Môn cờ vây là môn thể thao về trí tuệ dành cho 2 người chơi. Đây là môn chơi có từ rất lâu xuất xứ từ bên Trung Hoa. Từ rất lâu, môn cờ vây đã được đánh giá cao vì nó chú trọng vào phương pháp luận[ có thể định nghĩa như là một thủ tục hay quy trình có tính hệ thống, thứ tự để đạt đến một số mục tiêu nào đó]. Dưới đây là bài viết Hướng dẫn cách chơi cờ vây cho người mới bắt đầu học.
Bạn đang xem: Cách chơi cờ vây cơ bản
1. Hướng dẫn chơi cờ Vây
Hướng dẫn làm quen và những điều luật cơ bản để chơi cờ vây
Bàn cờ: Bao gồm có 19 đường kẻ dọc và 19 đường kẻ ngang, tạo thành các ô trống nhỏ. Các góc nhỏ của các ô trống chính là giao điểm để đặt các quân cờ. Trên bàn cờ chuẩn sẽ có 361 giao điểm chính và các điểm đen trung tâm được đánh dấu sẵn [ sao trung tâm]
Quân cờ: Gồm 180 quân trắng và 181 quân đen
Để có thể học chơi cờ vây, điều trước hết bạn phải nắm được những điều luật chơi cờ vây cơ bản sau:
Điều 1: Đây là trò chơi giữa hai cờ thủĐiều 2: Quân đen và quân trắng được chia cho cả 2 người. Theo luật bên đen nhiều quân hơn nên sẽ đi trước. Tuy nhiên nếu chấp quân thì quân bên trắng đi trước. Bên đen đi trước [trừ trường hợp chấp quân thì bên trắng đi trước].Luật chấp quân: Người tạo bàn có quyền chấp từ 2 đến 9 quân. Các quân chấp lần lượt được lần lượt đưa đặt vào các vị trí từ sao thiên nguyên, sao góc và sao biên. Quân đặt vào các sao là các quân được quyền đi đầu tiên.Điều 3: Quân cờ được đặt vào giao điểm của các đường kẻ.Điều 4: Mỗi một quân cờ khi đã đặt vào vị trí thì không được phép di chuyển nữa [trừ trường hợp bị bắt làm tù binh, bị nhấc ra ngoài, sẽ nói ở điều 6].Điều 5: Đấu thủ nào chiếm được nhiều đất hơn, thì thắng ván cờ.Điều 6: Các quân cờ bị đối phương làm cho hết “khí” thì gọi là “tù binh” và bị nhấc ra khỏi bàn cờ.Điều 7: Không được đặt quân vào vị trí không còn “khí” [trừ trường hợp ăn quân, sẽ nói sau].Điều 8: Có những quy ước đặt biệt cho trường hợp “tranh chấp” lẫn nhau, được gọi là “ko” [sẽ giải thích sau].Điều 9: Sẽ có những điều luật riêng cho việc đánh có chấp.
2. Hướng dẫn cách đánh cờ vây
Lượt đánh: 2 người chơi thay phiên nhau 1 đặt một quân cờ trên bàn vào vị trí chính xác, chính là vào giao điểm của các đường kẻThời gian đánh: Khi đến lượt đánh mỗi bên có 1 thời gian quy định để đánh quân cờ, nếu hết thời gian mà người chơi không không bỏ lượt và đánh quân cờ thì sẽ xử thua do hết thời gian.Bỏ lượt: Đến lượt đánh, 1 người bỏ lượt thì quyền đánh thuộc về đối phương. Nếu 2 người bỏ lượt liên tiếp thì sẽ kết thúc ván cờ.
3.Cách sử dụng thuật ngữ chính trong môn Cờ Vây
1. Vùng đất
Đây chính là khu vực đã được bao vây hoàn toàn bởi quân đen hoặc quân trắng. Bạn có thể sử dụng ngay vùng biên hoặc góc của bản cờ để vây chiếm đất. Đơn vị của đất là các mục tức là giao điểm trống của đường kẻ. Bạn có thể theo dõi bằng hình ảnh sau:
2. Khí
Khí là giao điểm nằm sát quân cờ theo đường ngang dọc. Khi một quân cờ được đặt xuống bàn, nó có 4 khí khi nằm khoảng giữa bàn cờ, nằm trên biên thì có 3 khí, nằm ở góc có 2 khí.Tăng khí và giảm khí: Người chơi đặt các quân cờ thành 1 đám quân thì sẽ làm tăng khí; bị giảm khí khi đối phương đặt quân vào cạnh đám quân.
