[PLO]- Công dân được thể hiện quyền tự do ngôn luận nhưng phải tuân thủ giới hạn mà pháp luật quy định, không được phạm điều cấm.
Sau sự việc bà Nguyễn Phương Hằng bị bắt, nhiều bạn đọc thắc mắc ranh giới giữa quyền tự do ngôn luận và hành vi lạm dụng quyền này để xâm phạm quyền, lợi của cá nhân, tổ chức.
Chúng tôi đã có buổi trao đổi cùng Luật sư Ngô Huỳnh Phương Thảo, Đoàn Luật sư TP.HCM về vấn đề này.
+ Phóng viên: Quyền tự do ngôn luận được pháp luật bảo hộ, kể cả trên không gian mạng. Thế nhưng, việc thể hiện quyền này như thế nào cho đúng trong cuộc sống và trên mạng xã hội thì không phải ai cũng nắm rõ vấn đề. Thưa luật sư, đâu là giới hạn pháp luật quy định như thế nào về quyền tự do ngôn luận? Thực hiện quyền tự do ngôn luận khác với việc lạm dụng nó để xâm phạm quyền, lợi của cá nhân, tổ chức ra sao?
. Luật sư Ngô Huỳnh Phương Thảo: Điều 25 Hiến pháp năm 2013 nêu rõ: “Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình. Việc thực hiện các quyền này do pháp luật quy định”. Như vậy theo quy định của Hiến pháp “quyền tự do ngôn luận” của mọi công dân là quyền được tự do trong giới hạn mà pháp luật quy định, phù hợp với các giá trị đạo đức, văn hóa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Tự do ngôn luận khác với việc tùy tiện vu khống, bôi nhọ, xâm hại đến cá nhân, tổ chức.
Luật sư Ngô Huỳnh Phương Thảo
Tổ chức, cá nhân hoạt động trên không gian mạng phải tuân thủ quy định chung của Luật An ninh mạng. Tại Điều 8 Luật An ninh mạng quy định những hành vi bị nghiêm cấm như: Phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xúc phạm tôn giáo, phân biệt đối xử về giới, phân biệt chủng tộc; thông tin sai sự thật…
Cụ thể hơn, Nghị định 15/2020 đã quy định rõ mức xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi tung thông tin giả mạo, gây hoang mang dư luận trên mạng xã hội. Tại Điều 101 của Nghị định 15/2020 đã quy định: Phạt tiền từ 10 - 20 triệu đồng đối với hành vi lợi dụng mạng xã hội để cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân; cung cấp, chia sẻ thông tin bịa đặt, gây hoang mang trong nhân dân, kích động bạo lực, tội ác, tệ nạn xã hội…
Hiện nay, Bộ Thông tin và Truyền thông mới ban hành Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội có hiệu lực từ ngày 17-6-2021 cũng ghi nhận quy tắc ứng xử của tổ chức, cá nhân như không đăng tải những nội dung vi phạm pháp luật, các thông tin xúc phạm danh dự, nhân phẩm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân khác; sử dụng ngôn ngữ phản cảm, vi phạm thuần phong mỹ tục; tung tin giả, tin sai sự thật...
Như vậy, mọi hành vi tự do ngôn luận nhưng vi phạm điều cấm của pháp luật đã kể trên đều là vi phạm pháp luật. Do đó, mọi người thể hiện quyền tự do ngôn luận nhưng phải tuân thủ giới hạn mà pháp luật quy định, không thể sự dụng quyền này để công kích, xúc phậm đến tổ chức, cá nhân khác.
+ Theo luật sư, để hạn chế tình trạng tấn công cá nhân trên mạng xã hội thì cần thêm những giải pháp nào?
. Trước tiên, các cơ quan quản lý nhà nước như Bộ TT&TT, chính quyền các địa phương cần thắt chặt công tác quản lý, giám sát hoạt động diễn ra trên không gian mạng, nhanh chóng, kịp thời xử lý nghiêm minh các vi phạm.
