Nguyên nhân tăng hồng cầu

Tế bào hồng cầu là một trong những thành phần chính quan trọng của máu. Chỉ số hồng cầu cao có nghĩa là số lượng tế bào hồng cầu trong máu của bạn cao hơn bình thường. Số lượng hồng cầu bất thường thường là dấu hiệu đầu tiên của bệnh có thể không được chẩn đoán hoặc không có triệu chứng. Vào những thời điểm khác, xét nghiệm có thể chỉ cho bác sĩ theo hướng chẩn đoán nếu có các triệu chứng, như khó thở hoặc mệt mỏi, không thể giải thích được. Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng này. Quá trình điều trị có thể bao gồm một số loại thuốc hoặc liệu trình.

Chỉ số hồng cầu cao có thể là triệu chứng của một số bệnh (bệnh Vaquez) hoặc rối loạn trong cơ thể, mặc dù không cụ thể. Các yếu tố sức khỏe hoặc lối sống có thể gây ra số lượng hồng cầu cao.

Nguyên nhân khiến chỉ số hồng cầu cao bao gồm:

  • Suy tim, gây ra nồng độ oxy trong máu thấp
  • Bệnh tim bẩm sinh
  • Bệnh đa hồng cầu (một rối loạn máu trong đó tủy xương tạo ra quá nhiều tế bào hồng cầu)
  • U thận
  • Bệnh phổi, như khí phế thũng, COPD, xơ phổi (mô phổi bị sẹo)
  • Thiếu oxy (nồng độ oxy trong máu thấp)
  • Phơi nhiễm carbon monoxide (thường liên quan đến hút thuốc)
  • Sống ở độ cao lớn
  • Dùng các loại thuốc tăng cường hiệu suất như steroid đồng hóa (ví dụ, testosterone tổng hợp) hoặc erythropoietin
    Nguyên nhân tăng hồng cầu

Tăng số lượng hồng cầu là tình trạng tăng số lượng các tế bào vận chuyển oxy trong máu. Các tế bào hồng cầu có chức năng vận chuyển oxy từ phổi đến các mô trong cơ thể. Nguyên nhân gây tăng lượng hồng cầu có thể là do lượng oxy cung cấp cho cơ thể bị

Nguyên nhân tăng hồng cầu

Hồng cầu tăng cao. (Ảnh: Health Recovery)

Định nghĩa

Tăng số lượng hồng cầu là tình trạng tăng số lượng các tế bào vận chuyển oxy trong máu. Các tế bào hồng cầu có chức năng vận chuyển oxy từ phổi đến các mô trong cơ thể. Nguyên nhân gây tăng lượng hồng cầu có thể là do lượng oxy cung cấp cho cơ thể bị hạn chế, hoặc do một bệnh lý nào đó gây ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình sản xuất hồng cầu.
Đối với người trưởng thành, lượng hồng cầu bình thường sẽ nằm trong khoảng từ 0.7- 5,2 triệu tế bào/mcL máu đối với nam giới và 0,5- 4,6 triệu tế bào/mcL máu đối với phụ nữ. Ở trẻ em, ngưỡng hồng cầu được cho là cao sẽ khác nhau theo tuổi và giới tính.

Nguyên nhân

Lượng hồng cầu tăng cao có thể là do nồng độ oxy trong máu thấp, do bệnh, hoặc các vấn đề khác.

Nồng độ oxy thấp

Những nguyên nhân khiến nồng độ oxy trong máu thấp, và buộc phải gia tăng sản xuất hồng cầu:

  • Bệnh tim bẩm sinh ở người lớn
  • Suy tim
  • Bệnh bẩm sinh làm giảm khả năng vận chuyển oxy của hồng cầu
  • Độ cao
  • COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính) và các bệnh phổi khác
  • Chứng ngưng thở lúc ngủ
  • Hút thuốc
  • Thuốc tăng cường hiệu suất (ví dụ như thuốc kích thích trong thể thao).

Một số loại thuốc kích thích khả năng sản sinh ra tế bào hồng cầu, bao gồm:

  • Anabolic steroids (một dạng tổng hợp của testosteron)
  • Doping (thường được dùng trong thi đấu thể thao)
  • Tiêm thuốc kích thích tạo hồng cầu (erythropoietin).

