Sán lá gan, sán dây, sán lá máu xâm nhập vào cơ thể vật chủ qua các con đường nào? Thực tế, đây là 3 loại sán lây nhiễm qua đường tiêu hóa. Để giúp độc giả có thông tin về loại sán này, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu bài viết này. Chắc chắn các bạn sẽ có được thông tin bổ ích cho mình.
Sán lá gan, sán dây, sán lá máu là gì?
Trước khi giúp độc giả tìm ra đáp án câu hỏi: Sán lá gan, sán dây, sán lá máu xâm nhập vào cơ thể vật chủ qua các con đường nào? Chúng ta sẽ cùng nhau đi tìm hiểu sơ qua về 3 loại sán này một chút các bạn nhé.
Bệnh sán lá gan.
Bệnh sán lá gan cũng là một trong những bệnh có liên quan tới bệnh ký sinh trùng ở người. Bệnh sán lá gan được chia làm 2 loại đó là:
Bệnh sán lá gan
- Sán lá gan lớn bao gồm 2 loại đó là: Fasciola hepatica và Fasciola gigantica. Sán lá gan lớn có thân dẹt, bờ mỏng và khá giống với hình một chiếc lá. Kích thước của chúng giao động từ 20 - 30mm x 10 - 12mm.
- Sán lá gan nhỏ lại gồm có 3 loại đó là: Clonorchis sinensis, Opisthorchis felineus, Opisthorchis viverrini. Về hình dáng của chúng cũng giống như sán lá gan lớn những kích thước của chúng nhỏ hơn. Cụ thể thì chiều dài của sán lá nhỏ chỉ là 10-20mm và chiều rộng là 1-4mm.
Cả 2 loại sán đều là thể lưỡng giới, bởi vì trên cơ thể của chúng có cả tình hoàn và buồng trứng. Chính điều này đã tạo điều kiện cho chúng sinh sôi nảy nở trong cơ thể sống.
Bệnh sán dây
Thực chất sán dây còn được gọi là sán dây lợn, có tên khoa học Taenia solium. Loại sán này thuộc giống Taenia và thuộc họ sán dây Taeniidae. Theo các nhà khoa học nghiên cứu thì cơ thể người là vật chủ chính của loài ký sinh trùng này.
Về hình dáng, sán dây lợn có hình dẹt, sợi dây, chiều dài từ 4-8 mét và có tới 900 đốt. Chúng có màu trắng đục hoặc hơi vàng. Xét về cấu trúc thì loại sán này được chia làm 3 phần đó là:
- Phần đầu có dạng hình cầu, khá giống với đầu đinh ghim. Có kích thước dài 1-2mm và có 4 giác bám.
- Phần cổ có chiều dài là 5mm. Đây là nơi sinh ra đốt non và chúng không có ranh giới rõ ràng với phần đầu.
- Phần thứ 3 là phần thân: Thực tế, phần cổ phát triển dần ra nên được gọi là phần thân. Chúng bao gồm cả các đốt sán non và các đốt sán già. Tại các đốt sán già sẽ xuất hiện bộ phận sinh dục đực và bộ phận sinh dục cái. Khi đốt sán già, chúng sẽ bị rụng đi khoảng 5-6 đốt và theo phân ra ngoài. Ước tính mỗi đốt này sẽ chứa tới 50.000 đến 80.000 trứng.
Bệnh sán lá máu
Bệnh này còn được gọi là bệnh sán máng. Đây thực chất là một loại bệnh do loại sán dẹp gây ra. Chúng có giới đực và giới cái có sự riêng biệt. Loại sán này sống ký sinh chủ yếu ở hệ tuần hoàn.
Bệnh sán lá máu
Chúng bao gồm có 5 loại đó là: Schistosoma haematobium, Schistosoma mansoni, Schistosoma japonicum, Schistosoma intercalatum, Schistosoma mekongi. Loại sán máng đực có chiều dài từ 4-15mm còn con cái là 20mm và chúng đều có chiều rộng là 1mm.
