A. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Định hướng đổi mới trong các loại hình trường, trong đó có nhà trường Tiểu học được khẳng định trong điều 5, Luật giáo dục sửa đổi 2009: “Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học; bồi dưỡng cho người học, khả năng thực hành lòng say mê học tập và ý chí vươn lên”.
Trong đổi mới căn bản toàn diện chương trình giáo dục phổ thông, các nghị quyết đã chỉ đạo việc đổi mới như: Nghị quyết 29/ NQ-TW: "Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học".
Cùng với việc khẳng định quan điểm đó, Nghị quyết cũng đã chỉ ra nhiệm vụ và giải pháp cụ thể cho ngành giáo dục: Đổi mới nội dung giáo dục theo hướng tinh giảm, hiện đại, thiết thực, phù hợp với lứa tuổi, trình độ và ngành nghề, tăng thực hành, vận dụng vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Cái quan trọng là rèn luyện bộ óc, rèn luyện phương pháp suy nghĩ, phương pháp học tập, phương pháp tìm tòi, phương pháp vận dụng kiến thức, phương pháp vận dụng tốt nhất bộ óc của mình.
Dạy học theo định hướng PTNL học sinh nhằm giúp cho các em không chỉ chú ý tích cực hoá học sinh về hoạt động trí tuệ mà còn chú ý rèn luyện năng lực giải quyết vấn đề gắn với những tình huống của cuộc sống và nghề nghiệp, đồng thời gắn hoạt động trí tuệ với hoạt động thực hành, thực tiễn. Tăng cường việc học tập trong nhóm, đổi mới quan hệ GV - HS theo hướng cộng tác có ý nghĩa quan trọng nhằm PTNL xã hội.
Hiện nay, lối truyền thụ một chiều từ thầy đến trò vẫn còn tồn tại ở nhiều bậc học, cấp học. Hoạt động dạy học và quản lý hoạt động dạy học ở Trường Tiểu học Giáp Bát, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội trong những năm gần đây đã có những bước chuyển biến đáng kể song hiệu quả chưa cao, đội ngũ giáo viên cơ bản đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ đặt ra trong việc đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động tiếp cận PTNL học sinh. Tuy nhiên, các hoạt động tự học của học sinh như: Tự tìm hiểu kiến thức, tự thao tác thực hành, tự phát hiện và giải quyết vấn đề chưa được giáo viên chú trọng trong quá trình DH. Do đó tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh không được phát huy. Học sinh thường ỷ lại vào thầy cô, gia đình dẫn đến trạng thái thờ ơ trong học tập, rèn luyện và các hoạt động khác. Mặc dù đội ngũ giáo viên được bồi dưỡng, đào tạo thường xuyên về đổi mới HĐDH theo hướng PTNL học sinh, song việc vận dụng còn hạn chế, chưa hiệu quả. Bên cạnh đó công tác quản lý HĐDH của nhà trường còn nặng tính hình thức, phần lớn CBQL nhà trường đều được bổ nhiệm từ những giáo viên có nhiều thành tích, kinh nghiệm trong giảng dạy, có năng lực chuyên môn tốt nhưng chưa được trang bị chuyên môn, nghiệp vụ về quản lý giáo dục. Điều đó ảnh hưởng không nhỏ đến những quyết sách mang tính đột phá trong đổi mới HĐDH của nhà trường.
Xuất phát từ những lý do trên, tác giả đã chọn sáng kiến: “Quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lự c học sinh ở Trường Tiểu học Giáp Bát, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội” để nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu: Đề xuất một số biện pháp quản lý HĐ dạy học theo định hướng PTNL học sinh nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở Trường Tiểu học Giáp Bát, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh ở trường Tiểu học .
- Nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh ở Trường Tiểu học Giáp Bát, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội.
- Đề xuất một số giải pháp quản lý hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh ở Trường Tiểu học Giáp Bát, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội.
4. Phạm vi nghiên cứu
4.1. Phạm vi nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu quản lý hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh ở Trường Tiểu học số Giáp Bát, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội.
4.2. Phạm vi đối tượng khảo sát:
- Cán bộ quản lý: 1 Hiệu trưởng, 2 phó hiệu trưởng
- Giáo viên: 38 giáo viên
- Học sinh: 300 học sinh khối 2,3,4, 5 [mỗi khối 75 học sinh]
4.3. Phạm vi thời gian: Từ năm học 2016-2017 đến hết năm học 2017 - 2018
5. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
5.1. Khách thể nghiên cứu: Công tác quản lý HĐDH ở trường Tiểu học
5.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý HĐDH theo định hướng PTNL học sinh ở Trường Tiểu học Giáp Bát, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội
6. Giả thuyết khoa học: Hiện nay, quản lý dạy học theo định hướng PTNL học sinh ở Trường Tiểu học Giáp Bát, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội có nhiều bất cập. Nếu thực hiện đồng bộ những biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh, phù hợp với chương trình dạy học, hoàn cảnh nhà trường, điều kiện của địa phương và đặc điểm học sinh thì sẽ phát triển được năng lực học sinh, góp phần nâng cao chất lượng dạy học theo định hướng PTNL cho học sinh ở Trường Tiểu học Giáp Bát, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội.
7. Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp nghiên cứu lý luận, phương pháp nghiên cứu thực tiễn, phương pháp quan sát, phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động.
B. NỘI DUNG
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học theo định hướng
phát triển năng lực học sinh tiểu học
1.1. Một số khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu
* Năng lực học sinh: Trên thế giới, từ cuối thế kỉ XX đến nay, nhiều nước tiên tiến đã và đang thực hiện xây dựng chương trình theo định hướng phát triển năng lực người học. Tùy thuộc vào đặc điểm của mình mà mỗi nước coi trọng những năng lực nhất định, cách diễn đạt năng lực cũng không giống nhau trong chương trình giáo dục của các nước. Nhưng hầu hết các nước đều chú ý hình thành, phát triển những năng lực cần cho việc học suốt đời, gắn với cuộc sống hàng ngày, trong đó chú trọng các năng lực chung như: năng lực tự học, năng lực cá nhân …
Như vậy, năng lực học sinh bao gồm kiến thức, kĩ năng, thái độ nhưng kiến thức, kĩ năng, thái độ đó phải qua sự vận dụng, qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo của chính các em thì mới trở thành năng lực.
