Câu hỏi:Phân biệt hệ tuần hoàn đơn và hệ tuần hoàn kép
Lời giải:
Giống nhau: Đều là một hệ thống tuần hoàn.
Khác nhau:
Hệ tuần hoàn đơn | Hệ tuần hoàn kép |
- Có 1 vòng tuần hoàn - Tim có 2 ngăn [ 1 tâm thất, 1 tâm nhĩ] - Máu chảy trong động mạch với áp lực trung bình - Máu đi nuôi cơ thể là máu pha hoặc máu đỏ tươi - Hiệu quả thấp - Đại diện : lớp cá | - Có 2 vòng tuần hoàn - Tim có 3 hoặc 4 ngăn [ 1 hoặc 2 tâm thất, 2 tâm nhĩ] - Máu chảy trong động mạch với áp lực cao - Máu đi nuôi cơ thể là máu giàu oxi [ đỏ thẫm] - Hiệu quả cao - Đại diện : Lớp lưỡng cư, bò sát, chim và thú |
Cùng Top lời giải tìm hiểu chi tiết hơn về hệ tuần hoàn và đặc điểm của hệ tuần hoàn đơn và hệ tuần hoàn kép nhé:
1. Hệ tuần hoàn:
Hệ tuần hoàn là hệ cơ quan có chức năng tuần hoàn máu trong cơ thể của hầu hết các loài động vật. Hệ tuần hoàn sẽ vận chuyển các chất dinh dưỡng, ôxy, cacbon điôxít, hormone, tế bào máu ra và vào các tế bào trong cơ thể để nuôi dưỡng nó và giúp chống lại bệnh tật, ổn định nhiệt độ cơ thể và độ pH, và để duy trì cân bằng nội môi.
2. Cấu tạo của hệ tuần hoàn
- Dịch tuần hoàn: máu hoặc hỗn hợp máuvàdịch mô, hoà tan các chất dinh dưỡng và các chất khí → vận chuyển các chất từ cơ quan này sang cơquan khác đáp ứng cho các hoạt động sống của cơ thể.
- Tim: hút và đẩy máu trong hệ mạch → máu được tuần hoàn liên tục trong hệ mạch
- Hệ thống mạch máu:
+ Động mạch: Dẫn máu từ tim đến các mao mạch và các tế bào
+ Mao mạch:Dẫn máu từ động mạch với tĩnh mạch
+ Tĩnh mạch: Dẫn máu từ các các mao mạch về tim
3. Chức năng của hệ tuần hoàn:
- Vận chuyển oxy và chất dinh dưỡng đến các cơ quan của cơ thể
-Mang các chất thải của quá trình trao đổi chất đến các cơ quan bài tiết
-Chống lại sự nhiễm khuẩn trong hệ miễn dịch
-Vận chuyển hormone
4. Cơ quan:
* Dịch tuần hoàn: máu hoặc hỗn hợp dịc máu + dịch mô
* Tim: là một cái máy bơm và hút máu trong mạch máu
* Mạch máu:
-Động mạch
-Tĩnh mạch
-Mao mạch
Hệ tuần hoàn đơn: Hệ thống tuần hoàn đơn là hệ thống tuần hoàn mà máu chỉ đi qua tim một lần trước khi đến các mô của cơ thể.
Hệ tuần hoàn kép:Hệ thống tuần hoàn kép là hệ thống tuần hoàn trong đó máu sau khi được ô-xy hóa sẽ trở lại tim lần thứ hai trước khi được phân phối đến các mô trong cơ thể.
Gồm:
-Vòng tuần hoàn phổi
-Vòng tuần hoàn hệ thống
5. Chiều hướng tiến hoá của hệ tuần hoàn
Ban đầu, các sinh vật chưa có hệ tuần hoàn, trong quá trình tiến hóa, hệ tuần hoàn mới xuất hiện.
+ Từ có hệ tuần hoàn → hệ tuần hoàn ngày càng hoàn thiện.
+ Từ hệ tuần hoàn hở → hệ tuần hoàn kín.