Như vậy, qua nội dung này chúng ta có thể dễ dàng phân biệt được 3 loại sán này trên thực tế đúng không nào? Vậy sán lá gan, sán dây, sán lá máu xâm nhập vào cơ thể vật chủ qua các con đường nào? Chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu ở phần tiếp theo của bài viết.
Sán lá gan, sán dây, sán lá máu xâm nhập vào cơ thể vật chủ qua các con đường nào?
Đối với sán lá gan
- Loại sán lá gan nhỏ thì nơi sống ký sinh của loại này chính là người và một số động vật như: Mèo, chó, rái cá, chuột… Loại vật chủ trung gian truyền bệnh đó là loại ốc Bithynia, Melania và các nước ngọt. Từ vật thể này chúng sẽ xâm nhập vào trong cơ thể qua dạ dày, tá tràng lên tới đường mật và tới gan.
- Còn đối với sán lá gan lớn: Vật chủ chính của loại sán này là trâu, bò. Còn người chỉ là vật chủ ngẫu nhiên. Đối với loại sán này thì vật chủ trung gian truyền bệnh là ốc họ Lymnaea và các loại rau sống dưới nước. Còn người ăn phải rau có sán, chúng sẽ qua dạ dày, tá tràng, đường mật và tới gan.
Đối với sán dây lợn.
Khi các đốt sán dây lợn bị rụng, theo phân ra ngoài môi trường chúng sẽ bị thối rữa và giải phóng trừng. Khi lợn ăn phải trứng hoặc các đốt sán này và trứng sẽ nở thành ấu trùng. Sau đó ấu trùng chui vào thành ống tiêu hóa vào máu rồi tới các cơ vân và tạo kén. Nếu con người ăn phải lợn bị sán mà chưa nấu chín sẽ bị nhiễm bệnh.
Chu trình ký sinh của bệnh sán dây lợn
Đối với sán lá máu.
Loại sán này sống chủ yếu trong máu. Con cái sẽ làm nhiệm vụ đẻ trứng, sau đó chúng sẽ đi xuyên qua các thành của mao mạch về mô ruột và bàng quang. Trứng sán sẽ bị đẩy ra ngoài qua phân và nước tiểu. Tại môi trường bên ngoài, trứng sẽ phát triển thành ấu trùng, sống ký sinh ở ốc.
Đồng thời tại đây sẽ phát triển thành ấu trùng có đuôi và đi ra môi trường nước ngọt. Gặp điều kiện thuận lợi, chúng sẽ xâm nhập vào cơ thể con người thông qua da.
Đến đây có lẽ độc giả đã biết được sán lá gan, sán dây, sán lá máu xâm nhập vào cơ thể vật chủ qua các con đường nào? Hy vọng qua bài viết trên của Phòng khám Galant, các bạn đã đủ kiến thức để phòng bệnh cho bản thân rồi đúng không nào?
Xét Nghiệm Ký Sinh Trùng Trong Máu
Bệnh ký sinh trùng là một chứng bệnh bị nhiễm trùng gây ra hoặc bị truyền nhiễm bởi ký sinh trùng. Bệnh ký sinh trùng có thể gây ảnh hưởng thực tế đến tất cả các sinh vật sống, bao gồm cả người, thực vật lẫn động vật có vú. Theo thống kê, bệnh ký sinh trùng chiếm đến 14 triệu ca tử vong mỗi năm, chiếm đến 25% tỷ lệ tử vong toàn cầu – một trong bốn nguyên nhân gây tử vong toàn cầu theo Tổ chức Y tế Thế giới.
Một số bệnh ký sinh trùng mà con người thường mắc phải như giun đũa, giun móc, giun kim, sán chó, giun lươn,… Có khá nhiều phương pháp để chẩn đoán bệnh ký sinh trùng như soi phân, chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm tìm ký sinh trùng trong máu, xét nghiệm sán chó,…
1. Nguyên nhân dẫn đến các bệnh gây ra do ký sinh trùng?
Ký sinh trùng thường có ở trái cây và rau sống, thức ăn nhanh, thực phẩm tái chưa chín hoặc các món ăn sống như sushi, sashimi. Ngoài ra vật nuôi cũng là một yếu tố gây ra một số bệnh nguy hiểm khác đối với con người.