Với mức độ phổ biến của livestream, cơ quan chức năng cần giám sát việc thực hiện bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã. Những quy chuẩn cụ thể đã được ban hành, người tham gia cần biết tự điều chỉnh thái độ ứng xử của mình sao cho phù hợp. Trước khi muốn truyền tải nội dung gì cũng phải cân nhắc để không vi phạm các quy chuẩn cho phép. Đồng thời, người tham gia mạng xã hội dựa vào quy tắc chung để có căn cứ đề xuất, xử lý những livestream vượt quá giá trị đạo đức, pháp luật.
Bên cạnh đó, các trang công nghệ như Youtube, Facebook… cần có trách nhiệm sàng lọc nội dung, gỡ ngay các clip, livestream có nội dung vi phạm.
. Xin cảm ơn bà!
| Mỗi người dùng mạng xã hội cần hiểu luật Bên cạnh Điều 25 Hiến pháp 2013 quy định công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình thì Điều 34 Bộ luật Dân sự 2015 cũng nêu rõ danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ. Hiện nay các hành vi lợi dụng quyền tự do ngôn luận chủ yếu diễn ra trên môi trường mạng. Chính vì vậy mà một trong những hành vi bị nghiêm cấm được quy định tại Điều 8 Luật An ninh mạng 2018 đã nói rõ nghiêm cấm hành vi thông tin sai sự thật gây hoang mang trong Nhân dân, gây thiệt hại cho hoạt động kinh tế - xã hội, gây khó khăn cho hoạt động của cơ quan nhà nước hoặc người thi hành công vụ, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác. Đồng thời theo Điều 3 Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội của Bộ TT&TT cũng quy định rõ người dùng mạng xã hội phải tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; chịu trách nhiệm về các hành vi, ứng xử trên mạng xã hội. Nói tóm lại các hành vi lợi dụng các quyền tự do ngôn luận và các quyền tự do dân chủ khác để xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân đều sẽ bị xử lý. Nhẹ thì bị xử phạt hành chính từ 10-20 triệu đồng [điểm a, khoản 1, Điều 101, Nghị định 15/2020]. Nặng thì bị xử lý hình sự với khung hình phạt lên đến 7 năm tù [Điều 331 bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017]. Do đó, mỗi người dùng mạng xã hội cầnnhững phải hiểu điều này để không tự biến mình thành người phạm luật, gặp những rắc rối không đáng có. Luật sư ĐẶNG TRƯỜNG THANH, Đoàn Luật sư TP.HCM. |
[PLO]- Xung quanh vụ bà Nguyễn Phương Hằng bị khởi tố, bắt tạm giam, nhiều vấn đề pháp lý được bạn đọc đặt ra, thậm chí có cả những đồn đoán và bịa đặt phi lý được nhiều người lan truyền trên mạng, gây nhiễu loạn dư luận.
TRÚC PHƯƠNG-HỮU ĐĂNG
.
Cập nhật lúc: 20:20, 12/08/2021 [GMT+7]
Quyền tự do ngôn luận của công dân trên không gian mạng là quyền của cá nhân trong việc tự do tìm kiếm, tiếp nhận và truyền đạt thông tin, ý kiến của mình đối với mọi lĩnh vực của đời sống xã hội thông qua việc sử dụng: email, Facebook, Zalo, YouTube…
| Nội dung đăng trên trang Facebook Trần Khoa về vụ "bác sĩ Khoa" rút ống thở đã được cơ quan chức năng xác định là thông tin giả. Ảnh: chụp màn hình |
Theo Luật An ninh mạng năm 2018 và các luật, văn bản có liên quan thì công dân sử dụng, bày tỏ quyền tự do ngôn luận trên mạng phải tuân thủ Hiến pháp và pháp luật; bảo đảm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
* Thông tin cá nhân khác thông tin báo chí
Chỉ cần sở hữu phương tiện điện tử [điện thoại thông minh, laptop] có kết nối internet, cá nhân có quyền tự do truyền đạt thông tin, ý kiến của mình đến người khác mọi nơi, mọi lúc. Chính sự tiện lợi, tiện ích này, cá nhân thoải mái chuyện trò, truyền tải… tất cả các vấn đề, ý tưởng sáng tạo, suy nghĩ của mình lên mạng xã hội [MXH].