* Dạy học theo định hướng PTNL học sinh: Dạy học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh về bản chất là mở rộng mục tiêu dạy học. Việc dạy học thay vì chỉ dừng ở hướng tới mục tiêu dạy học hình thành kiến thức, kĩ năng và thái độ tích cực ở học sinh thì còn hướng tới mục tiêu xa hơn là phát triển khả năng thực hiện các hành động có ý nghĩa đối với người học.
1.2. Các yêu cầu đổi mới giáo dục Tiểu học: Để làm rõ chương trình dạy học theo định hướng PTNL học sinh thì chúng ta phải hiểu và so sánh với chương trình dạy học theo định hướng nội dung như sau:
* Chương trình dạy học theo định hướng nội dung: Chương trình dạy học truyền thống có thể gọi là chương trình giáo dục “định hướng nội dung dạy học hay “định hướng đầu vào”. Đặc điểm cơ bản của chương trình dạy học theo định hướng nội dung là chú trọng truyền thụ hệ thống tri thức khoa học theo các môn học đã được quy định trong chương trình dạy học. Những nội dung của các môn học này dựa trên các khoa học chuyên ngành tương ứng. Người ta chú trọng việc trang bị cho người học hệ thống tri thức khoa học khách quan về nhiều lĩnh vực khác nhau.
* Chương trình dạy học theo định hướng PTNL học sinh: Chương trình dạy học định hướng theo năng lực [định hướng phát triển năng lực] hay còn gọi là dạy học định hướng kết quả đầu ra được bàn đến nhiều từ những năm 90 của thế kỉ XX và ngày nay trở thành xu hướng giáo dục quốc tế. Giáo dục định hướng năng lực nhằm mục tiêu phát triển năng lực người học.
Bảng so sánh chương trình dạy học định hướng nội dung và chương trình dạy học theo định hướng PTNL học sinh
Tiêu chí so sánh | Đặc trưng DH theo hướng tiếp cận nội dung | Đặc trưng DH theo hướng tiếp cận năng lực HS |
Mục tiêu dạy học | Mục tiêu dạy học được mô tả không chi tiết và không nhất thiết phải quan sát, đánh giá được. | Kết quả học tập cần đạt được mô tả chi tiết và có thể quan sát, đánh giá được; thể hiện được mức độ tiến bộ của học sinh một cách liên tục. |
Nội dung dạy học | Việc lựa chọn nội dung dựa vào các khoa học chuyên môn, không gắn với các tình huống thực tiễn. Nội dung được quy định chi tiết trong chương trình. | Lựa chọn những nội dung nhằm đạt được kết quả đầu ra đúng quy định, gắn với các tình huống thực tiễn. Chương trình chỉ quy định những nội dung chính, không quy định chi tiết. |
Phương pháp dạy học | Giáo viên là người truyền thụ tri thức, là trung tâm của quá trình dạy học. Học sinh tiếp thu thụ động những tri thức được quy định sẵn . | Giáo viên chủ yếu là người tổ chức, hỗ trợ học sinh tự lực và tích cực lĩnh hội tri thức. Chú trọng phát triển khả năng giải quyết vấn đề, khả năng giao tiếp,..., Chú trọng sử dụng các quan điểm phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực, các phương pháp dạy học thí nghiệm, thực hành. |
Hình thức dạy học | Chủ yếu dạy học lý thuyết trên lớp học | Tổ chức hình thức dạy học đa dạng; chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học, trải nghiệm sáng tạo; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học. |
Đánh giá kết quả học tập của học sinh | Tiêu chí đánh giá được xây dựng chủ yếu dựa trên sự ghi nhớ và tái hiện nội dung đã học. | Tiêu chí đánh giá dựa vào năng lực đầu ra, có tính đến sự tiến bộ trong quá trình học tập, chú trọng khả năng vận dụng trong các tình huống thực tiễn |
Tiểu kết chương 1
Qua nghiên cứu và hệ thống hóa cơ sở lý luận về năng lực học sinh, dạy học theo định hướng PTNL học sinh trong chương trình giáo dục hiện nay, tôi nhận thức sâu sắc rằng:
Muốn quản lý hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh thì phải thực hiện tốt các nhiệm vụ: quản lý hoạt động dạy của thầy; quản lý hoạt động học của trò; quản lý các điều kiện phục vụ cho hoạt động dạy học. CBQL các trường Tiểu học cần phải nắm vững lý luận quản lý hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh, cũng như các yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông để xây dựng các giải pháp quản lý hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của học sinh Tiểu học và đạt được mục tiêu giáo dục đã đề ra.
Những vấn đề lý luận được đề cập trong chương 1 là cơ sở để tôi tiến hành nghiên cứu thực trạng quản lý nhằm nâng cao chất lượng hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh ở trường Tiểu học Giáp Bát, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội trong giai đoạn hiện nay.
Chương 2: Thực trạng công tác QLHĐ dạy học theo định hướng PTNL học sinh ở trường Tiểu học Giáp Bát, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội
2.1. Giới thiệu về Trường Tiểu học Giáp Bát, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội quá trình hình thành và phát triển
Trường Tiểu học Giáp Bát là một trường nhỏ nằm ở phía Nam của thành phố Hà Nội, giữa trung tâm quận Hoàng Mai. Trường được thành lập từ 1/8/1995 theo QĐ số 326 UBND quận Hai Bà Trưng. Tổng diện tích khuôn viên của nhà trường 2376,2m2. Trường có 28 phòng học kiên cố. Khu nhà hành chính có 6 phòng làm việc. Phòng chức năng gồm : 01 phòng tin, 01 phòng y tế, 01 phòng âm nhạc, 01 phòng mĩ thuật, 01 thư viện đạt chuẩn, một nhà ăn bán trú phục vụ đủ cho gần 1500 học sinh ăn nghỉ tại trường. Có khu vệ sinh cho học sinh, giáo viên riêng biệt và đạt chất lượng. Nhà trường đã thực hiện tốt công tác xã hội hóa trường học từ nguồn ủng hộ của phụ huynh học sinh để lát sân chơi, bãi tập phục vụ cho hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và vui chơi cho các em. Nhìn chung cơ sở vật chất đảm bảo cho việc thực hiện các hoạt động dạy và học. Tuy nhiên, trường chưa có nhà đa chức năng, do vậy việc tổ chức các hoạt động tập thể, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh còn gặp một số khó khăn khi thời tiết xấu. Tuy còn gặp nhiều khó khăn về cơ sở vật chất song nhiều năm liền trường luôn đạt được thành tích đáng khích lệ.
