Em mới sinh mổ bé đầu tiên được 3 tháng 1 tuần. Tuần trước, do nhận thấy có một số dấu hiệu giống như nghén nên em đi khám thì biết mình đã có thai được khoảng 4 tuần. Bác sĩ cho em hỏi là có thai sau sinh mổ 3 tháng có nguy hiểm không? Vợ chồng em hiếm muộn, chữa mãi mới có con nên em không muốn bỏ thai. Nhờ bác sĩ tư vấn giúp em làm thế nào để bảo đảm an toàn cho cả mẹ và bé?
Ngọc Mai, Phù Cát, Bình Định
Bác sĩ trả lời
Chào bạn Ngọc Mai
Với câu hỏi có thai sau sinh mổ 3 tháng có nguy hiểm không? Làm thế nào để bảo đảm an toàn cho cả mẹ và bé?, ThS–BS Huỳnh Kim Dung hiện đang làm việc tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Phương Châu [Cần Thơ] giải đáp như sau:
Để biết có thai sau sinh mổ 3 tháng có nguy hiểm không, bạn cần biết về khoảng thời gian mang thai sau sinh mổ bao lâu là an toàn và những rủi ro có thể xảy ra nếu mang thai sau sinh mổ sớm và những lưu ý cần tuân thủ:
Khoảng thời gian an toàn mang thai lại sau sinh mổ
Có một số chuyên gia cho rằng cần phải đợi 12-15 tháng sau mổ mới có thể mang thai lại. Một số tác giả khác lại cho rằng cần đến 18-24 tháng thì mới an toàn. Tổ chức Y tế Thế giới [WHO] khuyến cáo 24 tháng là thời gian lý tưởng để mang thai lại sau sinh mổ nhằm giảm bớt các nguy cơ cho mẹ và trẻ sơ sinh. Nhìn chung, bạn nên đợi ít nhất 6 tháng đến 1 năm sau sinh mổ mới có thể tiếp tục mang thai trở lại.
Hiện tại, bạn đã có thai lại sau sinh mổ 3 tháng. Dĩ nhiên đây là một thai kỳ có nguy cơ. Việc để thai được hay không cũng phụ thuộc vào nhiều yếu tố, chẳng hạn: tuổi mẹ, tình trạng mong con hiếm muộn, thai kỳ trước có biến chứng hay không, tình trạng sức khỏe hiện tại của bạn… Do đó, bạn cần thảo luận và theo dõi với bác sĩ để xem xét và cân nhắc.
Việc mang thai lại quá sớm sau sinh mổ có thể gây ra một số nguy cơ:
- Vỡ tử cung: theo 1 nghiên cứu vào năm 2010 thì tỷ lệ xảy ra là 5% nếu mang thai sau sinh mổ dưới 18 tháng
- Nhau tiền đạo, nhau cài răng lược, nhau bong non
- Sinh non
- Thai nhẹ cân.
Làm thế nào để an toàn cho cả mẹ và thai nhi?
Thực tế là không có cách nào có thể ngăn cản những nguy cơ đã đề cập ở trên xảy ra. Chỉ có thể phát hiện sớm để giảm các biến chứng đến mức tối đa, bằng cách:
- Theo dõi thai kỳ thật chặt chẽ ở bệnh viện chuyên khoa
- Chế độ ăn cần được bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho thai kỳ
- Thảo luận cùng bác sĩ về kế hoạch chuẩn bị cho thời điểm em bé ra đời thích hợp.
Do đó, nếu trong các lần khám thai, kết quả kiểm tra mọi thứ không có gì nguy hiểm, bạn vẫn tiếp tục theo dõi thai kỳ như bình thường và không cần quá lo lắng nhé!
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Mới đây, nữ ca sĩ Hải Băng chia sẻ thông tin về việc có bầu, thai nhi 2 tháng tuổi và đã có tim thai. Niềm vui chưa kịp đến kèm theo đó là rất nhiều lo lắng. Bởi, Hải Băng mới sinh mổ 3 tháng trước đó. Đây là lần thứ 3 nữ ca sĩ này mang bầu.
Hải Băng cũng bày tỏ sự lo lắng trong lần mang thai này. Cô cho biết các bác sĩ cũng nhận định việc giữ em bé là điều rất khó do vết mổ chưa lành, nguy cơ nứt vỡ tử cung khá cao.
