Tết Trung Thu thường diễn ra vào ngày 15 tháng 8 âm lịch, thường là vào tháng 9 của lịch Dương. Ngày này, trời đã bắt đầu mát mẻ sau mùa hè nắng nóng, và bầu trời lúc này thường trong xanh và trong lành. Tết Trung Thu chính là dịp để mọi người tụ họp, thưởng thức những đêm trăng rằm tươi đẹp và tận hưởng niềm vui của mùa thu.
Ý Nghĩa Văn Hoá của Tết Trung Thu
Tết Trung Thu mang theo những ý nghĩa tinh thần quý báu trong văn hoá Việt Nam:
1. Tổng Hợp Tình Thân
Tết Trung Thu là dịp để gia đình tụ họp, từ xa tới gần, để cùng thể hiện tình cảm thân thương. Đêm Trung Thu là thời điểm mà cha mẹ, ông bà, con cháu, và bạn bè thân thiết cùng nhau ngồi quanh bàn ăn, trò chuyện, và thưởng thức những mâm cỗ truyền thống.
2. Tôn Vinh Người Cao Tuổi
Tết Trung Thu cũng là dịp để tôn vinh các ông bà, người cao tuổi trong gia đình. Trong ngày này, con cháu thường biếu quà và thể hiện lòng tri ân sâu sắc đối với những người đã dưỡng dục và chăm sóc họ suốt cả cuộc đời.
3. Tính Thân Thuộc và Gắn Kết
Tết Trung Thu còn là dịp để tạo ra và củng cố các mối quan hệ xã hội. Các hoạt động như đi diễu hành đèn lồng, thi ca hát, múa lân, và đêm trình diễn âm nhạc thường thu hút cả cộng đồng tham gia, góp phần tạo ra tinh thần đoàn kết và gắn kết mạnh mẽ.
Tết Trung Thu Trong Thời Hiện Đại
Dù đã trải qua nhiều thay đổi trong cuộc sống hiện đại, Tết Trung Thu vẫn giữ được ý nghĩa tinh thần và văn hoá đặc trưng của nó. Người Việt trên khắp nơi, cả trong và ngoài nước, vẫn không quên kỷ niệm ngày lễ này bằng cách tổ chức các sự kiện vui chơi, thăm viếng người thân, và chia sẻ niềm vui với cộng đồng.
Tết Trung Thu – Tết đoàn viên là dịp để mọi người nhớ về những giá trị truyền thống, tôn vinh tình thân, và tạo ra những kỷ niệm đáng nhớ. Nó không chỉ là một ngày lễ, mà còn là một phần quan trọng của bản sắc và văn hoá Việt Nam – một dịp để tận hưởng hạnh phúc gia đình và tình thân.
Ý nghĩa Tết Trung thu không chỉ dành cho trẻ nhỏ mà đây còn là cơ hội để chúng ta bày tỏ sự báo hiếu, của biết ơn, của tình thân hữu, của đoàn tụ gia đình...
Tết Trung Thu, theo Âm lịch là ngày rằm tháng 8 hằng năm. Đây là ngày tết của trẻ em, còn được gọi là "Tết trông Trăng". Trẻ em rất mong đợi được đón tết này vì thường được người lớn tặng đồ chơi, thường là đèn ông sao, mặt nạ, đèn kéo quân, súng phun nước... rồi bánh nướng, bánh dẻo. Vào ngày tết này, người ta tổ chức bày cỗ, trông trăng. Thời điểm trăng lên cao, trẻ em sẽ vừa múa hát vừa ngắm trăng phá cỗ. Ở một số nơi, người ta còn tổ chức múa lân, múa sư tử để các em vui chơi thoả thích.
Ở Việt Nam, ngày tết Trung Thu được diễn tả trong tục: "Ban ngày làm cỗ cúng gia tiên, tối đến bày cỗ thưởng Nguyệt. Đầu cỗ là bánh mặt trăng, và dùng nhiều thứ bánh trái hoa quả, nhuộm các màu sắc sặc sỡ xanh, đỏ, trắng, vàng. Con gái hàng phố thi nhau tài khéo, gọt đu đủ thành các thứ hoa nọ hoa kia, nặn bột làm con tôm con cá coi cũng đẹp".
