Càn Long được biết đến là vị vua anh minh trong lịch sử Trung Quốc. Vị vua này lập được nhiều thành tựu to lớn trong lĩnh vực chính trị, xây dựng nhiều di tích văn hóa nổi tiếng.
Đặc biệt, hậu cung của vua Càn Long được rất nhiều người quan tâm. Là vị vua anh minh, tài giỏi nên xung quanh Càn Long có hàng nghìn mỹ nữ cũng là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, trong lòng vua Càn Long, Hiếu Hiền Hoàng hậu luôn nắm giữ một vị trí khó thay thế.
Hiếu Hiền Thuần Hoàng Hậu Phú Sát Thị hay Phú Sát Hoàng hậu sinh ra trong gia tộc Phú Sát thuộc Mãn Châu Tương Hoàng Kỳ. Đây là một gia tộc lớn, có tiếng nói trong triều đình. Với diện mạo xinh đẹp, tính cách dịu hiền, nàng nhanh chóng lọt vào mắt xanh của Hoằng Lịch và trở thành đích phúc tấn. Khi Hoằng Lịch lên ngôi vua, lấy hiệu là Càn Long, bà trở thành Hoàng hậu.
Phú Sát Hoàng hậu ở bên cạnh Càn Long khoảng 20 năm. Trong suốt thời gian đó họ luôn kề cận, không chỉ vì là vợ chồng mà còn giống như những người bạn tâm giao. Hoàng hậu đã đồng hành cùng Càn Long vượt qua nhiều khó khăn từ khi còn là hoàng tử cho đến khi trở thành vua của một nước.
Thế nhưng, 1 năm sau khi hoàng hậu hạ sinh được Hoàng Thất Tử Vĩnh Tông thì vị hoàng tử này không may qua đời. Hoàng hậu Phú Sát vô cùng đau khổ. Càn Long thương xót vợ nên đã quyết định cùng Hoàng hậu đi thị sát về phía Đông. Đến Tề Nam, Hoàng hậu không may bị nhiễm phong hàn. Sau khi nghỉ ngơi vài ngày đã cảm thấy khỏe hơn nên dự định quay về kinh thành nhưng khi thuyền đến Ôn Châu, bệnh của Hoàng hậu đột nhiên trở nặng khiến bà qua đời ở tuổi 37.
Sự ra đi của bà là một đả kích đối với Càn Long. Ông tổ chức một đại tang long trọng và dành cả đời để tiếc thương bà. Không chỉ vậy, Càn Long còn trọng dụng các nam duệ trong gia tộc của bà, đặc biệt là em trai út Đại học sĩ Phó Hằng.
Cho dù vẫn qua đêm với các phi tần trong hậu cung nhưng không ai có thể thực sự khiến Càn Long quên đi được cố Hoàng hậu. Ông vì vậy mà ngày càng cô độc, phải mất một thời gian dài mới có thể bình tâm trở lại.
Người ta nói trạng thái tinh thần của Càn Long đế luôn không ổn định. Ông thường cảm thấy rằng Hoàng hậu vẫn đang ở bên cạnh mình và thường đi đến những nơi mà vợ từng qua lại do quá thương nhớ bà.
Để giãi bày nỗi nhớ thương vợ mà sau này vua Càn Long đã làm một vài phú là Thuật bi phú, một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất trong suốt cuộc đời của ông, để tưởng nhớ người vợ đã khuất, bộc lộ cảm xúc thật của mình giữa dòng thơ.
Có thông tin cho rằng vì người vợ mà ông yêu thương qua đời do bệnh ở Tế Nam nên kể từ đó, Càn Long chưa bao giờ đặt chân đến nơi đây thêm một lần nào để tránh nhớ lại kỷ niệm trong quá khứ.
Lịch sử Trung Quốc ghi nhận, dù hậu cung có rất nhiều mỹ nhân nhưng Càn Long vẫn luôn sủng ái hết mực Lệnh phi [Ngụy Giai thị]. Lệnh phi hay còn được gọi là Ngụy Giai thị, xuất thân Chính Hoàng kỳ Bao y, là tầng lớp phục vụ hoàng thất Mãn Châu.
Khi đến tuổi trưởng thành, nhờ thuộc Nội vụ phủ, Ngụy thị theo lẽ thường mà được chọn vào cung trong đợt Nội vụ phủ tuyển tú hằng năm. Do nhan sắc kiều diễm, cùng với tài cầm kỳ thi họa hơn người nên bà trở thành phi tần thăng tiến nhanh nhất trong hậu cung của Càn Long.