Những loại ký sinh trùng thường xâm nhập vào cơ thể qua da, miệng và niêm mạc. Ký sinh trùng gây ra dị ứng, làm giảm sức đề kháng của cơ thể, khiến cho cơ thể dễ bị nhiễm và mắc các bệnh mãn tính. Nếu ký sinh trùng xâm nhập ký sinh trong cơ thể trong một thời gian dài, thì các cơ quan cùng toàn bộ hệ miễn dịch trong cơ thể sẽ yếu đi rất nhanh.
2. Triệu chứng nhiễm ký sinh trùng:
– Suy giảm miễn dịch. Khi bệnh nhân mắc phải bệnh ký sinh trùng sẽ ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, giảm sự tổng hợp các globulin miễn dịch A. Các triệu chứng đầu tiên sẽ dẫn đến mệt mỏi, trầm cảm, không tập trung và trí nhớ kém. Thiếu hụt các chất dinh dưỡng trong cơ thể là nguyên nhân khó khăn trong việc đồng hóa protein, chất béo, carbohydrates và đặc biệt là vitamin A và B12.
– Bệnh nhân sẽ gặp các biểu hiện phản ứng dị ứng. Ký sinh trùng có thể làm gây ra rối loạn chức năng đường tiêu hóa, gây ra dị ứng.
– Các vấn đề về da. Ký sinh trùng trong đường ruột thường gây ra phát ban, exzama và các vấn đề về da khác.
– Nghiến răng khi đi ngủ, một căn bệnh thường là do nhiễm ký sinh trùng.
– Đau khớp và cơ bắp thường gây ra bởi sự chấn thương các mô, các chấn thương này gây ra do hoạt động của ký sinh; hoặc do kết quả của các phản ứng miễn dịch.
– Thức dậy thường xuyên vào buổi tối có thể là do gan đang cố gắng loại bỏ độc tố.
– Bệnh thiếu máu. Một số loại ký sinh trùng thích bám vào để làm niêm mạc ruột non chảy máu và hút chất dinh dưỡng. Nhiều ký sinh trùng có thể gây ra triệu chứng thiếu máu trầm trọng cho cơ thể.
– Bồn chồn lo lắng: Các ký sinh trùng ly giải các sản phẩm thải bỏ và các chất độc vào bên trong máu cơ thể. Trong nhiễm trùng nghiêm trọng hoặc mạn tính, các độc tố này có thể gây kích thích hệ thần kinh trung ương, dẫn đến ngủ không ngon giấc, căng thẳng hệ thần kinh và trạng thái lo lắng.
– Bệnh nhân có thể sẽ gặp các tình trạng như tiêu chảy, kích thích ruột, chướng bụng, đầy hơi.
3. Khi nào cần làm xét nghiệm ký sinh trùng trong máu?
Đối với các ký sinh lạc chủ như bệnh gạo heo ở não, mắt, ở dưới da [cysticercosis], bệnh áp xe ngoài da do giun Gnathostoma spinigerum, bệnh Toxocara canis ở mắt, não, bệnh nhiễm giun lươn, bệnh áp xe gan do amip [Entamoeba histolytica] hoặc do sán lá lớn ở gan [Fasciola hepatica], những loại ký sinh này đều đi qua mô cơ thể, theo máu dẫn đến các cơ quan nên tạo ra kháng thể IgM và IgG đặc hiệu. Vì vậy, các bác sĩ thường dùng phương pháp ELISA để xác định bệnh nhân có bị ảnh hưởng bởi các loại ký sinh trùng này hay không?
Ngoài ra còn cần phải theo dõi công thức máu để xem bạch cầu toan tính có gia tăng hay không [> 5% hoặc trị số tuyệt đối trên 300/mm3] cũng là yếu tố để phối hợp để chẩn đoán người bệnh có mắc bệnh ký sinh trùng hay không.
