Trong lần hợp tác thứ ba giữa nền tảng Facebook và Bain & Company với nghiên cứu mang tên “SYNC Đông Nam Á”, hai nhà quan sát thị trường tầm cỡ đã gợi mở nhiều góc nhìn về công cuộc chuyển đổi số đang bùng nổ ở khu vực Đông Nam Á, đặc biệt là tại Việt Nam, qua những điểm nhấn nổi bật về xu hướng và hành vi người dùng tại các thị trường, bên cạnh triển vọng tiêu dùng sau đại dịch và vai trò của mạng xã hội xuyên suốt hành trình mua sắm. Báo cáo vừa được Facebook công bố ngày 2/11/2021 tại Việt Nam.
Nghiên cứu đã khảo sát khoảng 16.700 người tiêu dùng kỹ thuật số và hơn 20 nhân sự cấp C tại 06 quốc gia Đông Nam Á, trong đó có 3.579 người tham gia khảo sát đến từ Việt Nam. Nghiên cứu đem đến nhiều hiểu biết sâu sắc và mới mẻ, bên cạnh các khuyến nghị dành cho giới doanh nghiệp ở mọi quy mô. Nằm trên một địa bàn sôi động của thế giới, nơi hiện được xem như là quê hương của chuyển đổi kỹ thuật số, Việt Nam đang ở tuyến đầu thúc đẩy sự thay đổi và nắm bắt những cơ hội để phát triển mạnh mẽ dựa trên nền tảng số hóa trong một tương lai hậu đại dịch.
Dưới đây là những khám phá nổi bật về khu vực Đông Nam Á và những điểm nhấn riêng biệt của Việt Nam:
Đông Nam Á dẫn đầu chuyển đổi số ở châu Á Thái Bình Dương và Việt Nam được dự đoán có tốc độ tăng trưởng bứt phá trong khu vực
Kể từ khi bắt đầu đại dịch, khoảng 70 triệu người Đông Nam Á trên 15 tuổi đã trở thành người tiêu dùng số, và ước tính đến hết năm 2021, số lượng người tiêu dùng số của khu vực sẽ ước đạt con số 350 triệu. Riêng tại Việt Nam, cứ 7 trong số 10 người tiêu dùng Việt Nam đều được tiếp cận kỹ thuật số và Việt Nam sẽ có 53 triệu người tiêu dùng số vào cuối năm 2021.
Tốc độ tăng trưởng người tiêu dùng số song hành cùng mức tăng chi tiêu số nhanh chóng trên địa bàn lên tới 80%/năm và dự kiến tổng giá trị mua sắm trực tuyến sẽ tăng gấp đôi tính đến năm 2026. Trong đó, Việt Nam được kỳ vọng là thị trường có tăng trưởng nhanh nhất khu vực Đông Nam Á, với tổng giá trị hàng hóa thương mại điện tử [eCommerce GMV] ước đạt con số 56 tỷ đôla Mỹ vào năm 2026, tăng 4,5 lần so với giá trị ước tính của năm 2021. Tổng giá trị hàng hóa thương mại điện tử được hiểu là giá trị quy đổi thành tiền của hàng hóa và dịch vụ được bán qua các kênh mua sắm trực tuyến trong một khoảng thời gian nhất định.
Số danh mục hàng hóa mà người tiêu dùng Việt Nam mua sắm trực tuyến đã tăng 50%, số gian hàng online được mua cũng tăng 40%, kéo theo mức tăng 1,5 lần tổng chi tiêu bán lẻ trực tuyến trên cả nước so với năm 2020. Tại Việt Nam, mức mua sắm online cho từng nhóm hàng cũng tăng gần gấp đôi, đặc biệt nhóm hàng Chăm sóc Cá nhân và Làm đẹp đạt hiệu quả thâm nhập thị trường trực tuyến gấp 3 lần.
Đại dịch dẫn tới chuyển đổi mang tính mô hình trong hành trình mua sắm của người tiêu dùng
Cách người tiêu dùng Việt mua sắm đã có thay đổi lớn với việc các kênh trực tuyến đóng vai trò ngày càng lớn trong từng chặng của hành trình mua sắm, bao gồm Khám phá, Đánh giá và Mua hàng, thể hiện qua tỷ lệ sử dụng kênh trực tuyến tương ứng trong từng chặng lên tới 81%, 84% và 56%, tức là cao hơn hẳn tỷ lệ sử dụng các kênh trực tiếp. Cụ thể:
- Mạng xã hội tiếp tục là kênh số 1 giúp ích cho quá trình Khám phá sản phẩm, dịch vụ tại Việt Nam. Khảo sát người tiêu dùng Việt cho thấy, 14% lựa chọn Bảng tin trên mạng xã hội và 22% lựa chọn Video trên mạng xã hội là kênh hàng đầu để tìm hiểu thông tin.