Lệnh phi ban đầu xuất thân thuộc tầng lớp phục vụ hoàng thất Mãn Châu. [Ảnh minh họa: Lệnh phi trong phim Diên Hi Công Lược]
Theo những ngự chế thơ của Càn Long Đế đề cập, Ngụy thị chịu sự giáo dục của Hiếu Hiền Thuần Hoàng hậu, mà việc bà trở thành tần phi cũng là do Hoàng hậu tiến cử lên.
Không rõ thời gian bà trở thành tần phi chính thức của Càn Long Đế, chỉ biết tư liệu về bà ghi sớm nhất vào thời Càn Long đã là Quý nhân. Năm Càn Long thứ 10 [1745], ngày 23 tháng 1 [âm lịch], Càn Long Đế ra chỉ dụ tấn phong Quý nhân Ngụy thị được phong Tần.
Từ tước Tần, các hậu phi sẽ có phong hiệu, và phong hiệu của Ngụy thị được chọn là Lệnh. "Lệnh" theo Mãn ngữ có nghĩa là "Thông tuệ", "Sáng suốt".
Ngụy Giai thị xinh đẹp, thông thạo cầm kỳ thi họa nên con đường thăng tiến của bà rất nhanh. [Ảnh minh họa: Lệnh phi trong phim Diên Hi Công Lược]
Năm Càn Long thứ 21 [1756], Càn Long Đế quyết định đại phong hậu cung, gia thưởng thêm Lệnh tần lên phi. Năm thứ Càn Long 24 [1759], Càn Long ra chỉ dụ Lệnh phi Ngụy thị được thăng làm Lệnh Quý phi. Năm Càn Long thứ 30 [1765], Càn Long Đế vấn an Sùng Khánh Hoàng thái hậu, rồi phụng ý chỉ của Hoàng thái hậu, chỉ dụ tấn phong Lệnh Quý phi làm Hoàng quý phi.
Kế hậu thất sủng, Lệnh Phi ở vị thế Hoàng Quý phi - là phi tần có tước vị cao nhất, đứng đầu hậu cung hơn 10 năm trời. Bà đồng thời trở thành Hoàng Quý phi tại vị cuối cùng dưới thời Càn Long. Mặc dù khi còn sống, danh phận cao nhất của bà chỉ là Hoàng Quý phi, nhưng vì là mẹ ruột của Tân Hoàng đế, tức Gia Khánh Đế nên khi qua đời đã được truy phong là Hoàng hậu.
Ban đầu, trong suốt 10 năm kể từ ngày nhập cung, bà lại không thể sinh con. Theo quan niệm thời Trung Hoa phong kiến, khi phụ nữ không thể sinh được con, sẽ bị gia đình, đặc biệt chồng ruồng bỏ, nhưng địa vị của bà không hề bị đe dọa. Khi Lệnh phi bước sang tuổi 29, bà lần lượt hạ sinh 4 hoàng tử và hai công chúa. Nhờ sinh nhiều con cho Càn Long, Lệnh phi càng nhận được nhiều ân sủng của vua. Nhiều người cho rằng, sở dĩ Thập ngũ Hoàng tử Vĩnh Diễm, con trai của bà được vua Càn Long chọn làm Hoàng đế kế nhiệm cũng một phần vì tình cảm của ngài dành cho bà.
Năm Càn Long thứ 40, Hoàng Quý phi Ngụy thị qua đời, hưởng thọ 47 tuổi. Càn Long vì thương tiếc nên đã ngừng thiết triều 5 ngày để tang và ban cho bà thụy hiệu Lệnh ý Hoàng quý phi. Ngoài ra, ngài còn viết một bài thơ mang tên "Lệnh ý Hoàng quý phi vãn thi" để tưởng nhớ bà.
Dù rất yêu thương Lệnh phi nhưng Càn Long chỉ sắc phong bà làm Hoàng Quý phi. [Ảnh minh họa: Lệnh phi trong phim Diên Hi Công Lược]
Không chỉ vậy, bà là người thứ 5 và cũng là người cuối cùng được hợp táng với Càn Long tại địa cung. Quan tài của bà được đặt ngay bên phải đế quan của Càn Long. Điều này cũng cho thấy vị hoàng đế này yêu sâu đậm Lệnh Phi dù không thể ban cho bà địa vị cao nhất hậu cung.