Mặc dù hiện nay vẫn chưa có biện pháp điều trị khỏi bệnh, tuy nhiên, việc phát hiện sớm những dấu hiệu HIV giai đoạn đầu sẽ hỗ trợ rất lớn trong việc kiểm soát, kéo dài sự sống. Bên cạnh đó còn hạn chế sự lây nhiễm căn bệnh nguy hiểm này ra cộng đồng.
1. Một số điều cần biết về HIV
HIV là bệnh do virus HIV gây ra, HIV viết tắt của [Human Immunodeficiency Virus]. Loại virus này sẽ xâm nhập vào hệ thống miễn dịch của cơ thể và tấn công các tế bào làm nhiệm vụ miễn dịch. HIV hay còn gọi là bệnh AIDS hay SIDA theo cách gọi dân dã [ hội chứng suy giảm miễn dịch ở người].
Nắm rõ những dấu hiệu HIV giai đoạn đầu để tránh nguy cơ lây lan AIDS
Người mắc phải HIV sẽ không chết vì sự tấn công của virus mà có thể tử vong vì các bệnh thông thường như: cảm, sốt, ho,… được gọi là các bệnh cơ hội. Lý do vì lúc này, hệ miễn dịch của người mắc đang bị suy giảm trầm trọng.
Bệnh HIV có thể lây qua 3 con đường chính:
-
Quan hệ tình dục không an toàn: kể cả quan hệ tình dục đường hậu môn và bằng đường miệng.
-
Đường máu: qua việc tiếp xúc vết thương với người nhiễm bệnh hay dùng chung kim tiêm khiến cho virus HIV sống trong máu người bị lan truyền.
-
Đường từ mẹ sang con: mẹ mang thai bị nhiễm HIV có thể truyền cho con trong khi mang thai hoặc cho con bú.
HIV được gây ra bởi virus HIV là một căn bệnh vô cùng nguy hiểm đối với con người
Hiện nay chưa có vaccine phòng bệnh và thuốc diệt virus HIV. Tuy nhiên, bệnh có thể được điều trị bằng thuốc ức chế virus [ARV]. Quá trình điều trị này có thể giúp người bệnh có tuổi thọ gần như người bình thường.
2. Dấu hiệu HIV giai đoạn đầu ít người biết
Sau khi bị nhiễm do tiếp xúc với người mắc qua các con đường trên, người bệnh có thể có các triệu chứng sớm của HIV, tuy nhiên rất khó nhận biết. Các dấu hiệu HIV giai đoạn đầu thường không rõ ràng và dễ nhầm lẫn với triệu chứng của các bệnh cảm thường. Từ khi HIV bước vào giai đoạn 2 cho đến giai đoạn cuối là AIDS, bệnh cũng không có bất kỳ các triệu chứng gì nên vô cùng khó để phát hiện.
Dấu hiệu HIV giai đoạn đầu thường dễ bị nhầm lẫn với các bệnh cảm cúm thông thường
Cho đến khi HIV chuyển sang giai đoạn cuối, bệnh AIDS [hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải] thì bệnh nhân mới có thể cảm nhận được hệ miễn dịch đang bị tàn phá. Ở giai đoạn này, hệ miễn dịch của cơ thể trở nên vô cùng yếu ớt và có thể tử vong do mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội. Những dấu hiệu HIV giai đoạn đầu thường gặp:
Sốt kèm theo ớn lạnh:
Dấu hiệu HIV giai đoạn đầu phổ biến nhất ở người bệnh là hiện tượng sốt nhẹ từ 37,5 độ C đến 38 độ C kèm theo ớn lạnh. Nguyên nhân của những cơn sốt này là do sự xâm nhập của virus HIV vào mạch máu và bắt đầu nhân lên với số lượng vô cùng lớn. Điều này đã khiến cho hệ miễn dịch tạo nên các phản ứng kích thích, các cơn sốt này có thể kéo dài trong suốt 1 - 2 tuần, trung bình là 11 ngày.
Cơ thể mệt mỏi:
Đây là dấu hiệu HIV giai đoạn đầu được gây ra bởi sự phản ứng của cơ thể đối với virus gây bệnh khiến cho cơ thể gặp phải các triệu chứng như buồn ngủ, mệt mỏi,…
Đau nhức cơ thể, đau đầu, các khớp xương và cơ bắp:
Thường xuyên cảm thấy đau nhức cơ thể nhất là ở các khớp xương, đau đầu đau cơ cũng thường xuyên xảy ra. Dấu hiệu HIV giai đoạn đầu này thường dễ bị nhầm lẫn với hiện tượng đau nhức do nhiễm các loại virus thông thường.
Phát ban đỏ:
Hiện tượng phát ban đỏ ở da thường không ngứa là dấu hiệu HIV giai đoạn đầu phổ biến trong giai đoạn virus HIV đã xâm nhập vào cơ thể được 2 - 3 tuần.