Xét nghiệm ký sinh trùng là một phương pháp xét nghiệm nhanh, ít xâm lấn và có thể phát hiện được nhiều loại ký sinh trùng lạc chủ và chỉ cần thiết khi mà bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân có ký sinh trùng lạc chủ trong cơ thể. Thử máu [ELISA] không thể xác định được các ký sinh trùng đặc hiệu của người tại đường ruột như: giun đũa, giun móc, giun tóc, giun kim, sán lá ruột, sán lá phổi, sán dải cá, sán dải heo, sán dải bò,… Để xác định các ký sinh trùng này thì cần phải dùng phương pháp soi phân trực tiếp.
4. Trước khi làm xét nghiệm ký sinh trùng có cần nhịn ăn không?
Rất nhiều người băn khoăn về câu hỏi này trước khi đi làm xét nghiệm ký sinh trùng. Trên thực tế, các xét nghiệm máu để tầm soát ký sinh trùng thường không cần thiết phải nhịn đói để lấy máu. Chúng ta có thể thử máu vào bất cứ lúc nào nếu thấy thuận tiện, không nhất thiết là sáng hay chiều. Tuy nhiên, nếu khi làm xét nghiệm ký sinh trùng, bạn kết hợp thêm để khám bệnh thì bạn nên đi buổi sáng và nhịn ăn sáng để gặp bác sĩ khám và chỉ định xét nghiệm.
5. Bệnh phẩm nào thường được lấy mang đi xét nghiệm?
Thông thường mẫu bệnh phẩm được lấy từ những nơi ký sinh trùng cư trú hay từ những sản phẩm đào thải.
Những mẫu bệnh phẩm để làm xét nghiệm ký sinh trùng gồm có:
– Máu có thể tìm được ký sinh trùng sốt rét, trùng roi, giun chỉ hoặc chẩn đoán miễn dịch.
– Phân để tìm được các loại trứng giun sán, đơn bảo, ấu trùng giun lươn.
– Tủy xương để chuẩn đoán được ký sinh trùng sốt rét lúc cần thiết.
– Mô: Một số ký sinh trùng thường sống trong mô như ấu trùng giun xoắn, ấu trùng sán dây lợn, các vi nấm.
– Những loại dịch và loại chất thải khác như mủ vết thương, đờm, dịch ngoáy họng, dịch âm đạo, dịch màng bụng, dịch niệu đạo, dịch màng phổi, dịch rửa phế quản, dịch não tủy, chất nôn tìm các loại đơn bào, vi nấm gây nên bệnh ký sinh trùng.
– Những bệnh phẩm có tế bào sừng như vảy da, lông tóc, móng tìm những vi nấm gây nên bệnh.
– Những mẫu vật để tìm ký sinh trùng: Ngoài chẩn đoán để xác định bệnh ký sinh trùng ở người còn cần tìm các ký sinh trùng ở vật chủ trung gian, môi trường ngoại cảnh,... Những mẫu vật cũng có thể là vật chủ trung gian như cua, tôm, cá; sinh vật trung gian như ruồi, nhặng, thực vật thủy sinh; rau; nước; đất,...
6. Các kĩ thuật xét nghiệm:
– Thực hiện xét nghiệm trực tiếp để tìm ký sinh trùng trường thành, ấu trùng, trứng hoặc đoạn ADN của ký sinh trùng.
– Kĩ thuật soi tươi với nước muối sinh lý hay KOH tùy từng loại bệnh phẩm
– Kĩ thuật nhuộm soi: Nhuộm sống với xanh methylen hoặc với đỏ trung tính 1/10000 để xem cấu tạo của các đơn bào. Nhuộm chết từ đơn giản đến phức tạp: nhuộm lugol - nhuộm Gram - nhuộm Giêm Sa - Hematoxilin Fe - nhuộm HE - nhuộm P.A.S.
