Mặc dù gan có thể giải độc, nhưng nó cũng bị tổn hại bởi các độc tố trong cơ thể. Nếu khả năng giải độc của gan kém đi, các vấn đề sức khỏe có thể xảy ra. Hãy xem xét những thay đổi trong cơ thể để xem gan có khỏe mạnh không.
Ảnh minh hoạ
Xem thêm >> Những biểu hiện rõ rệt bệnh gan thường bị nhầm lẫn sang bệnh khác
Các biểu hiện cơ thể cảnh báo sức khỏe lá gan
Làm thế nào để biết gan có khỏe mạnh hay không? Đây là các thông tin liên quan bạn có thể tham khảo và tự kiểm tra.
Móng tay: Chức năng gan có tốt hay không có thể cảm nhận được bằng cách nhìn vào móng tay. Nếu bạn thấy móng tay lồi lõm không đều, có thể cho thấy gan không tốt, và móng tay nhợt nhạt hoặc mềm, thì có thể là dấu hiệu cảnh báo cơ thể có vấn đề về thiếu khí huyết.
Cảm xúc: Quan niệm Đông y cho rằng sự tức giận rất dễ làm tổn thương gan và những người có gan kém cũng dễ bị trầm cảm, buồn bã, bất ổn về tình cảm,... Điều này là do sự trì trệ của khí trong gan.
Nếu người có chức năng gan tốt, khi gặp phải những điều khó chịu tương tự, nó có thể nhanh chóng phục hồi, nhưng nếu đó là một người bị ứ gan, có thể có những cảm xúc như chán ăn, khóc, trầm cảm và đau khổ. Về lâu dài, rất dễ có khả năng bị trầm cảm.
Xương sườn: Xương sườn nằm ở hai bên ngực và tiếp xúc gần khu vực có liên quan đến gan và túi mật trong cơ thể. Nếu bạn cảm thấy đau ở vùng xương sườn sẽ là một trong những dấu hiệu cảnh báo bệnh gan có thể xảy ra.
Thông thường, các triệu chứng có thể trở nên rõ ràng hơn sau khi cơ thể mệt mỏi, làm việc quá sức. Trong tình huống này, bạn nên xem xét có phải liệu vấn đề tổn thương gan mật đã xuất hiện hay không.
Tóc: Bạn cũng có thể thấy nếu có vấn đề với gan bằng cách nhìn vào tóc. Nói chung, những người có gan kém có xu hướng tóc bị khô và dễ gãy. Điều này là do thiếu hụt khí huyết trong gan và thận.
Khi xuất hiện các triệu chứng tóc nhiều dầu hơn, dễ rụng tóc hoặc da thường bị mụn, có thể là dấu hiệu cảnh báo có nhiều độc tố trong gan, hoặc có thể do gan bị nóng, vì vậy đây là thời điểm bạn cần đặc biệt chú ý đến sức khỏe của gan.
Làm gì để duy trì lá gan khỏe mạnh?
Để có lá gan khỏe, bên cạnh chế độ ăn ngủ điều độ, đúng giờ, mọi người nên tập thể dục mỗi ngày. Trong quá trình tập thể dục, cùng với việc toát mồ hôi, các chất độc cũng được thải bớt ra ngoài. Tập thể dục khiến quá trình chuyển hóa tốt hơn, máu lưu thông mạnh hơn, giảm stress...
Từ xưa đến nay, nhiều loại cây cỏ có tác dụng giải độc cho gan được sử dụng nhưng chủ yếu chế biến bằng cách nấu cao hoặc sắc nước để uống. Để đạt được hiệu quả như mong muốn, cần phải có 1 chế độ dinh dưỡng cân bằng, nhiều rau củ quả., chẳng hạn như:
- Papain từ đu đủ có tác dụng như men pepsin của dạ dày.
- Alicin từ bột tỏi có tác dụng kháng khuẩn tăng cường hệ thống miễn dịch.
- Betacarotene từ gấc, trứng gà có thể loại bỏ tác nhân oxy hóa tế bào.
- Enzyme Peroxidase chiết xuất từ quả mướp đắng và củ cải giúp chống oxy hóa, chống lão hóa.
Những chất này cùng với các axit amin thiết yếu có khả năng giải độc, kích thích sự tăng trưởng của tế bào biểu bì, giúp da mịn màng như Methionin, L-cystin [có trong trứng, thịt, cá…] và đặc biệt là pluriamin, axit amin được thủy phân từ nhộng tằm sẽ giúp cơ thế tăng cường thể trạng, ngăn ngừa tiền ung thư gan.
Khi phát hiện công dụng tuyệt vời của các loại củ quả kể trên trong giải độc gan, các nhà khoa học Việt Nam đã nghĩ đến hướng ly trích các thành phần có lợi từ các củ quả này để tạo ra thực phẩm hỗ trợ tăng cường chức năng gan an toàn để sử dụng hàng ngày để tăng cường thải độc cho gan, tăng chức năng gan, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
Thực phẩm bảo vệ sức khỏe Naturenz là công trình nghiên cứu trên 20 năm của Viện Công nghệ Sinh học, ứng dụng công nghệ sinh học, chiết xuất enzym từ củ quả tự nhiên. Hiệu quả Naturenz đã được chứng minh bằng thử nghiệm lâm sàng giúp hỗ trợ hạ men gan trong 6 tuần đối với các nhóm bệnh gan.
