Trong bất kỳ xã hội nào, các cá thể cũng cần phải trao đổi các thông tin để phục vụ sinh hoạt và công việc. Việc trao đổi, truyền đạt thông tin đó được thực hiện thông qua giao tiếp. Mặc dù gắn liền và quen thuộc với cuộc sống của hầu hết mọi người, tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ định nghĩa giao tiếp là gì? Vai trò của giao tiếp.
Giao tiếp là gì?
Khi tìm hiểu về giao tiếp là gì? còn có nhiều định nghĩa khác nhau mà chưa có sự thống nhất. Tuy nhiên, ta có thể hiểu giao tiếp là sự tiếp xúc tâm lý giữa người và người thông quan ngôn ngữ, chỉ chỉ, hành động, điệu bộ. Giao tiếp là sự xác lập và vận hành các mối quan hệ giữa người và người, hoặc giữa người và các yếu tố xã hội khác nhằm thỏa mãn những nhu cầu nhất định.
Giao tiếp được biểu hiện tương đối đa dạng bao gồm trao đổi thông tin, xây dựng chiến lược hoạt động phối hợp, tri giác và tìm hiểu người khác. Tương ứng với các yếu tố đó, giao tiếp được nhìn nhận với 3 góc độ khác nhau, đó là giao lưu, tác động qua lại và tri giác.
Với sự đa dạng nêu trên, giao tiếp có vai trò quan trọng trong cuộc sống con người. Trong phần tiếp theo của bài viết, chúng tôi sẽ chỉ ra một số vai trò của giao tiếp.
Vai trò của giao tiếp
Hoạt động giao tiếp là điểm khác biệt cơ bản và đặc trưng của loài người, được thể hiện vô cùng rõ nét qua các vai trò sau:
– Giao tiếp đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành, phát triển nhân cách. Bên cạnh đó, giao tiếp cũng là phương tiện thể hiện nhân cách của một con người. Nhận thức rõ điều rõ, việc rèn luyện giao tiếp được gia đình, nhà trường và toàn xã hội quan tâm, uốn nắn, giáo dục các cá nhân kể từ khi con nhỏ.
– Hoạt động giao tiếp cho phép loài người phát triển xã hội văn minh, truyền kiến thức từ thế hệ này sang thế hệ khác. Điều đó được thể hiện qua quá trình truyền đạt và lĩnh hội kiến thức, bán hàng, quản lý, ký kết hợp đồng, kinh doanh,…
– Hoạt động giao tiếp giúp con người thiết lập, duy trì và phát triển các mối quan hệ xã hội. Con người thường xuyên giao tiếp với bạn bè, người thân, đồng nghiệp,.. trong nhiều ngữ cảnh với các mục đích khác nhau như trao đổi thông tin, giải quyết vấn đề, thuyết phục,…Quá trình này góp phần hình thành và phát triển các mối quan hệ xã hội.
– Giao tiếp tốt giúp con người thành công trong cuộc sống và sự nghiệp. Bởi trong thực tế, một người lãnh đạo có khả năng giao tiếp tốt và giải quyết hài hòa các mối quan hệ thường tạo ra tâm lý thoải mái, khai thác tối đa được tài năng của cấp dưới. Mặt khác, nâng cao uy tín của bản thân để tạo nên tiếng nói của bản thân. Từ đó, giúp cho quá trình lãnh đạo thuận lợi, đem lại hiệu quả công việc cao.
Tóm tại, ta thấy vai trò của giao tiếp vô cùng quan trong trong hầu hết các hoạt động của con người.
Chức năng giao tiếp
Từ định nghĩa giao tiếp là gì, vai trò của giao tiếp, ta thấy giao tiếp có hai chức năng chính đó là chức năng thuần túy xã hội và các chức năng tâm lý xã hội. Trong đó:
– Chức năng thuần túy xã hội là các chức năng giao tiếp phục vụ các nhu cầu chung của xã hội hay của một nhóm người chẳng hạn như chức năng thông tin, quản lý xã hội, tổ chức, điều khiển, phối hợp hoạt động lao động tập thể.
– Chức năng tâm lý – xã hội là các chức năng phục vụ nhu cầu của từng thành viên trong xã hội, bởi không giao tiếp hoặc bị cô lập trong cộng đồng, bạn bè, gia đình,… có thể dẫn đến trạng thái tâm lý không bình thường, thậm chí dẫn đến tình trạng bệnh lý.