+ Từ tuần hoàn đơn [tim 2 ngăn với một vòng tuần hoàn - cá] →tuần hoàn kép [từ tim ba ngăn, máu pha nhiều – lưỡng cư → tim ba ngăn với vách ngăn trong tâm thất, máu ít pha trộn hơn - bò sát →tim bốn ngăn máu không pha trộn – chim, thú].
+ Tim bơm máu vào động mạch, máu theo động mạch đến hệ thống mao mạch mang tại đây diễn ra quá trình trao đổi khí, máu trở thành máu đỏ tươi [giàu oxi], tiếp theo vào động mạch lưng và vào hệ thống mao mạch tại đây diễn ra trao đổi khí, máu trở thành máu đỏ thẫm [nghèo oxi] theo tĩnh mạch trở về tim.
+ Hệ tuần hoàn của cá gọi là hệ tuần hoàn đơn vì chỉ có một vòng tuần hoàn.
- Đường đi của máu trong hệ tuần hoàn kép của thú:
+ Vòng tuần hoàn lớn: máu giàu \[O_2\] được tim bơm vào động mạch chủ đến các động mạch nhỏ hơn và đến mao mạch ở các cơ quan, bộ phận để thực hiện trao đổi khí và chất, sau đó máu giàu \[CO_2\] đi theo tĩnh mạch về tim.
+ Vòng tuần hoàn nhỏ: máu giàu \[CO_2\] được tim bơm lên phổi để trao đổi khí và trở thành máu giáu \[O_2\] quay trở lại tim.Hệ tuần hoàn của thú được gọi là hệ tuần hoàn kép vì có hai vòng tuần hoàn [lớn và nhỏ].
- Ưu điểm của hệ tuần hoàn máu trong hệ tuần hoàn kép so với hệ tuần hoàn đơn: máu sau khi trao đổi khí ở mao mạch phổi, máu quay về tim và được tim bơm đến các cơ quan dưới áp lực cao, máu chảy nhanh, đi xa, tạo ra áp lực thuận lợi cho quá trình trao đổi chất ở mao mạch.
+ Ở hệ tuần hoàn đơn của cá, khi máu từ tim đi qua hệ thống mao mạch ở mang thì huyết áp giảm nhanh, do vậy máu chảy trong động mạch lưng đi đến các cơ quan dưới áp lực trung bình.
+ Ở hệ tuần hoàn kép, sau khi trao đổi khí ở mao mạch phổi, máu quay về tim và được tim bơm đến các cơ quan dưới áp lực cao, máu chảy nhanh, đi xa tạo ra áp lực thuận lợi cho quá trình trao đổi chất ở mao mạch.
Ghi nhớ
- Động vật đa bào có cơ thể nhỏ, dẹp và động vật đơn bào không có hệ tuần hoàn, các chất được trao đổi qua bề mặt cơ thể.
- Hệ tuần hoàn hở có một đoạn máu đi ra khỏi mạch máu và trộn lẫn với dịch mô, máu chảy dưới áp lực thấp và chảy chậm.
- Hệ tuần hoàn kín có máu lưu thông trong mạch kín dưới áp lực cao hoặc trung bình, máu chảy nhanh.
- Hệ tuần hoàn đơn có một vòng tuần hoàn, máu chảy dưới áp lực trung bình.
- Hệ tuần hoàn kép có hai vòng tuần hoàn [ vòng tuần hoàn lớn đi khắp cơ thể và vong tuần hoàn nhỏ qua phổi], máu chảy dưới áp lực cao và chảy nhanh.
Xem thêm các sách tham khảo liên quan:
Giải Bài Tập Sinh Học 11 – Bài 18: Tuần hoàn máu giúp HS giải bài tập, cung cấp cho học sinh những hiểu biết khoa học về đặc điểm cấu tạo, mọi hoạt động sống của con người và các loại sinh vật trong tự nhiên:
Trả lời câu hỏi Sinh 11 Bài 18 trang 78:
– Hãy chỉ ra đường đi của máu [bắt đầu từ tim] trên sơ đồ hệ tuần hoàn hở [hình 18.1] và hệ tuần hoàn kín [hình 18.2].
– Cho biết những ưu điểm của hệ tuần hoàn kín so với hệ tuần hoàn hở.