Trong những năm qua, Trường Tiểu học Giáp Bát, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội đã từng bước khẳng định được uy tín, chất lượng của trường so với các trường trong địa bàn thành phố. Nhà trường đã xây dựng được đội ngũ giáo viên tương đối đồng đều về chuyên môn, nghiệp vụ. Hằng năm, trường đều có giáo viên tham gia Hội thi giáo viên dạy giỏi cấp quận, cấp Thành phố đạt thành tích cao. Nhiều cán bộ, giáo viên được công nhận danh hiệu chiến sĩ thi đua cấp cơ sở. Trong những năm qua, tỷ lệ hoàn thành chương trình Tiểu học đạt 100%, số lượng học sinh giỏi tham gia các cấp ngày càng cao. Đặc biệt năm học 2016 - 2017 có học sinh tham dự kì thi Quốc tế về chương trình Bàn Tính và Số học trí tuệ UCMAS tại Dubai đạt giải Ba.
Liên tục trong nhiều năm, từ năm học 2014 - 2015 đến năm học 2017 -2018, Trường Tiểu học Giáp Bát, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội là một trong những trường đi đầu về phong trào “Dạy tốt - Học tốt”. Trường luôn đạt được các danh hiệu tập thể lao động xuất sắc; Chi bộ vững mạnh xuất sắc tiêu biểu; thư viện xuất sắc; Công đoàn nhà trường luôn đạt danh hiệu "Vững mạnh xuất sắc cấp Quận".
2.2. Thuận lợi:
* Về nhận thức của CBQL và GV tiểu học
- Hiệu trưởng Trường TH Giáp Bát rất coi trọng việc triển khai các văn bản của Đảng, Nhà nước và của ngành về đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp giảng dạy...đến GV để thực hiện tốt nhiệm vụ dạy học.
- CBQL, GV và HS đã quan tâm và nhận thức được tầm quan trọng của dạy học theo định hướng PTNL học sinh.
- Đội ngũ CBQL, GV an tâm với công tác, nhiệt tình với nghề và ham học hỏi để nâng cao năng lực quản lý, trình độ giảng dạy.
* Về quản lý hoạt động giảng dạy và hỗ trợ hoạt động giảng dạy
- CBQL thực hiện đầy đủ các nội dung quản lý HĐ giảng dạy của GV như QL việc thực hiện đổi mới chương trình, việc soạn bài, lên lớp, công tác kiểm tra đánh giá.
- Hiệu trưởng Trường TH Giáp Bát luôn quan tâm đến điều kiện hỗ trợ hoạt động giảng dạy đã tham mưu với Phòng GD&ĐT quận Hoàng Mai, chính quyền địa phương, ban đại diện cha mẹ học sinh để tăng cường CSVC, phương tiện và đồ dùng dạy học; tham mưu với chính quyền địa phương, các đoàn thể, lực lượng xã hội đẩy mạnh công tác xã hội hoá giáo dục nhằm hỗ trợ trẻ em nghèo hiếu học hoặc có nguy cơ bỏ học; tổ chức tốt các phong trào thi đua, các hoạt động chào mừng các ngày lễ lớn để thúc đẩy hoạt động dạy và học đạt hiệu quả; khuyến khích học sinh phát triển toàn diện.
- Việc quản lý hoạt động giảng dạy và hỗ trợ hoạt động giảng dạy có sự chỉ đạo thống nhất từ Ban giám hiệu tới các tổ nhóm chuyên môn.
2.3. Khó khăn:
* Về nhận thức của CBQL và GV tiểu học
- Nhận thức của GV và CBQL còn nhiều lúng túng, băn khoăn chưa tìm ra được phương pháp dạy học PTNL cho phù hợp với HS nhà trường. Kinh nghiệm dạy học theo định hướng PTNL học sinh của GV chưa nhiều, do vậy việc sử dụng các phương pháp, phương tiện, hình thức tổ chức dạy học còn hạn chế, chưa biết hướng dẫn HS các phương pháp học tập tích cực.
* Về quản lý hoạt động giảng dạy và hỗ trợ hoạt động giảng dạy
- BGH nhà trường còn chưa có biện pháp tối ưu quản lý tốt các nội dung: Việc lập hồ sơ theo dõi chương trình đổi mới ở các khối lớp; kiểm tra GV thực hiện giờ lên lớp và thực hành; đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tăng cường kĩ năng thực hành; chỉ đạo dạy học theo định hướng PTNL học sinh chưa thường xuyên; quản lý hoạt động của tổ chuyên môn chỉ tập trung vào quản lý văn bản, chưa chỉ đạo mạnh mẽ theo hướng tập trung nghiên cứu nội dung bài học…
- Việc KTĐG kết quả học tập của HS chưa đi sát đối tượng HS, chủ yếu bằng hình thức nhận xét, chưa chỉ ra cho các em về năng lực mà các em cần đạt trong từng tiết học cụ thể.
- Công tác quản lý sử dụng thiết bị dạy học trong nhà trường còn nhiều hạn chế trong việc hướng dẫn giáo viên sử dụng thiết bị dạy học.Việc sử dụng thiết bị dạy học, ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy còn ít, mang nặng tính hình thức, chưa đạt được hiệu quả như mong muốn.
- Việc phối hợp với gia đình và lực lượng xã hội cùng giáo dục học sinh thực hiện chưa đồng bộ; đa số cha mẹ học sinh chưa quan tâm đến việc học tập của con em mình, còn khoán trắng trách nhiệm cho nhà trường.
Tiểu kết chương 2
Qua nghiên cứu thực trạng công tác quản lý hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh ở Trường TH Giáp Bát, tôi nhận thấy:
Hiệu trưởng nhà trường cũng đã xác định được việc đổi mới dạy học theo định hướng PTNL tiểu học là một nhiệm vụ quan trọng. Việc chỉ đạo đổi mới dạy học đã được đề cập trong kế hoạch giáo dục của nhà trường. Tuy nhiên, việc hướng dẫn cụ thể để giáo viên vận dụng dạy học theo định hướng PTNL học sinh vào các giờ dạy còn lúng túng. Đối với giáo viên, từ việc thiết kế bài dạy, sử dụng các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học đến kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh còn gặp nhiều khó khăn.
Để dạy học theo định hướng PTNL học sinh đạt kết quả, hiệu trưởng nhà trường cần có những biện pháp quản lý hiệu quả, giúp nhà trường phát huy được những những thuận lợi và vượt qua khó khăn. Những biện pháp quản lý sẽ được đề xuất trong chương 3 dưới đây.
