Đề: Nhân dân ta có câu tục ngữ "Đi một ngày đàng học một sàng khôn". Hãy giải thích [làm sáng tỏ nội dung câu tục ngữ đó]
1. Tìm hiểu đề - Tìm ý
a] Tìm hiểu đề:
- Yêu cầu: Giải thích
- Nội dung: Câu tục ngữ "Đi một ngày đàng học một sàng khôn" → đi xa học được nhiều điều, mở rộng được tầm hiểu biết.
→ Là tìm giới hạn, yêu cầu, nội dung của đề
b] Tìm ý: Là đặt các câu hỏi: Là gì? Thế nào? Tại sao? Phải làm gì?
2. Lập dàn ý
a] MB: Nêu vấn đề giải thích
- Giới thiệu câu tục ngữ.
- Nội dung: Khát vọng đi xa để mở rộng tầm hiểu biết.
- Định hướng giải thích:
b] TB: Triển khai giải thích
- Giải thích nghĩa đen
- Giải thích nghĩa bóng
- Giải thích nghĩa sâu [liên hệ thực tế, mở rộng]
→ đặt ra các câu hỏi: Là gì? Tại sao? Vì sao?; sau đó tự trả lời để giải thích một cách triệt để từng nội dung cụ thể.
c] KB:
- Khẳng định ý nghĩa của câu tục ngữ.
- Liên hệ bản thân.
3. Viết bài
a] MB: Có nhiều cách:
- Trực tiếp
- Gián tiếp:
+ Phản đề
+ So sánh
b] TB:
- Các đoạn thân bài phải đảm bảo tính liên kết chặt chẽ với nhau bằng nội dung và các phương tiện ngôn ngữ.
- Triển khai các ý trong thân bài phải phù hợp với mở bài.
c] KB: Có nhiều cách:
- Tán thành - khẳng định.
- Phản bác - khẳng định.
- Liên hệ bản thân.
4. Đọc và sửa chữa
- Xem lại nội dung
- Sửa lỗi dùng từ,câu,diễn đạt,chính tả …
II. Luyện tập
Kết bài khác cho đề bài trên.
Câu tục ngữ vẫn còn nguyên vẹn giá trị của nó trong cuộc sống hiện đại ngày nay. Đó là bài học kinh nghiệm quý báu mà ông cha đã truyền lại cho thế hệ ngày nay. Bài học cho thế hệ trẻ bây giờ là chịu khó học hỏi và rèn luyện mọi lúc mọi nơi. Con người không được ngại khó, ngại khổ, sẵn sàng đi xa để chiếm lĩnh những vùng trời kinh nghiệm mới.
Hướng dẫn soạn bài Cách làm bài văn lập luận giải thích Sách giáo khoa Ngữ Văn lớp 7 tập 2 được trình bày ngắn gọn, chi tiết nhất dưới đây để các em hiểu rõ hơn về bài học này, từ đó chuẩn bị tốt cho tiết học tới.
Các bước làm bài văn lập luận giải thích
a] Bước 1: Tìm hiểu đề và tìm ý
Đề yêu cầu giải thích vấn đề gì?
Có khi vấn đề cần giải thích được nêu ra một cách trực tiếp [ví dụ: giải thích về "lòng nhân đạo", giải thích về "lòng khiêm tốn",...] nhưng cũng có khi đề bài gián tiếp đưa ra vấn đề bằng cách mượn hình ảnh, câu văn, câu tục ngữ, ca dao, thành ngữ, ..., ví dụ: Nhân dân ta có câu tục ngữ: "Đi một ngày đàng, học một sàng khôn". Hãy giải thích nội dung câu tục ngữ đó. Trước những đề bài dạng này, khi xác định vấn đề [luận điểm] chính cần giải thích phải lưu ý:
Cắt nghĩa được hình ảnh, câu văn, câu tục ngữ, thành ngữ,... nêu ra ở đề bài. Nghĩa là phải tiến hành giải thích từ ngữ, nghĩa gốc, nghĩa chuyển,... của hình ảnh, câu văn... để nắm được nội dung của chúng từ đó mới xác định được chính xác vấn đề cần giải thích.
