Xưa nay tình cảm gia đình vẫn luôn là tình cảm thiêng liêng nhất. Nó là nguồn cảm hứng bất tận cho các nhà thơ nhà văn sáng tác ra những tác phẩm để đời của mình. Nếu “Chiếc lược ngà” – Nguyễn Quang Sáng khiến cho người đọc rơi nước mắt bởi tình cảm cha con bao năm xa cách mà đầy éo le trong chiến tranh. Hay bài thơ “Con cò” của Chế Lan Viên thể hiện tình yêu bao la của người mẹ dành cho con “Con dù lớn vẫn là con của mẹ/ đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con”. Thì đến Y Phương, cũng khai thác tiếp chủ đề gia đinh nhưng lại ở một khía cạnh khác, ông đã cho ra đời tác phẩm “Nói với con” đầy sâu sắc. mượn lời của người cha nói với con,kín đáo gửi vào đó những bài học đạo lí về lòng biết ơn cội nguồn sinh dưỡng của mỗi con người, bộc lộ niềm tự hào, sức sống mạnh mẽ bền bỉ của quê hương mình.
Tình cảm gia đình là là thứ tình cảm đặc biệt ,thiêng liêng và bất diệt. Tình cảm gia đình từ xưa đến nay, vẫn luôn như dòng sữa ấm áp nuôi nấng ta khôn lớn trưởng thành. Y Phương - một nhà thơ dân tộc miền núi, tha thiết “Nói với con” về tình cảm cha con thắm thiết, hay rộng hơn cả đó chính là tình cảm đối với quê hương dân tộc, với bản làng. Cảm nhận đầu tiên trong lời cha nói là hình ảnh người con lớn dần lên trong tinh yêu thương đùm bọc của cha mẹ:
"Chân phải bước tới cha
Chần trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười"
Câu thơ được diễn đạt tự nhiên tái hiện không khí gia đình rộn rã tiếng cười. Đó là tiếng cười của con trẻ bi bô tập nói, chập chững tập đi ; là niềm hạnh phúc rạng ngời của mẹ cha khi thấy con mình dần khôn lớn. Những bước chân đầu đời của con luôn có ba mẹ ở bên ủng hộ và dẫn lối. Và đó cũng là bước chân của con đang dần bước vào cuộc đời rộng lớn.
Nếu như ở những câu thơ đầu tiên, người con được sống trong vòng tay ấm áp, dìu dắt của mẹ cha thì đến những vần thơ tiếp theo, đứa con ấy còn được nuôi dưỡng bởi cái nôi lớn hơn: "cái nôi quê hương"
"Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken cảu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng"
Đó là một vùng quê núi rừng còn chưa phát triển, nhưng con người thì vô cùng đáng quý. Những người đồng mình thương lắm nhưng cũng lớn lao đầy khí phách trong cả nỗi buồn và chí hướng.
"Người đồng mình thương lắm con ơi
Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn"
Nhưng có lẽ, điều in sâu đậm nhất trong lòng mỗi đứa con là những lời dặn dò, khuyên bảo của người cha. Đứa con trước cha, trước quê hương luôn mãi là một hình ảnh yêu thương, bé bỏng nhất và lúc nào cũng cần được chờ che, dạy dỗ. Bài học của cha luôn là động lực giúp con khôn lớn, cứng cỏi trước cuộc sống. Với lối nói mộc mạc, chất phác, người cha giúp con cảm nhận được không khí ấm áp, hạnh phúc, yêu thương, nồng đượm của gia đình, quê hương mà từ đó đứa con được sinh ra, nuôi dưỡng, trưởng thành.
"Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc
Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai bé nhỏ đâu con".
Qua những lời nói mộc mạc người cha đã dạy con bài học: sống phải có nghị lực. Ông xây dựng nên một loạt các hình ảnh gợi sự khó khăn, vất vả : “đá gập ghềnh”, “thung nghèo đói” nhưng dường như cuộc sống càng khó khăn bao nhiêu thì con người càng phải vươn lên không ngừng, đấu tranh vượt qua nó. Dù hoàn cảnh sống có thế nào thì con người luôn phải vượt lên hoàn cảnh để mà sống. "Nỗi buồn" sẽ làm cho con người ta biết sống chịu đựng, ý chí sẽ rèn luyện cho con người ta luôn nỗ lực vươn tới, đi lên. "Cha" không biết nói gìhơn, người không thể thay thế cuộc đời, bước đi của con, người chỉ biết khuyên con: "Dẫu làm sao?", dẫu trên đường đới thắng lợi hay thất bại, khó khăn, vất vả thì điều quan trọng là con phải biết chấp nhận và đừng bao giờ gục ngã. Khó khăn, thử thách là nơi để rèn luyện tâm tính. Phải "sống như sông như suối" dẫu gặp "thác, ghềnh" ngăn cản vẫn trôi chảy vượt qua, Nhưng điều quan trọng nhất mà người cha dạy con là không vong bản, không quaymặt lại với mảnh đất đã nuôi mình khôn lớn.