Tăng nồng độ tế bào hồng cầu

Mất nước: Nếu thành phần chất lỏng trong máu (huyết tương) giảm, số lượng tế bào hồng cầu sẽ tăng lên. Nguyên nhân là do các tế bào hồng cầu có xu hướng nằm tập trung một chỗ với nhau, trong khi số lượng thì vẫn duy trì ở mức bình thường.

Bệnh thận

Thận có thể sản xuất ra nhiều erythropoietin (một loại hoóc-môn thiết yếu cho quá trình sản xuất hồng cầu) sau khi thực hiện phẫu thuật thận hoặc do ung thư thận. Và điều này trực tiếp kích thích sản xuất tế bào hồng cầu.

Tủy xương tăng sản sinh hồng cầu

  • Đa hồng cầu nguyên phát
  • Các loại bệnh cường huyết do rối loạn tủy xương khác.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Tế bào hồng cầu tăng cao thường chỉ được phát hiện khi bác sĩ chỉ đinh xét nghiệm máu để xác định một bệnh lý nào đó của bạn. Hãy Gọi thoại - Gọi video khám từ xa với bác sĩ chuyên khoa Huyết học hoặc Nội tổng quát để hiểu hơn về kết quả xét nghiệm. Lượng hồng cầu tăng cao và các kết quả khác kèm theo có thể chỉ ra nguyên nhân gây bệnh. Bác sĩ có thể sẽ chỉ định thêm một số xét nghiệm bổ sung để theo dõi tình trạng bệnh.

Số lượng hồng cầu cao trong máu là sự gia tăng các tế bào hồng cầu vận chuyển oxy trong máu. Các tế bào hồng cầu vận chuyển oxy từ phổi đến các mô khắp cơ thể. Số lượng hồng cầu cao có thể là do tình trạng hạn chế cung cấp oxy của cơ thể hoặc tình trạng trực tiếp làm tăng sản xuất hồng cầu.

Định nghĩa về số lượng hồng cầu cao trong máu có thể khác nhau giữa các cơ sở y tế. Theo phạm vi bình thường ở người lớn, mức hồng cầu bình thường có thể trong khoảng từ 4,35 - 5,65 triệu tế bào/microlit (mcL) máu đối với nam giới, và 3,92 - 5,13 triệu tế bào/mcL máu đối với nữ giới. Ở trẻ em, ngưỡng số lượng hồng cầu cao thay đổi theo từng mức tuổi và giới tính.

Nguyên nhân tăng hồng cầu

Nguyên nhân gây tăng hồng cầu trong máu

Số lượng hồng cầu cao có thể do nồng độ oxy trong máu thấp, bệnh thận hoặc các vấn đề khác.

Lượng oxy máu thấp

Cơ thể có thể tăng sản xuất hồng cầu để bù đắp cho bất kỳ tình trạng nào dẫn đến mức oxy máu thấp, bao gồm:

  • Bệnh tim (chẳng hạn như bệnh tim bẩm sinh ở người lớn)
  • Suy tim
  • Một tình trạng xuất hiện khi sinh làm giảm khả năng vận chuyển oxy của các tế bào hồng cầu (bệnh huyết sắc tố)
  • Lên độ cao khiến oxy loãng
  • Đợt cấp COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính) với các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn
  • Xơ phổi (phổi có sẹo và bị tổn thương)
  • Các bệnh phổi khác
  • Chứng ngưng thở lúc ngủ
  • Phụ thuộc nicotine (hút thuốc)

Sử dụng thuốc

Một số loại thuốc có thể kích thích sản xuất các tế bào hồng cầu bao gồm:

  • Các thuốc steroid đồng hóa
  • Truyền máu tăng cường máu
  • Tiêm protein (erythropoietin) giúp tăng cường sản sinh hồng cầu

Tăng mật độ hồng cầu do giảm thể tích máu

Tình trạng mất nước làm cô đặc máu. Nếu thành phần chất lỏng của máu (huyết tương) giảm, ví dụ như trong tình trạng mất nước, số lượng hồng cầu sẽ tăng lên trên 1 đơn vị thể tích nhất định. Điều này là do các tế bào hồng cầu trở nên cô đặc hơn. Khi xét nghiệm, trong 1 lượng máu nhất định sẽ có số lượng hồng cầu tăng lên nhưng thực tế, số lượng tế bào vẫn giữ nguyên.

Bệnh thận

Hiếm khi gặp phải. Trong một số bệnh ung thư thận và đôi khi sau khi ghép thận, thận có thể sản xuất quá nhiều erythropoietin. Điều này giúp tăng cường sản xuất hồng cầu của tủy xương.