Liên hệ với thực tế đời sống, với những ý kiến trong sách vở,... khác để xác định những biểu hiện cụ thể của vấn đề. Ví dụ, với yêu cầu giải thích câu tục ngữ "Đi một ngày đàng, học một sàng khôn", một mặt cần tìm những ví dụ cụ thể trong thực tế [đi tham quan để hiểu biết thêm những điều mới lạ, những khám phá của con người trước những miền đất mới, em đã từng thất bại khi làm một việc gì đó nhưng vì thế mà em có được kinh nghiệm để bây giờ có thể làm tốt được việc ấy,...], mặt khác cần liên hệ với những câu ca dao, tục ngữ tương tự [Làm trai cho đáng nên trai, Phú Xuân đã trải, Đồng Nai đã từng; Đi cho biết đó biết đây, Ở nhà với mẹ biết ngày nào khôn;...] thậm chí liên hệ đến những dẫn chứng có ý nghĩa tương phản: Ếch ngồi đáy giếng,...
b] Bước 2: Lập dàn bài
Lập dàn bài theo bố cục ba phần:
Mở bài: Giới thiệu vấn đề cần giải thích hoặc giới thiệu câu tục ngữ, thành ngữ, ca dao, câu văn,... và nêu ra nội dung của nó.
Ví dụ: Giới thiệu câu tục ngữ "Đi một ngày đàng, học một sàng khôn" và ý nghĩa về sự đúc kết kinh nghiệm và thể hiện mơ ước đi nhiều nơi để mở mang hiểu biết.
Thân bài: Giải thích vấn đề [luận điểm] đã giới thiệu ở phần Mở bài
- Giải thích các từ ngữ, khái niệm, ví dụ: Đi một ngày đàng nghĩa là gì? Một sàng khôn nghĩa là gì? "nhân đạo" là gì? "khiêm tốn" là thế nào? "phán đoán" là gì? "thẩm mĩ" là gì?
- Giải thích các ý nghĩa mở rộng của vấn đề, liên hệ với thực tế, với các dẫn chứng khác
- Giải thích ý nghĩa khái quát của vấn đề đối với cuộc sống của con người, lí giải sâu vấn đề
Chú ý cân nhắc cách sắp xếp các ý giải thích để làm sáng rõ, nổi bật vấn đề
Kết bài: Nhấn mạnh ý nghĩa của vấn đề vừa làm sáng tỏ
c] Bước 3: Viết bài
Mở bài: Có thể viết theo các cách:
- Giới thiệu thẳng vào vấn đề cần giải thích, ví dụ: Đi một ngày đàng, học một sàng khôn là câu tục ngữ đúc kết kinh nghiệm học tập của nhân dân ta, qua đó thể hiện ước mơ vươn tới những chân trời mới để mở mang hiểu biết.
- Đi từ vấn đề có ý nghĩa đối lập, dẫn tới vấn đề cần giải thích, ví dụ: Em cứ nhớ mãi hình ảnh một chú ếch không huênh hoang, kiêu ngạo, không chịu mở rộng tầm mắt để dẫn tới hậu quả bị chết bẹp dưới chân trâu. Thế mới thấy thấm thía lời răn dạy của cha ông ta: Đi một ngày đàng, học một sàng khôn. Còn gì thú vị hơn khi được đi đến những chân trời mới, ở những nơi cho ta bao điều mới lạ, kì thú.
- Đi từ cái chung đến cái riêng, dẫn dắt vào vấn đề, ví dụ: Cha ông ta để lại cho con cháu muôn đời cả một kho tàng ca dao, tục ngữ. Đó cũng là cả một kho tàng kinh nghiệm quý báu. Ta có thể tìm thấy ở đó những lời khuyên răn bổ ích về việc phải mở mang tầm hiểu biết, đi đây đi đó để trau dồi vốn sống, vốn tri thức.
Thân bài: Mỗi ý giải thích nên viết gọn thành một đoạn. Chú ý đến việc lựa chọn cách dẫn dắt từ Mở bài đến Thân bài, từ đoạn này chuyển sang đoạn khác.
Kết bài: Cách Kết bài phải hô ứng với cách Mở bài; thâu tóm được những ý chính đã triển khai trong phần Thân bài.
Luyện tập Cách làm bài văn lập luận giải thích
Viết thêm cách kết bài khác cho đề bài sau :
Đề bài : Nhân dân ta có câu tục ngữ : “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn”. Hãy giải thích nội dung câu tục ngữ đó.