- Người tiêu dùng Việt có xu hướng tìm kiếm các nội dung đánh giá sản phẩm trên Mạng xã hội và các nền tảng Thương mại điện tử, với tỷ lệ phản hồi lựa chọn mỗi kênh đều đạt 26%. Khi cân nhắc lựa chọn thương hiệu, mạng xã hội vẫn là kênh có tầm ảnh hưởng hàng đầu, với 32% phản hồi lựa chọn, theo sau là các nền tảng Video, với 20% phản hồi lựa chọn.
- Khi phải đưa ra quyết định mua hàng, các sàn Thương mại điện tử và nền tảng mua sắm trên Mạng xã hội là những kênh chủ chốt, với thị phần chi tiêu tương ứng đạt 33% và 19%.
Lần đầu tiên việc thanh toán sử dụng tiền mặt có nguy cơ bị soán ngôi với sự sụt giảm đáng kể từ 60% 2020 chỉ còn 42% năm 2021. Sức hút mạnh mẽ từ các hình thức hình thức thanh toán không dùng tiền mặt phản ánh qua mức tăng sử dụng ví điện tử lên đến 82% và tăng chuyển khoản ngân hàng lên tới 18%. Tính An toàn, riêng tư và mức phí dịch vụ là 3 mối quan tâm chính của người tiêu dùng Việt Nam khi cân nhắc các loại hình thanh toán này.
Ngoài ra, Báo cáo cũng đề cập đến chất lượng và trải nghiệm sản phẩm giúp thu hút người tiêu dùng, trong khi các yếu tố ESG [Môi trường, Xã hội và Quản trị doanh nghiệp] tác động tới lựa chọn thương hiệu, lôi sống của người dân đã thay đổi sau đại dịch,...
“Chúng tôi đã chứng kiến một số lượng lớn người tiêu dùng Việt tiếp cận kỹ thuật số và thực hiện mua sắm online với nhiều chủng loại hàng hóa khác nhau. Khám phá sản phẩm và mua sắm online đã trở thành một hoạt động hết sức tự nhiên trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp. Vì lẽ đó, chuyển đổi số cần được tăng tốc để đáp ứng nhu cầu thị trường cũng như giúp doanh nghiệp củng cố quan hệ với khách hàng. Ngày càng nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam thiết lập một hệ sinh thái số trên các nền tảng trực tuyến, bao gồm thương mại trên mạng xã hội, thương mại điện tử, các sàn giao dịch và tích hợp dữ liệu. Chúng tôi không ngừng nghiên cứu các phương thức giúp trang bị cho các doanh nghiệp Việt nền tảng hiểu biết sâu sắc và tăng cường vai trò của hệ sinh thái Thương mại Khám phá trên Mạng xã hội, giúp các doanh nghiệp nhanh chóng phục hồi và mở rộng quy mô sau đại dịch.”
Ông Khôi Lê, Giám đốc kinh doanh toàn cầu thị trường Việt Nam tại Meta cho biết
Thanh Huyền
Visa, công ty công nghệ thanh toán điện tử hàng đầu thế giới, vừa công bố số liệu nghiên cứu về thái độ thanh toán của người tiêu dùng cho thấy sự tăng trưởng vượt bậc trong các hình thức bán lẻ và tiêu dùng số ở Việt Nam.
Theo đó, có đến 87% số người tiêu dùng Việt được khảo sát hiện đang sử dụng dịch vụ giao hàng tận nhà và 82% trải nghiệm dịch vụ lần đầu tiên từ khi đại dịch COVID-19 xảy ra. Trong số 10 đơn hàng thì có đến gần 6 đơn hàng được giao đến nhà, tăng gấp 20 lần so với thời điểm trước đại dịch.