Chương 3: Biện pháp QLHĐ dạy học theo định hướng PTNL học sinh ở Trường Tiểu học Giáp Bát, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội
Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức về dạy học theo định hướng PTNL học sinh cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên
1. Mục tiêu
- Giáo viên nhận thức được định hướng đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục trong giai đoạn hiện nay, đặc biệt là với bậc học Tiểu học.
- GV nhận thức được vị trí, vai trò, trách nhiệm và tích cực tham gia vào HĐ dạy học theo định hướng PTNL học sinh.
- GV nhận thức được tầm quan trọng của việc dạy học theo định hướng PTNL học sinh trong việc giáo dục học sinh phát triển toàn diện trong thời đại mới. Từ đó GV có tinh thần trách nhiệm, tích tích cực chủ động, tự giác trong việc dạy học
2. Nội dung
- Hiệu trưởng phải có nhận thức đúng đắn về việc quản lý hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh, trên cơ sở đó tuyên truyền cho đội ngũ các vấn đề như: Nội dung các văn bản chỉ đạo của các cấp về đổi mới giáo dục nói chung và về dạy học theo định hướng PTNL học sinh nói riêng. Giới thiệu ý nghĩa và những giá trị đạt được ở học sinh về kiến thức, kỹ năng, thái độ khi tổ chức dạy học theo định hướng PTNL. Những giá trị đạt được của giáo viên và nhà trường khi thực hiện tốt nhiệm vụ này.
- Có chủ trương đúng đắn để định hướng các hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh trong nhà trường.
- Xây dựng được kế hoạch chiến lược phát triển nhà trường theo định hướng chuẩn hóa đáp ứng yêu cầu của xã hội.
- Quán triệt và nâng cao nhận thức của mọi người trong và ngoài nhà trường về sự cần thiết phải thống nhất phối hợp, nội dung và phương thức phối hợp trong HĐ dạy học theo định hướng PTNL học sinh.
3. Cách thực hiện
- Hiệu trưởng cần phải tổ chức học tập nghiên cứu một cách nghiêm túc các yêu cầu về đổi mới nâng cao chất lượng giáo dục trong thời đại ngày nay, xóa bỏ tư tưởng “ Thầy giảng, trò ghi nhớ” đã in quá sâu trong tư tưởng của nhiều giáo viên. Nhận thức đúng điều này GV mới tuyên truyền được cho cha mẹ học sinh và các lực lượng giáo dục khác. GVCN lớp là người chịu trách nhiệm về chất lượng giáo dục của lớp mình nên nhận thức của GVCN là vô cùng quan trọng.
- Khi xây dựng kế hoạch năm học, Hiệu trưởng cần chú trọng quan tâm đến việc quản lý hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh.
- Hiệu trưởng phải bám vào các văn bản mang tính chất pháp lý, qui định về chức năng nhiệm vụ của người GVCN, GV bộ môn và cho họ học tập quy chế. Thống nhất chỉ đạo bằng các văn bản pháp quy về chủ trương, chế độ, chính sách để làm hành lang pháp lý trong quá trình xây dựng và quản lý hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh, từ đó tạo sự yên tâm cho đội ngũ cán bộ, giáo viên khi được giao thực hiện nhiệm vụ chức trách của mình.
- Hiệu trưởng phải làm cho mọi giáo viên hiểu rõ quan điểm của việc dạy học theo định hướng PTNL học sinh, coi đó là con đường nâng cao chất lượng giáo dục và là trách nhiệm của mỗi giáo viên trước yêu cầu đổi mới của giáo dục. Tuyên truyền để tất cả các giáo viên đều hưởng ứng có hiệu quả đích thực. Cần phê phán những giáo viên coi thường việc dạy học theo định hướng PTNL học sinh.
- Thông qua các hội nghị bồi dưỡng chuyên đề, tạo điều kiện để giáo viên được trao đổi, học tập lẫn nhau kinh nghiệm tổ chức các HĐ dạy học theo định hướng PTNNL học sinh.
- Tổ chức các chuyên đề dạy học theo định hướng PTNL học sinh trong nhà trường, cử giáo viên tham gia các lớp tập huấn của phòng hoặc sở. Có thể cho GV tham gia dự giờ học tập kinh nghiệm của các trường bạn.
4. Điều kiện thực hiện: Thường xuyên cập nhật văn bản chỉ đạo của Bộ, Sở cũng như Phòng Giáo dục và Đào tạo về hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh. Đồng thời Ban giám hiệu triển khai kiểm tra đôn đốc, nhắc nhở giáo viên thực hiện nghiêm túc các văn bản chỉ đạo đó.
Biện pháp 2: Tổ chức, bồi dưỡng nâng cao năng lực dạy học theo định hướng PTNL học sinh cho đội ngũ giáo viên nhà trường
1. Mục tiêu
- Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ. Giúp giáo viên có kỹ năng tổ chức tốt hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh bằng nhiều phương pháp, hình thức hấp dẫn, lôi cuốn học sinh tham gia một cách tích cực.
- Lựa chọn, đào tạo đội ngũ có trình độ và năng lực về chuyên môn làm nòng cốt cho việc chỉ đạo các tổ chuyên môn dạy học theo định hướng PTNL học sinh.
- GVCN phối hợp cùng GVBM, định hướng, tổ chức thực hiện chương trình dạy học đã xây dựng, tạo ra các tình huống cụ thể, sinh động thu hút HS, tự giác, tích cực tham gia và đạt hiệu quả cao trong các hoạt động học của mình.
2. Nội dung
- Việc tập huấn bồi dưỡng cho giáo viên phải giúp giáo viên có được nhận thức đầy đủ về các vấn đề sau:
- Biết được chủ trương của Đảng, nhà nước về đổi mới căn bản và toàn diện về giáo dục, biết được ý nghĩa của việc PTNL của học sinh trong giai đoạn hiện nay; Xác định rõ vai trò của giáo viên đối với sự PTNL học sinh; Biết thiết kế bài học theo hướng tích hợp hoặc liên môn nhằm phát triển năng lực học sinh.
- Biết tổ chức kiểm tra đánh giá kết quả học tập hỗ trợ phát triển năng lực của học sinh. Để thực hiện điều này, giáo viên cần tạo điều kiện cho học sinh không những biết tự đánh giá kết quả học tập của mình mà còn biết đánh giá kết quả học tập của các bạn. Kiểm tra việc chuẩn bị bài trước khi đến lớp và có điều chỉnh kịp thời. Cung cấp câu hỏi, bài tập đăng tải lên thư viện điện tử tạo nguồn học liệu mở cho học sinh tự kiểm tra đánh giá kết quả học tập.
