Trong lĩnh vực tài chính hợp đồng hoán đổi được coi như một công cụ tài chính phái sinh trong đó hai bên sẽ trao đổi một dòng tiền này lấy một dòng tiền khác của bên kia. Vậy hợp đồng hoán đổi là gì? Phân loại hợp đồng hoán đổi. Luật Hùng Sơn sẽ giới thiệu qua bài viết dưới đây:
Hợp đồng hoán đổi là một thỏa thuận dạng hợp đồng giữa hai bên đối tác trong việc kinh doanh, theo đó các bên sẽ đồng ý thực hiện các khoản thanh toán định kỳ cho nhau hoặc là đồng ý về trao đổi các luồng tiền trong tương lai theo một phương thức đã được định sẵn và trong một khoản thời gian đã xác định trước.
Các đặc điểm của hợp đồng hoán đổi
Hợp đồng hoán đổi có các đặc điểm cụ thể dưới đây:
Thứ nhất, sử dụng trung gian làm giảm đi khoảng thời gian tìm kiếm để đi đến ký kết hợp đồng hoán đổi.
Thông thường các cá nhân hoặc tổ chức khi tham gia vào hợp đồng hoán đổi sẽ không được chuyên môn hóa trong lĩnh vực tài chính nên có thể làm mất nhiều thời gian để tìm được các đối tác kể cả khi có sự hỗ trợ của môi giới. Bên cạnh đó, các tổ chức trung gian tài chính thường sẽ hoạt động trên thị trường tài chính với tính chất chuyên nghiệp và sẵn sàng thực hiện các giao dịch hoán đổi vào bất cứ thời điểm nào để từ đó là giảm đi khoảng thời gian đi đến ký kết loại hợp đồng này.
Thứ hai, việc sử dụng trung gian có thể sẽ làm giảm chi phí về đánh giá chất lượng tín dụng
Ở hầu hết các hợp đồng hoán đổi thì một bên đối tác sẽ thực hiện việc thanh toán các luồng tiền căn cứ vào kết quả hoạt động kinh doanh đầu tư với sự biến động ngẫu nhiên, hay theo một tham số nhất định như về lãi suất, tỷ giá hay mức sinh lời cổ phiếu hoặc giá hàng hóa. Còn bên còn lại sẽ chọn việc thực hiện thanh toán các luồng tiền sẽ thả nổi theo một tham số khác hoặc các luồng tiền ổn định hơn.
Vào một ngày thanh toán cụ thế, hai bên sẽ trao đổi về hai luồng tiền đã thực hiện ký kết trên hợp đồng cho nhau với cùng một loại tiền tệ [trừ trường hợp là hợp đồng hoán đổi ngoại tệ]. Kết quả là của các bên thường sẽ thỏa thuận trao đổi luồng tiền ròng mà một bên nợ bên kia hoặc là sẽ áp dụng nguyên tắc bù trừ ròng.
Còn đối với các hợp đồng hoán đổi ngoại tệ hoặc một số dạng hợp đồng về hoán đổi đặc biệt khác thì các luồng tiền thanh toán sẽ không được ghi nhận theo cùng một loại tiền tệ, khi đó việc thực hiện bù trừ sẽ không được diễn ra và các bên sẽ phải chuyển cho nhau các luồng tiền theo các nghĩa vụ phát sinh một cách độc lập.
Thứ ba, hợp đồng hoán đổi mang tính linh hoạt
Do hợp đồng hoán đổi sẽ không được giao dịch trên thị trường tập trung mà hầu hết sẽ được giao dịch trên thị trường OTC nên các điều khoản của hợp đồng thường sẽ được thiết kế về linh hoạt sao cho phù hợp với nhu cầu của các bên tham gia ký kết.
Phân loại Hợp đồng hoán đổi
Các loại hợp đồng hoán đổi bao gồm như sau:
- Hợp đồng hoán đổi lãi suất là hợp đồng phái sinh mà theo đó một bên sẽ thực hiện việc trao đổi dòng lãi suất để lấy dòng tiền mặt của bên khác;
- Hợp đồng hoán đổi tiền tệ đây là hợp đồng trao đổi ngoại tệ theo đó hai bên sẽ thực hiện việc trao đổi khoản tiền gốc và lãi cố định của một khoản vay để lấy về khoản gốc và lãi cố định tương đương một khoản vay của một đồng tiền cụ thể khác.
- Hợp đồng hoán đổi tín dụng đây là hợp đồng phái sinh về tín dụng mà theo đó Bên mua sẽ thực hiện việc thanh toán một khoản tiền định kỳ cho Bên bán, đổi lại về Bên mua sẽ phải nhận được khoản bồi thường nếu các công cụ tài chính cơ sở bị mất khả năng về thanh toán.
- Hợp đồng hoán đổi hàng hóa đây là dạng thỏa thuận mà theo đó giá thả nổi của hàng hóa sẽ được trao đổi để lấy giá cố định trong một khoảng thời gian cụ thể nhất định.
- Hợp đồng hoán đổi chứng khoán vốn đây là một dạng hợp đồng hoán đổi mà tổ hợp các dòng tiền sẽ được thỏa thuận và trao đổi giữa hai bên vào một ngày xác định trong tương lai.
Mục đích và cơ chế giao dịch của hợp đồng hoán đổi
Mục đích của hợp đồng hoán đổi sẽ thường được dùng để phòng ngừa các rủi ro về tài chính cho chủ thể tham gia ký kết hợp đồng do có sự biến động của yếu tố thị trường về lãi suất, tỷ giá hay giá cổ phiếu, …, để hưởng các ưu đãi dành cho các công ty trong nước hoặc được dùng để nhằm mục đích đầu cơ.
Hợp đồng hoán đổi sẽ thường được giao dịch bên ngoài về các thị trường tập trung và thường có sự tham gia của một định chế tài chính về trung gian, sẽ được gọi là tổ chức kinh doanh hợp đồng hoán đổi có thể như nhà tạo lập thị trường hoặc các ngân hàng thương mại. Các tổ chức này sẽ đóng vai trò đứng giữa và kết nối hai bên sử dụng cuối cùng và là các đối tác của hợp đồng giao dịch hoán đổi được hưởng lợi từ sự chênh lệch giữa giá chào mua và giá chào bán mà họ đã đưa ra cho các bên nhằm xác định về luồng tiền của hợp đồng.
Cách duy nhất để các chủ thể thực hiện việc tham gia hợp đồng hoán đổi sẽ thoát ra khỏi hợp đồng này là sự thỏa thuận song phương với bên còn lại để cùng hủy hợp đồng hoặc bằng cách thực hiện việc chuyển nhượng cho bên thứ ba với điều kiện được đồng ý của phía đối tác.
Hy vọng qua bài viết trên sẽ mang đến những thông tin hữu ích cho các về Hợp đồng hoán đổi là gì? Phân loại hợp đồng hoán đổi. Hãy liên hệ ngay đến số Hotline: 1900 6518 của Luật Hùng Sơn để được giải đáp những thắc mắc bạn đang gặp phải.