Sản xuất quá mức tủy xương

  • Bệnh đa hồng cầu
  • Các rối loạn tăng sinh tủy khác

Các triệu chứng và tổn thương như thế nào?

Số lượng hồng cầu trong máu cao thường được tìm thấy khi bác sĩ yêu cầu các xét nghiệm để giúp chẩn đoán tình trạng bệnh lý nào đó. Kết quả từ xét nghiệm máu có thể chỉ ra nguyên nhân gây bệnh, hoặc bác sĩ có thể đề nghị các xét nghiệm bổ sung để theo dõi tình trạng bệnh hiện mắc.

Tình trạng gia tăng số lượng hồng cầu có thể khiến máu trở nên cô đặc, không chỉ làm tăng nguy cơ gây nghẽn mạch máu do hình thành huyết khối mà còn dẫn đến các vấn đề như lách to, tổn thương gan,…

Các triệu chứng thường gặp có thể bao gồm:

  • Đau đầu
  • Chóng mặt
  • Khó thở
  • Chảy máu cam
  • Tăng huyết áp
  • Suy giảm thị lựuc
  • Ngứa
Nguyên nhân tăng hồng cầu

Điều trị và phòng ngừa tăng hồng cầu

Việc điều trị tương đối quan trọng, giúp giảm thiểu rủi ro của các biến chứng và giảm các triệu chứng khó chịu. Một số biện pháp bao gồm:

  • Trích máu tĩnh mạch – thủ thuật giúp làm giảm số lượng tế bào hồng cầu.
  • Aspirin – ngăn ngừa hình thành cục máu đông gây tắc nghẽn mạch máu
  • Các thuốc ức chế tăng sinh hồng cầu quá mức

Tình trạng tăng hồng cầu có nguyên nhân đến từ các vấn đề di truyền thường không thể phòng ngừa được. Tuy nhiên, khi tình trạng này do một vấn đề cụ thể gia tăng đột ngột, chúng ta có thể phòng tránh bằng cách thay đổi lối sống, hành vi, duy trì một chế độ sinh hoạt tập luyện và ăn uống điều độ, lành mạnh để giảm thiểu tối đa nguy cơ mắc phải. Một số thói quen xấu cần được loại bỏ như hút thuốc, sử dụng rượu bia… đồng thời tăng cường vận động, và đặc biệt là sử dụng các thuốc đúng theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ chính là những yếu tố quan trọng nhất.

Tại sao hồng cầu tăng?

Tăng hồng cầu là tình trạng số lượng các tế bào vận chuyển oxy trong máu, tủy xương hoạt động quá mạnh, tạo ra quá nhiều hồng cầu làm cho máu tăng độ quánh, cô đặc hơn và gây nguy cơ tắc nghẽn máu trong hệ tuần hoàn. Tăng hồng cầu thường gặp ở những người béo phì, tăng huyết áp, người bị bệnh động mạch vành…

Khi nào hồng cầu trong máu tăng?

Tăng hồng cầu giả có thể xảy ra với sự cô đặc máu (do bỏng, tiêu chảy, hoặc sử dụng thuốc lợi tiểu). Ở những bệnh nhân hút thuốc lá, tăng hồng cầu có thể đảo ngược chủ yếu là do thiếu oxy mô do tăng nồng độ carboxyhemoglobin trong máu; sẽ bình thường trở lại khi ngừng hút thuốc lá.

Bệnh tăng hồng cầu mắn là gì?

Đa hồng cầu là là một bệnh tăng sinh tủy mạn ác tính, sự sản xuất này bị rối loạn, tế bào gốc tạo máu hướng dòng hồng cầu trở nên tăng sinh quá mức dẫn đến tăng số lượng hồng cầu, gây ra bệnh. Bệnh nhân đa hồng cầu cần được đánh giá nguy cơ và điều trị tích cực, ngăn ngừa biến chứng bệnh xảy ra.

Số lượng hồng cầu cao có ảnh hưởng gì không?

Trường hợp chỉ số RBC tăng Ngoài ra, số lượng hồng cầu tăng còn thể dẫn đến một số bệnh như gây rối loạn tuần hoàn tim, phổi như bệnh tim bẩm sinh, hẹp động mạch phổi hay tình trạng thiếu oxy. Những người sống ở vùng núi cao hoặc vận động viên sử dụng doping thường chỉ số hồng cầu tăng so với bình thường.