GS.TS Nguyễn Đức Vy, nguyên Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương, cũng nhận định những nguy hiểm có thể xảy ra đối với trường hợp này.
Bác sĩ này cho hay bản thân mình từng gặp không ít trường hợp tương tự. Mặc dù bác sĩ đã có những hướng dẫn trong vấn đề phòng tránh thai nhưng “sự cố” vẫn xảy ra.
“Sau sinh mổ phải ít nhất 18-24 tháng, phụ nữ mới nên có thai trở lại. Nếu mới sinh mổ 3 tháng lại có bầu rất dễ gây nứt, vỡ tử cung. Đó là chưa kể trước đó sản phụ đã được mổ như thế nào”, GS.TS Nguyễn Đức Vy chia sẻ.
| Hải Băng vừa sinh bé trai vào tháng 7. |
Trường hợp người mẹ muốn bỏ thai nhi, phá thai bằng thuốc gây co tử cung, dễ dẫn tới nguy cơ làm nứt sẹo nếu không được thực hiện tại các bệnh viện để có sự can thiệp kịp thời của bác sĩ.
Là người từng gặp không ít ca “dở khóc dở cười” khi hai vợ chồng bị “nhỡ”, bác sĩ sản khoa Lê Thị Kim Dung, Phòng khám sản khoa Thái Hà, Đống Đa, Hà Nội, cũng cùng quan điểm trên. Theo bác sĩ Dung, sinh mổ là một cuộc đại phẫu với thao tác rạch một đường nhỏ ở phía bụng dưới và tử cung của người mẹ để lấy em bé ra được dễ dàng.
“Sản phụ sinh mổ mới được 3 tháng, vết mổ có thể chưa liền hoàn toàn. Nếu có thai, nguy cơ vỡ tử cung rất cao. Trường hợp sản phụ để sinh sẽ nguy hiểm. Hơn nữa, phụ nữ sinh mổ cần nhiều thời gian hơn so với sinh thường để cổ tử cung phục hồi lại trạng thái bình thường trước khi mang thai lần sau. Đặc biệt, khoảng thời gian dành cho việc phục hồi vết mổ trong tử cung rất dài. Nếu mang thai lần sau quá sớm, vết mổ bục ra là chuyện không thể tránh khỏi”, bác sĩ Dung nhấn mạnh.
Bên cạnh đó vị bác sĩ này cũng chỉ ra, việc phá thai, hút thai ở trường hợp này cũng có thể dẫn tới tình huống thủng tử cung. Bởi tử cung của phụ nữ mới sinh xong còn rất mềm bên cạnh vết mổ cũ.
“Trường hợp này không có biện pháp nào là tối ưu. Dù là bỏ thai hay dưỡng thai đều rất căng thẳng. Nếu thai kỳ tốt đẹp, người phụ nữ cần tính toán việc sẽ phải chăm sóc cho hai con nhỏ”, bác sĩ Dung cho biết thêm.
Chuyên gia sản khoa khuyến cáo phụ nữ sinh mổ và có ý định mang thai trở lại nên có cuộc kiểm tra sức khỏe định kỳ để biết cơ thể cần bổ sung gì và chuẩn bị tâm lý tốt nhất trước khi chào đón em bé mới. Nếu phụ nữ mang thai trở lại trước khi sinh mổ một năm cần được chăm sóc và quản lý thai kỳ chặt chẽ bởi nguy cơ bục tử cung có thể xảy ra bất cứ lúc nào.
Hầu như các thai phụ đã từng sinh mổ lần đầu đều có rất nhiều thắc mắc, lo lắng về vấn đề mang thai lần thứ hai. Những thắc mắc phổ biến trong trường hợp này đều là về những biến chứng với thai nhi hay lo lắng về súc khỏe. Bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ cung cấp kiến thức cần thiết dành cho các thai phụ đang có ý định mang thai sau sinh mổ.
1. Sẹo sau sinh mổ bao lâu mới lành?
- Các thai phụ và người nhà chỉ nhìn thấy vết mổ ngoài da. Vết mổ ấy sẽ lành nhanh chóng trong vòng 7-14 ngày nếu không bị nhiễm trùng. Tuy nhiên, vấn đề phẫu thuật không chỉ có thế. Vết mổ xẻ ở thân thân tử cung mất thời gian lâu hơn để lành.
