So sánh mạch gỗ và mạch rây Sinh 11
1. Các dòng vận chuyển vật chất trong câyTrong cây có các dòng vận chuyển vật chất sau: Show - Dòng mạch gỗ (còn gọi là Xilem hay dòng đi lên): vận chuyển nước và ion khoáng từ đất vào mạch gỗ của rễ và tiếp tục dâng lên theo mạch gỗ trong thân để lan tỏa đến lá và các phần khác của cây. Đặc điểm: vận chuyển ngược chiều trọng lực và có lực cản thấp. - Dòng mạch rây (dòng đi xuống):vận chuyển các chất hữu cơ và các ion khoáng di dộng như K+, Mg2+… từ các tế bào quang hợp trong phiến lá vào cuống lá rồi đến nơi cần sử dụng hoặc dự trữ trong rễ, hạt, củ, quả … Đặc điểm: vận chuyển xuôi theo chiều trọng lực và có lực cản. 2.Mối quan hệ giữa dòng mạch gỗ và dòng mạch rây- Dòng mạch gỗ và dòng mạch rây là 2 con đường dẫn truyền các chất không hoàn toàn độc lập trong cây. - Nước có thể từ mạch gỗ sang mạch rây và từ mạch rây sang mạch gỗ theo con đường vận chuyển ngang 3. Bài tậpCâu 1.Chứng minh cấu tạo của mạch gỗ thích nghi với chức năng vận chuyển nước và các ion khoáng từ rễ đến lá. Hướng dẫn - Mạch gỗ gồm các tế bào quản bào và mạch ống đều là các tế bào chết, rỗng, không có màng và không có bào quan→không hình thành lực cản dòng vận chuyển và không hao tổn năng lượng trong quá trình vận chuyển. - Thành tế bào được linhin hóa bền vững→chịu được áp lực của nước trong vận chuyển - Cách sắp xếp hợp lý giúp dòng vận chuyển liên tục từ rễ lên lá: + Các tế bào cùng loại nối với nhau thành những ống dài từ rễ lên đến tận các tế bào nhu mô của lá, tạo thuận lợi cho dòng vận chuyển nhựa nguyên di chuyển bên trong. + Các ống xếp sít nhau cùng loại (quản bào – quản bào, mạch ống – mạch ống) hay khác loại (quản bào – mạch ống) theo cách lỗ bên của một ống sít khớp với lỗ bên của ống bên cạnh, đảm bảo cho dòng vận chuyển bên trong được liên tục nếu một số ống nào đó bị hư hỏng hay bị tắc và cũng là con đường cho dòng vận chuyển ngang. Câu 2.Động lực nào giúp dòng nước và ion khoáng di chuyển từ rễ lên lá? Hướng dẫn - Động lực giúp dòng nước và ion khoáng di chuyển từ rễ lên lá là: + Áp suất rễ (động lực đầu dưới), + Lực hút do sự thoát hơi nước ở lá (động lực đầu trên) + Lực liên kết giữa phân tử nước với nhau và giữa phân tử nước với vách mạch gỗ. Câu 3.Nếu một ống mạch gỗ bị tắc, dòng mạch gỗ có thể tiếp tục đi lên đươc không? Vì sao? Hướng dẫn - Nếu 1 ống mạch gỗ bị tắc, dòng vận chuyển vẫn tiếp tục đi lên được bằng cách di chuyển ngang qua các lỗ bên vào ống bên ống bên cạnh và tiếp tục đi lên. Câu 4.Động lực nào đẩy dòng mạch rây đi từ lá đến rễ và các cơ quan khác? Hướng dẫn - Động lực đẩy dòng mạch rây đi từ lá đến rễ và các cơ quan khác là sự chênh lệch về áp suất thẩm thấu giữa cơ quan cho (lá) và cơ quan nhận (rễ, hạt, quả…). |