– Cho biết vai trò của tim trong tuần hoàn máu.
Lời giải:
– Đường đi của máu [bắt đầu từ tim] trên sơ đồ hệ tuần hoàn hở [hình 18.1] và hệ tuần hoàn kín [hình 18.2]:
+ Đường đi của máu trong hệ tuần hoàn hở: Tim → Động mạch → Khoang cơ thể → Tĩnh mạch → Tim
+ Đường đi của máu trong hệ tuần hoàn kín: Tim → Động mạch → Mao mạch → Tĩnh mạch →Tim.
– Ưu điểm của hệ tuần hoàn kín so với hệ tuần hoàn hở: máu chảy trong mao mạch với áp lực cao hoặc trung bình, tốc độ máu chảy nhanh. Máu đi được xa, điều hòa và phân phối máu đến các cơ quan nhanh, do vậy, đáp ứng được nhu cầu trao đổi khí và chất cao.
Trả lời câu hỏi Sinh 11 Bài 18 trang 79:
– Hãy chỉ ra đường đi của máu trong hệ tuần hoàn đơn của cá [xuất phát từ tim] và giải thích tại sao hệ tuần hoàn của cá gọi là hệ tuần hoàn đơn [18.3A].
– Hãy chỉ ra đường đi của máu trong hệ tuần hoàn kép của thú và giải thích tại sao hệ tuần hoàn của thú được gọi là hệ tuần hoàn kép [hình 18.3B].
– Cho biết ưu điểm của hệ tuần hoàn máu trong hệ tuần hoàn kép so với hệ tuần hoàn đơn.
Lời giải:
– Đường đi của máu trong hệ tuần hoàn đơn của cá: Tim bơm máu vào động mạch, máu theo động mạch đến hệ thống mao mạch mang tại đây diễn ra quá trình trao đổi khí, máu trở thành máu đỏ tươi [giàu oxi], tiếp theo vào động mạch lưng và vào hệ thống mao mạch tại đây diễn ra trao đổi khí, máu trở thành máu đõ thẩm [nghèo oxi] theo tĩnh mạch trở về tim.
Hệ tuần hoàn của cá gọi là hệ tuần hoàn đơn vì chỉ có một vòng tuần hoàn.
– Đường đi của máu trong hệ tuần hoàn kép của thú:
+ Vòng tuần hoàn lớn: máu giàu O2 được tim bơm vào động mạch chủ đến các động mạch nhỏ hơn và đến mao mạch ở các cơ quan, bộ phận để thực hiện trao đổi khí và chất, sau đó máu giàu CO2 đi theo tĩnh mạch về tim.
+ Vòng tuần hoàn nhỏ: máu giàu CO2 được tim bơm lên phổi để trao đổi khí và trở thành máu giáu O2 quay trở lại tim.
Hệ tuần hoàn của thú được gọi là hệ tuần hoàn kép vì có hai vòng tuần hoàn [lớn và nhỏ].
– Ưu điểm của hệ tuần hoàn máu trong hệ tuần hoàn kép so với hệ tuần hoàn đơn: máu sau khi trao đổi khí ở mao mạch phổi, máu quay về tim và được tim bơm đến các cơ quan dưới áp lực cao, máu chảy nhanh, đi xa, tạo ra áp lực thuận lợi cho quá trình trao đổi chất ở mao mạch.
Lời giải:
Hệ tuần hoàn của côn trùng được gọi là hệ tuần hoàn hở vì trong hoạt động tuần hoàn có một đoạn đường máu đi ra khỏi mạch máu tràn vào khoang cơ thể.
Lời giải:
Hệ tuần hoàn của cá, lưỡng cư, bò sát, chim, thú được gọi là hệ tuần hoàn kín là vì: Máu lưu thông liên tục trong mạch kín [máu từ tim vào động mạch đến mao mạch đến tĩnh mạch và về tim].
▭ A. cá xương, chim, thú.
▭ B. lưỡng cư, động vật có vú.
▭ C. bò sát [trừ cá sấu], chim, thú.
▭ D. lưỡng cư, bò sát, chim.
Lời giải:
Đáp án :A