Cũng theo khảo sát của Visa, đại đa số [77%] người tiêu dùng Việt Nam hiện đã biết đến hoạt động mua sắm trên mạng xã hội. Tính đến thời điểm hiện tại, mức độ nhận biết và đón nhận loại hình thương mại này được ghi nhận đông đảo nhất ở nhóm người tiêu dùng trong độ tuổi 18-23, những người thường xuyên sử dụng mạng xã hội nên dễ dàng nắm bắt được tính năng thương mại trên các nền tảng này.
[Thanh toán online: Thay đổi hành vi và “cú hích” mang tên COVID-19]
Theo đại diện của Visa, giãn cách xã hội và mô hình làm việc tại nhà dẫn đến những thay đổi nhanh chóng và đáng kể trong lĩnh vực thương mại, kèm theo các dự đoán về những ảnh hưởng lớn tác động đến tương lai ngành bán lẻ.
Trong bối cảnh người tiêu dùng dành hầu hết thời gian ở nhà, nghiên cứu của Visa về thái độ thanh toán của người tiêu dùng cho thấy quá trình chuyển dịch từ cửa hàng vật lý sang các nền tảng thương mại điện tử diễn ra nhanh chóng chỉ trong vòng vài tháng.
Bà Đặng Tuyết Dung, Giám đốc Visa tại Việt Nam và Lào cho biết: “Người tiêu dùng ngày càng trở nên hứng thú hơn với sự tiện lợi của hình thức mua sắm trực tuyến. Việc sử dụng thanh toán trực tuyến thường xuyên hơn khiến họ nhận ra sự an toàn và đơn giản của các hình thức này. Sự thay đổi hành vi người tiêu dùng là động lực thúc đẩy doanh nghiệp phát triển năng lực kỹ thuật số và có những bước tiến sâu hơn vào lĩnh vực thương mại điện tử.”
Đại diện Visa cho rằng ranh giới giữa thương mại truyền thống và thương mại kỹ thuật số đang mờ dần khi người tiêu dùng ngày nay tìm kiếm những trải nghiệm kết hợp cả hai loại hình thương mại. Thậm chí nhiều người mong muốn tích hợp các phương tiện truyền thông mạng xã hội và các dịch vụ kỹ thuật số tiên tiến ngay tại cửa hàng vật lý.
Cũng theo Visa, các nhà bán lẻ hiện nay đang dẩy mạnh quảng bá và bán sản phẩm, dịch vụ của mình đến người tiêu dùng thông qua mạng xã hội. Nghiên cứu cho thấy đã có 41% doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào thương mại trên mạng xã hội nhằm đáp ứng kỳ vọng của người tiêu dùng.
Được xem là một công cụ nổi bật khi nhắc đến nội dung kỹ thuật số, nền tảng truyền thông mạng xã hội là nơi lý tưởng để các thương hiệu và người bán thu hút lượng lớn khán giả thông qua sự cá nhân hóa. Các nhà bán lẻ không chỉ tìm được khách hàng tiềm năng nhờ quảng cáo nhắm vào đối tượng cụ thể, mà còn có thể tiếp cận khách hàng và mang đến những chương trình ưu đãi riêng phù hợp với nhu cầu từng cá nhân.
Bà Đặng Tuyết Dung cho biết thêm: “Thông qua việc xây dựng một hệ sinh thái thanh toán số đáng tin cậy với độ bảo mật cao, chúng tôi không ngừng cải tiến với các giải pháp thanh toán mới, nhằm mang đến trải nghiệm mượt mà trong quá trình mua sắm trên nền tảng số của người tiêu dùng. Sự cải tiến này hỗ trợ người bán phát triển các dịch vụ và khuyến khích người tiêu dùng hình thành các thói quen kỹ thuật số mới."
Để giúp doanh nghiệp có được những khởi đầu thành công trên hành trình số hóa, Visa hiện đang cung cấp nhiều hỗ trợ đa dạng cho các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Bên cạnh công cụ hữu ích như “Giải pháp báo cáo chi tiêu” - tiết kiệm đáng kể thời gian quản lý chi phí cho doanh nghiệp, Visa cũng chia sẻ kiến thức chuyên môn đến với các chủ doanh nghiệp thông qua chương trình “Kỹ thật kinh doanh thực tiễn” và chuỗi sự kiện đào tạo Retail University hợp tác tổ chức với Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam đồng thời huy động mạng lưới đối tác rộng lớn nhằm thu hút nhiều người tiêu dùng hơn đến với các nền tảng kỹ thuật số./.
Thúy Hà [Vietnam+]