LUYỆN TẬP LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VE TÁC PHẨM TRUYỆN [HOẶC ĐOẠN TRÍCH] HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP Đề bài: Cảm nhận của em về đoạn trích truyện “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng. Dàn bài chi tiết: Mở bài + Nguyễn Quang Sáng là nhà văn của đất Nam Bộ, ông đã tham gia cả hai cuộc kháng chiến chông Pháp và chông Mĩ. + Truyện ngắn Chiếc lược ngà đã làm rung động người đọc bởi tình cha con sâu nặng và đầy thương cảm trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh. Thân bài: Tình cảm của ông Sáu đối với con + Hoàn cảnh xa cách: vì cuộc chiến đấu chống ngoại xâm, ông Sáu đã phải xa gia đình và đứa con chưa đầy một tuổi suốt tám năm trời với biết bao thương nhớ, mong chờ ngày gặp gỡ. + Sự hụt hẫng ngày trở về: — Ông nôn nóng được gặp con với biết bao sự háo hức: nhảy thót lên khi xuồng chưa cập bến, hai cánh tay giơ ra, miệng lặp bặp gọi con. - Đứa con mặt tái đi, khóc thét, bỏ chạy không nhận ra cha. Những ngày sau đó ông tìm mọi cách để cho con nhận ra mình nhưng vô hiệu. Vết thẹo trên mặt ông đã khiến cho bé Thu không chịu nhận cha. + Niềm vui ngày ra đi: Ngày ra đi, ông không còn hi vọng con nhận ra mình, nhưng đó lại là lúc bé Thu nhào tới ôm hôn ba và khóc thảm thiết, vì bé đã được bà ngoại giải thích nguyên do của vết thẹo trên mặt ba. + Tình cha qua chiếc lược: — Tìm khúc ngà và làm lược cho con tỉ mỉ như một người thợ bạc. - Trước lúc hi sinh, dùng hết sức lực nhờ người bạn trao chiếc lược cho con gái. Tình cảm, thái độ của bé Thu đối với cha + Lúc cha mới về: giật mình ngơ ngác, sợ hãi không nhận ra cha mình vì vết thẹo trên mặt cha. Tìm mọi cách từ chối, khiến cho cha phải giận dữ, rồi còn bỏ về nhà ngoại khi bị ba đánh vì cứng đầu... + Lúc cha ra đi: gọi ba thảm thiết, hai tay ôm chặt cổ ba, hôn ba cùng khắp cả vết thẹo trên má một cách hết sức cảm động. + Tiểu kết: Thu là một cô bé có tính cách cứng cỏi, dứt khoát, đồng thời cũng rất hồn nhiên ngây thơ, có tình cảm mãnh liệt, sâu sắc. Nghệ thuật tác phẩm + Bút pháp phân tích tâm lí nhân vật sâu sắc, đặc biệt là tâm lí trẻ thơ. + Tình huông truyện cảm động làm nổi bật tính cách nhân vật. + Ngôn ngữ kể chuyện giàu chất trữ tình gắn với khẩu ngữ rất Nam Bộ. Kết luận + Truyện ngắn Chiếc lược ngà là một trong những truyện ngắn tiêu biểu của nhà văn Nguyễn Quang Sáng. + Câu chuyện đã để lại cho người đọc ấn tượng sâu sắc về một tình cha con đầy xúc động.
1. Các bước làm bài nghị luận về tác phẩm truyện [hoặc đoạn trích]
- Tìm hiểu đề và tìm ý
- Lập dàn bài
- Viết bài
- Đọc lại bài viết và sửa chữa
2. Bài làm cần đảm bảo đầy đủ các phần của bài văn nghị luận
- Mở bài: Giới thiệu tác phẩm [tùy theo yêu cầu cụ thể của đề bài] và nêu ý kiến đánh giá sơ bộ của mình
- Thân bài: Nêu các luận điểm chính về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm; có phân tích, đánh giá chung bằng các luận cứ tiêu biểu và xác thực.
- Kết bài: Nêu nhận định, đánh giá chung của mình về tác phẩm truyện [hoặc đoạn trích]
B. Bài tập và hướng dẫn giải
Cho đề bài: Cảm nhận của em về đoạn trích truyện "Chiếc lược ngà" của Nguyễn Quang Sáng.
Hãy lập dàn ý chi tiết
[Gợi ý:
- Đề yêu cầu nêu vấn đề gì? Cần chú ý đến các từ nào trong đề để định hướng đúng phương hướng làm bài?