Người cha không chỉ đưa ra một lẽ sống mà ông còn chứng minh ý chí, nghị lực đã trở thành truyền thống của “người đồng mình”
"Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Ngựời đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục"
Cuộc đời không bao giờ yên ả như một mặt nước hồ thu nên con hãy ngẩng cao đầu dũng cảm vượt qua chông gai, thử thách của cuộc đời. “Người đồng mình” không chỉ giàu ý chí nghị lực mà còn giàu về đời sống tinh thần, tâm hồn phóng khoáng để xây dựng nên quê hương với những phẩm chất tốt đẹp.Người cha tự hào ca ngợi người đồng mình:
"Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con."
Qua lời nói của người cha ta thấy “người đồng mình” tuy mộc mạc nhưng giàu ý chí, niềm tin. Hình ảnh “thô sơ da thịt” cho ta thấy sự giản dị, mộc mạc của người đồng mình. Giọng thơ khẳng định “chẳng mấy ai nhỏ bé” thể hiện niềm tự hào của người cha về lẽ sống cao đẹp và tâm hồn phong phú của dân tộc. Họ có thể “thô sơ da thịt” nhưng không hề “nhỏ bé” về tâm hồn, về ý chí và mong ước xây dựng quê hương. Từ “nhỏ bé” ở đây được hiểu theo nghĩa bóng. Những người lao động miền núi cần cù, lam lũ đã từng bước khẳng định mình trong cuộc sống. Họ không tự hạ mình, không chịu khuất phục trước thiên nhiên, cuộc đời. “Người đồng mình” không ai chịu tự bó mình trong cuộc đời nhỏ nhoi, tầm thường mà ngược lại ai cũng có ước mơ, hoài bão sống cuộc đời rộng lớn, ai cũng có khát vọng vươn lên. Với lòng tự hào về truyền thống tốt đẹp của quê hương, người cha còn gửi đến con những lời nhắn nhủ tâm tình
"Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Không bao giờ nhỏ bé đươc
Nghe con."
Câu thơ là lời nhắc nhở đầy cảm động: đừng chối bỏ cội nguồn dân tộc, hãy khắc sâu tình cảm quê hương vào trong trái tim mình, luôn tôn trọng và phát triển truyền thống dân tộc. Đó là tấm lòng của cha dành cho con hay nói đúng hơn là quê hương của mỗi chúng ta. Ngôn ngữ thơ mộc mạc, hình ảnh thơ vừa cụ thể, vừa khái quát, đậm chất trữ tình đã thể hiện được niềm tin tưởng, hy vọng của người cha đối với bước đường tương lai của con. Người cha luôn muốn nhắc nhở con phải “Không bao giờ nhỏ bé được” chính là muốn con phải luôn tự khẳng định mình, phải có ý thức vươn lên trong cuộc sống. Lời nhắc nhở của người cha tạo nên một âm hưởng thiết tha làm rung động tâm hôn chúng ta. Tác giả đã giúp ta cảm nhận được tình cảm gia đình ấm cúng, tình cảm quê hương sâu đậm đối với mỗi người.Càng hiểu sâu sắc bài thơ, ta càng hiểu thêm về sức sống và vẻ đẹp tâm hồn của một dân tộc miền núi. Từ đó gơi nhắc trong ta tình cảm gắn bó với truyền thống, với quê hương, tình đoàn kết dân tộc và ý chí vươn lên trong cuộc sống.
Qua bài thơ “Nói với con” cũng chính là những bài học mà người cha muốn dạy cho con ta có thể thấy trong cuộc sống, con người ta dù có lúc gặp phải những gian lao, trắc trở.nhưng chúng ta vẫn sẽ luôn nhận được những giá trị tinh thần vô cùng thiêng liêng và đáng quý từ gia đình, từ chính tình yêu vô bờ bến mà cha mẹ dành cho ta. Những giá trị, những kỉ niệm về tình cảm từ những người thân sẽ tạo nên sức mạnh nâng đỡ bước chân ta trong suốt cuộc đời dài.