- Thời gian lành thông thường của các cơ quan phẫu thuật là 4-6 tuần. Của tử cung cũng tương tự. Nó sẽ lành trong khoảng thời gian 3 tháng. Tuy nhiên, ta còn có vấn đề sau mổ. Chúng bao gồm dây dính sau mổ và độ vững chắc của tủ cung.
Có hai vấn đề thường gặp khi lành vết thương sau phẫu thuật:
1.1 Về dây dính
- Cơ thể sẽ hình thành các “sẹo” dạng sợi. Khi phẫu thuật, máu chảy ra từ vết thương sau đó sẽ đông lại. Mất khoảng 7 ngày để những phần máu này được cơ thể hấp thụ lại và tiêu hủy. Tuy nhiên, phần dây dính đôi khi trở thành cầu nối để hình thành các mô sẹo. Các mô sẹo sẽ bám vào các sợi tơ huyết, hình thành các sẹo dạng sợi, gây dây dính các cơ quan trong ổ bụng.
- Thường gặp nhất là dây dính đại tràng, bàng quang, phần phụ, niệu quản.
1.2. Sẹo ở tử cung
- Tử cung là ột cơ quan bao gồm các hệ thống mô cơ phức tạp. Sẹo lành là mô sẹo, bản chất là collagen, không phải bản chất là cơ.
- Chính vì vậy, dù cơ thể có liền sẹo và lành tốt đến mấy thì độ bền chắc của tử cung cũng không thể như cũ. Độ co giãn và chịu lực của tư cung, sự trương nở của phần cơ tử cung có thể không đảm bảo cho việc mang thai lần 2.
- Điều đó còn tùy thuộc vào lúc mổ, bác sĩ sẽ rạch ngang phần cổ hay rạch dọc thân tử cung để lấy thai.
2. Sinh mổ sau bao lâu thì nên mang thai lại?
Theo các hiệp hội sinH sản trên thế giới, Như hội sinh sản Mỹ [ACOOC] hay châu Âu [RCOOC], để đảm bảo an toàn sau khi sinh mổ, phụ nữ nên chờ từ 18-23 tháng mới nên có thai lại.
>> Một trong những quyết định quan trọng mà bắt buộc mẹ phải chọn lựa đó là sinh thường hay sinh mổ. Vậy có nên sinh mổ không? Tìm hiểu ngay!
Rất nhiều nguyên nhân để cần từ 18-23 tháng mới nên có thai lại như:
- Thời điểm đó là độ giãn cách phù hợp để độ lành của tử cung đạt sự vững chắc trước khi có thai mới.
- Những vết phẫu thuật ở bụng hay những vết rạch trong cổ tử cung và thành bụng cũng cần thời gian để lành lại
- Bên cạnh đó thời gian này các mẹ đang rất yếu vì vừa sinh mổ và lại đang phải nuôi con nhỏ.
- Việc mất máu trong khi sinh mổ cũng khá nhiều. Vì vậy các mẹ cần nhiều thời gian để máu được phục hồi và lấy lại sức khỏe tốt nhất
- Việc lấy lại khoái cảm sau khi sinh mổ cũng cần nhiều thời gian hơn sinh thường.
- Các nguy cơ biến chứng ở thai nhi và trọng lượng thai nhi thấp cũng sẽ xảy ra nếu người mẹ có thai quá vội vàng sau khi sinh mổ.
- Việc nuôi con bằng sữa mẹ cũng là một phương pháp ngừa thai tự nhiên. Nên khả năng đậu thai trong thời gian nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn là rất khó xảy ra.
Sau sinh mổ, bạn nên đợi sau 2 năm đẻ mổ lần đầu tiên thì mới nên có thai lại nhé. Có rất nhiều lý do để bạn cần giữ khoảng cách tối thiểu giữa 2 lần sinh là như vậy. Nếu không đảm bảo được khoảng thời gian này, sản phụ và thai nhi sẽ phải đối mặt với nhiều nguy cơ nguy hiểm, thậm chí ảnh hưởng đến cả tính mạng.
3. Các nguy cơ khi mang thai quá sớm sau sinh mổ
Việc có thai quá sớm sau khi sinh mổ sẽ khiến thai phụ phải đứng trước những rủi ro gây nguy hiểm đến sức khỏe của cả sản phụ và thai nhi.
3.1. Đối với mẹ
Bục [bung] vết sẹo mổ cũ:- Bục vết sẹo mổ cũ là nguy cơ phổ biến nhất ở sản phụ đã từng sinh mổ.
