1. Kiến thức cần nhớ
- Khoảng cách giữa hai đường thẳng chéo nhau là độ dài đoạn vuông góc chung của hai đường thẳng đó.
Kí hiệu: \[d\left[ {a,b} \right] = MN\] trong đó \[M \in a,N \in b\] và \[MN \bot a,MN \bot b\].
2. Phương pháp tính khoảng cách giữa hai đường thẳng
Phương pháp:
Để tính khoảng cách giữa hai đường thẳng chéo nhau ta có thể dùng một trong các cách sau:
+] Phương pháp 1: Dựng đoạn vuông góc chung $MN$ của $a$ và $b$, khi đó $d\left[ {a,b} \right] = MN$.
Một số trường hợp hay gặp khi dựng đoạn vuông góc chung của hai đường thẳng chéo nhau:
Trường hợp 1: $\Delta $ và $\Delta '$ vừa chéo nhau vừa vuông góc với nhau
- Bước 1: Chọn mặt phẳng $[\alpha ]$ chứa $\Delta '$ và vuông góc với $\Delta $ tại $I$.
- Bước 2: Trong mặt phẳng $[\alpha ]$ kẻ $IJ \bot \Delta '$.
Khi đó $IJ$ là đoạn vuông góc chung và $d[\Delta ,\Delta '] = IJ$.
Trường hợp 2: $\Delta $ và $\Delta '$ chéo nhau mà không vuông góc với nhau
- Bước 1: Chọn mặt phẳng $[\alpha ]$ chứa $\Delta '$ và song song với $\Delta $.
- Bước 2: Dựng $d$ là hình chiếu vuông góc của $\Delta $ xuống $[\alpha ]$ bằng cách lấy điểm $M \in \Delta $ dựng đoạn $MN \bot \left[ \alpha \right]$, lúc đó $d$ là đường thẳng đi qua $N$ và song song với $\Delta $.
- Bước 3: Gọi $H = d \cap \Delta '$, dựng $HK//MN$
Khi đó $HK$ là đoạn vuông góc chung và $d[\Delta ,\Delta '] = HK = MN$.
Hoặc
- Bước 1: Chọn mặt phẳng $[\alpha ] \bot \Delta $ tại $I$.
- Bước 2: Tìm hình chiếu $d$ của $\Delta '$ xuống mặt phẳng $[\alpha ]$.
- Bước 3: Trong mặt phẳng $[\alpha ]$, dựng $IJ \bot d$, từ $J$ dựng đường thẳng song song với $\Delta $ cắt $\Delta '$ tại $H$, từ $H$ dựng $HM//IJ$.
Khi đó $HM$ là đoạn vuông góc chung và $d[\Delta ,\Delta '] = HM = IJ$.
+] Phương pháp 2: Chọn mặt phẳng $[\alpha ]$ chứa đường thẳng $\Delta $ và song song với $\Delta '$. Khi đó $d[\Delta ,\Delta '] = d[\Delta ',[\alpha ]]$
+] Phương pháp 3: Dựng hai mặt phẳng song song và lần lượt chứa hai đường thẳng. Khoảng cách giữa hai mặt phẳng đó là khoảng cách cần tìm.
+] Phương pháp 4: Sử dụng phương pháp vec tơ
a] $MN$ là đoạn vuông góc chung của $AB$ và $CD$ khi và chỉ khi $\left\{ \begin{array}{l}\overrightarrow {AM} = x\overrightarrow {AB} \\\overrightarrow {CN} = y\overrightarrow {CD} \\\overrightarrow {MN} .\overrightarrow {AB} = 0\\\overrightarrow {MN} .\overrightarrow {CD} = 0\end{array} \right.$
b] Nếu trong $\left[ \alpha \right]$ có hai vec tơ không cùng phương $\overrightarrow {{u_1}} ,\overrightarrow {{u_2}} $ thì $OH = d\left[ {O,\left[ \alpha \right]} \right] \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}\overrightarrow {OH} \bot \overrightarrow {{u_1}} \\\overrightarrow {OH} \bot \overrightarrow {{u_2}} \\H \in \left[ \alpha \right]\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}\overrightarrow {OH} .\overrightarrow {{u_1}} = 0\\\overrightarrow {OH} .\overrightarrow {{u_2}} = 0\\H \in \left[ \alpha \right]\end{array} \right.$