– Kỹ thuật nuôi cấy để chẩn đoán các vi nấm
– Kỹ thuật khuếch đại gen PCR
– Thực hiện xét nghiệm gián tiếp dựa vào các phản ứng đặc hiệu giữa kháng nguyên như các chất được ký sinh trùng tiết ra, ký sinh trùng và kháng thể này nên được gọi là chẩn đoán miễn dịch học.
– Xét nghiệm gián tiếp được dùng đối với các trường hợp khó hoặc không thể tìm trực tiếp ký sinh trùng.
– Phản ứng ngưng liên kết hồng cầu [hesmagglutination test].
– Phản ứng miễn dịch huỳnh quang [immunofluorescence].
– Phản ứng miễn dịch điện li [immunoelectrophoresis].
– Phản ứng miễn dịch men [ELISA].
7. Những biện pháp ngăn ngừa bệnh ký sinh trùng:
– Rửa tay sạch bằng xà phòng vì hầu hết các bệnh do ký sinh trùng gây ra đều lây lan qua tay.
– Rửa trái cây, hoa quả và rau sạch sẽ trước khi ăn.
– Không được cắn móng tay hoặc cắn đầu bút và những vật không vệ sinh khác.
– Nấu chín cá và thịt trước khi ăn
– Nên uống nước lọc tinh khiết, uống nước đã đun sôi.
– Tránh tiếp xúc gần gũi với các vật nuôi, vệ sinh thường xuyên cho vật nuôi, không để chúng nằm trên ghế sofa, giường hoặc liếm lên mặt.
– Vứt bỏ các thảm cũ lâu ngày
Chăm sóc và vệ sinh cá nhân sạch sẽ, ăn chín uống sôi, hạn chế ăn các đồ ăn tươi sống,… nhằm để phòng ngừa các bệnh ký sinh trùng có hại cho cơ thể giúp bạn và gia đình luôn khỏe mạnh và hạnh phúc.
Liên hệ khám bệnh giun sán tại Phòng khám Chuyên khoa Ký sinh trùng 76 Trần Tuấn Khải, phường 5, quận 5, TP. HCM. Thời gian mở của từ 7 giờ sáng đến 5 giờ chiều, hoạt động từ thứ 2 đến thứ 7, nghỉ ngày CN. Phòng khám do các bác sĩ Chuyên khoa Ký sinh trùng giàu kinh nghiệm trực tiếp khám và điều trị bệnh giún, đảm bảo mọi quyền lợi cho người bệnh./.
Bác sĩ. Nguyễn Ánh
PHÒNG KHÁM KÝ SINH TRÙNG
76 TRẦN TUẤN KHẢI, TP.HCM
TRỊ MẨN NGỨA DA DO GIUN SÁN
ĐC: 76 Trần Tuấn Khải, P.5, Q.5, TP. HCM
Bác sĩ của bạn: 0877688286
Làm việc từ thứ 2 - 7, Nghỉ ngày CN
Đờm là một loại chất nhầy được tạo ra ở phổi và đường hô hấp nhằm bảo vệ những khu vực này không bị khô, giúp cơ thể chống lại tác nhân gây bệ...
Xem: 1735Cập nhật: 05.03.2022
Bệnh đau mắt đỏ xảy ra khi lớp màng trong suốt trên bề mặt nhãn cầu và kết mạc mi gặp phải tình trạng viêm nhiễm. Bệnh có thể gặp ở tất cả mọi đối...
Xem: 1429Cập nhật: 03.03.2022
Viêm họng hạt là một thể bệnh của Viêm họng mạn tính một bệnh lý đường hô hấp trên rất phổ biến.Bệnh tiến triển nhanh, tỷ lệ tái phát cao khiến người...
Xem: 1588Cập nhật: 01.03.2022
Bộ Y tế hướng dẫn đối tượng sử dụng thuôc molnupiravir cho F0 nhẹ trong vòng 5 ngày tính từ thời điểm có triệu chứng, không khuyến cáo với phụ nữ mang thai,...
Xem: 1403Cập nhật: 27.02.2022