Luật sư Cao Sơn Hà, Đoàn Luật sư tỉnh cho biết, quyền tự do ngôn luận của cá nhân trên không gian mạng theo Luật An ninh mạng năm 2018 rộng hơn quyền tự do ngôn luận của cá nhân trên báo chí [theo Luật Báo chí năm 2016]. Bởi, phát ngôn quan điểm cá nhân trên phương tiện báo chí [báo in, báo hình, báo điện tử - loại hình này phải được cấp phép, đăng ký hoạt động theo một quy định rất chặt chẽ] luôn được các cơ quan này kiểm định, kiểm chứng tính hợp pháp, hợp hiến, sự thực khách quan, bởi một bộ phận khá chuyên nghiệp, có trình độ nghiệp vụ, chuyên môn cao, sau đó mới cho phép đăng phát và chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc cho đăng phát.
Trong khi đó, để sở hữu một hay nhiều tài khoản cá nhân trên không gian mạng thì thủ tục đăng ký rất đơn giản. Cá nhân có thể đăng tải, chia sẻ thông tin ngay cả khi chưa có kiểm chứng. Cho nên, tính chính xác của thông tin cá nhân trên không gian mạng không cao.
Chẳng hạn như vụ tài khoản Facebook Lan Nguyen Van đăng bài viết vào sáng 6-8 gây xôn xao dư luận về một người mặc đồ liên quan lĩnh vực mai táng, hỏa táng chở các hũ tro cốt người mất đi giao tại các khu vực phong tỏa phòng dịch ở TP.HCM. Khi báo chí chính thống vào cuộc xác minh thì sự việc không hoàn toàn đúng như bài viết. Thực tế không có hẻm 42 Âu Cơ như bài viết trên trang Facebook này đề cập. Những hũ tro cốt nhắc đến trong bài được giao trên địa bàn nhiều quận như: Tân Bình, Tân Phú, 11, 6, chứ không riêng gì P.Phú Trung, Q.Tân Phú như tài khoản này đăng. Chủ tài khoản Facebook này cũng thừa nhận với báo chí là chỉ thấy và viết theo cảm xúc…
* Không được làm nhục, vu khống người khác
Việc cá nhân sử dụng thông tin trên không gian mạng có hành vi làm nhục, vu khống người khác bị pháp luật nghiêm cấm. Người nào có hành vi vi phạm, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.
Chính vì vậy, tại Khoản 3, Điều 16 Luật An ninh mạng năm 2018 quy định rất rõ khái niệm, thông tin trên không gian mạng có nội dung làm nhục, vu khống bao gồm: xúc phạm nghiêm trọng danh dự, uy tín, nhân phẩm của người khác. Thông tin bịa đặt, sai sự thật xâm phạm danh dự, uy tín, nhân phẩm hoặc gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác.
Theo luật sư Cao Sơn Hà, tự do ngôn luận không đồng nghĩa với việc thích bày tỏ quan điểm, chính kiến của cá nhân tùy tiện. Sự tự do ngôn luận phải đặt trong khuôn khổ Hiến pháp, pháp luật. Các giới hạn này được thể hiện ở các hành vi bị nghiêm cấm, chế tài hành chính, hình sự trong Luật An ninh mạng năm 2018, Luật An toàn thông tin mạng năm 2018, Bộ luật Hình sự năm 2015, Bộ luật Dân sự năm 2015…
Cụ thể, hành vi xúc phạm nhân phẩm, uy tín của người khác trên Facebook là vi phạm Điểm a, Khoản 1, Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP ngày 3-2-2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử [có hiệu lực từ ngày15-4-2020]. Hành vi này bị phạt tiền từ 10-20 triệu đồng và bị buộc gỡ bỏ thông tin vi phạm.
Về trách nhiệm hình sự, hành vi xúc phạm nhân phẩm, uy tín của người khác có thể bị xử lý theo Điều 155 [tội làm nhục người khác], Điều 156 [tội vu khống] của Bộ luật Hình sự năm 2015 nếu người đưa thông tin từ đủ 16 tuổi trở lên, có năng lực chịu trách nhiệm hình sự. Việc sử dụng MXH xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác được Bộ luật Hình sự năm 2015 coi là một tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự của tội làm nhục người khác và có thể bị phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm.
Đoàn Phú