Kết bài 1 :
Đi một ngày đàng, học một sàng khôn"" là một chân lí sống sâu sắc và tiến bộ không chỉ trong thời trước mà cả trong thời đại ngày nay nữa. Khi thế giới đang ngày càng có xu hướng mở rộng giao lưu thì với mỗi cá nhân việc đi để mà học lấy những cái khôn lại càng trở nên cần thiết, nhất là đối với những người trẻ tuổi. Hơn bao giờ hết, ngày nay, chúng ta càng cần phải "đi cho biết đó biết đây" để mà giao lưu, mà học hỏi, để học tập và làm việc tốt hơn.
Kết bài 2 :
Tóm lại, "Đi một ngày đàng, học một sàng khôn" là một chân lí không bao giờ cũ. Ngày xưa người ta mong ước được đi đây, đi đó để vượt ra khỏi cái không gian chật trội của làng của xã. Ngày nay, trong một xã hội ngày càng phát triển mạnh mẽ, con người lại càng nhất thiết phải học hỏi, giao lưu. Đi nhiều "ngày đàng" để học lấy nhiều "sàng khôn" hơn nữa nếu không muốn đất nước mình tụt hậu, đó là trách nhiệm của mọi người và của bản thân mỗi chúng ta.
Kết bài 3 :
Làm thế nào để hiểu biết, để có kiến thức ? Câu tục ngữ “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn” đã trả lời cho chúng ta. Muốn hiểu biết, phải học hỏi, phải đi nhiều nơi. Càng đi nhiều, càng tích lũy nhiều. Đến nay câu tục ngữ vẫn vẹn nguyên giá trị.
Kết bài 4 :
Bạn biết đấy, cứ quanh quẩn một nơi, bạn chỉ như chú ếch thiếu hiểu biết kia. Phải đi đây đi đó, phải thoát khỏi cái ao làng, bạn mới thấy thế giới kì diệu thế nào. Hãy đi đi, mạnh dạn lên. “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn”. Câu tục ngữ đã được đúc kết từ ngàn đời nay vẫn giữ nguyên giá trị đúng đắn.
CLICK NGAY nút TẢI VỀ dưới đây để download soạn văn 7 bài Cách làm bài văn lập luận giải thích file word, pdf hoàn toàn miễn phí
Soạn văn 7 tập 2 bài 26 [trang 84]
Download.vn sẽ cung cấp tài liệu Soạn văn 7: Cách làm bài văn lập luận giải thích, vô cùng hữu ích.
Hy vọng với tài liệu này, các bạn học sinh lớp 7 sẽ có thể chuẩn bị bài nhanh chóng, đầy đủ hơn. Mời tham khảo dưới đây.
Soạn văn 7: Cách làm bài văn lập luận giải thích
1. Tìm hiểu đề và tìm ý
2. Lập dàn bài
3. Viết bài
4. Đọc lại và sửa chữa
Tổng kết:
- Muốn làm bài văn giải thích thì phải thực hiện các bước: tìm hiểu đề và tìm ý, lập dàn bài, viết bài, đọc lại và sửa chữa.
- Dàn bài:
- Mở bài: Giới thiệu điều cần giải thích và gợi ra phương hướng giải thích.
- Thân bài: Lần lượt trình bày các nội dung giải thích. Cần sử dụng các cách lập luận giải thích phù hợp.
- Kết bài: Nêu ý nghĩa của điều được giải thích đối với mọi người.
- Lời văn giải thích cần sáng sủa, dễ hiểu. Giữa các phần, các đoạn cần có liên kết.
II. Luyện tập
Hãy tự viết thêm những cách kết bài khác cho đề bài trên.
Gợi ý:
- Cách 1: Như vậy, “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn” là một câu tục ngữ giàu ý nghĩa. Mỗi người hãy ghi nhớ để từ đó hoàn thiện hơn bản thân mình.
- Cách 2: Câu tục ngữ “Đi một ngày đàng học một sàng khôn” đã làm giàu thêm cho kho tàng “túi khôn” của nhân loại. Đây là bài học thấm thía sâu sắc mà ông cha ta răn dạy, khuyên bảo con cháu bao đời nay vẫn được lưu truyền mãi mãi.
Xem thêm Giải thích câu tục ngữ Đi một ngày đàng, học một sàng khôn
Cập nhật: 28/02/2022