Các tật khúc xạ [cận thị, viễn thị, loạn thị] là nguyên nhân gây suy giảm thị lực hàng đầu thế giới hiện nay. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới WHO [năm 2010], có khoảng 153 triệu trên thế giới người mắc tật khúc xạ và 30% trong số đó có nguy cơ mù lòa. Kiến thức tổng quan về các loại tật khúc xạ trong bài viết này sẽ giúp bạn hiểu hơn về tật khúc xạ để có phương pháp bảo vệ mắt hợp lý.
I. Các tật khúc xạ ở mắt
Mắt là một trong những bộ phận quan trọng nhất của cơ thể, mắt giúp chúng ta nhìn rõ mọi vật xung quanh. Ở mắt bình thường ánh sáng sau khi đi qua giác mạc và thủy tinh thể, sẽ hội tụ đúng một điểm trên võng mạc.Nếu hình ảnh hội tụ trước võng mạc [cận thị], sau võng mạc [viễn thị], hay nhiều điểm trên võng mạc [loạn thị] thì mắt đã bị tật khúc xạ.
1. Cận thị:
Ở mắt cận thị, do một nguyên nhân nào đó khiến độ hội tụ ngắn hơn với chiều dài của mắt, khiến các tia sáng hội tụ trước võng mạc. Đặc điểm của mắt cận thị là khó thấy vật ở xa, nhưng có thể nhìn rõ vật ở gần.
Nguyên nhân cận thị:
Nguyên ngân chính của cận thị do nhìn vật quá nhiều ở khoảng cách gần, ngoài ra cũng có những trường hợp cận thị do di truyền. Cận thị do di truyền thường thấy nhất ở trẻ độ tuổi từ 8-12 tuổi. Trong giai đoạn phát triển từ 10-20 tuổi, do mắt phải làm việc, hoạt động nhiều nên độ cận thị sẽ có xu hướng gia tăng. Từ 20 đến 40 tuổi, độ cận thị sẽ ít thay đổi.
Khi học tập, làm việc khoảng cách thích hợp từ mắt đến màn hình vi tính hoặc sách vở là khoảng 35-40 cm. Nếu phải làm việc trong điều kiện thiếu ánh sáng và trong khoảng cách gần liên tục, thủy tinh thể luôn phải căng lên để điều tiết. Nếu mắt không được nghỉ ngơi và chăm sóc đúng cách, thủy tinh thể sẽ không thể xẹp xuống được nữa, gây ra tật cận thị.
Người bị cận thị ngoài việc gặp khó khăn trong cuộc sống hàng ngày còn có nguy cơ gặp các biến chứng như vẩn đục dịch kính [hiện tượng thấy vật lơ lửng trước mắt] hoặc bong võng mạc. Vì thế người bị cận thị nên thường xuyên đi khám định kỳ để kiểm tra sức khỏe mắt.
2. Viễn thị
Mắt viễn thị là tình trạng điểm ảnh hội tụ phía sau võng mạc. Triệu chứng của mắt viễn thị là nhìn rõ các vật ở xa, khó nhìn các vật ở gần.
Nguyên nhân viễn thị:
– Cầu mắt ngắn bẩm sinh
– Thường xuyên nhìn vật ở xa khiến thủy tinh thể luôn giãn ra, lâu dần thủy tinh thể sẽ không thể co lại được, gây viễn thị.
– Do lão hóa, thủy tinh thể mất đi tính đàn hồi tự nhiên.
3. Loạn thị
Loạn thị là một tật liên quan đến khúc xạ. Người bình thường, ánh sáng đi qua giác mạc, sẽ được khúc xạ trong dịch thủy tinh thể và hội tụ lại một điểm trên võng mạc. Người bị loạn thị, ánh sáng không hội tụ thành một mà hội tụ thành nhiều điểm trên võng mạc, khiến hình ảnh bị nhòe.
Nguyên nhân loạn thị
Loạn thị là tình trạng giác mạc và thủy tinh thể có hình dạng bất thường, ảnh hưởng đến khả năng hội tụ tia sáng. Người bị loạn thị cũng có thể bị cận thị hay viễn thị. Khác với cận thị và viễn thị, loạn thị thông thường do bẩm sinh.
Một số nguyên nhân khác của loạn thị là chấn thương mắt, bị mắc một số bệnh hay sau phẫu thuật.Tuy nhiên gần đây, tỉ lệ loạn thị tăng cả về số lượng cũng như số độ do việc nằm nghiêng xem điện thoại hay tivi.
4. Lão thị
Ngoài các tật khúc xạ ở trên, y khoa còn một hiện tượng nữa là lão thị. Lão thị là hiện tượng mắt gần mất khả năng nhìn gần. Đây là hiện tượng mắt bị lão hóa do tuổi tác. Tình trạng này bắt đầu xuất hiện ở tuổi 30, 40 và sẽ tăng dần cho đến 65 tuổi.
Nguyên nhân lão thị
Do tuổi ngày càng cao, thủy tinh thể bị lão hóa, sẽ cứng dần dẫn đến mất khả năng đàn hồi. Thủy tinh thể kém linh hoạt sẽ không thể co lại khi nhìn vật ở gần, dẫn đến tình trạng nhìn gần giảm.
II. Giải pháp cải thiện tật khúc xạ
1. Đeo kính
Phương pháp chữa tật khúc xạ đơn giản nhất là đeo kính thuốc. Bệnh nhân sau khi khám mắt sẽ được xác định loại tật khúc xạ, và độ cận. Thời gian gần đây, nhiều bạn trẻ lựa chọn kính áp tròng thay cho kính truyền thống.
Đặc điểm kính áp tròng giúp tăng tính thẩm mỹ, tuy nhiên lưu ý khi đeo kính áp tròng, cần kiểm tra định kỳ 3 tháng 1 lần tại các bệnh viện mắt uy tín. Trong trường hợp đeo kính có cảm giác cộm, đỏ, nhức hay ngứa mắt cần ngưng đeo ngay và đi khám mắt.
2. Phẫu thuật
Phương pháp điều trị tật khúc xạ hiện đại nhất hiện nay là phẫu thuật. Hiện tại, có 3 phương pháp phẫu thuật chính được sử dụng trong điều trị tật khúc xạ là Laser in Situ Keratomileusis [LASIK],Femtosecond Lasik và Relex Smile [Refractive Lenticule Extraction, small Incision Lenticule Extraction].
– Relex Smile là phương pháp phẫu thuật không lật vạt giác mạc, không sử dụng dao vi phẫu cơ học, được áp dụng cho tất cả các bệnh nhân từ cận nặng [10 đi-ốp] đến nhẹ [0,5 đi-ốp].
– Femtosecond-Lasik là phương pháp phẫu thuật khúc xạ kết hợp công nghệ Laser Femto và Laser Excimer, Sử dụng tia Laser Femto thay cho dao cắt giác mạc đã giúp loại bỏ hoàn toàn biến chứng sau phẫu thuật, khiến đây trở thành phương pháp an toàn tuyệt đối, được rất nhiều bạn trẻ lựa chọn.
– LASIKlà phương pháp phẫu thuật ra đời sớm nhất. Tính đến thời điểm hiện tại, phương pháp này vẫn được rất nhiều bạn trẻ lựa chọn để chữa trị tật khúc xạ.
3. Tạo lập lối sống khoa học.
Một lối sống khoa học không chỉ giúp bảo vệ đôi mắt mà còn tốt cho sức khỏe tổng quát toàn cơ thể:
– Nơi làm việc, học tập cần đầy đủ ánh sáng, nên chọn không gian có ánh sáng tự nhiên, hạn chế ánh sáng nhân tạo.
– Kích thước bàn ghế, khoảng cách mắt đến máy vi tính phải đúng.
– Không nên để mắt phải tập trung quá lâu, cứ 20 phút làm việc hãy cho mắt nghĩ ngơi trong khoảng 20s.
– Không đọc sách, xem laptop, điện thoại khi đang di chuyển, trên tàu, xe, máy bay,…
– Dùng nước muối sinh lý vệ sinh mắt hàng ngày.
– Bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng tốt cho mắt.
Xem thêm: 10 thực phẩm tốt cho mắt giúp mắt sáng khỏe
Lưu ý những ai thường xuyên phải tiếp xúc với máy vi tính nên tuân thủ những quy tắc dưới đây:
• Mắt cách trung tâm màn hình khoảng 50 – 65cm.
• Nơi làm việc phải đủ ánh sáng, tránh ánh sáng chiếu trực tiếp lên màn hình gây lóa, nhòe chữ.
• Thường xuyên chớp mắt và dùng thêm nước muối sinh lý để giữ ẩm cho mắt.
• Không sử dụng điện thoại, máy tính quá khuya, cho mắt thời gian nghỉ ngơi hợp lý.
Xem thêm: Cách bảo vệ mắt cho dân văn phòng
Bệnh viện Mắt Sài Gòn
Biên tập TTT
23/10/2020
Viễn thị là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả một tật khúc xạ phổ biến tại mắt. Viễn thị xảy ra khi những tia sáng hội tụ tại một điểm phía sau võng mạc làm cho tín hiệu hình ảnh bị thay đổi, khiến người bệnh chỉ có thể nhìn rõ sự vật ở xa mà không thế nhìn rõ sự vật ở gần.
Viễn thị có thể gặp ở tất cả mọi lứa tuổi, từ trẻ sơ sinh do di truyền đến người trưởng thành cũng có thể bị viễn thị. Tuy nhiên, có một số trẻ em sinh ra đã bị mắc tật viễn thị nhưng khi lớn lên có khả năng hết viễn thị do mắt trẻ tự điều chỉnh được, còn một số trẻ thì viễn thị nặng bẩm sinh sẽ có nguy cơ tiến triển và cần thiết được phát hiện sớm để có biện pháp cải thiện thị lực.