- Em biết gì về hoàn cảnh lịch sử cụ thể của miền Nam nước ta trước đây khiến cho nhiều người như ông Sáu phải xa nhà đi chiến đấu và chịu nhiều mất mát về tình cảm gia đình?
- Nêu những nhận xét [ý kiến] về hai nhân vật ông Sáu và bé Thu trong đoạn trích: những mất mát, thiệt thòi, sự chịu đựng, hi sinh và nghị lực, niềm tin...
- Những đặc điểm cụ thể của tình cha con trong từng nhân vật: tìm và phân tích các chi tiết đặc sắc về cử chỉ, hành động, lời nói, diễn biến tâm trạng...nhất là việc công phu, tỉ mẩn làm chiếc lược cho con gái của nhân vật ông Sáu; hành động bất nhờ khi nhận ba ở giờ phút chia li cuối cùng của nhân vật bé Thu để chứng minh những nhận xét của mình.
- Nghệ thuật tạo dựng tình huống, cách trần thuật, cách lựa chọn chi tiết,...của Nguyễn Quang Sáng có tác dụng gợi cảm xúc như thế nào]
=> Xem hướng dẫn giải
Từ khóa tìm kiếm: Bài 18 đến 21 - Văn 9 kì II, Luyện tập làm bài nghị luận về tác phẩm truyện [hoặc đoạn trích], Ngữ Văn 9 kì II
I. ĐỀ BÀI NGHỊ LUẬN VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN [ HOẶC ĐOẠN TRÍCH]
Đọc các đề bài sau và trả lời câu hỏi:
Đề 1: Suy nghĩ về thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ qua nhân vật Vũ Nương ở Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ.
Đề 2: Phân tích diễn biến cốt truyện trong truyện ngắn Làng của Kim Lân.
Đề 3: Suy nghĩ về thân phận Thuý Kiều trong đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều của Nguyễn Du.
Đề 4: Suy nghĩ về đời sống tình cảm gia đình trong chiến tranh qua truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng.
Câu hỏi:
a] Các đề bài đã nêu ra vấn đề nghị luận nào về tác phẩm truyện?
b] Các từ suy nghĩ, phân tích trong đề bài đòi hỏi bài làm phải khác nhau như thế nào?
Trả lời:
a] Các đề bài trên đã nêu ra những vấn đề nghị luận sau:
- Thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ qua nhân vật Vũ Nương ở Chuyện người con gái Nam Xương.
- Diễn biến cốt truyện trong truyện ngắn Làng của Kim Lân
- Thân phận của Thúy Kiều trong đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều.
- Đời sống tình cảm gia đình trong chiến tranh qua truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng.
- Suy nghĩ: Thể hiện được những suy nghĩ, nhận định của bản thân về một vấn đề nào đó của tác phẩm.
- Phân tích: Phân tích một khía cạnh nào đó của tác phẩm để rút ra được những giá trị của tác phẩm.
II. Cách làm bài nghị luận về tác phẩm truyện [ hoặc đoạn trích]
Làm bài nghị luận về tác phẩm truyện [ hoặc đoạn trích] thông qua các bước sau:
- Tìm hiểu đề và tìm ý
- Lập dàn bài
- Viết bài
- Đọc lại bài viết và sửa chữa
B. Bài tập và hướng dẫn giải
Cho đề bài: Suy nghĩ của em về truyện ngắn “ Lão Hạc” của Nam Cao. Hãy viết phần Mở bài và một đoạn phần Thân bài
=> Xem hướng dẫn giải
Câu 1: Trình bày những nội dung chính trong bài: "Cách làm bài nghị luận về một tác phẩm truyện [ hoặc đoạn trích]". Bài học nằm trong chương trình ngữ văn 9 tập 2.