- GV phải tạo được tâm thế, hứng thú học tập, niềm say mê nghiên cứu khoa học ở mỗi HS. Đây là cả một vấn đề rất thú vị, nhưng cũng hết sức phức tạp trong quá trình thực hiện [vì nó phụ thuộc vào cả cái Tài lẫn cái Tâm, cái Tầm nghiệp vụ sư phạm của giáo viên]. Khen thưởng, động viên, khích lệ mỗi khi các em có những ý kiến phát biểu hay, những tìm tòi mới, sự công phu và nghiêm túc trong học tập ở nhà hoặc ở trên lớp, chỉ là một lời nói, một cách nói. Điều này rất thiết thực và phù hợp với tâm lý lứa tuổi.
3. Cách thực hiện
- Việc bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên phải là việc làm thường xuyên trong nhà trường. Trước hết, hiệu trưởng phải có kết hoạch bồi dưỡng cho đội ngũ Tổ trưởng chuyên môn, cập nhật kiến thức mới, phát triển một số năng lực tổ chức hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh và qua đó chính họ chỉ đạo GV trong tổ của mình thực hiện tốt nhiệm vụ.
- Việc bồi dưỡng phải được tiến hành từ phân tích nhu cầu của GV đến xây dựng kế hoạch, xác định nội dung, phương pháp, hình thức bồi dưỡng, tổ chức bồi dưỡng và kiểm tra đánh giá. Trong bồi dưỡng cho GV, chú trọng rèn luyện các kỹ năng xác định nhu cầu, mục tiêu dạy học theo định hướng PTNL học sinh để lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức dạy học phù hợp mục tiêu đã đề ra. Việc tổ chức bồi dưỡng cho giáo viên cũng phải đổi mới theo hướng tăng thực hành, giáo viên tham gia vào các hoạt động học tập cũng theo định hướng "Phát triển năng lực HS"
- Đối với GV mới đảm nhận hoặc nhà trường dự kiến chuẩn bị đảm nhận công tác chủ nhiệm lớp, ngoài việc tham gia các lớp tập huấn bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm công tác chủ nhiệm lớp còn phải tạo điều kiện cho những giáo viên này được dự giờ các GV có năng lực tốt trong việc tổ chức dạy học theo định hướng PTNL.
Phân công các GV có kinh nghiệm, năng lực vững vàng giúp đỡ GV mới, GV ít kinh nghiệm.
- Tổ chức tốt hoạt động ngoài giờ lên lớp như: Thi Tài năng Tiếng Anh, tổ chức các trò chơi dân gian, Hội khỏe Phù Đổng, Hội diễn Văn nghệ... góp phần làm phong phú thêm các HĐ dạy học theo định hướng PTNL học sinh.
- Trang bị kiến thức và kỹ năng tổ chức HĐ dạy học theo định hướng PTNL học sinh cho CBGV nhà trường. Tổ chức các hình thức bồi dưỡng về đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng PTNL học sinh một cách thường xuyên như: Mời chuyên gia hoặc cán bộ nguồn cấp trên về tập huấn. Tổ chức giờ dạy mẫu, chuyên đề. Tổ chức hội thảo, sinh hoạt bàn về cách tổ chức dạy học theo định hướng PTNL học sinh. Tổ chức tham quan dự giờ trường bạn để học tập rút kinh nghiệm.
4. Điều kiện thực hiện:
- Để nâng cao năng lực dạy học học theo định hướng PTNL học sinh cho giáo viên đạt kết quả tốt cần có sự quan tâm của các cấp lãnh đạo.
- Nhà trường cần xây dựng kế hoạch, kinh phí tổ chức các lớp bồi dưỡng, có kế hoạch xây dựng đội ngũ GV có năng lực tổ chức dạy học theo định hướng PTNL học sinh trong nhà trường.
Biện pháp 3: Chỉ đạo tổ chuyên môn đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng PTNL học sinh
1. Mục tiêu
- Hiệu trưởng chỉ đạo xây dựng các biện pháp cụ thể, phù hợp với đặc thù riêng của nhà trường về sinh hoạt của các tổ chuyên môn nhằm giúp giáo viên tìm ra phương pháp phù hợp trong quá trình dạy học theo hướng PTNL học sinh.
- Với mục tiêu dạy học phát triển năng lực học sinh thì rất cần phải đổi mới sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học, chuyên đề bởi tính mở, tính đa dạng và tính tích cực của nó khi hướng tới người học.
- Đảm bảo cho tất cả học sinh có cơ hội tham gia thực sự vào quá trình học tập, giáo viên quan tâm đến khả năng học tập của từng học sinh góp phần làm thay đổi văn hóa ứng xử trong nhà trường, tạo môi trường làm việc, dạy và học dân chủ, thân thiện cho tất cả mọi người.
2. Nội dung
- Thay đổi nhận thức của giáo viên về sinh hoạt chuyên môn. GV thấy được việc sinh hoạt chuyên môn nhằm nâng cao năng lực dạy học theo định hướng PTNL học sinh cho chính bản thân mình trong quá trình công tác.
- Khẳng định được năng lực chuyên môn của từng cá nhân trong từ tổ.
3. Cách thực hiện
Tổ chuyên môn có vai trò rất quan trọng trong việc điều hành quản lý chuyên môn trong nhà trường, giúp cho hiệu trưởng quản lý về mặt chuyên môn theo khối lớp nhất định. Để phát huy vai trò của tổ chuyên môn trong việc triển khai tìm tòi cách thực hiện dạy học theo định hướng PTNL học sinh thì Hiệu trưởng cần:
- Thay đổi nhận thức của giáo viên về sinh hoạt chuyên môn. Tạo cơ hội cho giáo viên phát triển năng lực chuyên môn, tiềm năng sáng tạo của mình ngay từ tổ chuyên môn.
- Nội dung sinh hoạt chuyên môn phải có sự chuẩn bị chu đáo từ khâu thiết kế bài học sáng tạo, dạy minh họa, dự giờ, suy ngẫm và chia sẻ các ý kiến sâu sắc về những gì đã diễn ra trong việc học của HS. Đây là hoạt động học tập lẫn nhau, học tập trong thực tế, là nơi thử nghiệm và trải nghiệm những cái mới, là nơi kết nối lý thuyết với thực hành, giữa lý thuyết và thực tế. Trong quá trình học tập đó, GV sẽ học được nhiều điều để phát triển năng lực chuyên môn, nghiệp vụ mới.
- Chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học theo các bước sau:
B1: Xác định dạng bài học cần nghiên cứu.
B2: Thống nhất chọn bài từ những bài học mà GV trong tổ đề xuất nghiên cứu đảm bảo mục tiêu đề ra.
B3: Phân công nhóm soạn giáo án.
B4: Nhóm soạn giáo án thống nhất nội dung và cử GV dạy minh họa.
B5: Tiến hành dạy minh họa và thảo luận.
Lưu ý: Không thống nhất cách dạy khuôn mẫu. GV tự rút kinh nghiệm để áp dụng dạy thực tế ở lớp mình. Không xếp loại giờ giáo viên dạy minh họa. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá chất lượng sinh hoạt tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học.Tổ chuyên môn phải được duy trì họp 2 lần/tháng theo quy định của Điều lệ nhà trường.
4. Điều kiện thực hiện
- Hiệu trưởng phải mạnh dạn trao quyền tự chủ và tạo điều kiện thuận lợi nhất để tổ trưởng chuyên môn chủ động trong việc thực hiện chức trách, nhất là các hoạt động chuyên môn của đơn vị.
- Khuyến khích quá trình tự học tự học, tự bồi dưỡng của giáo viên. Tổ trưởng phải là tấm gương về tự học, tự bồi dưỡng. Sẵn sàng chia sẻ thông tin để mọi GV có cơ hội lựa chọn cập nhật những thông tin mới. Phân công nhiệm vụ phù hợp, phát huy tối đa năng lực và vai trò của mỗi thành viên trong tổ.
Biện pháp 4: Chỉ đạo giáo viên thiết kế bài giảng và tổ chức dạy học theo định hướng PTNL học sinh
1. Mục tiêu: Trên cơ sở nâng cao nhận thức và năng lực dạy học theo định hướng PTNL học sinh cho đội ngũ giáo viên, hiệu trưởng cần trực tiếp chỉ đạo tổ chuyên môn tổ chức cho giáo viên thiết kế và tổ chức dạy học theo định hướng PTNL học sinh một cách tích cực, có hiệu quả theo mục tiêu đã đề ra.
2. Nội dung
- Chỉ đạo giáo viên thiết kế bài học theo định hướng PTNL học sinh, xác định những năng lực cần hình thành cho học sinh trong mỗi bài học, dự kiến được phương pháp và hình thức tổ chức dạy học.
- Chỉ đạo giáo viên lựa chọn phương pháp và hình thức dạy học nhằm phát huy tính tích cực trong học tập cho học sinh. Đặc biệt chú ý sử dụng các phương pháp dạy học thực hành, luyện tập như Bàn tay nặn bột; dự án; đóng vai, dạy học theo mô hình giả định….Đổi mới phương pháp dạy học, trong đó tập trung xây dựng các chủ đề dạy học trong mỗi môn học và chủ đề tích hợp, liên môn phù hợp với phương pháp dạy học tích cực và phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của địa phương, nhà trường nhằm khắc phục kiểu truyền thụ một chiều, nặng lý thuyết, ít khuyến khích tư duy sáng tạo.
3. Cách thức thực hiện
- Chỉ đạo giáo viên khảo sát thực trạng học sinh, đánh giá chất lượng học sinh ngay từ đầu năm học để xây dựng kế hoạch cho phù hợp với đối tượng học sinh theo từng lớp.
- Chỉ đạo GV đổi mới ngay từ khâu xác định mục tiêu bài dạy. Mục tiêu phải thể hiện rõ mức năng lực mà HS cần đạt được sau bài học. Tổ chức soạn giáo án theo từng tổ chuyên môn, thống nhất các phương pháp và hình thức dạy học các môn trong chương trình của từng khối lớp, các bước lên lớp, cách tổ chức các hoạt động học tập như thế nào để học sinh có hứng thú trong học tập.
- Quản lý việc tổ chức dạy học theo định hướng PTNL học sinh bằng cách thường xuyên dự giờ, thăm lớp, có những điều chỉnh kịp thời từ khâu tổ chức hoạt động đến hiệu quả giờ dạy trên thực tế. Việc học sinh tham gia các hoạt động trong giờ học như thế nào? Chia sẻ những hiểu biết của mình với bạn bè ra sao? Nội dung bài học được liên hệ với những tình huống thực tiễn như thế nào? Việc giáo viên sử dụng các phương pháp dạy tích cực làm cho học sinh tự giác, chủ động trong quá trình học tập phải được diễn ra một cách thường xuyên.
4. Điều kiện thực hiện: Điều kiện quan trọng nhất là thời gian cho giáo viên học hỏi, bồi dưỡng chuyên môn về dạy học theo định hướng PTNL học sinh vì đây là nội dung mới nên việc thực hiện sẽ cần nhiều thời gian để tìm hiểu, vận dụng.
Biện pháp 5: Tăng cường kiểm tra đánh giá năng lực dạy học theo định hướng PTNL học sinh của giáo viên
1. Mục tiêu: Kiểm tra, đánh giá là một chức năng quan trọng trong chu trình quản lý của người lãnh đạo, đây là khâu cuối cùng, đồng thời cũng là khởi đầu cho một chu trình mới với chất lượng cao hơn.
- Kiểm tra, đánh giá giúp cho hiệu trưởng nắm bắt thực trạng, kết quả công việc, mức độ đạt được, từ đó có sự điều chỉnh mục tiêu, thay đổi phương pháp quản lý, phương pháp tổ chức thực hiện kế hoạch nhằm đưa nhà trường hoạt động đúng quỹ đạo, thúc đẩy nâng cao chất lượng dạy học theo định hướng PTNL học sinh.
- Kiểm tra, đánh giá chính xác sẽ giúp cho việc động viên, khen thưởng kịp thời những cán bộ giáo viên có thành tích và hạn chế được những lệch lạc, thiếu sót, hạn chế.
2. Nội dung
- Kiểm tra việc thực hiện quy định chuyên môn và các mặt công tác khác: Ngày công, giờ công; sinh hoạt nhóm tổ chuyên môn; làm đồ dùng giảng dạy…
- Kiểm tra hoạt động của tổ chuyên môn trong việc quản lý dạy học phát triển năng lực học sinh với các nhiệm vụ như: Kiểm tra việc tổ chức sinh hoạt chuyên môn, kiểm tra việc bồi dưỡng, giúp đỡ giáo viên cách dạy học theo định hướng PTNL học sinh với các hình thức khác nhau.