3. Tù binh
Là những quân bị quân đối phương bao vây và hết khí sẽ bị đưa ra khỏi bàn làm tù binh của đối phương.Trong trường hợp dưới đây thì quân trắng ở góc, cạnh và giữa bàn cờ đều hết khí và thành tù binh đưa ra khỏi bàn cờ.
4. Ăn quân hay bắt quân
Khi quân đối phương chặn hết nốt khí của quân mình thì quân mình sẽ bị bao vây và bị nhấc ra khỏi bàn cờ. Khi chơi mỗi bên sẽ để riêng tù binh để dùng tính điểm vào cuối ván cờ.
Xem thêm: Những Con Đường Đẹp Nhất Việt Nam Ấn Tượng, Top 10 Con Đường Đẹp Nhất Ở Việt Nam
Do vậy mới học chơi cờ vây, bình thường bạn sẽ rất khó để nhận ra mình có bị hết khí không, nhưng khi bạn chơi nhiều thì sẽ nắm có thể hiểu rõ được, phần thắng đang nghiêng về ai.
5. Điểm hết khí
Là giao điểm bị một bên vây kín.Vậy có 2 loại nước cấm:– Cấm đi vào giao điểm đã bị đối phương chặn hết khí [vây chặt].– Cấm đi vào giao điểm còn lại cuối cùng của đám quân đã bị đối phương vây chặt.Định nghĩa “quân chết kỹ thuật”: Là một hay nhiều quân tuy còn khí nhưng đã nằm hoàn toàn trong vòng vây của đối phương, không có đường thoát, không có mắt, không sống chung. Đám quân này sau khi không còn đường thoát có thể sẽ bị ra khỏi bàn cờ hoặc sẽ làm tù binh đến khi hết ván. Nói chung hướng dẫn chơi cờ vây, chỉ dạy bạn những khái niệm, nhưng khi vào chơi bạn phải tinh tế và sử dụng quân một cách thông minh để không dẫn đến tình huống này.
6. Mắt
Mắt là một hay nhiều giao điểm trống của một đám quân bị một bên vây kín. Có 2 loại mắt: Mắt nhỏ và mắt to. Mắt nhỏ gồm từ một tới hai giao điểm. Mắt to có từ 3 giao điểm trở lên.Mắt thật và mắt giả: Mắt thật là mắt hoàn chỉnh, không có khiếm khuyết, các vị trí đều có đủ quân. Mắt giả là mắt thiếu quân, và về sau có thể sẽ không còn là mắt nữa. Một ví dụ dưới đây:
7. Nguyên tắc ” không” và luật tranh chấp
Tình huống này chỉ xảy ra trong những trường hợp rất đặc biệt:
Ví dụ: quân đen chỉ còn 1 điểm hết khí, nếu quân trắng đặt mình vào hợp lệ và ăn một quân đen, đồng thời lại tạo ra điểm hết khí mới của quân trắng. Và đến lượt quân đen cũng như vậy. Hai bên cứ ăn qua lại và không có điểm dừng. Đây chính là tạo sự tranh chấp và bán cờ trở nên vô nghĩa. Do vậy dạy cách đánh cờ vây quy ước khi một bên ăn quân theo kiểu tranh chấp thì bên kia không được ăn lại như vậy mà phải đánh một nước khác rồi mới được ăn như vậy.
4. Hướng dẫn các trường hợp kết thúc ván cờ
– Hết thời gian: Khi một bên đến lượt đánh mà không đánh vượt qua mức thời gian cho phép thì bạn sẽ bị thua và kết thúc ván cờ– Đầu hàng: Đến lượt đánh người chơi đầu hàng thì kết thúc ván chơi, người đó bị xử thua cuộc– Không còn đất: Khi 2 bên không còn nước đi để mở rộng đất– 2 bên cùng liên tiếp bỏ lượt: Khi đến lượt đánh người chơi bỏ lượt đối thủ cũng bỏ lượt ngay sau đó thì kết thúc ván chơi.