Xét nghiệm chức năng gan là một trong những xét nghiệm sinh hóa thường được chỉ định để đánh giá các chức năng khác nhau của gan hoặc đưa ra bằng chứng về tổn thương gan. Xét nghiệm chức năng gan được chỉ định trong tổng thể xét nghiệm khi sút cân không rõ nguyên nhân, nghiện rượu, có các bệnh lý về gan và trong quá trình theo dõi điều trị của nhiều thuốc. Xét nghiệm chức năng gan cũng được chỉ định khi xuất hiện một số dấu hiệu lâm sàng như vàng da, buồn nôn và nôn liên tục.
Xét nghiệm chức năng gan là một trong những xét nghiệm sinh hóa thường được chỉ định để đánh giá các chức năng khác nhau của gan hoặc đưa ra bằng chứng về tổn thương gan. Xét nghiệm chức năng gan được chỉ định trong tổng thể xét nghiệm khi sút cân không rõ nguyên nhân, nghiện rượu, có các bệnh lý về gan và trong quá trình theo dõi điều trị của nhiều thuốc. Xét nghiệm chức năng gan cũng được chỉ định khi xuất hiện một số dấu hiệu lâm sàng như vàng da, buồn nôn và nôn liên tục. Xét nghiệm chức năng gan bao gồm việc định lượng một số enzym hoặc một số chất chuyển hóa hoặc tổng hợp tại gan để đánh giá chức năng và chuyển hóa của cơ quan này. Các xét nghiệm sinh hóa chính thường được thực hiện bao gồm định lượng các transaminase, γGT [gamma-glutamyl transpeptidase], phosphatase kiềm và bilirubin [bảng 1]. - Các transaminase [hay aminotransferase], alanin aminotransferase [ALAT hoặc GPT] và aspartate aminotransferase [ASAT hay GOT] là những enzym được giải phóng trong tuần hoàn khi có tổn thương tế bào và đưa ra những dấu hiệu về chức năng gan. Các enzym này có nhiều trong gan và cơ. ALAT có chủ yếu trong gan. Tăng nồng độ ALAT trong huyết tương là dấu hiệu của tổn thương tế bào gan. Vì vậy xét nghiệm này đặc hiệu cho tổn thương tế bào gan hơn so với ASAT. ASAT không chỉ có trong gan mà còn có cả trong cơ tim, cơ vân, thận, não, tụy, phổi, bạch cầu và hồng cầu. - γGT được tổng hợp bởi tế bào gan và tế bào biểu mô ống mật. Đây là những chất chỉ thị cho tình trạng gan ứ mật nhưng kém đặc hiệu và có thể tăng cao trong nhiều trường hợp như đái tháo đường, nghiện rượu, ứ mật, các bệnh lý tụy, nhồi máu cơ tim, suy thận, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính [COPD] và do dùng một số loại thuốc. Có một tỷ lệ nhất định [ví dụ 3-5% người Pháp] có tăng γGT không có triệu chứng.
- Phosphatase kiềm có trong gan, ruột, xương, nhau thai và thận. Tương tự γGT, đây là một dấu hiệu của tình trạng ứ mật.
- Bilirubin là một chất sắc tố màu vàng, được tổng hợp bởi hệ thống lưới nội mô của tế bào gan, chuyển hóa trong huyết tương, liên hợp ở gan và bài tiết theo đường mật và đường ruột. Bilirubin cũng được chuyển hóa thành sắc tố mật và sau đó được tái hấp thu hoặc thải trừ theo phân. Bilirubin liên hợp thường không xuất hiện trong huyết tương. Bilirubin toàn phần bao gồm bilirubin tự do và bilirubin liên hợp.
- Các xét nghiệm chính trên có thể được bổ sung bằng một số xét nghiệm khác giúp đưa ra chẩn đoán chính xác hơn bao gồm: cholesterol máu [chủ yếu được sản xuất ở gan], albumin, fibrinogen, điện di protein, tỷ lệ prothrombin [TP], yếu tố đông máu V, enzym 5’-nucleotidase [enzym có mặt trong nhiều tế bào, đặc biệt là tế bào gan] hay là amoniac máu.
- Các xét nghiệm khác là chỉ thị đặc hiệu cho bệnh gan như :
+ Alpha-fetoprotein [AFP], chất chỉ thị của khối u, là protein được sản xuất ở gan trong các trường hợp ung thư hoặc xơ gan, được chỉ định theo dõi ở bệnh nhân viêm gan B và C mạn tính có khả năng chuyển sang ung thư carcinom tế bào gan.
+ Định lượng transferrin thiếu hụt carbohydrat [CDT], đây là protein tổng hợp ở gan, liên quan chính xác nhất đến tình trạng nghiện rượu.
+ Xét nghiệm huyết thanh với virus gây viêm gan B và C.
Bảng 1: Các giá trị tham chiếu bình thường trong thăm dò chức năng gan
- ASAT, ALAT: 5-35 UI/L.
- Bilirubin liên hợp: