Ắc quy ô tô là thiết bị tích trữ điện để phục vụ cho quá trình khởi động của xe và cấp điện cho các phụ tải trên ô tô như hệ thống chiếu sáng, hệ thống âm thanh,... Việc đọc hiểu các thông số cơ bản của bình ắc quy là vô cùng quan trọng để biết được ô tô của mình đang sử dụng ắc quy gì hay tìm ra loại ắc quy phù hợp với ô tô của mình nhất. Tại bài viết này, G7Auto sẽ cung cấp cho bạn các thông số quan trọng nhất của bình ắc quy ô tô.
1. Điện lượng [Ah]
Điện lượng [đơn vị tính: Ah - đọc là Ampe giờ] là thông số cho biết khả năng lưu trữ điện năng của ắc quy được tính bằng công thức Ampe [A] x Giờ [h], là tích số giữa dòng điện phóng với thời gian phóng điện.
Ví dụ: Bình ắc quy GS 12V 200AH N200 có điện lượng 200 AH sau khi được nạp đầy có thể phóng được dòng điện có 20A trong 10 giờ liên tục hoặc dòng 10A trong 20h cho đến khi điện áp giảm xuống gưới 10,5V.
>> Lời khuyên từ G7Auto: Đây là thông số rất quan trọng để bạn lựa chọn ắc quy có điện lượng phù hợp với mức độ tiêu thụ của ô tô cũng như các phụ tải trên xe. Nếu chọn phải ắc quy có điện lượng quá thấp sẽ không đủ để cấp điện cho ô tô, tuy nhiên không phải điện điện lượng cứ cao là tốt mà phải phù hợp với bộ phát điện. Trong trường hợp bộ phát điện không thế đáp ứng được điện lượng đó, ắc quy sẽ luôn trong tình trạng không được sạc đầy, gây ảnh hưởng rất lớn đến tuổi thọ sử dụng.
2. Điện áp và điện áp ngắt [V]
Điện áp [đơn vị tính: Volt - đọc là Vôn] là thông số cho biết hiệu điện thế giữa hai cực của ắc quy. Thông thường điện áp ắc quy ô tô là 12V.
Điện áp ngắt là gì?
Điện áp ngắt là mức tối thiểu để ắc quy phóng điện. Ở dưới mức này nếu tiếp tục phát điện, tuổi thọ của ắc quy sẽ bị giảm hoặc có thể gây hỏng ắc quy toàn bộ.
Điện áp ắc quy được quy định bởi nhà sản xuất và phụ thuộc vào dòng phóng. Ví dụ cell nhân 6 có điện áp ngắt mỗi cell là 1,8V thì điện áp ngắt của ắc quy sẽ là 1,8 x 6 = 10,8 V. Đây là mức điện áp ngắt thấp nhất theo khuyến cáo của các nhà sản xuất ắc quy.
Theo nghiên cứu của SolarV Vũ Phong, nếu xả ắc quy 100% đến mức 10,8V theo tiêu chuẩn thì dung lượng ắc quy sẽ giảm xuống dưới 60% sau 250 chu kỳ nạp xả, tức là không tới 1 năm sử dụng. Con số này sẽ nâng lên 500 chu kỳ nếu xả tới 50% rồi nạp lại,. Trong trường hợp chỉ xả 30% rồi nạp lại thì sau hơn 1300 chu kỳ, dung lượng ắc quy mới giảm dưới 60%, dùng lâu hơn gấp 5 lần so với ban đầu.
>> Lời khuyên từ G7Auto: Nên chú ý điện áp ngắt của ắc quy ô tô, hạn chế không nên để ắc quy tiếp tục phóng điện nếu điện áp đã giảm xuống mức này. Không nên đợi ắc quy xả sâu quá mới đi nạp lại mà hãy nạp khi điện áp ắc quy còn cao. Như vậy bạn có thể duy trì sử dụng được ắc quy lâu dài và cũng tiết kiệm được cho ví tiền của mình nữa.
3. Dòng khởi động CA: CCA và HCA [A]
Dòng khởi động Cranking Amps, viết tắt là CA [đơn vị tính: Ampe] là cường độ dòng điện mà ắc quy cung cấp trong vòng 30 giây tại nhiệt độ 0 độ C trước khi điện áp xuống dưới mức có thể sử dụng được.
Dòng khởi động có 2 loại là CCA [dòng khởi động lạnh, đo ở -17,78°C] và HCA [dòng khởi động nóng, đo ở 26,7°C ]. HCA ít được sử dụng nữa mà thay vào đó người ta dùng phổ biến CCA hơn.
CCA là chỉ số rất được quan tâm đối với các xe chạy ở vùng khí hậu lạnh bởi dầu nhớt bị đông đặc, và nhiệt độ xuống thấp gây khó khăn cho phản ứng hóa học trong ắc quy khiến việc khởi động xe bị ảnh hưởng. Do đó, các tài xế ở vùng này sẽ đòi hỏi ắc quy phải có CCA cao.
>> Lời khuyên từ G7Auto: Nếu xe của bạn khởi động khó khăn hơn vào mùa lạnh thì hãy cân nhắc chọn loại ắc quy có chỉ số CCA cao một chút. CCA càng cao, năng lượng ắc quy cung cấp càng nhiều, ô tô khởi động càng dễ dàng.CCA là thông số quan trọng nhất của ắc quy khởi động.
4. Dung lượng dự trữ RC [phút]
Dung lượng dự trữ thể hiện lượng điện ắc quy có thể dự trữ để chạy các phụ tải điện khi hệ thống cấp điện gặp sự cố. RC được đo bằng số phút mà một ắc quy đã sạc đầy ở 26,7°C có thể cung cấp liên tục với dòng 25A trước khi điện áp giảm còn 10,5V.
>> Lời khuyên từ G7Auto: Tùy vào lượng phụ tải được lắp đặt trên xe mà bạn hãy cân nhắc ắc quy có RC phù hợp. Khi mua một bình ắc quy mới thì việc đánh giá các thông số CCA và RC sẽ phụ thuộc vào khí hậu của vùng bạn đang sống, với các vùng khí hậu nóng như Sài Gòn thì RC quan trọng hơn CCA, ngược lại ở miền Bắc và các vùng núi phía Bắc có khí hậu rất lạnh vào mùa Đông thì CCA sẽ là thông số quan trọng hơn.
5. Cọc bình: L, R, S
Cọc bình là 2 đầu của cực âm - cực dương ắc quy, là nơi để nối bình ắc quy với tải ngoài và để sạc điện. Khi nhìn trên bình ắc quy, bạn có thể dễ dạng nhận thấy một số ký hiệu loại cọc bình thường thấy như L, R. Từng chữ cái này có ý nghĩa như sau:
- L: Bình cọc trái [cũng có trường hợp không ghi gì]
- R: Bình cọc phải
Ngoài cách nhìn ký hiệu bình, các bạn có thể biết được ngay một ắc quy là cọc trái hay cọc phải bằng cách áp chiều dài bình và quay phần 2 cọc hướng về bụng. Nếu vị trí cực âm ở bên trái thì đó là bình cọc trái, ngược lại là bình cọc phải.
Đặc biệt, với một số sản phẩm như GS 40B19L[S] MF, có mở ngoặc thêm 1 chữ [S] tức là loại cọc to. Thường với các ắc quy cũ có dung lượng nhỏ [khoảng 35 - 45Ah], nhà sản xuất sẽ thêm ký hiệu này để phân biệt giữa bình cọc to và bình cọc nhỏ. Các ắc quy có dung lượng lớn hầu như đều là bình cọc to. Đường kính cọc to rơi vào khoảng 14 – 15 mm, còn cọc nhỏ là 12 – 13 mm.
Còn một khái niệm nữa thường được nhắc đến là cọc nổi và cọc chìm [DIN]. Bình cọc nổi có 2 cực nhô cao trên bề mặt ắc quy, ngược lại nếu 2 cực âm dương thụt thấp xuống dưới thì là bình cọc chìm. Điều này ảnh hưởng đến chiều cao thực tế của ắc quy và thường các bình cọc nổi sẽ cao hơn độ 2cm so với bình cọc chìm.
>> Lời khuyên từ G7Auto: Hãy lắp đúng loại cọc cho xe ô tô của bạn. Nếu xe dùng bình cọc trái mà mua bình cọc phải cho xe thì đầu nối ắc quy không với tới, sẽ không sử dụng được. Mỗi dòng xe, đời xe chỉ phù thuộc với 1 số loại cọc nhất định, các bạn có thể tra cứu thêm ở mục Ô tô của bạn dùng ắc quy gì? hoặc liên hệ trực tiếp với G7Auto để được giải đáp ngay. Hotline: 08489.11111
7. Tiêu chuẩn bình
Thường thấy là JIS /DIN /SAE /BCI /EN, đây là các tiêu chuẩn thiết kế và đánh giá dòng phóng CCA.
- Bình JIS: viết tắt của Japan Industrial Standard, thể hiện ắc quy được sản xuất theo tiêu chuẩn Nhật Bản
- Bình DIN: viết tắt của Deutsches Institut für Normung, thể hiện ắc quy được sản xuất theo tiêu chuẩn Đức
- Bình BCI: viết tắt của Battery Council International, thể hiện ắc quy được sản xuất theo tiêu chuẩn hiệp hội ắc quy quốc tế.
- Bình EN: viết tắt của Exact Fit European Norm, thể hiện ắc quy được sản xuất theo tiêu chuẩn châu Âu.
>> Lời khuyên từ G7Auto: Dòng JIS thường được dùng cho các xe châu Á như Nhật, Hàn,... và dòng DIN dùng cho các xe của châu Âu và xe của Mỹ. Tuy nhiên, có một số ngoại lệ cần chú ý như, các xe Toyota được sản xuất từ năm 2016 ko còn dùng bình JIS nữa mà chuyển sang bình DIN. Ford Everest tuy là xe của Mỹ nhưng vẫn sử dụng ắc quy JIS. Nếu bạn muốn nâng cấp hoặc thay một loại bình khác, hãy hỏi ý kiến các chuyên gia để được tư vấn thích hợp.
8. Kích thước bình
Kích thước bình rất quan trọng để xác định xem ắc quy có để vừa trong hộc ô tô bạn không.
Trong trường hợp không đọc được tên bình, nếu xác định được kích thước bình thì cũng nhanh chóng nhận dạng được bình.
Nếu áng chừng chiều dài bình khoảng 1 gang tay [bằng là 20 cm thì là bình *B20, ngắn hơn là 19 cm sẽ bình *B19].
Nếu dài hơn 1 gang tay chút [23 cm là bình *D23], hơn 1 gang tay + 1 ngón [26 cm – bình *D26], gang rưỡi [31 cm- bình *D31 hoặc N70, N85], gần 2 gang [36 cm – bình DIN100], 2 gang [41 cm – bình N100], 2 gang rưỡi [51 cm – bình N120, N150 hoặc N200]
Ắc quy có vai trò cung cấp nguồn điện và là nguồn năng lượng dự trữ cho ô tô.
Nhiều chủ xe khi muốn thay ắc quy nhưng không biết xe mình là bình gì và không hiểu các thông số trên bình ắc quy.
Bài viết dưới đây sẽ có đầy đủ thông tin về thông số trên bình acquy để cung cấp cho các chủ xe .
Ắc quy là một dạng nguồn điện hóa học, dùng để lưu trữ và cung cấp điện dưới dạng hóa năng.
Các thông số trên bình ắc quy
Điện lượng là viết tắt của Ampere – hours dịch là Ampe * giờ,một thông số được tính bằng Ampe-giờ .
Đây là thông số trên bình ắc quy thông số trên bình ắc quy – đơn vị đo điện tích ắc quy hay dung lượng của bình ắc quy, là tích số giữa dòng điện phóng với thời gian phóng điện
Có thể hiểu rằng đây là lượng điện mà ắc quy đó sau khi đã được nạp đầy sẽ phát ra được trước khi hiệu điện thế giảm xuống đến mức dưới mức có thể sử dụng [10,5V đối với ắc-quy 12V].
Ví dụ: một ắc-quy có thể phóng liên tục 4A trong vòng 20h thì điện lượng sẽ là 80Ah.
Điện lượng này phụ thuộc vào các yếu tố:
- Dòng điện phóng
- Nhiệt độ chất điện phân
- Tỷ trọng của dung dịch
- Điện thế cuối cùng sau khi phóng
Điện áp [Votltage] thể hiện hiệu điện áp chênh lệch giữa hai đầu cực của ắc-quy. Điện áp ắc-quy thường là 12V hoặc 24V…
Dung lượng dự trữ RC [Reserve Capacity]: Là dung lượng mà ắc-quy có thể dự trữ để sử dụng cho các phụ tải điện khi hệ thống cung cấp điện có sự cố.
RC được đo bằng phút khi ắc-quy phóng dòng 25 A ở 25 độ C trước khi điện áp xuống dưới mức quy định.
Dung lượng phổ biến của ắc quy dùng cho ôtô là 125 phút. Bạn cũng nên chọn ắc-quy có trị số RC cao nếu sử dụng xe thường xuyên ở khu vực có thời tiết lạnh.
Dòng khởi động nguội CCA[Cold-cranking amperes]
CCA là thông số trên bình acquy với đơn vị đo là Am-pe.
Ắc-quy có chức năng tạo nguồn điện năng để khởi động động cơ , vì vậy cần đảm bảo ắc quy có đủ năng lượng, có khả năng phóng điện khỏe trong một thời gian ngắn.
CCA được diễn giải là cường độ dòng mà ắc-quy cung cấp trong vòng 30 giây ở 0 độ F [-17,7 độ C] cho đến khi hiệu điện áp xuống dưới mức có thể sử dụng.
Chẳng hạn một ắc quy [12 V] có CCA là 600, tức là nó có thể cung cấp dòng điện 600 ampe trong vòng 30 giây tại -17,7 độ C trước khi điện áp hạ xuống 7,2 Vôn.
CCA đặc có ý nghĩa quan trọng đối với những xe hoạt động ở những khu vực nhiệt độ thường xuyên xuống dưới 0 độ C
Ắc-quy cần phải có CCA cao để khởi động xe dễ hơn khi nhiệt độ xuống quá thấp, dầu động cơ và dầu hộp số trở nên đặc . Ở vùng khí hậu nóng, bạn không cần giá trị CCA quá cao .
Ngoài CCA, còn có thông số khác để đo dòng khởi động như CA [Cranking Amps]. Nó để chỉ cường độ dòng điện mà ắc-quy cung cấp trong vòng 30 giây tại nhiệt độ 32 độ F [0 độ C] trước khi điện áp xuống mức 7,2 V.
Công suất [W]: Năng lượng dùng để khởi động động cơ cũng có thể được tính bằng Oắt [W]. Công suất được xác định bằng cách nhân dòng sử dụng và điện áp ắc-quy tại 0 độ F.
Cách đọc mã sản phẩm bình ắc quy
Trên mỗi bình ắc quy đều có một mã sản phẩm riêng của nhà sản xuất, hay còn có thể hiệu đó là tên bình. Tên bình sẽ cho biết dung lượng danh định của bình đó.
Ví dụ: trên bình ghi 50B24LS [loại bình thường dùng cho Civic, CRV, Yaris, Vios,…] thì cách đọc các thông số như sau:
+ Số “50”: Dung lượng danh định của bình. Thông thường, ở chế độ phóng 20 giờ, dung lượng là 2,5 Ampe giờ, hay còn đọc là bình 2,5.
+ Chữ “B”: Chiều ngang bình, dạng B thì bình có kích thước 127 mm, chữ “D”: 172 mm, …
+ Số “24”: Thể hiện chiều dài của bình là 24 cm.
+ Chữ “L”: Left – Bình cọc trái, R – Right thể hiện cọc phải, hoặc có khi không ghi gì.
+ Chữ “S”: Thể hiện loại cọc to nếu bình có 2 loại cọc
Vậy có thể hiểu bình ác quy này được đọc là: Bình 45 trái, cọc to!!!
Ngoài ra, kí hiệu MF hay SMF [maintenance free] sẽ thể hiện đây là loại bình ắc quy không cần bảo dưỡng.
Một số lưu ý khác
Bạn có thể phân biệt bình không cần bảo dưỡng [bình ắc quy khô] và bình cần bảo dưỡng [bình nước] bằng các nút mở trên nắp bình .
Để xác định đâu là bình cọc trái hoặc cọc phải, có mẹo như sau: Áp chiều dài bình và quay phần 2 cọc hướng về bụng, nếu cọc âm bên trái thì đó là cọc L [trái], còn cọc dương bên trái thì đó là cọc R [Right].
Xác
định bình cọc nổi hay cọc chìm: Bình có cọc chìm là bình có 2 cọc thụt thấp
không cao hơn bề mặt tổng trên cùng.
Bình cọc to hay cọc nhỏ: Cọc to có đường kính từ 14 – 15 mm, cọc nhỏ có đường
kính 12 – 13 mm.
Cách áng chừng kích thước bình:
Trong trường hợp không đọc được tên bình, nếu xác định được kích thước bình thì cũng nhanh chóng nhận dạng được bình.
Nếu áng chừng chiều dài bình khoảng 1 gang tay [bằng là 20 cm thì là bình *B20, ngắn hơn là 19 cm sẽ bình *B19].
Nếu dài hơn 1 gang tay chút [23 cm là bình *D23], hơn 1 gang tay + 1 ngón [26 cm – bình *D26], gang rưỡi [31 cm- bình *D31 hoặc N70, N85], gần 2 gang [36 cm – bình DIN100], 2 gang [41 cm – bình N100], 2 gang rưỡi [51 cm – bình N120, N150 hoặc N200].
Hy vọng bài viết sẽ cung cấp những điều cơ bản nhất về thông số trên bình acquy để mọi người về cách đọc hiểu, nhận biết và lựa chọn được loại ắc quy ô tô phù hợp nhất.