5. Hướng dẫn cách xét kết quả ván cờ
Người đi trước: Không được cộng mụcNgười đi sau: Được cộng mục tùy từng loại bàn cờ.Bàn cờ 19×19: Người đi sau được cộng 6,5 mụcBàn cờ 17×17: Người đi sau được cộng 4,5 mụcBàn cờ 15×15: Người đi sau được cộng 3,5 mụcBàn cờ 13×13: Người đi sau được cộng 2,5 mụcBàn cờ 11×11: Người đi sau được cộng 1,5 mụcBàn cờ 9×9: Người đi sau được cộng 0,5 mụcTrao trả tù binh: Bên đen có tù binh là các quân trắng sẽ đặt các tù binh vào vùng đất của quân trắng, và quân trắng cũng đặt tù binh vào vùng đất quân đen.Đếm đất: Sau khi 2 bên trao trả tù binh thì tiến hành điểm đấtTính đất: Sau khi đếm đất xong, người đi trước giữ nguyên số đất đếm được. Người đi sau có tổng số đất bằng số đất đếm được và cộng thêm mục [đất] tùy theo bàn cờ. Người thắng là người có tổng số đất lớn hơn người thua.Học cách chơi cờ vây cũng giống như cách đánh trận ngày xưa, cứ bên nào nhiều đất hơn thì bên đó sẽ thắng. Đây cũng là một điểm rất lý thú khi học cách chơi cờ vây.
Ngoài môn cờ ra, còn những môn cờ khác để bạn cũng có thể chơi mà học như cờ vua, cờ tướng… để thấy được sự thay đổi các cách chơi đối với từng loại cờ. Dưới đây là Hướng dẫn cách chơi cờ vây cho người mới bắt đầu học, hy vọng bài viết cung cấp đủ kiến thức cho bạn.
Cờ vây có lịch sử rất lâu đời và được lưu truyền cho tới ngày nay. Nếu bạn đang tìm hiểu về loại cờ này. Đồng thời muốn học cách chơi cờ vây thì theo dõi bài viết của GiaiNgo nhé.
Cờ vây là một loại cờ cổ đại có nguồn gốc từ Trung Hoa. Độ hấp dẫn của cờ vây là rất lớn và thu hút đông đảo người chơi. Nếu bạn vẫn chưa biết cách chơi cờ vây thì cùng GiaiNgo tìm hiểu nhé.
Cờ vây là gì? Lịch sử môn cờ vây
Cờ vây là trò chơi dạng chiến lược dành cho hai người chơi. Mục tiêu của cờ vây là bao vây nhiều lãnh thổ hơn đối thủ. Trò chơi cờ vây được phát minh ở Trung Hoa thời cổ đại vào hơn 2.500 năm trước.
Cờ vây được coi là trò chơi lâu đời nhất còn được lưu truyền cho tới ngày nay. Vào năm 2015, Liên đoàn cờ vây quốc tế được thành lập với 75 quốc gia thành viên và bốn tổ chức hiệp hội thành viên ở các nước khác nhau.
Ý nghĩa của trò chơi cờ vây là gì?
Một bàn cờ vây có ý nghĩa tượng trưng cho sự biến hóa của trời và đất. Người xưa sáng tạo ra môn cờ vây không phải chỉ để tiêu khiển giết thời giờ hay học cách tranh giành hơn thua; mà để tu thân dưỡng tính, rèn luyện nhân cách, phát sinh trí tuệ.
Qua cách chơi cờ vây còn biểu lộ tài năng nghệ thuật của người chơi. Đồng thời, cờ vây còn có tương quan liên hệ đến thiên tượng dịch lý, binh pháp chiến lược và vấn đề trị quốc an dân của nước Trung Hoa thời xưa.
Luật chơi cờ vây
Để biết được luật chơi của cờ vây, trước hết bạn phải hiểu rõ bàn cờ, quân và nhóm quân. Từ đó có những chiến thuật để giành lãnh thổ của đối phương.
Bàn cờ
- Bàn cờ hình vuông, có 19 đường ngang dọc giao nhau, tạo thành 361 giao điểm.
