Ngày nay, Việt Nam có quan hệ kinh tế - thương mại với hơn 230 quốc gia và vùng lãnh thổ ở cả 5 châu lục, trong đó có hơn 30 nước là đối tác chiến lược, đối tác toàn diện; là quốc gia đầu tiên tại khu vực Đông Nam Á xây dựng khuôn khổ quan hệ đối tác chiến lược và đối tác toàn diện với cả 5 nước thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và các nước lớn. Việt Nam là quốc gia có bề dày lịch sử hàng nghìn năm, có nền văn hóa đa dạng, đặc sắc, đóng vai trò ngày càng quan trọng trong các mối quan hệ ở bình diện quốc tế.
Trong những năm qua, nhiều hoạt động, như ngày/tuần/tháng văn hóa Việt Nam, biểu diễn nghệ thuật, lễ hội văn hóa - du lịch, chiếu phim, triển lãm sách, ảnh, sản phẩm văn hóa - nghệ thuật, hội thảo, xúc tiến, quảng bá du lịch... nhằm giới thiệu hình ảnh đất nước, con người Việt Nam liên tục được tổ chức ở nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Đặc biệt là ở các quốc gia có mối quan hệ gắn bó lâu dài với Việt Nam như Liên bang Nga, Trung Quốc, Pháp, Nhật Bản, Hàn Quốc,…
Ở chiều ngược lại thì những năm gần đây các ngày hội văn hóa, tuần văn hóa của nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới cũng được tổ chức đều đặn ở Việt Nam. Các cơ sở văn hóa của nhiều nước tại Việt Nam, như Viện Goethe của Đức, Thư viện Phòng Văn hóa Sứ quán Mỹ; các trung tâm văn hóa và ngôn ngữ của Pháp, Nhật Bản, Hàn Quốc… được thành lập tạo điều kiện đẩy mạnh hoạt động giao lưu văn hóa của nước ta.
Điển hình như Lễ hội Mùa hè Nhật Bản “Đánh thức giác quan” là sự kiện đặc biệt trong bối cảnh kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam - Nhật Bản đang được tổ chức từ 5-12/7 tại Trung tâm Bách hóa tổng hợp và Siêu thị AEON Long Biên [Hà Nội].
Cũng trong tháng 7 này, từ ngày 9 đến ngày 14/7, sự kiện Những ngày Văn hóa Nga tại Việt Nam năm 2023 sẽ được tổ chức ở Hà Nội và Quảng Ninh. Trong sự kiện sẽ có các hoạt động: Chương trình thăm và làm việc tại Việt Nam của đoàn Lãnh đạo Bộ Văn hóa Liên bang Nga, dự Lễ khai mạc và các hoạt động trong khuôn khổ Những ngày Văn hóa Nga tại Việt Nam năm 2023; Chương trình biểu diễn nghệ thuật của Nga tại Hà Nội [kết hợp bế mạc Năm chéo Việt Nam-Nga] và chương trình biểu diễn nghệ thuật tại Thành phố Hạ Long; Tổ chức triển lãm ảnh giới thiệu văn hóa, nghệ thuật của Nga tại Hà Nội và Thành phố Hạ Long.
Trước đó, Lễ hội Việt Nam tại Nhật Bản đầu tháng 6/2023 được đánh giá là lớn nhất từ trước tới nay với gần 150 gian hàng bán hàng hóa, ẩm thực Việt Nam, ước lượng đã thu hút 400.000 người đến dự.
Đã thành hoạt động thường niên từ 3 năm nay, Lễ hội Ẩm thực Ici Vietnam Festival 2023 cũng vừa được tổ chức ngày 17/6 tại Quảng trường Monge ở quận 5, thủ đô Paris, với sự phối hợp giữa Hội Người Việt Nam tại Pháp [UGVF] và Hội thanh niên Việt Nam tại Pháp [UJVF].