- Trên thực tế, vết sẹo sinh mổ cũ ở trên tử cung sẽ tiếp tục được củng cố, ngày càng dày lên. Tuy nhiên, thai ngày càng to khiến áp lực mà tử cung phải chịu ngày một lớn hơn.
- Đặc biệt là khi cơ co chuyển dạ tự nhiên xuất hiện hoặc khi rặn để sinh thường. Việc vết sẹo mổ cũ bị bục sẽ gây nguy hiểm cho cả mẹ và bé, thậm chí cả tử vong.
- Do đó, nếu đã có sinh mổ, bạn cần phải khám bác sĩ chuyên khoa thường xuyên để đảm bảo nguy cơ có thể xảy ra
- Đây là một dạng thai ngoài tử cung rất nguy hiểm.
- Có hai trường hợp:
- Dạng 1: Thai làm tổ ở vết mổ cũ và phát triển ngay trên vết mổ. Ở giai đoạn sớm gây chảy máu nặng và phải hủy thai. Nếu thai tiếp tục phát triển, nhau thai có thể gây hiện tượng nhau bám thấp hoặc nhau cài răng lược.
- Dạng 2: Nhau thai cấy sâu vào cơ và lớp mô sợi ở tử cung tại vết mổ cũ. Thậm chí có trường hợp, xuyên thủng tử cung xâm lấn vào hố chậu gây chảy máu dữ dội dẫn đến tử vong.
- Cả hai trường hợp đều tác động trực tiếp vào các cơ quan bên trong gây chảy nhiều máu khiến sản phụ tử vong.
- Như đã nói, dây dính thường xảy ra sau phẫu thuật. Những dây dính có thể dính vào bàng quang, ruột, niệu quản, phần phụ.
- Khi chuyển dạ, nếu phải phẫu thuật lần nữa, rất khó khăn để đi vào lại vết mổ cũ. Đôi khi việc cắt bỏ dây dính rất khó khăn, mất máu sau mổ và dây dính tái lại, thời gian mổ sẽ kéo dài hơn.
3.2. Đối với thai nhi
Không chỉ người mẹ có thể gặp nguy hiểm khi mang thai quá sớm sau sinh mổ mà chính đứa trẻ cũng có nhiều nguy cơ, biến chứng cao.
Các nguy cơ thường thấy:- Nguy cơ sinh non rất cao.
- Trẻ sẽ kém phát triển hơn.
- Đặc biệt nếu gặp trường hợp nhau tiền đạo cài răng lược còn gây tình trạng mất máu, thậm chí dẫn đến tử vong.
>> Khi ra đời càng sớm, trẻ càng gặp nhiều vấn đề về sức khỏe. Vậy rốt cuộc thì trẻ sinh non sẽ đối diện với những nguy cơ nào? Tìm hiểu ngay tại đây!
4. Nếu đã “lỡ” mang thai sau sinh mổ quá sớm, bạn cần làm gì?
- Khi đã sinh mổ, mà “lỡ” mang thai thì cần lưu ý gì? Khi đã có từ “lỡ” tức là việc mang thai này đã ngoài ý muốn. Thường điều đầu tiên là việc hoang mang và lo lắng về thai kì. Bên cạnh đó là sức khỏe, kinh tế và thực tế đặt ra là có đảm bảo cho một thai kì an toàn hay không?
- Trong trường hợp bạn “lỡ” mang thai sau khi sinh mổ thì cũng không nên quá hoang mang và lo lắng. Những trường hợp đặc biệt mà việc giữ lại thai là không tốt cho sức khỏe của người mẹ thì việc quyết định “giữ” hay không đều dựa vào lựa chọn của bản thân sản phụ và gia đình.
- Thay vì lo lắng, thai phụ nên tham khảo một vài lưu ý sau đây để có quá trình mang thai thật an toàn.
Các lưu ý:
- Tiến hành khám sức khỏe sớm ngay khi phát hiện có thai. Nhờ đó có thể đánh giá các nguy cơ có thể xảy ra cho cả mẹ và bé
- Nếu tuổi thai trên 12 tuần thì nên giữ thai lại vì việc phá thai hay hút thai ở trường hợp này đều có nguy cơ cao. Như đã nói ở phần nguy cơ trên, nguy cơ bục vết mổ và vỡ tử cung là rất cao.