- Trên bàn có 9 chấm đen gọi là sao, giúp người chơi dễ dàng định vị trên bàn cờ.
- Sao chính giữa bàn cờ thường gọi là Thiên Nguyên hay Tengen.
- Người mới bắt đầu thường chơi với bàn cờ cỡ nhỏ 9×9, sau đó là 13×13.
Quân và nhóm quân
- Quân cờ có 2 màu đen và trắng, sẽ được đặt xuống bàn cờ tại các giao điểm.
- Các quân cờ đứng cạnh nhau [ngang, dọc] sẽ tạo thành các nhóm quân.
- Các giao điểm trống cạnh quân hoặc nhóm quân [ngang, dọc] gọi là khí.
- Quân hoặc nhóm quân nào hết khí sẽ bị nhấc ra khỏi bàn cờ trở thành tù binh.
Cách chơi cờ vây cho người mới bắt đầu
Lượt đánh
Đối với lượt đánh trong cờ vây thì 2 người chơi thay phiên nhau đặt một quân cờ trên bàn vào vị trí chính xác. Vị trí chính xác chính là vào giao điểm của các đường kẻ.
Thời gian đánh
Khi đến lượt đánh mỗi bên có một thời gian quy định để đánh quân cờ. Nếu hết thời gian mà người chơi không không bỏ lượt và đánh quân cờ thì sẽ xử thua do hết thời gian.
Bỏ lượt
Đến lượt đánh, 1 người bỏ lượt thì quyền đánh thuộc về đối phương. Nếu 2 người bỏ lượt liên tiếp thì sẽ kết thúc ván cờ.
Một số thuật ngữ trong môn cờ vây cần phải biết
Vùng đất
Vùng đất trong cờ vây chính là khu vực đã được bao vây hoàn toàn bởi quân đen hoặc quân trắng. Bạn có thể sử dụng ngay vùng biên hoặc góc của bản cờ để vây chiếm đất. Đơn vị của đất là các mục, tức là giao điểm trống của đường kẻ.
Khí quân
Khí của quân cờ là giao điểm nằm sát quân cờ theo đường ngang dọc. Khi một quân cờ được đặt xuống bàn thì quân cờ đó có 4 khí khi nằm khoảng giữa bàn cờ. Khi quân cờ nằm trên biên thì có 3 khí, nằm ở góc có 2 khí.
Người chơi đặt các quân cờ thành 1 đám quân thì sẽ làm tăng khí. Ngược lại bị giảm khí khi đối phương đặt quân vào cạnh đám quân.
Tù binh
Tù binh là những quân bị quân đối phương bao vây và hết khí. Khi đó, sẽ bị đưa ra khỏi bàn làm tù binh của đối phương.
Ăn quân hay bắt quân
Khi quân đối phương chặn hết nốt khí của quân mình; thì quân mình sẽ bị bao vây và bị nhấc ra khỏi bàn cờ. Khi chơi mỗi bên sẽ để riêng tù binh để dùng tính điểm vào cuối ván cờ.
Khi mới học chơi cờ vây bạn sẽ rất khó để nhận ra mình có bị hết khí không. Tuy nhiên, khi chơi thường xuyên bạn có thể hiểu rõ được phần thắng đang nghiêng về ai.
Điểm hết khí
Điểm hết khí là giao điểm bị một bên vây kín. Có 2 loại nước cấm khi bạn rơi vào tình thế điểm hết khí.
Cụ thể:
- Cấm đi vào giao điểm đã bị đối phương chặn hết khí [vây chặt].
- Cấm đi vào giao điểm còn lại cuối cùng của đám quân đã bị đối phương vây chặt.
Mắt
Mắt là một hay nhiều giao điểm trống của một đám quân bị một bên vây kín. Có 2 loại mắt đó là mắt nhỏ và mắt to. Mắt nhỏ gồm từ một tới hai giao điểm. Mắt to có từ 3 giao điểm trở lên.
Ngoài ra trong cờ vây còn có mắt thật và mắt giả. Mắt thật là mắt hoàn chỉnh, không có khiếm khuyết, các vị trí đều có đủ quân. Mắt giả là mắt thiếu quân, về sau có thể sẽ không còn là mắt nữa.