Theo các nhà khảo cổ học thì Tết Trung Thu ở Việt Nam có từ thời xa xưa, đã được in trên mặt trống đồng Ngọc Lũ. Còn theo văn bia chùa Đọi năm 1121 thì từ đời nhà Lý, Tết Trung Thu đã được chính thức tổ chức ở kinh thành Thăng Long với các hội đua thuyền, múa rối nước và rước đèn. Đến đời Lê - Trịnh thì Tết Trung Thu đã được tổ chức cực kỳ xa hoa trong phủ Chúa. Nghiên cứu về nguồn gốc Tết Trung Thu, theo học giả P.Giran [trong Magiet Religion, Paris, 1912] thì từ xa xưa, ở Á Đông người ta đã coi trọng Mặt Trăng và Mặt Trời, coi như một cặp vợ chồng. Họ quan niệm Mặt Trăng chỉ sum họp với Mặt Trời một lần mỗi tháng [vào cuối tuần trăng]. Sau đó, từ ánh sáng của chồng, nàng trăng mãn nguyện đi ra và dần dần nhận được ánh dương quang - trở thành trăng non, trăng tròn, để rồi lại đi sang một chu kỳ mới. Do vậy, trăng là âm tính, chỉ về nữ và đời sống vợ chồng. Và ngày Rằm tháng Tám, nàng trăng đẹp nhất, lộng lẫy nhất, nên dân gian làm lễ mở hội ăn Tết mừng trăng. Còn theo sách “Thái Bình hoàn vũ ký” thì: “Người Lạc Việt cứ mùa Thu tháng Tám thì mở hội, trai gái giao duyên, ưng ý nhau thì lấy nhau”. Như vậy, mùa Thu là mùa của thành hôn.
Việt Nam là một nước nông nghiệp nên nhân lúc tháng Tám gieo trồng đã xong, thời tiết dịu đi, là lúc “muôn vật thảnh thơi”, người ta mở hội cầu mùa, ca hát vui chơi Tết Trung Thu.
Ý nghĩa tết Trung Thu
Theo phong tục người Việt, vào dịp Tết Trung Thu, cha mẹ bày cỗ cho các con để mừng Trung Thu, mua và làm đủ thứ lồng đèn thắp bằng nến để treo trong nhà và để các con rước đèn. Cỗ mừng Trung Thu gồm bánh Trung Thu, kẹo, mía, bưởi và các thứ hoa quả khác nữa. Đây là dịp để cha mẹ tùy theo khả năng kinh tế gia đình thể hiện tình thương yêu con cái một cách cụ thể. Vì thế, tình yêu gia đình lại càng khăng khít thêm.
Cũng trong dịp này người ta mua bánh Trung Thu, trà, rượu để cúng tổ tiên, biếu ông bà, cha mẹ, thầy cô, bạn bè, họ hàng và các ân nhân khác.
Người Trung Hoa thường tổ chức múa rồng vào dịp Trung Thu, còn người Việt múa sư tử hay múa lân. Con Lân tượng trưng cho sự may mắn, thịnh vượng và là điềm lành cho mọi nhà... Thời xưa, người Việt còn tổ chức hát Trống Quân trong dịp Tết Trung Thu. Điệu hát trống quân theo nhịp ba "thình, thùng, thình".
Ngoài ý nghĩa vui chơi cho trẻ em và người lớn, Tết Trung Thu còn là dịp để người ta ngắm trăng tiên đoán mùa màng và vận mệnh quốc gia. Nếu trăng thu màu vàng thì năm đó sẽ trúng mùa tằm tơ, nếu trăng thu màu xanh hay lục thì năm đó sẽ có thiên tai, và nếu trăng thu màu cam trong sáng thì đất nước sẽ thịnh trị.
Đêm Tết Trung thu còn được gọi là đêm hội gì?
Biên phòng - Tết Trung thu còn được gọi là đêm hội trăng rằm, là lễ hội rước đèn.
Tết Trung thu hay còn có tên gọi khác là gì?
Một số tên gọi khác thương được gọi là: tết Đoàn viên, tết Trông trăng, tết Thiếu nhi, tết Hoa Đăng,…
Tết Trung thu của Trung Quốc gọi là gì?
Tết Trung Thu tiếng Trung là 中秋节, phiên âm zhōngqiū jié. Tên gọi khác là Tết trông trăng 望月节, phiên âm wàngyuè jié. Đây là lễ hội truyền thống của một số quốc gia Đông Á và Đông Nam Á như Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore,… diễn ra vào ngày 15 tháng 8 Âm lịch hàng năm.
Tại sao gọi Tết Trung thu là tết đoàn viên?
Người xưa thường nói trung thu là tết đoàn viên vì vào đêm trăng này sáng rõ nhất trong năm. Từ đó, ông bà ta thường dùng hình ảnh ánh trăng tròn để nói về sự viên mãn, hạnh phúc và tròn đầy. Cũng chính vì thế vào ngày này, từ trẻ con đến người lớn đều tập trung về bên nhau, chia sẻ những khoảnh khắc đầm ấm, vui vẻ.