- Khám định kỳ thường xuyên và nên trao đổi với các bác sĩ ngay nếu thấy xuất hiện những dấu hiệu khác lạ đối với cơ thể
- Trong 3 tháng cuối của thai kỳ thì nguy cơ bung vết mổ hoàn toàn có thể xảy ra. Vì thế sản phụ cần đặc biệt chú ý trong giai đoạn này.
5. Những dấu hiệu cảnh báo cần phải nhập viện ngay
Những nguy cơ mà sản phụ phải đối mặt khi mang thai sớm sau sinh mổ là tương đối nhiều. Do đó, các sản phụ cần đặc biệt chú ý khi cơ thể có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.
Một số dấu hiệu cần lưu ý:
1. Ra máu âm đạo- Nếu thấy xuất hiện máu ở âm đạo trong bất kỳ giai đoạn nào của thai kỳ thì sản phụ cũng phải đến các cơ sở y tế. Sự giúp đỡ của bác sĩ là điều tối cần thiết.
- Tình trạng xuất huyết âm đạo xuất hiện trong giai đoạn đầu của thai kỳ là dấu hiệu của bất thường về nhau. Qua đó, đây là dấu hiệu dọa sảy, sảy hoặc đẻ non.
- Khi phát hiện dịch âm đạo ra nhiều hơn bình thường. Đôi khi có mùi tanh nồng và hơi nhớt thì đó là dấu hiệu của việc rỉ ối hay vỡ ối sớm. Thậm chí nước ối đã nhiễm trùng, trắng đục, như mủ.
- Hiện tượng này có thể dẫn đến nguy cơ sinh non, sa nhau, bong nhau non.
- Nguy hiểm hơn là gây nhiễm trùng cho thai nhi và sản phụ.
- Nếu sản phụ có các cơn đơn đột ngột dữ dội, co thành chu kỳ và diễn ra liên tục thì cần đến ngay bệnh viện để theo dõi.
- Đây thường là dấu hiệu dọa sinh non. Cơ thể đang tìm cách tống thai ra ngoài vì có bất thường cơn co tử cung.
- Vào giai đoạn thai ở tuần thứ 20 thì mẹ nên theo dõi các cử động của thai nhi.
- Trung bình số cử động của thai nhi vào khoảng 10 lần trong 2 giờ.
- Nếu số cử động dưới con số đó thì đó có thể là dấu hiệu nguy hiểm nên mẹ cần đến viện ngay để kiểm tra. Có thể thai đã chết và lưu trong tử cung. Nếu không kiểm tra giải quyết sớm, sẽ gây nhiễm trùng, thậm chí tử vong cho mẹ.
Bên cạnh các dấu hiệu kể trên nếu thai phụ có những triệu chứng đột ngột khác cũng cần theo dõi. Ví dụ như sốt cao trên 38 độ, ngất xỉu, khó thở, đau tức ngực và đầu, co giật,.. thì cũng cần đến ngay bệnh viện để có những can thiệp kịp thời.
6. Điều cần ghi nhớ để có một thai kỳ an toàn sau sinh mổ
Việc mang thai sau sinh mổ còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tuổi tác, sức khỏe của người mẹ. Vì vậy, trước khi quyết định mang bầu tiếp bạn nên có cuộc kiểm tra sức khỏe định kỳ. Qua đó, để biết cơ thể cần bổ sung gì và chuẩn bị tâm lý tốt nhất trước khi chào đón em bé mới.
>> Nhấn vào đây để đọc ngay bài viết của Bác sĩ để biết cách có một thai kỳ khỏe mạnh nhé!
Liệu tôi có thể sinh thường sau lần sinh mổ trước đó?
Khi đảm bảo đủ an toàn, điều đó là hoàn toàn có thể. Khi đả bảo được sức khỏe mẹ, sức khỏe thai kì, và thai cũng như các yếu tố nguy cơ ko có thì hoàn toàn có khả năng sinh qua ngả âm đạo.
Vì vậy, cũng như các lời khuyên ở trên, cần những điều kiện thích hợp để có thai. Bạn cũng cần lo lắng về kinh tế đảm bảo, cũng như sức khỏe để chuẩn bị cho thai kì tiếp theo. Gia đình cũng cần có những chuẩn bị nhất định về tâm lý và phản ứng trong tình huống khó khăn của thai kì.
Bác sĩ Nguyễn Quang Hiếu