Buồn nôn, tiêu chảy:
Dấu hiệu HIV giai đoạn đầu có thể là tình trạng tiêu chảy, buồn nôn, khoảng 30 - 60% số người nhiễm HIV có dấu hiệu tiêu chảy, buồn nôn trong thời gian đầu của bệnh.
Các dấu hiệu khác:
-
Đau họng có thể do viêm họng, gây nên tình trạng đau họng, khó nuốt.
-
Sưng các hạch ở cổ, nách và bẹn.
-
Sụt cân không rõ nguyên nhân.
-
Rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ.
-
Bị tưa miệng, nấm hoặc nhiễm trùng.
3. Những lợi ích của việc xét nghiệm và điều trị HIV sớm
Để tránh được những hậu quả mà HIV gây ra cho bản thân và cả cộng đồng thì người bệnh cần nhận biết được các dấu hiệu HIV giai đoạn đầu. Nếu có các dấu hiệu như đã nêu ở trên thì hãy nhanh chóng đi xét nghiệm để kịp thời phát hiện và có những biện pháp điều trị sớm. Việc này có ý nghĩa rất lớn, có thể kéo dài được tuổi thọ cho người bệnh, hơn nữa còn có thể phòng tránh được sự lây lan cho mọi người xung quanh.
Thực hiện xét nghiệm HIV ngay khi nhận ra các dấu hiệu HIV giai đoạn đầu để ngăn chặn nguy cơ lây nhiễm ra cộng đồng
Phát hiện và điều trị HIV khi bệnh còn ở giai đoạn đầu sẽ giúp tiết kiệm được chi phí khám chữa và thuốc men. Nên đến ngay các cơ sở y tế để thực hiện các xét nghiệm và điều trị trước khi hệ miễn dịch của cơ thể bị tàn phá nặng nề và mắc các bệnh nhiễm trùng nặng.
Ngay sau khi nhận thấy các dấu hiệu HIV giai đoạn đầu, hãy đến các cơ sở y tế có uy tín để xét nghiệm và điều trị nếu không may mắc phải. Không nên quá lo lắng khi bị nhiễm HIV và hãy thực hiện các biện pháp an toàn để không tiếp xúc với các nguồn lây nhiễm.
Nếu bạn đang băn khoăn về việc lựa chọn cơ sở y tế nào uy tín để thực hiện các xét nghiệm và điều trị HIV, hãy đến ngay Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC. Với bề dày kinh nghiệm cùng đội ngũ y bác sĩ giỏi, tận tình sẽ đưa ra cho bạn những lời khuyên cũng như cách điều trị an tâm nhất. Liên hệ ngay với tổng đài chăm sóc khách hàng: 1900 56 56 56 để được tư vấn miễn phí.
Một bệnh nhân nhiễm HIV bị các phát ban trên tay. Ảnh: Medical News Today
Với tỷ lệ người nhiễm HIV được điều trị ARV có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế đạt 96%, Việt Nam là nước điều trị HIV/AIDS thành công trên thế giới, cùng với Anh, Thụy Sĩ, Đức. HIV là bệnh mạn tính, có thể điều trị lâu dài. Tuy nhiên, số người nhiễm mới có tải lượng cao là mối nguy cơ hàng đầu tại Việt Nam và các quốc gia trên thế giới. Ở nam giới, các triệu chứng nhiễm HIV thường không đặc hiệu. Thậm chí, thường bị nhầm với bệnh cúm hoặc các tình trạng nhẹ khác. Do đó, nhiều bệnh nhân nhiễm HIV nhưng không phát hiện. Virus diễn biến âm thầm, tình trạng nặng bệnh nhân mới phát hiện và vô tình lây cho nhiều người.