Với các chức năng kể trên, giao tiếp được phân loại như thế nào? Sẽ được giải đáp trong phần tiếp theo của bài viết Giao tiếp là gì? Vai trò của giao tiếp.
Phân loại giao tiếp
Giao tiếp được phân loại dựa trên các tiêu chí khác nhau. Dưới đây là một số cách phân loại giao tiếp điển hình:
– Căn cứ vào nội dung tâm lý của giao tiếp, giao tiếp chia thành 3 loại:
+ Giao tiếp nhằm thông báo những thông tin mới;
+ Giao tiếp nhằm thay đổi hệ thống động cơ và giá trị;
+ Giao tiếp nhằm động viên, kích thích hành động.
– Căn cứ vào đối tượng, giao tiếp được chia thành 3 nhóm:
+ Giao tiếp liên nhân cách: thực hiện giữa 2 – 3 người với nhau;
+ Giao tiếp xã hội: là giao tiếp giữa một người với một nhóm người chẳng hạn như cuộc họp, lớp học,…
+ Giao tiếp nhóm: là loại hình giao tiếp đặc trưng cho một tập thể nhỏ liên kết với nhau bởi hoạt động chung và nó phục vụ cho hoạt động này.
– Dựa vào tính chất tiếp xúc, giao tiếp chia thành 2 nhóm:
+ Giao tiếp trực tiếp là loại hình giao tiếp mà các đối tượng trực tiếp gặp gỡ và truyền đạt thông tin qua ngôn ngữ nói, biểu cảm, cử chỉ, hành động.
+ Giao tiếp gián tiếp là hình thức giao tiếp thực hiện thông qua phương tiện trung gian như thư từ, sách báo, điện thoại,…
Ngoài ra, còn có nhiều cách phân loại giao tiếp khác nhau như dựa vào hình thức giao tiếp, tâm lý giữa các bên trong giao tiếp, phương tiện giao tiếp,…
Với những phân tích ở trên, bạn đọc đã hiểu được Giao tiếp là gì? Vai trò của giao tiếp? Từ đó giúp cho chúng ta phân loại và chỉ ra được các chức năng cơ bản của hoạt động giao tiếp. Đồng thời khẳng định giao tiếp là hoạt động không thể thiếu trong cuộc sống con người. Cảm ơn quý bạn đọc đã theo dõi bài viết của chúng tôi.
Câu 1 [Trang 14 – SGK] Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi:
Vua Trần trịnh trọng hỏi các bô lão:
- Nước Đại Việt ta tuy là một nước nhỏ ở phương Nam nhưng luôn bị nước ngoài nhòm ngó. Tự cổ xưa đến giờ thật chưa có khi nào giặc mạnh và hung hãn như ngày nay. Chúng sẽ kéo sang năm mươi vạn quân, bảo rằng: “ Vó ngựa Mông Cổ đi đến đâu cỏ không mọc được ở chỗ ấy!”. Vậy nên liệu tính sao đây?
Mọi người xôn xao tranh nhau nói:
- Xin bệ hạ cho đánh!
- Thưa chỉ có đánh!
Nhà vua nhìn những khuôn mặt đẹp lồng lộng, hỏi lại một lần nữa:
- Nên hòa hay nên đánh?
Tức thì muôn miệng một lời:
- Đánh! Đánh!
Điện Diên Hồng như rung chuyển. Người người sục sôi.
[Theo Lê Văn, Hội nghị Diên Hồng]
a. Hoạt động giao tiếp được văn bản ghi lại diễn ra giữa các nhân vật giao tiếp nào? Hai bên có cương vị và quan hệ với nhau như thế nào?b. Trong hoạt động giao tiếp trên, các nhân vật giao tiếp lần lượt đổi vai [vai người nói, vai người nghe] cho nhau như thế nào? Người nói tiến hành những hành động cụ thể nào, còn người nghe thực hiện những hành động tương ứng nào?c. Hoạt động giao tiếp trên diễn ra trong hoàn cảnh nào? [Ở đâu? Vào lúc nào ? Khi đó ở nước ta có sự kiện lịch sử gì?]d. Hoạt động giao tiếp trên hướng vào nội dung gì?
e. Mục đích của cuộc giao tiếp [hội nghị] là gì? Cuộc giao tiếp đó có đạt mục đích hay không?