Nguyên nhân dẫn đến tật viễn thị
Người mắc tật viễn thị thường có cấu tạo trục nhãn cầu ngắn hơn bình thường hoặc giác mạc không đủ độ cong bình thường [giác mạc dẹt]. Bên cạnh đó, viễn thị tại mắt có thể xảy ra do một số nguyên ngân sau:
- Do di truyền từ người thân trong gia đình bị tật viễn thị
- Do bị va chạm dẫn đến chấn thương tại mắt làm thay đổi độ khúc xạ
- Môi trường làm việc chất lượng thấp
- Thiếu các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển thị lực của mắt
Những người có nguy cơ cao mắc tật viễn thị
- Tuổi tác cũng là một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc tật viễn thị, đặc biệt là người ở độ tuổi ngoài 40
- Tiền sử gia đình có người bị viễn thị hoặc có các rối loạn ở mắt
- Tổn thương tại mắt do các bệnh lý viêm nhiễm nặng hoặc va chạm mạnh
- Thói quen thường xuyên làm việc quá tải, không cho đôi mắt nghỉ ngơi.
Các triệu chứng viễn thị thường gặp gồm có
- Nhức đầu, mỏi mắt
- Tầm nhìn gần mờ, thường phải nheo mắt hoặc cảm thấy mệt mỏi khi làm việc ở khoảng cách gần trong khi khả năng nhìn xa còn rất tốt
- Có thể có hiện tượng lác trong do mắt của người viễn thị có xu hướng điều chỉnh vào trong để cố nhìn rõ hơn
Phương pháp kiểm tra phát hiện tật viễn thị
Tật viễn thị khiến thị lực người bệnh kém, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và công việc. Người có các triệu chứng trên cần đi khám ở các cơ sở chuyên khoa mắt để khám xem mắt có tật viễn thị hay không vì một số triệu chứng của viễn thị dễ nhầm lẫn với tật lão thị ở người trung niên. Để kiểm tra mắt người bệnh bị viễn thị ra sao, các kỹ thuật viên khúc xạ tại Bệnh viện mắt Quốc tế Nhật Bản sẽ sử dụng các phương pháp như:
- Căn cứ vào máy chụp khúc xạ tự động để xác định xem có độ viễn thị hay không và độ viễn thị định lượng ra sao.
- Chỉnh kính viễn thị cho người bệnh với bảng thử thị lực 5 để tìm ra độ viễn thị chính xác
Độ viễn thị từ +0.5 đến +1.75 diop được cho là nhẹ, từ +2.0 đến +4.0 diop là độ viễn thị vừa phải, từ +4.0 trở lên gọi là viễn thị nặng.
Việc kết hợp các phương pháp kiểm tra sẽ hỗ trợ kỹ thuật viên tìm ra độ viễn thị của người bệnh chính xác nhất, qua đó giúp người bệnh có thể cải thiện thị lực tối đa khi đeo kính hoặc thực hiện phẫu thuật điều trị viễn thị.
Phương pháp cải thiện thị lực và điều trị viễn thị
- Đeo kính gọng/ kính áp tròng điều chỉnh viễn thị đúng số. Đây là biện pháp đơn giản, được áp dụng rộng rãi, mang lại hiệu quả cao. Tuy nhiên bệnh nhân cần thăm khám bác sĩ nhãn khoa tại cơ sở chuyên khoa mắt uy tín để được kiểm tra thị lực chính xác và tư vấn loại kính phù hợp, cải thiện thị lực tối đa.
- Nếu như người bệnh không có nhu cầu đeo kính gọng/ áp tròng và mắt đủ điều kiện để thực hiện phẫu thuật thì có thể cân nhắc các phương pháp điều trị tật viễn thị bằng một trong các phương pháp như SBK Lasik, Femtosecond Lasik, Phakic.
Phòng ngừa viễn thị
Viễn thị do di truyền là không thể phòng tránh. Tuy nhiên theo các bác sĩ nhãn khoa tại bệnh viện mắt quốc tế Nhật Bản, có thể phòng ngừa viễn thị bằng các cách sau:
- Tránh các tổn thương đến mắt có thể xảy ra
- Làm việc ở nơi có ánh sáng đầy đủ
- Cho mắt nghỉ ngơi ngắt quãng khi làm việc trước máy tính, đọc sách hoặc làm các công việc cần sự tỉ mỉ.
- Thăm khám, sử dụng các biện pháp hỗ trợ hoặc điều trị kịp thời khi phát hiện mắt có loạn thị.
- Ăn uống hợp lý để cung cấp đầy đủ vitamin và dưỡng chất thiết yếu cho mắt
Để đáp ứng nhu cầu thăm khám chuyên sâu trước phẫu thuật tật khúc xạ, và nhằm cung cấp cho bệnh nhân những góc nhìn và kiến thức về phẫu thuật Lasik, ReLEx SMILE, Phakic ICL, thứ 4 và thứ 7 hàng tuần Bệnh viện mắt Quốc tế Nhật Bản tổ chức Diễn đàn LASIK – PHAKIC với ưu đãi miễn phí gói khám chuyên sâu trước phẫu thuật trị giá 1.000.000 đồng.