=> Xem hướng dẫn giải
Xem toàn bộ tài liệu Lớp 9: tại đây
Xem thêm các sách tham khảo liên quan:
- Sách giáo khoa ngữ văn lớp 9 tập 1
- Sách giáo khoa ngữ văn lớp 9 tập 2
- Soạn Văn – Sách Giải Văn – Sách Học Tốt Ngữ Văn Lớp 9
- Soạn Văn – Sách Giải Văn – Sách Học Tốt Ngữ Văn Lớp 9 [Ngắn Gọn]
- Soạn Văn – Sách Giải Văn – Sách Học Tốt Ngữ Văn Lớp 9 [Cực Ngắn]
- Tập Làm Văn Mẫu Lớp 9
- Sách Giáo Viên Ngữ Văn Lớp 9 Tập 1
- Sách Giáo Viên Ngữ Văn Lớp 9 Tập 2
- Sách Bài Tập Ngữ Văn Lớp 9 Tập 1
- Sách Bài Tập Ngữ Văn Lớp 9 Tập 2
Câu 1: Bài luyện tập, tr. 68-69, SGK
Trả lời:
Dàn ý tham khảo
A, Mở bài:
– Giới thiệu nhà văn Nguyễn Quang Sáng
– Giới thiệu truyện ngắn Chiếc lược ngà
B, Thân bài:
– Cuộc gặp gỡ của hai cha con sau bảy năm xa cách.
+ Anh Sáu thoát li gia đình đi hoạt động cách mạng lúc con gái mới được một tuổi. Bảy năm sau, anh mới có dịp ghé thăm nhà, bé Thu đã lên tám tuổi.
+ Anh Sáu quá đỗi vui mừng, muốn bày tỏ tình cảm yêu thương, âu yếm đối với con.
+ Ngược lại, bé Thu đối với anh như người xa lạ: sợ hãi, xa lánh, dù má giải thích thế nào đi nữa, bé vẫn dứt khoát không nhận ba.
+ Bữa cơm đoàn tụ, anh Sáu gắp cho con miếng trứng cá, bé Thu vùng vằng hất xuống đất. Anh Sáu đã nổi giận, đánh con một cái vào mông. Bé Thu giận lắm nên em đã chèo xuồng sang sông với bà ngoại ngay lúc đó.
– Cảnh chia tay đầy cảm động.
+ Trong phút chia tay bịn rịn, tình yêu thương và nỗi khát khao được gặp cha bùng dậy trong lòng bé Thu khiến bé hối hả, cuống quýt bày tỏ tình cảm của minh.
+ Bé bật kêu lên tiếng gọi “Ba!”, chạy lại ôm ghì lấy cổ ba không rời, khóc nức nở, không cho ba đi nữa.
+ Chứng kiến cảnh này, hẳn ai ai cũng xúc động, xót xa. Bác Ba [bạn của anh Sáu] bỗng thấy khó thở như có bàn tay nắm chặt lấy trái tim đến nghẹn ngào.
C, Kết bài: khát quát cảm nhận của bản thân
Câu 2: Viết một đoạn văn phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật bé Thu từ đầu đến lúc chia tay với ông Sáu trong truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng.
Trả lời:
Từ lúc đầu truyện đến lúc chia tay, nhân vật bé Thu đã trải qua rất nhiều tâm trạng khác nhau. Gặp cha sau tám năm xa cách trước sự vồ vập của cha, bé Thu tỏ ra ngờ vực và hoảng sợ con bé thấy lạ quá, nó chớp mắt nhìn mình như muốn hỏi đó là ai, mặt nó bỗng tái đi, rồi vụt chạy và kêu thét lên: “Má! Má”. Ba ngày phép của cha, Thu tỏ ra rất lạnh nhạt. Tình cảm của em đối với cha ngày càng xấu đi. Dù gặp bất cứ hoàn cảnh khó khăn nào, Thu cũng không chịu gọi ông Sáu là “ cha”. Lí do là vì ông Sáu không giống tấm hình chụp chung với má. Trong bữa cơm , Thu còn hất cái trứng cá mà ông Sáu gắp cho làm cho ông Sáu đã giận quá mà đánh Thu. Thu ngang bướng bỏ qua nhà bà ngoại. Khi được bà giải thích, nó chỉ thở dài. Trong buổi sáng cuối cùng trước khi chia tay, thái độ của bé Thu đã đột ngột thay đổi hoàn toàn, tình cha con trỗi dậy trong Thu , em đã cất lên tiếng gọi ba. Ấy vậy mà đó là lúc ông Sáu phải ra đi. Bao nhiêu yêu thương mong đợi dồn nén giờ đây oà vỡ, những giọt nước mắt yêu thương xen lẫn sự hối hận và hành động ôm hôn ba của Thu. Nhà văn Nguyễn Quang Sáng đã rất thành công trong việc miêu tả tâm lý nhân vật đặc biệt là những tình cảm trẻ thơ mà tiêu biểu là bé Thu.