Nguyên tắc “không” và luật tranh chấp
Nguyên tắc chơi cờ vây là chơi theo lượt, mỗi lượt người chơi đặt 1 quân. Người cầm quân đen đi trước. Nếu không cần thiết, người chơi có thể bỏ qua lượt chơi của mình. Nếu cả 2 người cùng bỏ qua thì ván cờ kết thúc.
Một quân khi đặt xuống bàn phải có ít nhất 1 khí và không di chuyển nữa. Đồng thời, người chơi không được đánh 1 nước lặp lại 1 trạng thái trước đây của bàn cờ.
Ví dụ:
Nếu đen đánh ở A để ăn trắng, trắng không được phép đánh lại để ăn 1 quân đen mà phải đánh ở 1 vị trí khác. Sau nếu đen không đánh ở B, trắng có thể đánh ở B để ăn lại đen.
Hướng dẫn các trường hợp kết thúc ván cờ
Có bốn trường hợp kết thúc ván cờ vây. Vì thế, khi gặp một trong bốn trường hợp này. Ván cờ vây của bạn sẽ kết thúc ngay lập tức.
Cụ thể:
- Hết thời gian: Khi một bên đến lượt đánh mà không đánh. Dẫn tới vượt qua mức thời gian cho phép thì bạn sẽ bị thua và kết thúc ván cờ
- Đầu hàng: Đến lượt đánh người chơi đầu hàng thì kết thúc ván chơi. Người đó bị xử thua cuộc
- Không còn đất: Khi 2 bên không còn nước đi để mở rộng đất.
- Hai bên cùng liên tiếp bỏ lượt: Khi đến lượt đánh người chơi bỏ lượt; đối thủ cũng bỏ lượt ngay sau đó thì kết thúc ván chơi.
Hướng dẫn cách xét kết quả ván cờ
Tùy vào kích thước bàn cờ sẽ có cách xét ván cờ vây khác nhau. Đồng thời, cách tính điểm sẽ còn phụ thuộc vào các trao trả tù binh, đếm đất, tính đất,…
Cụ thể:
- Người đi trước: Không được cộng mục.
- Người đi sau: Được cộng mục tùy từng loại bàn cờ.
- Bàn cờ 19×19: Người đi sau được cộng 6,5 mục.
- Bàn cờ 17×17: Người đi sau được cộng 4,5 mục.
- Bàn cờ 15×15: Người đi sau được cộng 3,5 mục.
- Bàn cờ 13×13: Người đi sau được cộng 2,5 mục.
- Bàn cờ 11×11: Người đi sau được cộng 1,5 mục.
- Bàn cờ 9×9: Người đi sau được cộng 0,5 mục.
- Trao trả tù binh: Bên đen có tù binh là các quân trắng sẽ đặt các tù binh vào vùng đất của quân trắng. Đồng thời quân trắng cũng đặt tù binh vào vùng đất quân đen.
- Đếm đất: Sau khi 2 bên trao trả tù binh thì tiến hành điểm đất.
- Tính đất: Sau khi đếm đất xong, người đi trước giữ nguyên số đất đếm được. Người đi sau có tổng số đất bằng số đất đếm được và cộng thêm mục [đất] tùy theo bàn cờ. Người thắng là người có tổng số đất lớn hơn người thua.
Một số mẹo chơi cờ vây hay
Để chiến thắng cờ vây, bạn phải tập trung cao độ và có các chiến thuật để loại bỏ đám quân bị bao vây. Đồng thời, hãy đếm thật kỹ ô đất của mình và đối thủ để có cách tính điểm cao hơn đối phương.
Ngoài ra, bạn nên rèn luyện kỹ năng thu quan, tập trung chiếm đất. Đồng thời cần biết hy sinh quân cờ của mình. Nếu việc hy sinh có thể đem lại lợi thế cho bạn; hãy sẵn sàng hy sinh quân cờ của để đạt được mục đích.
Mong rằng những thông tin và các mẹo hay trên đây sẽ giúp bạn biết cách chơi cờ vây hiệu quả. Đồng thời, hiểu rõ hơn về loại hình cờ này để có chiến thuật chơi nhanh nhạy và phù hợp. Bên cạnh đó, đừng quên theo dõi nhiều bài viết mới của GiaiNgo nhé.