Chia sẻ tại Lễ hội, đạo diễn trẻ François Bibonne, tác giả của phim tài liệu âm nhạc Once upon a bridge in Vietnam cho biết: "Sống ở Paris, tôi có cơ hội được ăn nhiều đồ Việt mà tôi thích. Ici Vietnam Festival thực sự là nơi tụ hội của ẩm thực Việt Nam và nó khiến tôi nghĩ đến việc sẽ có thể làm phim để giới thiệu về các món ăn và nghệ thuật ẩm thực của Việt Nam". Và không chỉ có ẩm thực, âm nhạc đương đại với sự sôi động của điện tử, pop và rap, được biểu diễn bởi những nghệ sĩ DJ-beatmarkers người Pháp gốc Việt cừ khôi.
Trung tuần tháng 10/2022 nhân dịp kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Hàn Quốc [1992-2022]; thực hiện Kế hoạch hợp tác văn hóa giữa Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hai nước, từ ngày 13 đến 19/10, Lễ hội du lịch-văn hóa Việt Nam tại Hàn Quốc năm 2022 diễn ra tại Seoul và Gwangju, trong chuỗi sự kiện này, Việt Nam vinh dự là khách chính tại Lễ hội quốc tế “Kết nối văn hóa” với Không gian Văn hóa Việt Nam bên bờ sông Hàn và các chương trình biểu diễn nghệ thuật, thời trang tại Liên hoan Âm nhạc châu Á 2022.
Lễ hội du lịch-văn hóa Việt Nam tại Hàn Quốc là một trong hai Lễ hội có quy mô lớn tại nước ngoài được Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức thường niên tại Hàn Quốc và Nhật Bản từ năm 2010. Đến nay, Lễ hội Du lịch - Văn hóa Việt Nam tại Hàn Quốc đã được Cục Hợp tác quốc tế - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức đều đặn đến lần thứ 10 tại nhiều tỉnh, thành phố lớn của Hàn Quốc, góp phần quan trọng vào việc quảng bá du lịch Việt Nam đến thị trường Hàn Quốc trong 10 năm qua.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng diễn ra sâu rộng, văn hóa được nhiều quốc gia sử dụng như một công cụ đắc lực của “quyền lực mềm”. Hầu hết các nước, không chỉ các nước phát triển, mà cả các nước mới nổi đều có chính sách truyền bá văn hóa ra nước ngoài, qua đó thiết lập, duy trì và phát triển quan hệ đối ngoại. Qua ngoại giao văn hóa, các quốc gia, nhất là các nước lớn, mở rộng ảnh hưởng của mình đối với thế giới. Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc,... là những quốc gia luôn tích cực triển khai mở rộng các “giá trị” và ảnh hưởng của mình thông qua các hoạt động ngoại giao văn hóa. Chính vì vậy, lâu nay trong chiến lược phát triển văn hóa của Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung luôn đặt các hoạt động giao lưu văn hóa thế giới ở vai trò then chốt.
Các ngành công nghiệp văn hóa của Việt Nam còn non trẻ, các doanh nghiệp văn hóa có quy mô nhỏ, lẻ, phân tán, chưa tạo ra được những sản phẩm đủ sức cạnh tranh, nâng vị thế của Việt Nam trên thị trường quốc tế. Nguồn nhân lực trong lĩnh vực giao lưu văn hóa ở các bộ, ngành, địa phương không đồng đều về trình độ, khả năng ngoại ngữ, cũng như sự am hiểu về văn hóa, luật pháp và phong tục, tập quán quốc tế còn hạn chế...
Từ đó thấy rằng những hoạt động giao lưu văn hóa với các quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới chính là cơ hội để Việt Nam học tập và trau dồi những kinh nghiệm quý báu đã chứng minh được thành công ở các quốc gia đi trước để áp dụng linh hoạt, sáng tạo phù hợp với văn hóa Việt Nam. Chỉ có thông qua những hoạt động giao lưu văn hóa như vậy mới giúp cho nền công nghiệp văn hóa của Việt Nam ngày một lớn mạnh hơn, phù hợp với xu thế phát triển của thế giới. Những hoạt động này không chỉ thắt chặt thêm tình hữu nghị giữa Việt Nam và các quốc gia, vùng lãnh thổ khác mà nó còn đóng vai trò như một cầu nối, một động lực thúc đẩy các lĩnh vực hợp tác khác ngày một toàn diện và hiệu quả hơn./.