Triệu chứng ban đầu giống cúm
Nam giới nhiễm HIV có triệu chứng giống cúm, kéo dài từ vài ngày đến vài tuần sau khi tiếp xúc nguồn lây. Theo Medical News Today, các triệu chứng gồm sốt, phát ban, đau đầu, đau họng, mệt mỏi. Ngoài ra, ngay ở giai đoạn đầu, bệnh nhân có thể gặp một số triệu chứng nghiêm trọng hơn như sa sút trí tuệ, sụt cân, mệt mỏi nặng. Các dấu hiệu cũng có thể gặp phải nhưng ít phổ biến như loét trong miệng, bộ phận sinh dục, đổ mồ hôi ban đêm, buồn nôn hoặc nôn, đau cơ bắp, đau khớp, sưng hạch bạch huyết. Nhiều nam giới có thể gặp phải tình trạng ham muốn tình dục thấp, liên quan nhiễm HIV. Đây là dấu hiệu của việc tinh hoàn không sản xuất đủ hormone testosterone, gây tình trạng rối loạn cương dương, phiền muộn, mệt mỏi, khô khan, lông - râu mọc ít, phát triển mô tuyến vú. Dấu hiệu phổ biến khác khi nhiễm virus HIV ở nam giới đó là viêm loét trên “cậu nhỏ”. Chúng cũng có thể xuất hiện ở hậu môn hoặc miệng, thực quản, tái phát nhiều lần. Kèm theo đó, bệnh nhân có thể bị đau, rát khi tiểu tiện, viêm tuyến tiền liệt. Khi bệnh chuyển sang giai đoạn cuối - AIDS, virus đã phá hủy nghiêm trọng hệ thống miễn dịch. Cơ thể không thể chống lại nhiều bệnh nhiễm trùng. Kết quả, bệnh nhân gặp phải các triệu chứng như mệt mỏi cực độ, tiêu chảy kéo dài hơn một tuần, viêm phổi, loét miệng, hậu môn hoặc bộ phận sinh dục, sốt, đổ mồ hôi ban đêm, mất trí nhớ, có đốm nâu, đỏ, hồng, tím trên da. Theo WebMD, không phải mọi bệnh nhân nhiễm HIV đều có những triệu chứng giống cúm trong vòng 4 tuần tiếp xúc nguồn lây. Thống kê cho thấy chỉ khoảng 1/3 bệnh nhân có triệu chứng rõ ràng. Đa số họ không cảm thấy khác biệt khi mắc bệnh. Chuyên gia gọi giai đoạn này là nhiễm HIV cấp tính [hoặc sơ cấp]. Khi đó, virus HIV xâm nhập vào một số tế bào bạch cầu, tạo ra hàng tỷ bản sao, lan truyền khắp cơ thể. Trong thời gian này, bệnh nhân vẫn có thể truyền bệnh sang người lành vì tải lượng virus trong dịch cơ thể rất cao.
Tỷ lệ nhiễm HIV ở nam và nữ giới
Nghiên cứu về phòng ngừa, điều trị HIV trong những thập kỷ qua đã có những tiến bộ đáng kể. Tuy vậy, HIV vẫn là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng ở hầu hết quốc gia trên thế giới. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ [CDC], năm 2016, ước tính khoảng 39.782 người được chẩn đoán nhiễm HIV. Số ca chẩn đoán mới đã giảm 5% từ năm 2011 đến 2015. Tuy nhiên, đến năm 2015, Mỹ vẫn có 1,1 triệu người sống chung với HIV. Tại Việt Nam, trong 15 năm qua, chương trình phòng, chống HIV/AIDS của Việt Nam đã giúp cho khoảng nửa triệu người tránh khỏi lây nhiễm HIV. Đồng thời, hơn 150.000 người thoát khỏi tử vong liên quan đến HIV/AIDS. Ông Hoàng Đình Cảnh - Phó Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS, Bộ Y tế - cho hay Việt Nam hiện có khoảng 230.000 người nhiễm HIV, 153.000 bệnh nhân đang điều trị thuốc ARV. Theo ông Cảnh, Việt Nam đã kiểm soát tỷ lệ nhiễm HIV trong cộng đồng dưới 0,3%. Trên thế giới, tỷ lệ nhiễm HIV ở nam giới cao hơn nữ giới. Thạc sĩ, bác sĩ Võ Triều Lý, khoa Nhiễm E, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM, cho biết trong khoảng 70 bệnh nhân nhiễm HIV giai đoạn cuối điều trị tại khoa Nhiễm E, số nữ chưa đến 10 người. Các trường hợp có nguy cơ cao lây nhiễm HIV gồm nam quan hệ đồng giới [MSM], gái mại dâm, đối tượng tiêm chích ma túy. Các bác sĩ chẩn đoán HIV ở nam và nữ bằng cách xét nghiệm mẫu máu hoặc nước bọt. Thử nghiệm này nhằm tìm các kháng thể chống lại virus và mất khoảng 3 đến 12 tuần mới có kết quả. Một xét nghiệm khác giúp xác định bệnh nhân HIV là tìm kháng nguyên - chất mà virus tạo ra sau khi xâm nhập cơ thể. HIV tạo ra kháng nguyên p24 trong cơ thể, ngay trước khi các kháng thể phát triển. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ khuyến cáo nam giới đang sinh hoạt tình dục nên xét nghiệm HIV ít nhất một lần trong đời. CDC cũng cho rằng tất cả người dân từ 13 đến 64 tuổi nên làm xét nghiệm hoặc khi bị phơi nhiễm, nghi ngờ.
Để phòng ngừa nhiễm HIV/AIDS, chúng ta nên tránh lạm dụng rượu, ma túy; không dùng chung kim tiêm; quan hệ tình dục an toàn; dùng thuốc dự phòng HIV [PrEP] trước phơi nhiễm mỗi ngày, đặc biệt nhóm quan hệ tình dục đồng giới và gái mại dâm.