- Kiểm tra hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh của giáo viên với các nhiệm vụ: Kiểm tra khâu thiết kế và tổ chức hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh, kiểm tra việc hướng dẫn học sinh tự học, tự rèn luyện, kiểm tra việc học sinh thực hiện nề nếp, kỷ luật, ý thức học tập và tự học, góp phần đánh giá hiệu quả lao động sư phạm và các mối quan hệ của giáo viên.
3. Cách thực hiện
* Kiểm tra đánh giá hoạt động của tổ chuyên môn và giáo viên
- Lên kế hoạch dự giờ thăm lớp của Ban giám hiệu: là một hoạt động kiểm tra tích cực, kích thích hoạt động dạy của thầy và hoạt động học của trò, làm giờ dạy đạt hiệu quả cao, đồng thời giúp cán bộ quản lý có thông tin chính xác về sự phối hợp giữa thầy và trò.
- Nâng cao nhận thức cho cán bộ giáo viên về mục đích, ý nghĩa, vai trò của hoạt động kiểm tra, đánh giá; thống nhất kế hoạch, nội dung và hình thức kiểm tra
- Thành lập ban kiểm tra chuyên môn, gồm: Hiệu trưởng và các phó Hiệu trưởng, ban thanh tra nhân dân, tổ trưởng chuyên môn, giáo viên cốt cán và đại diện các đoàn thể.
+ Kiểm tra chéo giữa các tổ chuyên môn về các loại hồ sơ theo quy định, như: giáo án, sổ chuyên môn, lịch báo giảng, kế hoạch tổ chuyên...,
+ Kiểm tra giờ dạy trên lớp: Thông qua dự giờ, phân tích sư phạm, rút kinh nghiệm, thông qua phỏng vấn giáo viên và học sinh, nhất là kết quả bài khảo sát sau dự giờ và bài kiểm tra định kỳ cuối học kỳ.
+ Tiến hành tổng kết, rút kinh nghiệm qua mỗi lần kiểm tra, đánh giá. Động viên khen thưởng giáo viên thực hiện tốt đồng thời phát hiện, chấn chỉnh những thiếu sót, lệch lạc, giúp giáo viên khắc phục, sửa chữa.
+ Hồ sơ kiểm tra chuyên môn phải được lưu giữ cẩn thận, làm cơ sở đánh giá các lần kiểm tra sau. Sau mỗi đợt kiểm tra, kết quả đánh giá, xếp loại phải được công khai đầy đủ, là căn cứ để xét thi đua và đánh giá phân loại giáo viên. Từ đó, Hiệu trưởng có phương thức sử dụng bồi dưỡng giáo viên có hiệu quả cao nhất trong công tác quản lý nhà trường.
4. Điều kiện thực hiện:
- Hiệu trưởng phải nhận thức rõ vai trò của kiểm tra, đánh giá sẽ thúc đẩy hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh trong chương trình Tiểu học hiện nay.
- Hiệu trưởng cần tác động vào ý thức của giáo viên và học sinh về yêu cầu đổi mới hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh theo định hướng PTNL học sinh
- Sau kiểm tra, đánh giá cần có hình thức động viên khen thưởng những giáo viên có thành tích cao hoặc xử lý nghiêm túc những trường hợp vi phạm để tạo động lực cho đội ngũ giáo viên trong dạy học PTNL học sinh.
Biện pháp 6: Tăng cường cơ sở, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh
1. Mục tiêu
- Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ dạy học vô cùng quan trọng đối với quá trình dạy học theo định hướng PTNL học sinh, đặc biệt là đối với học sinh Tiểu học vì nó giúp cho giúp GV thay đổi phương pháp, hình thức dạy học. Giúp HS thay đổi phương pháp tiếp cận kiến thức mới, tạo sự tự tin và hứng thú trong học tập cho học sinh.
- Tạo điều kiện cho giáo viên khai thác và sử dụng phương tiện kỹ thuật hiện đại hỗ trợ cho hoạt động DH. Đồng thời giúp giáo viên thuận lợi trong việc thực hiện các yêu cầu của giảng dạy [soạn bài, giảng bài, chấm bài.... đánh giá kết quả học tập của HS].
2. Nội dung
- Tham mưu với các cấp, chính quyền địa phương hỗ trợ cho nhà trường tăng trưởng về cơ sở vật chất phục vụ cho việc dạy học theo định hướng PTNL học sinh.
- Chỉ đạo giáo viên tự làm đồ dùng phục vụ cho việc dạy học theo định hướng PTNL học sinh. Sử dụng và bảo quản đồ dùng hiện có một cách thường xuyên.
- Bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ cho nhân viên thư viện, thiết bị chuyên trách.
3. Cách thực hiện
- Ngay từ đầu năm học hiệu trưởng cần xây dựng kế hoạch từng năm học và lâu dài về cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho việc dạy học.
- Tham mưu với các cấp để khi xây dựng trường lớp, mua sắm thêm bàn ghế đảm bảo đúng qui chuẩn, phù hợp với học sinh tiểu học, đảm bảo vệ sinh học đường, đủ ánh sáng, thoáng mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông, ... tạo điều kiện dạy và học tốt nhất cho GV và HS. Cân đối về tài chính để mua sắm bổ sung sách giáo khoa, các tài liệu tham khảo cho thư viện, các thiết bị cần thiết phục vụ dạy học, đồng thời tu bổ, sửa chữa các thiết bị còn có thể sử dụng được cho hoạt động dạy học.
- Huy động cộng đồng tham gia xây dựng thư viện bằng nhiều hình thức, khuyến khích giáo viên và học sinh tự làm đồ dùng dạy học. Tổ chức sưu tầm tài liệu tham khảo, sách báo, tranh ảnh phù hợp với từng phân môn để phục vụ dạy và học.
- Sử dụng có hiệu quả nguồn kinh phí từ ngân sách được cấp và nguồn kinh phí từ xã hội hóa giáo dục trong việc xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ dạy học theo định hướng PTNL học sinh.
- Nhân viên phụ trách thiết bị thí nghiệm, thư viện phải có trình độ chuyên môn theo đúng ngành mình phụ trách. Cán bộ giáo viên được tập huấn, nâng cao kỹ năng sử dụng CSVC, thiết bị dạy học.
- Chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng danh mục các bài có sử dụng thiết bị DH, đảm bảo thực hiện nghiêm túc việc sử dụng các trang thiết bị dạy học trong các tiết dạy, làm tăng tính hấp dẫn đối với học sinh.
- Đưa việc sử dụng thiết bị phục vụ dạy học là một tiêu chuẩn đánh giá xếp loại giờ dạy và xếp loại thi đua cuối năm.
4. Điều kiện thực hiện
- Hiệu trưởng phải có tầm nhìn chiến lược lâu dài và phải biết đánh giá, ưu tiên cho những công việc cụ thể. Biết tranh thủ nguồn kinh phí của cấp trên và huy động nguồn kinh phí từ công tác xã hội hóa giáo dục.
- Nhân viên phụ trách thiết bị phải có trình độ chuyên môn theo đúng ngành mình phụ trách, được tập huấn cách sử dụng và bảo quản thiết bị dạy học.
- Các thành viên trong nhà trường, đặc biệt là các giáo viên bộ môn phải có trách nhiệm cùng các bộ phận liên quan trong việc bảo quản, sử dụng và đề xuất mua sắm các thiết bị và đồ dùng DH.
- Đưa việc sử dụng thiết bị phục vụ DH là một tiêu chuẩn đánh giá xếp loại.
* Mối quan hệ giữa các biện pháp
Như trên đã trình bày, tác giả đề cập tới 6 nhóm biện pháp quản lý cơ bản nhất cho công cuộc đổi mới giáo dục. Các biện pháp đề xuất trong sáng kiến đều căn cứ dựa vào lý luận, thực tiễn và trên cơ sở thực trạng quản lý dạy học theo định hướng PTNL học sinh ở trường Tiểu học Giáp Bát, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội.
Các biện pháp có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, tác động qua lại và hỗ trợ cho nhau cùng phát triển, mỗi biện pháp có thế mạnh và vị trí cần thiết trong quá trình thực hiện nhiệm vụ QL.
Thật vậy, biện pháp nâng cao nhận thức tốt cho GV về hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh, trong điều kiện thuận lợi: Đầy đủ trang thiết bị, điều kiện làm việc, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ thì tất yếu tinh thần tích cực, ý thức trách nhiệm của CBGV sẽ được nâng lên và ngược lại.
Khi quản lý hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh trong nhà trường, Hiệu trưởng phải vận dụng các biện pháp một cách đồng bộ, có hệ thống, biện pháp này là tiền đề, cơ sở cho biện pháp kia, chúng bổ sung cho nhau, thúc đẩy nhau cùng hoàn thiện để góp phần nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường.
Tiểu kết chương 3
Xuất phát từ cơ sở lý luận và khảo sát thực tiễn hoạt động quản lý dạy học theo định hướng PTNL học sinh ở Trường TH Giáp Bát, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội, tác giả đề xuất 6 biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo định hướng PTNL ở nhà trường.
Những biện pháp này vừa có tính kế thừa vừa có điểm mới trong nội dung từng biện pháp với mục đích khắc phục những hạn chế trong quản lý dạy học để nâng cao chất lượng, hiệu quả dạy học của nhà trường.
Kết quả khảo nghiệm cho thấy cả 6 biện pháp quản lý trên đều có tính cần thiết và khả thi có thể áp dụng trong quản lý hoạt động dạy học ở nhà trường, đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
Dạy học là quá trình tác động qua lại giữa GV và HS nhằm truyền thụ và lĩnh hội tri thức khoa học, những kỹ năng và kỹ xảo hoạt động nhận thức và thực tiễn, để trên cơ sở đó hình thành thế giới quan, phát triển năng lực sáng tạo của người học theo mục đích giáo dục.
Quản lý HĐDH theo định hướng PTNL học sinh góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. Để làm tốt, hiệu trường nhà trường phải xác định rõ vai trò, vị trí, chức năng của mình, đồng thời phải nắm vững nhiệm vụ và mục tiêu phát triển giáo dục của nhà trường vận dụng linh các biện pháp trong quá trình quản lý.
Từ việc nghiên cứu lý luận kết hợp với khảo sát, đánh giá thực trạng công tác quản lý HĐDH theo định hướng PTNL học sinh của Trường Tiểu học Giáp Bát, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội, tác giả đề xuất được 6 biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh phù hợp với thực tiễn của nhà trường trong giai đoạn hiện nay và có thể áp dụng cho các trường tiểu học trong địa bàn thành phố.
2. Khuyến nghị
2.1. Đối với Sở GD &ĐT thành phố Hà Nội:
Thực hiện nghiêm việc phân cấp quản lý. Đồng thời đề nghị Sở GD &ĐT tăng cường bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý của ngành, tăng cường bồi dưỡng cán bộ kế cận.
2.2. Đối với UBND quận Hoàng Mai:
Có chế độ khuyến khích động viên kịp thời cho CBQL, GV có nhiều thành tích trong quản lý, trong dạy học. Có chính sách thu hút nhân tài, những sinh viên tốt nghiệp loại khá, giỏi, những thạc sĩ về địa phương công tác. Tăng cường kinh phí cho nhà trường hoạt động hiệu quả.
2.3. Đối với Hiệu trưởng và CBQL các trường Tiểu học trong địa bàn quận Hoàng Mai:
Quán triệt các văn bản chỉ đạo của ngành về tổ chức hoạt động dạy học theo định hướng PTNL học sinh. Phổ biến các văn bản quy định, hướng dẫn về đổi mới PPDH, giúp giáo viên nhận thức rõ và quyết tâm thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu đổi mới giáo dục. Tăng cường tự học nâng cao năng lực quản lý; áp dụng đồng bộ các biện pháp quản lý HĐDH mà tác giả đã nghiên cứu và đề xuất trong sáng kiến; Tăng cường ứng dụng CNTT trong quản lý.
2.4. Đối với GV:
GV cần nhận thức đầy đủ về vai trò và trách nhiệm, sứ mệnh của mình đối với sự nghiệp “trồng người”, nhất là đối với sự nghiệp đổi mới giáo dục hiện nay. Không ngừng học tập, bồi dưỡng để nâng cao trình độ, năng lực chuyên môn nghiệp vụ, quyết tâm vượt qua khó khăn đáp ứng với yêu cầu đổi mới. Tích cực đổi mới phương pháp, hình thức dạy học, KTĐG phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của HS, luôn là tấm gương sáng về tự học, tự rèn luyện cho HS noi theo.
Quận Hoàng Mai