Bài học rút ra từ bài thơ nói với con của Y Phương là gì? vừa được dethihsg247.com cập nhật mới nhất. Các em học sinh hãy tham khảo và tải đề thi theo thông tin bên dưới nhé. Chúng tôi hi vọng với đề thi này sẽ giúp các em củng cố kiến thức của mình cho những kì thi sắp tới.
Bài học 1
Bài thơ Nói với con của Y Phương là một lời dặn dò chân tình tha thiết của người cha nói với con.Bài thơ thể hiện tình cảm gia đình êm ấm, tình quê hương tha thiết, ngọt ngào và ngợi ca truyền thống nghĩa tình, sức sống mạnh mẽ của người dân tộc miền núi.
Cảm nhận đầu tiêntrong lời cha nói là hình ảnh con lớn lên trong tình yêu thương của cha mẹ, sự đùm bọc, che chở của người đồng mình, của quê hương. Bài thơ mở ra với khung cảnh gia đình ấm cúng, đầy ấp giọng nói tiếng cười:
Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười
Đoạn thơ mở ra khung cảnh gia đình ấm cúng với đứa trẻ đang bi bô tập nói, lúc thì sà vào lòng mẹ, lúc thì níu lấy tay cha.Từng bước đi, tiềng nói tiếng cười của con đều được cha mẹ nâng niu đón nhận. Đằng sau những lời nói cụ thể đó, tác giả muốn khái quát một điều lớn hơn: Con sinh ra trong hạnh phúc và lớn lên trong tình yêu thương, trong sự nâng đỡ vỗ về, mong chờ của cha mẹ. Chạ mẹ yêu thương và cham chút từng bước đi, tiếng nói tiếng cười của con. Ngày con ra đời là ngày hạn phúc nhất “Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời”. Không khí gia đình đầm ầm yên vui ấy là một hành trang quí báu đi suốt cuộc đời, tâm hồn con.
Người cha nói với con về tình yêu thương, sự nâng dỡ của cha mẹ và sự đùm bọc của quê hương núi rừng mà khi mới ra đời người con đã được hưởng những đặc ân ấy. Ta thấy được sau những câu thơ hiện lên hình ảnh người cha yêu thương con, mong con lớn lên nên người.
Không chỉ gọi cho con về nguồn sinh dưỡng, cha còn nói với con về những đức tính cao đẹp của “người đồng mình” và ước mơ của cha về con. Đó là lòng yêu lao động, hăng say lao động với cả tấm lòng. Đó là sức sống bền bỉ mạnh mẽ vượt wa mọi khó khăn, gian khổ.
Người đồng mình thương lắm con ơi
……….
Không lo cực nhọc
Trước hết đó là tình thương yêu, đùm bọc nhau. Cách nói mộc mạc mà chứa đựng bao ân tình rất cảm động đó được lặp đi lặp lai như một điệp khúc trong bài ca. Chính tình thưong đó là sức mạnh để “người đồng mình” vượt wa bao gian khổ cuộc đời. Những câu thơ ngắn, đối xứng nhau “cao đo nỗi buồn xa nuôi chí lớn” diễn tả thật mạnh mẽ chí khí của “người đồng mình”: sống vất vả, nghèo đói, cực nhọc, lam lũ nhưng có chí lớn, luôn yêu quý tự hào, gắn bó với quê hương. Đó là phẩm chất thứ hai. Thứ ba, về cách sống, người cha muốn giáo dục con sống phải có nghĩa tình, chung thủy với quê hương, bit chấp nhận vượt wa gian nan, thử thách bằng ý chí và niềm tin của mình. Không chê bai, phản bội quê hưong : “không chê…không chê….không lo” dù quê hương còn nghèo, còn vất vả. “Người đòng mình sống khoáng đạt, hồn nhiên, mạnh mẽ “như sông như suối-lên thác xuống ghềnh-ko lo cực nhọc”. Lời cha nói với con mà cũng là lời dạy con về bài học đạo lý làm người. Đoạn thơ rất dồi dào nhạc điệu, tạo nên bởi điệp từ, điệp ngữ, điệp cấu trúc câu và nhịp thơ rất linh họat , lúc vươn dài, khi rút ngắn, lời thơ giản dị, chắc nịch mà lay độg, thấm thía, có tác dụng truyền cảm manh mẽ.
Người cha thương con, yêu con, nên dặn con phải biết yêu nghững phẩm chất tốt đẹp của người đồng mình. Để nhắc nhở giáo dục con, người cha nhấn mạnh truyền thống của người đồng mình:
Người đồng mình thô sơ da thịt
…….
Nghe con
Truyền thống ấy thật đáng tự hào, tuy “thô sơ da thịt”, ăn mặc giản dị, áo chàm, khăn piêu, cuộc sống mộc mạc thiếu thốn… nhưng ko hề nhỏ bé về tâm hồn, ý chí nghị lực và đặc biệt là khát vọng xây dựng quê hương. Họ xây dựng quê hương bằng chính sức lực và sự bền bỉ của mình: “tự đục đá kê cao quê hương”. Họ sáng tạo, lưu truyền và bảo vệ phong tục tốt đẹp của mình biết tự hào với truyền thống quê hương, dặn dò con cần tự tin, vững bước trên đường đời, ko bao giờ được sống tầm thường, nhỏ bé, ích kỷ. Hai tiếng “nghe con” kết thúc bài thơ với tấm lòng thương yêu, kỳ vọng, vừa là lời dặn dò nhắc nhở ý chí tình của nhười cha đối với đứa con thân yêu. Hai tiếng ấy nghe sao mà thân thương trìu mến quá.
Bài thơ có giọng điệu nhỏ nhẹ, chân tình và rất mới lạ trong phong cách, một phong cách miền núi với ngôn ngữ “thổ cẩm” rất độc đáo, với cảm xúc, tư duy rất riêng. Y Phương đã viết nên một bài thơ với tình cảm gia đình ấm cúng,ca ngợi truyền thống cần cù, sức sống mạnh mẽ của quê hưong và dân tộc mình.
Bài học 2
Cội nguồn sinh dưỡng của mỗi con người # tình cảm gia đình ruột thịt – 3 câu thơ đầu tiên: là hình ảnh một mái ấm hạnh phúc, người con được nuôi dững, chở che trong vòng tay ấm áp của cha mẹ – lời thơ rất đặc biệt, nói bằng hình ảnh, cách hình dung cụ thể để diễn tả ý trừu tượng của người miền núi khiến câu thơ mộc mạc mà gợi cảm: bước chân chậm, tiếng cười. tiếng nói => cha nói với con lời đầu tiên đó để nhắc nhở con về tình cảm gia đình là cội nguồn sinh dưỡng của mỗi con người # sự đùm bọc nghĩa tình của quê hương – con trưởng thành trong cuộc sống lao động cần cù, tươi vui,nên thơ của quê hương – những hình ảnh về cuộc sống lao động tài hoa, yêu đời , diễn tả sự gắn bó quấn quýt đầy nghĩa tình của quê hương – trong rừng núi thiên nhiên thơ mộng, che chở và nuôi dưỡng con về tâm hồn và lối sống – con người nơi quê hương yêu thương nhau trong sáng, hạnh phúc => quê hương mang vẻ đẹp truyền thống văn hóa, tinh thần và giàu nghĩa tình * Nói với con về những đức tính cao đẹp của người đồng mình – cuộc sống nhiều vất vả, khó khăn nhưng người đồng mình có 1 sức sống mạnh mẽ, khoáng đạt, bền bỉ gắn bó với quê hương dẫu còn cực nhọc, đói nghèo – tâm hồn: lạc quan, vui vẻ, yêu đời. Đó là tâm thế, bản lĩnh của con người Việt Nam, mộc mạc nhưng giàu chí khí và niềm tin vượt lên trên mọi khó khăn thử thách – truyền thống cần cù nhẫn nại chịu đựng mọi hy sinh – mong ước của cha: con luôn nghĩa tình, thủy chung với quê hương, biết vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, chấp nhận gian lao, thử thách bằng ý chí, niềm tin của mình. Biết tự hào, gắn bó với truyền thống quê hương. Trước thử thách, khó khăn không được sống tầm thường, hèn kém mà cần có ý chí , nghị lực vươn lên trong cuộc sống => tình cảm của cha: tình yêu thương tha thiết, trìu mền, niềm tin tưởng thế hệ trẻ nối tiếp truyền thống tốt đẹp của quê hương – ý nghĩa khái quát: khuyên con bài học đạo lí làm người, lẽ sốngở đời, biết giữ lấy cốt cách của người đồng mình
– tình cảm quê hương đất nước là tình cảm thiêng liêng, nuôi dưỡng và nâng đỡ trở lên lớn lao , kiêu hãnh.