc ngủ cho em còn mình giữ lại con Em nhỏ. Hai anh em còn đến trường để Thủy chia tay với cô giáo và bạn bè. Cô giáo tặng Thủy quyển sổ và chiếc bút máy nắp vàng nhưng em không dám nhận vì mẹ đã sắm cho em thúng hoa quả cho em đi bán hàng. Giây phút chia ly của hai anh em diễn ra đột ngột và đầy xót xa, vào khoảnh khắc trước khi đi Thủy đã để lại con búp bê Em nhỏ lại cùng con Vệ Sĩ để chúng mãi mãi không phải rời xa nhau.
B. Đôi nét về tác phẩm Cuộc chia tay của những con búp bê
1. Tác giả:
+ Khánh Hoài [bút danh khác là Bảo Châu], tên thật là Đỗ Văn Xuyền [1937].
+ Quê gốc: Thái Bình, hiện sống ở Việt Trì – Phú Thọ.
+ Là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam [1981], sở trường về truyện ngắn.
+ Với giọng văn tự sự, biểu cảm ông đã khắc họa chân thực những vấn đề trong xã hội.
+ Tác phẩm chính: Trận chung kết [truyện dài, 1975]; Những chuyện bất ngờ [1978]; Cuộc chia tay của những con búp bê [truyện tự sự 1992]; Chuyện ở lớp, chuyện ở nhà [1993-1994].
2. Tác phẩm
a, Xuất xứ văn bản
Truyện ngắn “Cuộc chia tay của những con búp bê” của tác giả Khánh Hoài được trao giải Nhì trong cuộc thi thơ-văn viết về quyền trẻ em do Viện Khoa học Giáo dục và Tổ chức cứu trợ trẻ em Thụy Điển tổ chức năm 1992.
b, Bố cục: 3 phần
Phần 1: Từ đầu… “hiếu thảo như vậy” là cảnh hai anh em chia đồ chơi
Phần 2: Tiếp… “trùm lên cảnh vật” là giây phút Thủy chia tay lớp học
Phần 3: Còn lại là cảnh chia tay đầy xúc động của hai anh em
c, Phương thức biểu đạt: Biểu cảm
d, Ngôi kể: Ngôi thứ nhất qua nhân vật Thành
e, Ý nghĩa nhan đề
Đặt cho truyện ngắn nhan đề “Cuộc chia tay của những con búp bê” dường như muốn nhấn mạnh vào giây phút chia đồ chơi đầy tình thương yêu của hai anh em Thành và Thủy. Chi tiết trong cuộc chia tay của những con búp bê cũng thể hiện mong ước khát khao của Thủy rằng không phải chia tay anh mình.
f, Giá trị nội dung
- Ngợi ca tình anh em thân thiết, luôn yêu thương nhau dù hoàn cảnh có thay đổi
- Qua câu chuyện, mỗi người cần biết trân trọng hơn giá trị của gia đình
- Phản ánh thực tế của xã hội: Hiện tượng ly hôn và tác động của nó tới những người con trong gia đình
g, Giá trị nghệ thuật
- Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện và nhân vật đặc sắc
- Ngôn ngữ giản dị, giàu tình cảm
- Cảm xúc chân thật, có sức lay động
- Ngòi bút tài hoa và giàu tình yêu thương
C. Sơ đồ tư duy Cuộc chia tay của những con búp bê
D. Đọc hiểu văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê
1. Tình huống truyện
Hai anh em Thành và Thủy phải chia tay nhau khi cha mẹ li hôn. Trước khi chia tay, hai anh em đã cùng nhau chia những món đồ chơi mà cả hai luôn yêu quý. Không những thế, em Thủy còn chia tay cả trường học của mình và không được đi học nữa.
=> Tình huống truyện nhiều khó khăn, đặt hai anh em vào tình huống éo le. Từ đó tình cảm và cảm xúc của hai nhân vật được bộc lộ rõ hơn bao giờ hết
2. Cuộc chia tay búp bê
- Búp bê:
+ Đồ chơi gắn với kỉ niệm và tuổi thơ của hai anh em
+ Chứa đựng tình cảm của tình anh em
- Giây phút chia búp bê và cảm xúc của hai anh em:
- Nhân vật Thành:
+ Nhường em hết “ bộ tú lơ khơ, bàn cá ngựa…”
+ Nhếch mép cười cay đắng khi thấy con Vệ Sĩ và kỉ niệm
+ Cố tỏ ra vui vẻ nhưng nước mắt đã ứa ra
+ Xót xa trước tấm lòng hiếu thảo và chu đáo của em gái
=> Người anh giàu lòng yêu thương, trách nhiệm, bảo vệ và che chở cho em gái
- Nhân vật Thủy:
+ Run lên bần bật
+ Cặp mắt tuyệt vọng
+ Chứng kiến anh định chia rẽ hai con búp bê thì giận dữ “sao anh ác thế”
+ Lo lắng cho anh khi muốn để lại con Vệ Sĩ để gác đêm cho anh ngủ
=> Cô bé giàu cảm xúc, hiếu thảo, ngoan ngoãn, yêu thương anh.
3. Cuộc chia tay với lớp học đầy lưu luyến
- Thủy đến trường lần cuối để gặp cô giáo và các bạn
- Cô giáo: Ôm chặt lấy em; chuẩn bị quà [vở+bút]; tái mặt và giàn giụa nước mắt khi biết Thủy không được đi học nữa
- Các bạn: “Ồ” lên ngỡ ngàng, sững sờ; khóc thút thít; nắm tay em chẳng muốn rời
=> Cuộc chia tay bất đắc dĩ không ai muốn. Tình yêu thương và xót xa của cô giáo và các bạn dành cho Thủy đầy xúc động
4. Hai anh em chia tay nhau
- Thủy “mặt tái xanh như tàu lá” em như người mất hồn
- Đột ngột nhường hết búp bê cho anh
- Nhắc anh không được để chúng rời xa nhau => Gửi gắm mong ước không phải chia ly
- Thành mếu máo đứng chôn chân nhìn theo bóng em đi
=> Cảnh chia tay diễn ra đột ngột và đầy nước mắt. Cô bé Thủy yêu thương anh vô bờ. Nỗi đau không nói hết được của Thành trước giây phút chia ly.